Catulli Carmina

CATVLLI CARMINA

Catulli (-lis La²) Veronensis liber incipit ad Cornelium BGR Ven Laur. 33.12: Catulli Veronensis poetae liber incipit A et Santenianus: Catulli Veronensis ad Cornelium La¹: Catullus Veronensis poeta O: Catuli Veronensis poete cla liber incipit a: Q. Catuli Veronensis liber incipit ad Cornelium I D: Q. VALERI. CATVLLI. VERONENS. AD CORN. NEPOTEM. LIBER C

I

Qui dono lepidum nouum libellum

arido modo pumice expolitum?

Corneli, tibi: namque tu solebas

meas esse aliquid putare nugas;

iam tum cum ausus es unus Italorum

omne acuum tribus explicare cartis

doctis, Iuppiter, et laboriosis.

quare habe tibi quidquid hoc libelli

qualecumque; quod, o patrona uirgo,

plus uno maneat perenne saeclo.

I 1 Qui ADh Gulielmus Pastrengicus (1295-1360 A.D.) de originibus rerum p. 88b: cui GO3 (non qui) RBCLa¹ 2 arido codd.: arida Pastrengicus, fortasse ex Serui adnotatione ad Aen. xii. 587 ubi tradit Catullum pumicem dixisse feminino

5 tum h: tamen Ω es h: est Ω

8 tibi habe quicquid Ω haec O libelli al. mei G 9 quod] quidem D, Bodl. Lat. Class. e. 15, marg. R o add. Perusinus (p): om. Ω patroni ut ergo Bergk 10 perire O

3. Sic enim monstrantibus Elmero Merrill et E. B. Nicholson nunc lego quod in G et O scriptum est.

II

Passer, deliciae meae puellae,

quicum ludere, quem in sinu tenere,

qui primum digitum dare atpetenti

et acris solet incitare morsus,

cum desiderio meo nitenti

carum nescio quid libet iocari,

et solaciolum sui doloris,

†credo ut cum grauis acquiescet ardor:†

tecum ludere sicut ipsa possem

et tristis animi leuare curas!

............

tam gratum est mihi quam ferunt puellae

pernici aureolum fuisse malum,

quod zonam soluit diu ligatam.

II Fletus passeris Lesbie Ω: spatium unius uersus in O titulo tamen carens

3 qui GODBLa¹ (m. pr.): {Q̸c}uiA R: cui ha, marg. O: quoi C at petenti O: at petenti al. patenti Ven. et sic G prius, quamuis post in parenti mutatum fuerit: appetenti Ra 6 karum GO libet GO sed iubet marg. O: lubet Baehrens 8 sic Ω sed cum om. Ba credo, ut tum g. acquiescat a. Baptista Guarinus: credo, et cum (quo Postgate) grauis acquiescit (-at Postgate) ardor ego olim: quaerit quo g. acquiescat a. E. M. Thompson. Omittendum esse credo ratus est Tartara tamquam additum ab eo qui dubitationem suam de scriptura sic declarauit 9 ludere (suprascr. al. luderem) G: luderem D Post 10 uidentur excidisse quaedam, uelut tecum ludere, sic ut ipsa ludit: sed interstitii uestigia non habent codices 11 est omittebat Conington

13 ligatam ACBLa¹Dah Priscianus: negatam al. ligatam G: negatam O: ligatam marg. negatam R, sed ut ante ligatam uideatur aliquid erasum: cf. Carm. Epigr. 1504.49 Buech. zonulam ut soluas diu ligatam

III

Lugete, o Veneres Cupidinesque,

et quantum est hominum uenustiorum.

passer mortuus est meae puellae,

passer, deliciae meae puellae.

quem plus illa oculis suis amabat:

nam mellitus erat suamque norat

ipsam tam bene quam puella matrem.

nec sese a gremio illius mouebat,

sed circumsiliens modo huc modo illuc

ad solam dominam usque pipilabat.

qui nunc it per iter tenebricosum

illuc, unde negant redire quenquam.

at uobis male sit, malae tenebrae

Orci, quae omnia bella deuoratis:

tam bellum mihi passerem abstulistis.

uae factum male! uae miselle passer,

tua nunc opera meae puellae

flendo turgiduli rubent ocelli.

III cum II continuatum habent Ω, nullo titulo nec spatio tituli

4 om. ABCLa¹a 7 ipsa ABC

9 circum siliens GR: circum silens al. siliens O 10 pipilabat Da: piplabat Ω: pipiabat marg. h Voss

11 tenebricosum h²: tenebrosum Ω 12 illuc marg. O: illud Ω Carm. Epigr. 1504.11 Buech. Unde fata negant redire quemquam

14 Orciquae R m. pr.: Orcique al. quae G: Orcique COVen bella al. pulcra G: bella i. pulcra O

16 uae... uae miselle scripsi ex eo quod habent Ω 16 Bonum factum male bonus ille passer: correxerunt ex Att. xv.1.1 o factum male, o miselle passer: cf. Carm. Epigr. 1512.4.7 Buech. o factum male Myia quod peristi: proh miselle passer Bapt. Guarinus: pro f. m. pro pusille Froehlich: io miselle p. Lachmann 17 tua (suprascr. quia) O 18 turgidoli R m. pr.

IV

Phasellus ille, quem uidetis, hospites,

ait fuisse nauium celerrimus,

neque ullius natantis impetum trabis

nequisse praeterire, siue palmulis

opus foret uolare siue linteo.

et hoc negat minacis Adriatici

negare litus insulasue Cycladas

Rhodumque nobilem horridamque Thraciam,

Propontida trucemue Ponticum sinum,

ubi iste post phasellus antea fuit

comata silua: nam Cytorio in iugo

loquente saepe sibilum edidit coma.

Amastri Pontica et Cytore buxifer,

tibi haec fuisse et esse cognitissima

ait phasellus: ultima ex origine

tuo stetisse dicit in cacumine,

tuo imbuisse palmulas in aequore,

et inde tot per impotentia freta

herum tulisse, laeua siue dextera

uocaret aura, siue utrumque Iuppiter

simul secundus incidisset in pedem.

neque ulla uota litoralibus deis

sibi esse facta, cum ueniret a marei

nouissimo hunc ad usque limpidum lacum.

sed haec prius fuere: nunc recondita

senet quiete seque dedicat tibi,

gemelle Castor et gemelle Castoris.

IV DE PHASELLO (-ELO VenR) Ω: spatium unius uersus in O

1 Phaselus DaVen 2 aiunt Ω 2 celerrimum (celerimum O) Ω 3 illius Ω tradis h²: tardis Ω 4 neque esse Ω sine Ω: siue R 5 sine Ω: siue R

6 haec O negant R mina ei B m. pr., GOVenDah: mina ci Cod. Vat. 1630: mina||| dein minacis R 7 insula uegeladas O 8 tractam Ω sed traciam corr. R et corr. La¹ 11 silua om. O, add. in marg. cit(th C)eorio Ω sed citeono Oh²

13 citheri GO et R m. pr. 14 cognitissima ah²: cognotissima Ω 17 tuo O: tuas cett. 18 inte R 19 herum GOR 20 uocare cura ABCGOh: uocare^t ura R m. pr.: uocare^t aura corr. R

22 litoralibus GR litt. OBAC diis Ω sed e iam superscripta in La¹ 23 a marei Lachm.: amaret Ω et, ut videtur, R ante quam in amari mutatum erat: amare ah² 24 nouissimo a: nouissime Ω, Munro

25 hoc CGVen R m. pr. 27 Castor D, Diomedes p. 344 Keil: Castorum R m. pr. B et La¹ nondum mutati: Castrum al. Castorum G: Castrum O

V

Viuamus, mea Lesbia, atque amemus,

rumoresque senum seueriorum

omnes unius aestimemus assis.

soles occidere et redire possunt:

nobis cum semel occidit breuis lux,

nox est perpetua una dormienda.

da mi basia mille, deinde centum,

dein mille altera, dein secunda centum,

deinde usque altera mille, deinde centum.

dein, cum milia multa fecerimus,

conturbabimus illa, ne sciamus,

aut ne quis malus inuidere possit,

cum tantum sciat esse basiorum.

V AD LESBIAM Ω: in O spatium unius uersus sine titulo

3 extime(ne O)mus Ω

5 nobiscum Ω

8 deinde mi//// altera da//// secunda centum G, et sic R, nisi quod da post inlatum uidetur: deinde mille altera deinde secunda centum Oh²

10 deinde Ω 11 conturbauimus Ω nesciamus Ω 13 tantum corr. R, corr. La¹: tantus CGOVen, R et La¹ nondum mutati sciet Buecheler ex Priap. lii. 12

VI

Flaui, delicias tuas Catullo,

nei sint illepidae atque inelegantes,

uelles dicere, nec tacere posses.

uerum nescio quid febriculosi

scorti diligis: hoc pudet fateri.

nam te non uiduas iacere noctes

nequiquam tacitum cubile clamat

Sertisque ac Syrio fraglans oliuo,

puluinusque peraeque et hic et ille

attritus, tremulique quassa lecti

argutatio inambulatioque.

nam nil uerpa ualet, nihil tacere.

cur? non tam latera ecfututa pandas,

nei tu quid facias ineptiarum.

quare, quidquid habes boni malique,

dic nobis. uolo te ac tuos amores

ad caelum lepido uocare uersu.

VI cum V continuatur in O: AD FLAVIVM cett.

2 nei Lachmann: ne Ω 3 uelis et possis Heinsius

5 hic O

7 nequiquam Haupt: nequicquam GVen et R, sed hi duo diuise: ne quid quam O 8 Sertisque Da: Sertis Ω nisi quod Sectis BLa¹ ac Syrio Auantius: a sirio R m. pr.: asirio GO fraglans scripsi: flagrans GORVenBLa¹: fragrans D et Laur. 33.12 9 et haec et illo O: et hec (suprascr. hic) et illo (suprascr. al. ille) GRVen Correxerunt et hic et illic (illi), et heic et illei Fort. et hoc (= huc) et illo 10 cassa D, Froehner: casa a (m. pr.)

12 nil uerpa ualet scripsi: inista preualet O: ni ista preualet GRVen: mi stupra ualet uir doctus in Ephem. Class. xxiv. p. 211 (stupra iam Scaliger) nil ista ualet Lachm.: nil stupra u. Haupt

13 sic Lachm.: cur non tam latera et futura panda Ω: et fututa h² pandas h 14 nei Marcilius: nec Ω: ne a

15 quid quid O: quicquid Ω bonique malique O 17 uersum O: uersum (sic) R

VII

Quaeris, quot mihi basiationes

tuae, Lesbia, sint satis superque.

quam magnus numerus Libyssae harenae

lasarpiciferis iacet Cyrenis,

oraclum Iouis inter aestuosi

et Batti ueteris sacrum sepulcrum;

aut quam sidera multa, cum tacet nox,

furtiuos hominum uident amores;

tam te basia multa basiare

uesano satis et super Catullo est,

quae nec pernumerare curiosi

possint nec mala fascinare lingua.

VII Spatium unius uersus in O titulo carens: AD LESBIAM cett.

1 quod GORLa¹

3 libisse ORVen: lybisse G 4 lasarpici feris al. fretis GRVen: lasarpici fecis Oh² tyrenis al. cyrenis GRVen: tyrenis OLa¹, B m. pr. 5 oradum uel ora dum Ω 6 beati O; beati al. beari GRVen: brati a (m. pr.) 9 basiei O, et R m. pr.: basiei al. basia GVenC

VIII

Miser Catulle, desinas ineptire,

et quod uides perisse perditum ducas.

fulsere quondam candidi tibi soles,

cum uentitabas quo puella ducebat

amata nobis quantum amabitur nulla.

ibi illa multa tum iocosa fiebant,

quae tu uolebas nec puella nolebat.

fulsere uere candidi tibi soles.

nunc iam illa non uolt: tu quoque inpotens noli,

nec quae fugit sectare, nec miser uiue,

sed obstinata mente perfer, obdura.

uale, puella. iam Catullus obdurat,

nec te requiret nec rogabit inuitam.

at te dolebis, cum rogaberis nulla.

scelesta †ne te†. quae tibi manet uita!

quis nunc te adibit? cui uideberis bella?

quem nunc amabis? cuius esse diceris?

quem basiabis? cui labella mordebis?

at tu, Catulle, destinatus obdura.

VIII Spatium unius uersus in O titulo carens: AD SE IPSVM Ω

6 cum O: tam Scaliger

9 impotens noli Auantius: impote (inpote O) Ω

12 om. La¹

14 nulla Ω

15 ne ter tibi quae Bodl. Lat. Class. e. 15: nec te Phil.: nocte Statius nullam... noctem Voss 18 cum labella O

IX

Verani, omnibus e meis amicis

antistans mihi milibus trecentis,

uenistine domum ad tuos Penates

fratresque unanimos anumque matrem?

uenisti. o mihi nuntii beati!

uisam te incolumem audiamque Hiberum

narrantem loca, facta, nationes,

ut mos est tuus, applicansque collum

iucundum os oculosque suauiabor.

o quantum est hominum beatiorum,

quid me laetius est beatiusue?

IX AD VERAN(N)IVM Ω: spatium unius uersus in O

1 Verani a: Veranni BDGLa¹Ohh²: Veramni AC e om. O 2 antistans Auantius: antistas Ω milibus O: millibus GRVen.

4 uno animo sanamque O: uno animo suamque al. sanam GVen anumque Faernus: senemque Auantius

9 suauiabor D: suabior Ω

X

Varus me meus ad suos amores

uisum duxerat e foro otiosum,

scortillum, ut mihi tum repente uisum est,

non sane illepidum neque inuenustum.

huc ut uenimus, incidere nobis

sermones uarii, in quibus, quid esset

iam Bithynia, quo modo se haberet,

et quonam mihi profuisset aere.

respondi id quod erat, nihil neque ipsis

nec praetoribus esse nec cohorti,

cur quisquam caput unctius referret,

praesertim quibus esset irrumator

praetor, non faceret pili cohortem.

X cum IX continuant Ω nullo spatio relicto

1 Varus C: Varius GOR Ven La¹: Verannius D 3 tunc ORVen Laur. 33.12 4 inlep. Lachm.

7 Iarbithinia O quomodo posse haberet Ω: corr. ed. pr. 8 ecquonam Statius: et quoniam al quonam GRVen: et quoniam OACDah² aere a: here GOLa¹ACD: hēre (= habere) Bh

9 neque in ipsis (suprascr. al. neque ipsis ñ) G: neque nec in ipsis OBCLa¹: nec in ipsis al. neque ipsis R: nihil in ipsis Conington: nihil neque ipsi Traube 10 prius nec om. RVenACa sed RVen addunt in marg. hic Giri hoc praetore fuisse Traube 11 Cur q. c. u. referret? Munro 13 non al. nec GRVen: nec Oa: ne h² facerent Da

‘at certe tamen,’ inquiunt ‘quod illic

natum dicitur esse, comparasti

ad lecticam hominis.’ Ego, ut puellae

unum me facerem beatiorem,

‘non’ inquam ‘mihi tam fuit maligne,

ut, prouincia quod mala incidisset,

non possem octo homines parare rectos.’

at mi nullus erat neque hic neque illic,

fractum qui ueteris pedem grabati

in collo sibi collocare posset.

hic illa, ut decuit cinaediorem,

‘quaeso’ inquit ‘mihi, mi Catulle, paulum

istos †commoda: nam† uolo ad Sarapim

deferri.’ ‘mane’ inquii puellae,

‘istud quod modo dixeram me habere,

fugit me ratio: meus sodalis

Cinna est Gaius, is sibi parauit.

uerum, utrum illius an mei, quid ad me?

utor tam bene quam mihi pararim.

sed tu insulsa male et molesta uiuis,

per quam non licet esse neglegentem.’

15 asse Statius

21 nec hic neque illic GORVen 22 fractumque Ω

24 docuit Ω, corr. a sined. O 25 inquid O 26 com(m)oda nam codd. praeter Oh²: comodā nam O: comenda nam h²: commodum enim Hand: Istos da modo: nam Munro: commoda; eram (heram) uel commoneam ego sarapim D: sarapim (suprascr. al. e) G: serapim (ini O) RVenO 27 deferri ACD: deserti al. deferri GBRVen: deserti OLa¹ mane inquii Statius: mane me inquit (-d O) Ω: minime Ald. I.: mi anime Bergk: meminei Munro 30 Cinna est Gaius Beroaldus: Cuma est grauis Ω 31 ad me Da et corr. R: a me Ω

32 paratis Statius

33 tu insulsa h: tu insula Ω: tulsa O et] hac D: ac a 34 negligentem Ω

XI

Furi et Aureli, comites Catulli,

siue in extremos penetrabit Indos,

litus ut longe resonante Eoa

tunditur unda,

2 penetrabit ed. 1473: penetrauit Ω 3 ut GO Caesenas: et h²: ubi cett. coa Oh²

siue in Hyrcanos Arabesque molles,

seu Sacas sagittiferosue Parthos,

siue quae septemgeminus colorat

aequora Nilus,

5 arabasue Oh²: arabaesque G: arabesque R cum plerisque 6 siue sagas (-x CGORa) Ω sagittiferosque D Lachm.: que om. a 7 qui B Phil. h: om. h²

siue trans altas gradietur Alpes,

Caesaris uisens monimenta magni,

Gallicum Rhenum †horribilesque ulti-

mosque† Britannos,

8 Epra O 9 sui O latas Bh apes (suprascr. l) R 10 uidens ABCD: uissens h² 11 hor(r)ibilesque DGOh²: horribiles RVenACBLa¹: horribile aequor Haupt: horribilem salum Munro: h. fretum Everett: horribilesque uitro (uel uultu) in- usque Palmer: horribilem sequi Housman, in quod ipse olim incideram, mutato uidens in nitens: fort. horribiles citroque ult|roque 12 mosque... britannos G. In Oh² uersus incipit ab ultimosque (Vitimosque O)

13 fere Ω 14 temptare OVen: tentare GR et plerique

omnia haec, quaecunque feret uoluntas

caelitum, temptare simul parati,

pauca nuntiate meae puellae

non bona dicta.

cum suis uiuat ualeatque moechis,

quos simul complexa tenet trecentos,

nullum amans uere, sed identidem omnium

ilia rumpens:

nec meum respectet, ut ante, amorem,

qui illius culpa cecidit uelut prati

ultimi flos, praetereunte postquam

tactus aratro est.

22 qui BLa¹Da, sed in B prius fuit cui: cui GORVenChh² 23 posquam RVenD

XII

Marrucine Asini, manu sinistra

non belle uteris in ioco atque uino:

tollis lintea neglegentiorum.

hoc salsum esse putas? fugit te, inepte:

quamuis sordida res et inuenusta est.

non credis mihi? crede Pollioni

fratri, qui tua furta uel talento

mutari uelit: est enim leporum

disertus puer ac facetiarum.

quare aut hendecasyllabos trecentos

exspecta, aut mihi linteum remitte,

quod me non mouet aestimatione,

uerum est mnemosynum mei sodalis.

nam sudaria Saetaba ex Hiberis

miserunt mihi muneri Fabullus

et Veranius: haec amem necesse est

ut Veraniolum meum et Fabullum.

XII AD MATRVCINVM ASIN[I]VM Ω: in G Asinium tantum est, in O spatium unius uersus titulo carens

1 Marrucine Parthenius: Matrucine Ω 2 ioco al. loco BGRVen: loco O 3 negleg. O: neglig. GR 4 salsum al. falsum G: falsum al. salsum ORVen: falsum ABCDLa¹hh²

6 polioni h²a 7 frat̅ (frater) O 8 uoluit O: uolit Baehrens 9 dissertus O: difertus Passeratius

10 endeca sillabos GORLa¹ 11 expecta Ω 12 extimatione Ω 13 nemo est sinum O: est nemo sinum (sinunt BLa¹hh²) cett.

14 settaba O: thessala D et Vat. 1630 ex Hiberis ed. pr.: exhibere Ω: ex Hibereis Lachmann: ex Hibero Owen 15 numeri al. muneri GCRVen: numeri OALa¹ 16 hec al. hoc R amem D: aḷmeni R: ameni GOCVen 17 ut h²: et Ω Ad hunc uersum respexit Plinius H. N. praef. I

XIII

Cenabis bene, mi Fabulle, apud me

paucis, si tibi di fauent, diebus,

si tecum attuleris bonam atque magnam

cenam, non sine candida puella

et uino et sale et omnibus cachinnis.

haec si, inquam, attuleris, uenuste noster,

cenabis bene: nam tui Catulli

plenus sacculus est aranearum.

sed contra accipies meros amores

seu quid suauius elegantiusue est:

nam unguentum dabo, quod meae puellae

donarunt Veneres Cupidinesque,

quod tu cum olfacies, deos rogabis,

totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

XIII AD FABVLLVM Ω: spatium unius versus in O titulo carens

2 dii Ω

6 inquam marg. unquam h²: unquam Ω 8 saculus GORBVen

9 meos OAa 10 seu quid Santenianus Lachmanni: seu qui OBCLa¹: seu qui al. quod GRVen 14 Fabulle (non fab.) R

XIV

Nei te plus oculis meis amarem,

iucundissime Calue, munere isto

odissem te odio Vatiniano:

nam quid feci ego quidue sum locutus,

cur me tot male perderes poetis?

isti di mala multa dent clienti,

qui tantum tibi misit impiorum.

quod si, ut suspicor, hoc nouum ac repertum

munus dat tibi Sulla litterator,

non est mi male, sed bene ac beate,

quod non dispereunt tui labores.

di magni, horribilem et sacrum libellum!

quem tu scilicet ad tuum Catullum

misti, continuo ut die periret,

Saturnalibus, optimo dierum!

non non hoc tibi, salse, sic abibit.

nam, si luxerit, ad librariorum

curram scrinia, Caesios, Aquinos,

Suffenum, omnia colligam uenena,

ac te his suppliciis remunerabor.

uos hinc interea ualete abite

illuc, unde malum pedem attulistis,

saecli incommoda, pessimi poetae.

XIV AD CALVVM POETAM Ω: in O spatium unius uersus titulo carens

1 nei Lachmann: ne Ω: nen h² 3 uaciniano GRLa¹ 5 malis Ω

6 dant Ω

9 sulla A et Santenianus m. pr.: si illa GORBCDLa¹: sylla D literator GOR Versum attulit Martianus Capella § 229, et ex eo, ut creditur, Ioannes Saresberiensis Metal. I. 24 10 mihi Ω

14 misti ed. pr.: misisti Ω continuo. ut GORVen die] miser Halbertsma 15 opimo al. optimo GRVenBLa¹: oppinio O Versum attulit Macrobius Sat. ii. I. 8

16 hoc Dh²: hec Ω salse al. false sit (uel fit) adhibit (uel adbibit) Ω

17 luserit (suprascr. al. x) G 18 curam O: curtam Ω scrinea RVen 19 Suffenam Ω: Sufferam AD marg. h² 20 hac GORVenh² tibi hiis supplit’ O remunerabor R, idemque iterum in marg.

23 seculi Ω

XIV^b

Si qui forte mearum ineptiarum

lectores eritis manusque uestras

non horrebitis admouere nobis,

***

XIV^b Hi uersus cum carminis XIV uersu ultimo coniuncti leguntur in codicibus: seiunxit Bapt. Guarinus

3 ammouere O

XV

Commendo tibi me ac meos amores,

Aureli. ueniam peto pudentem,

ut, si quicquam animo tuo cupisti,

quod castum expeteres et integellum,

conserues puerum mihi pudice,

non dico a populo: nihil ueremur

istos, qui in platea modo huc modo illuc

in re praetereunt, sua occupati:

uerum a te metuo tuoque pene

infesto pueris bonis malisque.

quem tu qua lubet, ut lubet, moueto

quantum uis, ubi erit foris paratum:

hunc unum excipio, ut puto, pudenter.

quod si te mala mens furorque uecors

in tantam impulerit, sceleste, culpam,

ut nostrum insidiis caput lacessas;

a tum te miserum malique fati,

quem attractis pedibus patente porta

percurrent raphanique mugilesque.

XV AD AVRELIVM Ω: spatium unius uersus in O titulo carens

2 [*] pudentem p[*]etoB G: pudentem pecto h² 8 inre ex inte G: inte h² occupari O 10 bonisque malisque Ω

11 qua lubet ut iubet GD: qualib’ ut al. iubet O: ut lubet om. ABCLa¹a, add. in marg. Ven 12 ubi] ut h² 13 huc G excipias peto L. Weber Eisenacensis, quod puto semper fere correptum inueniatur, sed cf. Priap. xii. 2 Cumaeae soror ut puto Sibyllae pudenter al. prudenter GRVen

16 nostrum GDah²: nostrorum Ω 17 a tum te Statius: at tum te AC: ah (ha O) tamen te ORBLa¹h²: ah tamen al. tum te GVen 18 atractis O: atratis BLa¹h²

XVI

Pedicabo ego uos et irrumabo,

Aureli pathice et cinaede Furi,

qui me ex uersiculis meis putastis,

quod sunt molliculi, parum pudicum.

nam castum esse decet pium poetam

ipsum, uersiculos nihil necesse est,

qui tum denique habent salem ac leporem,

si sint molliculi ac parum pudici,

et quod pruriat incitare possint,

non dico pueris, sed his pilosis

qui duros nequeunt mouere lumbos.

uos, quod milia multa basiorum

legistis, male me marem putatis?

pedicabo ego uos et irrumabo.

XVI cum XV continuant Ω

1 Pedic. ah²: Pedit. A: Dedicabo Ω 3 me ex mi G 4 quot ex quod G sụ̇t (sic) R

5-8 extant ap. Plin. Epp. iv. 14. 5 et 5-6 ap. Apul. Apol. xi 7 tum Dh: tamen al. tum GRVenC: tamen OABLa¹h²: tunc codices Plini ac om. h² 8 sint Ω: sunt codices Plini 9 ut Froehlich possint A: possunt (suprascr. i) C: possunt Ω et codices Plini

12 uos quod Laur. 33.12: uos qui AC: uosque (hosque O) Ω 14 dedicabo Ω

XVII

O Colonia, quae cupis ponte ludere longo,

et salire paratum habes, sed uereris inepta

crura ponticuli acsuleis stantis in rediuiuis,

ne supinus eat cauaque in palude recumbat;

sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,

in quo uel Salisubsali sacra suscipiantur:

munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.

quendam municipem meum de tuo uolo ponte

ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

uerum totius ut lacus putidaeque paludis

liuidissima maximeque est profunda uorago.

XVII In GO nec titulus est nec spatium tituli: ceteri aut spatium habent aut titulum

1 o culonia quae AC: o culo in aque Ω ludere h: laedere Ω 3 acsuleis scripsi: ac sulcis Ω: assulis Statius: axuleis Schwabe: aesculeis Palmer: num hastuleis? stantis Statius: tantis Ω 6 salisubsali Bergk: sali subsali VenD: sali subs(sc RB marg. Ven)ili GORACBLaurentiani: salisubsilis Statius suscipiant Ω: sus recipiant h²

8 quedam Oh² de tuo uolo ponte om. BLa¹ 10 pudiceque paludes Ω: puniceque A: pu iceque (sic): puiceque C sine uestigio rasurae

insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar

bimuli tremula patris dormientis in ulna.

quoi cum sit uiridissimo nupta flore puella

et puella tenellulo delicatior haedo,

asseruanda nigerrimis diligentius uuis,

ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,

nec se subleuat ex sua parte, sed uelut alnus

in fossa Liguri iacet suppernata securi,

tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam.

talis iste meus stupor nil uidet, nihil audit,

ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.

nunc eum uolo de tuo ponte mittere pronum,

si pote stolidum repente excitare ueternum;

et supinum animum in graui derelinquere caeno,

ferream ut soleam tenaci in uoragine mula.

14 quoi cum Scaliger: cui iocum Ω 15 et ACh²: ut Ω 16 adseruanda O 18 nec se ed. 1473: nec me Ω 19 Ligari fragm. Festi p. 438 ed. von Ponor suppernata Festus: superata Ω: separata BLa¹ 21 nihil uidet Ω

22 quid G sed d super rasuram 23 nunc] hunc ACa eum AC et corr. D: cum GRVenBLa¹ nunc uolo uolo O: hunc meum Froehlich

24 potest olidum Ω: corr. Victorius Var. Lect. xiii. 11 exitare GORVen BLa¹, quod tamquam frequentatiuum uerbi exire retinebat Traube 25 derelinquere O cum Parisino 7989: delinquere cett. nisi quod a habet relinquere

Desunt Carmina XVIII, XIX, XX.

XXI

Aureli, pater esuritionum,

non harum modo, sed quot aut fuerunt

aut sunt aut aliis erunt in annis,

pedicare cupis meos amores.

nec clam: nam simul es, iocaris una,

haerens ad latus omnia experiris.

frustra: nam insidias mihi instruentem

tangam te prior irrumatione.

atqui si faceres satur, tacerem:

nunc ipsum id doleo, quod esurire

mellitus puer et sitire discet.

quare desine, dum licet pudico,

ne finem facias, sed irrumatus.

XXI AD AVRELIVM Ω: spatium unius uersus in O titulo carens

1 exuritionum uel exuricionum Ω 4 pedicare AC: dedicare Ω

5 es iocaris D: exiocaris Ω: et iocaris ACah 6 haeres h Voss experibis uel experibus Ω

7 struentem Ribbeck 8 irruminatione Ω

9 atqui si scripsi ex eo quod Caesenas habet atque qui si: atque id si AC: atque ipsi Ω 10 id om. BLa¹ esuriẹre O: exurire GRDBLa¹ 11 mellitus Hand: me me Ω: ieiunus Huschke: meus mei Schwabe

12 desinat Ω: desinas AC 13 ne ed. pr.: nec Ω: nei Baehrens irrumatus ed. pr.: irruminatus sum Ω

XXII

Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,

homo est uenustus et dicax et urbanus,

idemque longe plurimos facit uersus.

puto esse ego illi milia aut decem aut plura

perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto

relata: cartae regiae, noui libri,

noui umbilici, lora rubra, membrana

derecta plumbo, et pumice omnia aequata.

haec cum legas tu, bellus ille et urbanus

Suffenus unus caprimulgus aut fossor

rursus uidetur: tantum abhorret ac mutat.

hoc quid putemus esse? qui modo scurra

aut siquid hac re tersius uidebatur,

idem infaceto est infacetior rure,

simul poemata attigit, neque idem umquam

aeque est beatus ac poema cum scribit:

tam gaudet in se tamque se ipse miratur.

nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam

quem non in aliqua re uidere Suffenum

possis. suus cuique attributus est error:

sed non uidemus manticae quod in tergo est.

XXII cum XXI continuant GO sine interstitio, adiecto tamen quod nouum carmen indicet: AD VARVM marg. G, RVenABD: AD VARIVM C

3 idemque al. itemque G

4 puto esse ego GORVenLa¹: puto ego esse BCDh milia O: millia G 5 sic] sit Ω palmisepto (-seto BLa¹ Ω: παλίμψηστον Marcilius 6 noue Ω: nouem Dah: nouei Lachm. 7 membrana Auantius: membran(a)e Ω, Munro 8 derecta Statius: detecta Ω

10 capri. mulgus GRVen 11 abhoret O: fortasse aberrat

13 ac re O: aut re cod. Ashburneri: fort. aure tersius uel tertius Peiper, Munro: tristius Ω: tritius ed. Iunt. 1503: scitius L. Mueller: strictius uel crispius ego 14 in faceto est in faceto rure GOR: infacet rure A: infaceti’ C 15 neque idem G: uel neque nec idem Oh 16 ac h: ah ABDLa¹a: ha GORVen cum] tum R 17 tamque] tamquam DGOh

18-20 omnes fallimur... error extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone, Part. II (I) 3. 8, ed. Ven. 1505; 19-21 in Flor. Moral. Auctorit. II. 3, qui liber scriptus est anno 1329 Veronae 18 neque est GRVen: nec est O 21 uidentur codex Monacensis Porphyrionis ad Hor. S. ii. 3. 299; legitne Porphyrion uidetur?

XXIII

Furei, cui neque seruos est neque arca

nec cimex neque araneus neque ignis,

uerum est et pater et nouerca, quorum

dentes uel silicem comesse possunt,

est pulcre tibi cum tuo parente

et cum coniuge lignea parentis.

nec mirum: bene nam ualetis omnes,

pulcre concoquitis, nihil timetis,

non incendia, non graues ruinas,

non facta impia, non dolos ueneni,

non casus alios periculorum.

atqui corpora sicciora cornu

aut siquid magis aridum est habetis

sole et frigore et esuritione.

quare non tibi sit bene ac beate?

a te sudor abest, abest saliua,

mucusque et mala pituita nasi.

hanc ad munditiem adde mundiorem,

quod culus tibi purior salillo est,

nec toto decies cacas in anno,

atque id durius est faba et lapillis,

quod tu si manibus teras fricesque,

non umquam digitum inquinare posses.

haec tu commoda tam beata, Furi,

noli spernere nec putare parui,

et sestertia quae soles precari

centum desine: nam satis beatu’s.

XXIII AD FVRIVM Ω: spatium unius uersus in O

1 Furei (ẹ Ven) Ω quod non ausus sum immutare: Furi a seruos Statius: seruo al. seruus GRVen: seruo OBCLa¹ 2 cimex animal neque GR: cimex al. neque O 5, 8 pulcre GORVen 6 linea B: num iuncea? cf. Goetz Thes. Gloss. p. 611

7 nẹc̣ (suprascr. i) G: ne al. nec RVen: ne OABCLa¹: ni Dh ualetis .Ṛ. om̅s B 9 ruinas GD: minas ORVenABCh 10 fac̣ta G: fata D: furta Haupt

12 aut qui Ω: ut qui Statius 13 aridum magis est Ω

15 sit O: si Ω

16 abest O semel 17 mucusque a: muccusue (muc- B, muct- O) Ω pic̣tuita G

19 culus al. cuius GVen: cuius al. culus RC: cuius O 21 lupillis Gulielmius 22 friesque Baehrens 23 posses Ω: possis Froehlich: posseis Baehrens 24 haec tua Ω furi codd. 26 sesterciaque O 27 satis beatu’s Bergk: satis beatus Ω: sat es beatus ed. Calpurn. 1481

XXIV

O qui flosculus es Iuuentiorum,

non horum modo, sed quot aut fuerunt

aut posthac aliis erunt in annis,

mallem diuitias Midae dedisses

isti, qui neque seruos est neque arca,

quam sic te sineres ab illo amari.

‘qui? non est homo bellus?’ inquies. est:

sed bello huic neque seruos est neque arca.

hoc tu quam lubet abice eleuaque:

nec seruom tamen ille habet neque arcam.

XXIV cum XXIII continuant codices, nullo spatio relicto

1 es] est Ω 2 quod GORVen 4 Midae dedisses Voss: mi dededisses O: mi ededisses Paris. 7989 m. pr.: mi dedisses Ω 5 qui OAC: qui al. cui GR neque al. nec G: nec al. neque R 5, 8 seruos] seruus Ω 7 quid O

9 hec G: nec D qua lubet G: quamlubet al. qua Ven 10 seruom] seruum Ω

XXV

Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo

uel anseris medullula uel imula oricilla

uel pene languido senis situque araneoso,

idemque, Thalle, turbida rapacior procella,

cum diua †mulier aries† ostendit oscitantes,

remitte pallium mihi meum, quod inuolasti,

sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,

inepte, quae palam soles habere tamquam auita.

quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,

ne laneum latusculum manusque mollicellas

inusta turpiter tibi flagella conscribillent,

et insolenter aestues, uelut minuta magno

deprensa nauis in mari, uesaniente uento.

XXV AD TALL(TAL B)VM Ω: nullum interstitium in O

1 talle Ω: tale Par. 7989 2 medullula O: medulla cett. oricilla (auricilla) Scaliger: moricilla GBDa: moricula OACLa¹: moricula al. moricilla RVen 3 arancoroso al. araneoso GRVenB 5 cum (cuṁ G) diua mulier (ị O) Ω: conuiua Boehme aries O: alios al. aues uel aries G: aues al. aries uel alios R munerarios Lachm.: mulierarios Haupt: mulicurios Clayton: manulearlos Phillimore: conclaue cum uicarios Munro ostendẹt (suprascr. i) G: ostendet ODh: fortasse cum laeua munerarios offendit oscitantes 7 saethabum G: sathabum OABCDLa¹a 8 inepteque O

10 natesque Scaliger 11 inusta ed. Calpurn. 1481: insula Ω: inlusa Scaliger conscribilent Ω: conscribilent flagella Turnebus: consigillent Muretus 12 minuta h et Caesenas, uterque saec. xv. exeuntis: inimica Ω 13 deprensa Oh: deprehensa Ω

XXVI

Furi, uillula nostra non ad Austri

flatus opposita est neque ad Fauoni

nec saeui Boreae aut Apheliotae,

uerum ad milia quindecim et ducentos.

o uentum horribilem atque pestilentem!

XXVI AD FVRIVM Ω: in O interstitium non est

1 Furi codd. uestra O et Caesenas 2 om. O fauonii Ω 3 apheliot(a)e Ω: apeliotae Lachm.

XXVII

Minister uetuli puer Falerni

inger mi calices amariores,

ut lex Postumiae iubet magistrae

ebriosa acina ebriosioris.

at uos quo lubet hinc abite, lymphae,

uini pernicies, et ad seueros

migrate. hic merus est Thyonianus.

XXVII AD PINCERNAM SVVM Ω: in O interstitium non est

2 ingere codices praeter B: iungere B: inger tres codices Gelli vi. 20. 6: inger εἴσκρασον Thes. Gloss. p. 576 Goetz 3 postumie O: posthumie GRVen 4 ebriosa acina Parthenius: ebrios(a)e Ω et codices Gelli acino Ω nisi quod habent acine AC: ebrioso acino Munro, Schwabe, Giri

5 ad Oh quo lubet Caesenas: quod iubet Ω 7 thi. GORVen

XXVIII

Pisonis comites, cohors inanis,

aptis sarcinulis et expeditis,

Verani optime tuque mi Fabulle,

quid rerum geritis? satisne cum isto

uappa frigoraque et famem tulistis?

ecquidnam in tabulis patet lucelli

expensum, ut mihi, qui meum secutus

praetorem refero datum lucello.

o Memmi, bene me ac diu supinum

tota ista trabe lentus irrumasti.

sed, quantum uideo, pari fuistis

casu: nam nihilo minore uerpa

farti estis. pete nobiles amicos.

at uobis mala multa di deaeque

dent, opprobria Romulei Remique.

XXVIII AD VERAN(N)IVM ET FABVLLVM Ω: nullum spatium in O

2 apti sarcinulis et expediti Wakefield

6 ecquidnam a: et quid nam Ω: ut quidnam A et Santenianus Post lucelli signum interrogationis habent GRVenLa¹ Inter 6, 7 lacunam statuit B. Schmidt 7 sequtus R

9-10 a u. 8 pendere ratus est Alex. Guarinus, et sic Lachm. et complures recentiorum 9 o mem mi OB et codex Ashburneri: o m̅em mi R: omnem mi GVenLa¹Da 10 trahe BGRVen nondum mutati tentus Voss

11 pari Oah: parum al. pari GRVenB fuisti GODPhil. 12 uerpa Laur. 33.12: urpa O: uerba al. uerpa uel urpa RVen: uerba G cum plerisque

14 nobis al. uobis R: uobis al. nobis GVen: nobis OABLa¹ 15 oprobria O: obpr. GRVen et plerique Romulei codd. quod immutare nolui

XXIX

Quis hoc potest uidere, quis potest pati,

nisi impudicus et uorax et aleo,

Mamurram habere quod Comata Gallia

habebat uncti et ultima Britannia?

cinaede Romule haec uidebis et feres?

et ille nunc superbus et superfluens

perambulabit omnium cubilia,

ut albulus columbus aut Adoneus?

cinaede Romule haec uidebis et feres?

es impudicus et uorax et aleo.

XXIX IN (AD A) ROMVLVM CATHAMITVM Ω: nullum spatium in O

1, 2 extant apud Quintil. ix. 4. 141 3 Plin. H. N. xxxvi. 48 hic namque est Mamurra Catulli Veronensis carminibus proscissus, quem, ut res est, domus ipsius clarius quam Catullus dixit habere quidquid habuisset Comata Gallia. Mammurram C: nam murram Ω 4 uncti Faernus: cum te Ω ante Statius

7 perambulauit Ω, corr. a 8 Adoneus Statius: ydoneus GOa: idoneus RVen et plerique: haut idoneus Sillig: haut idonius malim, pro comparatiuo accipiendum

eone nomine, imperator unice,

fuisti in ultima occidentis insula,

ut ista uostra diffututa mentula

ducenties comesset aut trecenties?

quid est alid sinistra liberalitas?

parum expatrauit an parum elluatus est?

paterna prima lancinata sunt bona;

secunda praeda Pontica, inde tertia

Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus.

†hunc Gallie timet et Britannie.†

quid hunc malum fouetis? aut quid hic potest

nisi uncta deuorare patrimonia?

eone nomine †urbis opulentissime†

socer generque, perdidistis omnia?

13 uestra Da: nostra Ω diffututa D Caesenas et corr. B: diffutura Ω: defututa Lachm. 14 comeset G: comeset (suprascr. s) R: comerset O

15 alid Statius: alit Ω: ait Da

16 expatr.] cf. expatrauit ἐπετέλεσεν Goetz Thes. Gloss. p. 416

17 prima ed. Trinc. Auantii: primum Ω 19 libera O quem Paris. 7989 et Bodl. Lat. Class. e. 15 scit O: sit Ω amni (anni CLa¹) Ω: annis Bodl. Lat. Class. e. 15

20 sic Ω: timete Galliae, hunc time Britannia Haupt: et huicne Gallia et metet Britannia? Munro: sciuntque Galliae ultimam et Britanniae Birt: fort. Ruina Galliae est, erit Britanniae

21-4 post 10 transponebat Mommsen 21 hic] hinc GORVenCD

23 uerbis D: urbes a et Bodl. Lat. Class. e. 15 urbis o piissime Lachm.: orbis o piissimei Haupt: urbis oppidissime Heyse: urbis ob luem ipsimae Munro: immo suae h.e. propter eum qui lues et belues (Goetz Thes. Gloss. p. 136) est urbis suae Formiaram: o bis improbissimi E. M. Thompson 24 gener socerque Verg. Catalept. iii. 6

XXX

Alfene immemor atque unanimis false sodalibus

iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?

iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?

....................

nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.

quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis.

eheu quid faciant, dice, homines cuiue habeant fidem?

certe tute iubebas animam tradere, inique, me

inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.

idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque

uentos irrita ferre ac nebulas aereas sinis.

si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,

quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

XXX AD ALPHENVM (ALF. BLa¹) Ω: in C interstitium non est

Carmen κατὰ δύο decurrere, non ut Lachm. ed. 2 per strophas quaternorum, neque ut Bluemner ternorum, censeo. Bluemner uersus sic distribuebat 1. 2. 3. 6. 7. 8. 9. 10. 5. 4. 11. 12. 1 Alfene A: Alphene Ω salse GOR: s/lse Ven 2 nihil (nichil G) Ω

3 iam me prodere iam non me dubitas f. p. Ω: i. m. p. iam me non d. f. p. AD Post hunc u. duos ego et Otto credimus excidisse

4, 5 post 12 transponebat Lachm. 4 haec a 5 quae] quos Froehlich, Giri: quis (abl.) Richards: quom Munro apodosin faciens u. 6; cf. Weber Quaest. Cat. p. 137 negligis Ω

6 o heu Ω dice scripsi: dico Ω: dic ed. Trinc. Auantii cui ne Ω

7 tu te GRVen me add. Auantius: om. Ω 8 sic h: quasi omnia (om. tuta) O: quasi omnia tuta cett.

9 idem Oah Laur. 33.12: inde GACDLa¹: inde al. idem RBVen 10 uentos ACah: uento GORBLa¹D

11 sic Ω nisi quod ut dii, non at di habent: at dii meminerunt at meminit fides codex Add. 11,674 Musei Britannici: meminere, at Muretus

XXXI

Paene insularum, Sirmio, insularumque

ocelle, quascumque in liquentibus stagnis

marique uasto fert uterque Neptunus;

quam te libenter quamque laetus inuiso,

uix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos

liquisse campos et uidere te in tuto.

o quid solutis est beatius curis?

cum mens onus reponit, ac peregrino

labore fessi uenimus larem ad nostrum,

desideratoque acquiescimus lecto.

hoc est quod unum est pro laboribus tantis.

salue o uenusta Sirmio atque hero gaude;

gaudete uosque o Lydiae lacus undae;

ridete quidquid est domi cachinnorum.

XXXI AD SIRMIVM INSVLAM Ω: in O primae litterae P caerulea nota adficta est

1 Sirinio GO 3 neptũnus GRDVen 4 libenter Dah: libente Ω 5 mihi Ω crederis al. credens G: crederis D Thuniam atque Bithunos scripsi: thi(y O)miam atque bithinios Ω

8 honus B et R m. pr. 12 hero al. bero RVen: bero Laurentianus 33.12: ero nullus codex ex meis 13 gaude O et Santenianus: gaudente Bergk uos quoque lidi(a)e Ω: emendarunt uosque, uos o, uosque o lucidae B. Guarinus: limpidae Auantius: Lydii Froehlich

XXXII

Amabo, mea dulcis Ipsithilla,

meae deliciae, mei lepores,

iube ad te ueniam meridiatum.

et si iusseris, illud adiuuato,

ne quis liminis obseret tabellam,

neu tibi lubeat foras abire,

sed domi maneas paresque nobis

nouem continuas fututiones.

uerum si quid ages statim iubeto:

nam pransus iaceo et satur supinus

pertundo tunicamque palliumque.

XXXII AD IPSICIL(L)AM uel IPSIT(H)ILAM Ω: spatium in O non est

1 ipsi thila GBLa¹: ipsi illa O: ipsi Thila (ipsi-chila Ven) al. ipsicilla RVen: Hypsithilla Scaliger: Ipsitilla Buecheler: Hypsiphylla Palmer: Ipsimilla Leo

4 illud, adiuuato Lachm.: adiubeto Turnebus 5 luminis O 6 lubeat GD et corr. R: lube O: libeat R m. pr., cum plerisque 7 meas (suprascr. an) R sed an pallidiore atramento

9 agis a 11 tunicam om. que a

XXXIII

O furum optime balneariorum

Vibenni pater et cinaede fili,

(nam dextra pater inquinatiore,

culo filius est uoraciore)

cur non exilium malasque in oras

itis? quandoquidem patris rapinae

notae sunt populo, et natis pilosas,

fili, non potes asse uenditare.

XXXIII cum XXXII continuant Ω nullo spatio relicto

3, 4 Carrio et Hand sic scribebant nam dextra pater est uoraciore, culo filius inquinatiore 4 uoratiore al. uolantiore GRVen: uolantiore AC: uoratiori al. uolant ori B 5 horas Ω 6 istis a 8 potest a se (uel ase) uendicare Ω

XXXIV

Dianae sumus in fide
puellae et pueri integri:
Dianam pueri integri
puellaeque canamus.

o Latonia, maximi
magna progenies Iouis,
quam mater prope Deliam
deposiuit oliuam,

montium domina ut fores
10 siluarumque uirentium
saltuumque reconditorum
amniumque sonantum:

XXXIV CARMEN DIANE (DYANE R, marg. Ven) Ω: spatium in O non est

3 om. Ω: uersum reposuit Palladius 1500

8 deposiuit Caesenas: deposuit Ω 11 saltumque recunditorum O 12 amniumque Calp. 1481: omniumque sonancium O: omnium sonantiumque Par. 7989: omnium sonantium Ω

tu Lucina dolentibus
Iuno dicta puerperis,
15 tu potens Triuia et notho’s
dicta lumine Luna.

tu cursu, dea, menstruo
metiens iter annuum,
rustica agricolae bonis
20 tecta frugibus exples.

sis quocumque tibi placet
sancta nomine, Romulique
antique ut solita’s bona
sospites ope gentem.

15 notho’s L. Mueller: nothoes al. noto es GRVen 16 diua Weber

17 menstrua Ω 18 menti(ci La¹)ens OLa¹

21 scis quecumque tibi placent al. sis quocumque tibi placet GRBVen: scis quecumque tibi placet OD: sis quecumque tibi placent ACLa¹ 23 antiqui B ubi seorsus habet, in folio quod ceteris praefixum est, xxxiv.15-xxxv.14: antique B suo loco: ancique h et sic ex coniectura Merula Scaliger Niebuhr solita’s Lucian Mueller: solitas es (est Sant.) A et Santenianus: solita es Ω

XXXV

Poetae tenero, meo sodali,

uelim Caecilio, papyre, dicas

Veronam ueniat, Noui relinquens

Comi moenia Lariumque litus.

nam quasdam uolo cogitationes

amici accipiat sui meique.

quare si sapiet uiam uorabit,

quamuis candida milies puella

euntem reuocet, manusque collo

ambas iniciens roget morari.

quae nunc, si mihi uera nuntiantur,

illum deperit impotente amore.

nam quo tempore legit incohatam

Dindymi dominam, ex eo misellae

ignes interiorem edunt medullam.

ignosco tibi, Sapphica puella

musa doctior; est enim uenuste

magna Caecilio incohata mater.

XXXV AD CECILIVM IVBET LIBELLVM (-LO GRVenD) LOQVI Ω: spatium nec in G nec in O

2 occilio O 4 moenia] ueniam O: meniam G m. pr., nunc erasum est ȝ h.e. m

8 millies GRVen: millⁱes OC 10 iniciens B utroque loco: inities O

11 nunt. RVen: nunc. GO 12 impotente amore a et Charisius 133.25 Keil: impotentem amorem (amore GVen amorem R) Ω

13 elegit Ω: eligit O indotatam Ω

18 cecilia Ω incohata OD Paris 7989: inchoata Ω

XXXVI

Annales Volusi, cacata carta,

uotum soluite pro mea puella.

nam sanctae Veneri Cupidinique

uouit, si sibi restitutus essem

desissemque truces uibrare iambos,

electissima pessimi poetae

scripta tardipedi deo daturam

infelicibus ustulanda lignis.

et haec pessima se puella uidit

iocose lepide uouere diuis.

nunc o caeruleo creata ponto,

quae sanctum Idalium Vriosque apertos,

quaeque Ancona Cnidumque harundinosam

colis quaeque Amathunta, quaeque Golgos,

quaeque Durrachium Hadriae tabernam;

acceptum face redditumque uotum,

si non illepidum neque inuenustum est.

at uos interea uenite in ignem,

pleni ruris et inficetiarum

annales Volusi, cacata carta.

XXXVI AD LVSICACATAM (Lusicatam C) Ω: cum XXXV cohaeret in O

1 Annuale (Anuale O) suo lusi Ω: Volusi ed. antiquissima saec. xv

5 desissemque Auantius: dedissemque Ω 7 datura D, Spengel 8 ustul. Buecheler: ustil. codices

9 haec O, ut uidit Merrill, idem praetulerunt Pontanus ad Macrob. S. I. 7, R. W. Raper, alii: học (suprascr. e) D: hoc Ω: om. a uidit] fort. uicit 10 iocosis Riese uouere se diuis Ω: et haec p. sic p. u. ioco se l. u. d. Postgate

11 o om. O 12 adalium al. ydalium GRVen: adalium O uriosque Ω: utriosque (suprascr. uriosque G) GD: uiuosque cod. Ashburneri: Vriosque portus Heinsius: Surosque Voss: Chytrosque Bergk: Thronosque Unger 13 gnidumque (que om. BLa¹) Ω 14 sic Auantius colisque amathunta (-tam O) queque alcos Ω 15 dur. Ω

19 ruris Palladius: turis (turris BLa¹) Ω 20 annuale (anu. O) suo lusi (lusio O) cacata carta Ω

XXXVII

Salax taberna uosque contubernales,

a pilleatis nona fratribus pila,

solis putatis esse mentulas uobis,

solis licere, quidquid est puellarum,

confutuere et putare ceteros hircos?

an, continenter quod sedetis insulsi

centum an ducenti, non putatis ausurum

me una ducentos irrumare sessores?

atqui putate: namque totius uobis

frontem tabernae †sopionibus† scribam.

XXXVII AD CONTVBERNALES (SVOS add. AC) Ω: nullum spatium in O

2 pilleatis O et G m. pr.: pileatis RVen non a Ω 4 quicquid Ω 5 confutuere a: confuture (suprascr. e) D: confutere Ω

10 scorpionibus marg. Paris. 7989, Lachm.: sopironibus Voss: sponsionibus Heyse: ropionibus Peiper. allato uersu ap. Mar. Plot. Sacerdotem de Tropis (Grammat. Lat. vi. 2. p. 461 Keil) Quem non pudet et rubet non est homo sed ropio: gobionibus Purues: num cocionibus? h.e. frontem tabernae inscribam uocabulo ‘cocionibus,’ utpote oppositam pignori et mox uenalem

puella nam mei, quae meo sinu fugit,

amata tantum quantum amabitur nulla,

pro qua mihi sunt magna bella pugnata,

consedit istic. hanc boni beatique

omnes amatis, et quidem, quod indignum est,

omnes pusilli et semitarii moechi;

tu praeter omnes une de capillatis,

cuniculosae Celtiberiae fili,

Egnati, opaca quem bonum facit barba

et dens Hibera defricatus urina.

11 mei (h.e. mi) Schwabe; cf. lxxii.6. lxxvii.3: me Ω meos sinus Passeratius 12 quantum] quam O 15 et quid id dignum est Bodl. Lat. Class. e. 15 num et quidem, id quod indignum est? Post u. 16 codices praeter GO interstitium habent unius uersus in quo scriptum est AD EGNATIVM (-TVM B); idem in margine habent GO, sed abest interstitium 17 une Ω, Priscianus v. 77. vii. 22 Keil: une al. uno G: uno al. une Ven 18 cuniculosae Celtiberosae Prisciani codices excepto Darmstadiensi siue Coloniensi 202 saec. xi.: Celbiberie O: Celtiberi GRVenBLa¹: Celtiberi (suprascr. e) ạc̣ C 20 et] e O

XXXVIII

Malest, Cornifici, tuo Catullo,

malest, me hercule †et† laboriose,

et magis magis in dies et horas.

quem tu, quod minimum facillimumque est,

qua solatus es allocutione?

irascor tibi. sic meos amores?

paulum quid lubet allocutionis,

maestius lacrimis Simonideis.

XXXVIII cum XXXVII continuant Ω: spatium in O non est

1 Male est si carnifici Ω praeter R: R habet Male est si carnifici suprascriptum his Mạle est. Ạḷe ẹst sị carnifici cuius deformati uersus principio va-, fini cat adscriptum est: Cornifici Palladius 2 male si GO: male est... si R: male est si VenBLa¹ACa me hercule et l. Ω: me h. et est l. Sillig: me h. ei et l. Lachm.: num me h. mi et l.? 4 in Laurentiano 33.12 sic scriptus est

quem tu quod minimum

facilimumque est

quo indicio mancum declaratur poema 5 aloc. OLa¹B 7 aloc. O 8 maius est Morgenstern, distractis scilicet litteris MA EST IVS Post 8 Froehlich subiungendos putauit ii. 11-13 ‘Tam gratum est mihi quam ferunt puellae Pernici aureolum fuisse malum, Quod zonam soluit diu ligatam.’

XXXIX

Egnatius, quod candidos habet dentes,

renidet usque quaque: sei ad rei uentum est

subsellium, cum orator excitat fletum,

renidet ille: si ad pii rogum fili

lugetur, orba cum flet unicum mater,

renidet ille: quidquid est, ubicumque est,

quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,

neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

quare monendum test mihi, bone Egnati.

XXXIX cum XXXVIII continuant Ω

2 sei O et Laur. 33.12 quod non ausus sum immutare: seu al. sei RVen: seu G et plerique 3 subs(sc O)ellum cum excitat (recitat AC) orator Ω 4, 5 om. Dh 4 pii BLa¹: pii al. impii GRVen: impii O rogum BD et Santenianus: regum Ω filii Ω 6 quicquid Ω 8 nec urbanum O

9 test] est codd. te add. Spengel, est te Baehrens monendus es Calp. 1481

si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs,

aut parcus Vmber aut obesus Etruscus,

aut Lanuinus ater atque dentatus,

aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

aut qui lubet, qui puriter lauit dentes,

tamen renidere usque quaque te nollem:

nam risu inepto res ineptior nulla est.

nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,

quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

dentem atque russam defricare gingiuam,

ut quo iste uester expolitior dens est,

hoc te amplius bibisse praedicet loti.

11 parcus Ω: parthus cod. Ashburneri: porcus h et Brixianus, Scaliger ex coniectura: pinguis Gloss. Vatic. in Maii Class. Auct. VII. 574 Pinguis grassus. Nam obesus plus est quam pinguis. Catullus ait Aut pinguis ubera aut obesus et prossus: fartus Balth. Venator: pastus Voss: crassus Loewe: num spurcus? 12 lanuinus D et fortasse R: lamiuinus GOB 13 ut Dah: aut Ω 14 pariter uel puriter RVen 16 Extat apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabil. p. iiii. 4. 8

17 es add. Conr. de Allio: om. codices 18 quique mixit O: minṣit (suprascr. x) B: minsit D et cod. Ashburneri 19 russam a, Apuleius Apol. vi: rusam Ω: rufam cod. Ashb. pumicare Apuleius 20 noster Oa expolitor al. tior BRVen: expolitor OLa¹ 21 lotus Ω: lotum h et cod. Ashburneri

XL

Quaenam te mala mens, miselle Rauide,

agit praecipitem in meos iambos?

quis deus tibi non bene aduocatus

uecordem parat excitare rixam?

an ut peruenias in ora uulgi?

quid uis? qua lubet esse notus optas?

eris, quandoquidem meos amores

cum longa uoluisti amare poena.

XL AD RAVIDVM Ω: nullum spatium in O

1 Raude Faernus, L. Mueller

3 deus om. B: dens OA auocatus (suprascr. d) G: auoc. ORBLa¹Ch 5 peruenias p: perueniamus Ω Versum adulterinum ratus est Schmidt; sed in ora uulgi uidetur imitatus Henricus Allocut. ad librum 29 Traube (Poet. Lat. aeui Carolini III, p. 437) et ni proripias in ora uulgi

6 cuiuis Voss

8 pena Oa Laur. 33.12: poema al. pena(ę R) GRVen

XLI

Ameana puella defututa

tota milia me decem poposcit,

ista turpiculo puella naso,

decoctoris amica Formiani.

propinqui, quibus est puella curae,

amicos medicosque conuocate:

non est sana puella, nec rogare

qualis sit solet aes imaginosum.

XLI cum XL continuant codices

1 A mean a O: A me an a GRBVen Id pro Ammiana rustice dictum putabat Froehner: Anne sana Conr. de Allio et K.P. Schulze: Ametina Haupt: Anniana Schwabe defututa DOG: defutura cett.

5 puella AC: puelle Ω 6 conuocare Ω: conuacate C 7 rogate ACa Lachm. 8 olet AC aes Froehlich: et Ω: en imaginosam Doering nec rogare qualis sit solet Ammiana nasum R. Y. Tyrrell: fort. nec rogate qualis: sic olet aes imaginosum

XLII

Adeste, hendecasyllabi, quot estis

omnes undique, quotquot estis omnes.

iocum me putat esse moecha turpis,

et negat mihi uestra reddituram

pugillaria, si pati potestis.

persequamur eam, et reflagitemus.

quae sit, quaeritis. illa, quam uidetis

turpe incedere, mimice ac moleste

ridentem catuli ore Gallicani.

circumsistite eam, et reflagitate,

‘moecha putida, redde codicillos,

redde, putida moecha, codicillos.’

XLII cum XLI continuant codices

1 endecha sillabi GORVen quot estis omnes] Carm. Epigr. 1504.13 Buech. quot est[is om]nes

3 locum al. iocum GBRVen: locum OLa¹ 4 uestra Ω: nostra ed. Trinc. Auantii 5 Charis. 97.12 Keil ‘Haec pugillaria saepius neutraliter dicit idem Catullus in hendecasyllabis.’

7 illa OBah Laurentiani: illam GACD et R m. pr.: illam al. illa Ven 8 mimice Turnebus: mirmice (mirinice O) Ω: mimicae Phil. (= Bod. Lat. Class. e. 17) Post moleste distinguit Giri 9 catulli Ω

12 om. Dh et R, sed in R postea sic additus est uersui 11 ut unam lineam ambo continuarent

non assis facis? o lutum, lupanar,

aut si perditius potes quid esse.

sed non est tamen hoc satis putandum.

quod si non aliud potest, ruborem

ferreo canis exprimamus ore.

conclamate iterum altiore uoce

‘moecha putida, redde codicillos,

redde, putida moecha codicillos,’

sed nil proficimus, nihil mouetur.

mutanda est ratio modusque uobis,

siquid proficere amplius potestis,

‘pudica et proba, redde codicillos.’

13 facit Schmidt, Halbertsma 14 potes GORVen, Laur. 33.12. cod. Ashburneri, potest La¹CDa et plerique

15 tamen hoc satis GODh: tamen satis hoc (haec Ca) RVenBLa¹Ca: satis tamen hoc A

16 pote, ut uel potest, ruborem Ferreo ut canis e. o. Munro: pote ut iam coni. Pleitner 17 ferre/o/ Gr: ferre o OBLa¹ACa

21-24 om. a 21 nichil proficimus, nil mouetur GD, sed hic sine spatio: nihil pr. nihil m. Ω

22 uobis marg. p: nobis Ω

XLIII

Salue, nec minimo puella naso,

nec bello pede nec nigris ocellis,

nec longis digitis nec ore sicco,

nec sane nimis elegante lingua,

decoctoris amica Formiani.

ten prouincia narrat esse bellam?

tecum Lesbia nostra comparatur?

o saeclum insapiens et infacetum!

XLIII cum XLII continuant codices

1 nimio Scaliger ex cod. Cuiaciano (p) 5 ex XLI.4 inlatum ratus est Iacobus Mowat Cantabrigiensis

6 prouintia BRh

8 o sedum OB insapiens Ω, Ernstius Var. Obseruat. i. 15: insipiens a, Muretus atque GVen

XLIV

O funde noster seu Sabine seu Tiburs,

(nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est

cordi Catullum laedere: at quibus cordi est,

quouis Sabinum pignore esse contendunt)

sed seu Sabine siue uerius Tiburs,

fui libenter in tua suburbana

uilla, malamque pectore exspui tussim,

non inmerenti quam mihi meus uenter,

dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

nam, Sestianus dum uolo esse conuiua,

orationem in Antium petitorem

plenam ueneni et pestilentiae legi.

hic me grauedo frigida et frequens tussis

quassauit usque dum in tuum sinum fugi,

et me recuraui otioque et urtica.

quare refectus maximas tibi grates

ago, meum quod non es ulta peccatum.

nec deprecor iam, si nefaria scripta

Sesti recepso, quin grauedinem et tussim

non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus,

qui tunc uocat me, cum malum librum legi.

XLIV cum XLIII continuant Ω

2 cum erasum ante quibus G 4 pignore ACha: pignoris Ω 7 uilla] uilam cod. Ashburneri malamque Ald. I: aliamque codd. exspui scripsi: expui tussim Scaliger: expulsus sim Ω: expuli t. Auantius 8 meus uenter Faernus: mens uertur GORVenLa¹C: uertitur mens al. uertur B: mens uertetur cod. Ashburneri 10 fest. O conuiuịa R: conuiuia pr. Ven 11 orationem (-ne O) minantium petitorum (-rem O: petitorẹm (suprascr. u) R) Ω: correxit Faernus

13 hoc O grauedo ACa: grauido GORVenBLa¹D 15 ocimoque Muretus

17 que BLa¹

19 sesti recepso Palladius: sestire cepso Ω quin a: qui Ω grauedinem Ω 20 mi a, Auantius Sectio GOLa¹: sectio al. sestio Ven: sextio Ba 21 legi Lachm.: legit Ω: legit librum Ald. I

XLV

Acmen Septimios suos amore

tenens in gremio ‘mea’ inquit ‘Acme,

ni te perdite amo atque amare porro

omnes sum assidue paratus annos

quantum qui pote plurimum perire,

solus in Libya Indiaque tosta

caesio ueniam obuius leoni.’

hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,

dextram sternuit approbationem.

at Acme leuiter caput reflectens,

et dulcis pueri ebrios ocellos

illo purpureo ore suauiata,

‘sic,’ inquit ‘mea uita Septimille,

huic uni domino usque seruiamus,

ut multo mihi maior acriorque

ignis mollibus ardet in medullis.’

hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,

dextram sternuit approbationem.

nunc ab auspicio bono profecti

mutuis animis amant amantur.

unam Septimios misellus Acmen

mauult quam Syrias Britanniasque:

uno in Septimio fidelis Acme

facit delicias libidinisque.

quis ullos homines beatiores

uidit, quis Venerem auspicatiorem?

XLV cum XLIV continuant Ω

1 Ac men GRBVen: Agmen AC Septimios O: Septimos GB (m. pr.) La¹RVen 3 perditi Ω 5 qui pote Calp. 1481: qui potest Ω: num quist pote?

7 cesio GORVen 8, 9 sinistra ut ante dextra st. approbatione Ω: sinister ante Voss: sinister astans Munro: sinistra amanti Macnaghten

9 dextram ap 10 at Acme Calp. 1481: ad hanc (hac O) me Ω, nisi quod R habet at sed ut uidetur super rasuram 12 suauiata a: sauiata AC: saniata GOBLa¹ DVen 13 septimille BLa¹D: septinulle GO: septimille al. septinuelle RVen 14 Post uni solito maius spatium est in G uno Bhp

17 sinistrauit ante Ω: corr. ACDa

21 Septumius Ω agmen Ω 22 sy(i O)riasque GORVenBLa¹ 24 libidinesque ex -nisque R

XLVI

Iam uer egelidos refert tepores,

iam caeli furor aequinoctialis

iucundis Zephyri silescit aureis.

linquantur Phrygii, Catulle, campi

Nicaeaeque ager uber aestuosae:

ad claras Asiae uolemus urbes.

iam mens praetrepidans auet uagari,

iam laeti studio pedes uigescunt.

o dulces comitum ualete coetus,

longe quos simul a domo profectos

diuersae uariae uiae reportant.

XLVI cum XLV continuant codices

1 uere gelidos Ω 3 ioc. Ω aureis GOVen: aureis RBC

4 liquantur OD catule OLa¹ 5 ager (acer BLa) ruber estuore Ω 6 claras] c super rasuram R

10 quos R (ex q^oȝ factum est q^oſ), D: quo GOBLa¹Ch: que Aa 11 sic Victorius diuerse uarie GORVen: diuerse uariae B m. pr.: maria et Palmer

XLVII

Porci et Socration, duae sinistrae

Pisonis, scabies famesque mundi,

uos Veraniolo meo et Fabullo

uerpus praeposuit Priapus ille?

uos conuiuia lauta sumptuose

de die facitis? mei sodales

quaerunt in triuio uocationes?

XLVII cum XLVI continuant codices

2 mondi B, Carpentoractensis, cod. Ashburneri: Mindi Statius: Muni nescio quis ap. Hugonem Magnus (Bericht über Catull 1887-1896) 4 p̅posuit (h.e. preposuit) R: proposuit cett. etiam Ven

XLVIII

Mellitos oculos tuos, Iuuenti,

siquis me sinat usque basiare,

usque ad milia basiem trecenta,

nec mi umquam uidear satur futurus,

non si densior aridis aristis

sit nostrae seges osculationis.

XLVIII cum XLVII continuant codices

1 iuuenti corr. R: uiuenti Bha: inuenti (in uenti G) Ω 3 basia (suprascr. e{3}) R 4 nec mi umquam Statius: nec numquam Ω: nec umquam ADahp uidear Bapt. Guarinus: inde cor Ω 6 sint O: siṇt R In G post sit solito longius est spatium. ‘Le t (de sit) est sur un grattage qui s’étend un peu après’ Benoist

XLIX

Disertissime Romuli nepotum,

quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,

quotque post aliis erunt in annis,

gratias tibi maximas Catullus

agit pessimus omnium poeta,

tanto pessimus omnium poeta,

quanto tu optimus omnium’s patronum.

XLIX Spatium unius uersus in Ω sed diuerse interscriptum AD CICERONEM G: AD M. T. CICERONEM B: AD M. TVLLIVM CICERONEM La¹: AD ROMVLVM RVen nondum mutati: AD TVLLIVM C

2 quot fuerunt AC: num quot fueruntque? marce (suprascr. o) G: .M. O 7 omniums R solus sed s curuis lineis inclusa (s): omnium cett. patronum GCLa¹: patronum, mox correctum in patronus RVen: patronus Oah, Paris. 7989, Carp. et cod. Ashburneri

L

Hesterno, Licini, die otiosi

multum lusimus in meis tabellis,

ut conuenerat esse delicatos.

scribens uersiculos uterque nostrum

ludebat numero modo hoc modo illoc,

reddens mutua per iocum atque uinum.

atque illinc abii tuo lepore

incensus, Licini, facetieisque,

ut nec me miserum cibus iuuaret,

nec somnus tegeret quiete ocellos,

sed toto indomitus furore lecto

uersarer, cupiens uidere lucem,

ut tecum loquerer, simulque ut essem.

at defessa labore membra postquam

semimortua lectulo iacebant,

hoc, iucunde, tibi poema feci,

ex quo perspiceres meum dolorem.

nunc audax caue sis, precesque nostras,

oramus, caue despuas, ocelle,

ne poenas Nemesis reposcat a te.

est uehemens dea: laedere hanc caueto.

L AD LVCINIVM GVen: AD LI(Y Laur. 33.12)CINIVM RBACa Laurentiani: spatium unius uersus in O

1 lucini D 2 inuicem Sabellicus 3 deḷlicatos R

5 ludebat (suprascr. al. le) RVen illos O 7 abii R: abiit Ω 8 lacini GOCRVen: lucini D facetiesque scripsi: taceti (que add. La¹) tuique Ω 10 somnos GOC: sonnos BLa¹ 12 uersaretur R ueisaretur Ω: uersare cod. Ashburneri 13 omnem al. essem GBRVen: omnem D

14 at BLa¹a: ad Ω 16 ioc. Ω

18 caue sis Ald. I: caueris codices praeter A: caneris A 19 ocelle Alex. Guarinus: ocello Ω 20 ne messis Ω reposcat (resp. O) GOh: reponat cett.

21 uehemens Ω: uemens Statius

LI	LI AD LESBIAM Ω: spatium unius uersus in O
Ille mi par esse deo uidetur, ille, si fas est, superare diuos, qui sedens aduersus identidem te spectat et audit	1 mi impar G: mihi impar Ω: corr. p 3 te hic scriptum habet G, sed in 4 ante spectat Ω 4 spe ctat G: tespectat Ω
5 dulce ridentem, misero quod omnis eripit sensus mihi: nam simul te, Lesbia, aspexi, nihil est super mi ......	5 misero quod G ex corr., ACa: miseroque ORB (m. pr.) La¹h: miseroque al. quod Ven 8 om. codd. quod loquar amens Parthenius: uocis in ore Doering: gutture uocis Westphal: uocis ut olim uel ut ante Schulhof Longini de Subl. codex Parisinus, in quo extat Sapphus carmen quod hic uertit Catullus habet ὡς\|γὰρσἴδω βρόχεώς μεφωνὰς οὐδὲνἔτ᾽ εἴκει, sic enim ex codice transcripsit Rhys Roberts p. 70 ed. suae
lingua sed torpet, tenuis sub artus 10 flamma demanat, sonitu suopte tintinant aures, gemina teguntur lumina nocte. *	10 flamina GORVen, B m. pr. 11 tintinant R: tintiant O: tintinnat GVenAC geminae Schrader: gemina et Spengel 12 lumina ODah: limina Ω
otium, Catulle, tibi molestum est: otio exsultas nimiumque gestis: 15 otium et reges prius et beatas perdidit urbes.	uu. 13-16 qui sine spatio secuntur u. 12.* in codicibus nullo modo possunt cum eo cohaerere. Itaque indicaui lacunam* 13 Catulli (Catuli OLa¹) Ω Versum uidetur respexisse Macrobius Sat. II. 7.6 ‘Ioculari deinde super cena exorta quaestione quodnam esset molestum otium, aliud alio opinante, “Podagrici pedes” inquit’ 14 exultas Ω fort. nimiusque 15, 16 extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabilium, p. iii 4.8 ubi pro perdidit traditum est per odit uel reddidit

LII

Quid est, Catulle? quid moraris emori?

sella in curulei Struma Nonius sedet,

per consulatum perierat Vatinius:

quid est, Catulle? quid moraris emori?

LII IN NOVIVM Ω: spatium unius uersus in O

1, 4 emori p: mori Ω

2 curulu O: curuli cett. struma Ω: scrofa Mar. Victorinus 174 Gaisford Nonius Plin. H. N. xxxvii. 81, Boet. de Cons. Philosoph. iii. 4, Mar. Victorinus 174, Atil. Fortunatianus 314 Gaisf.: nouius (nouus Aa) codices Catulli 3 perierat GOVenBLa¹, Vsener: peṛierat R: peierat ACDa Vatinius OD uac. GRVen et plerique

LIII

Risi nescio quem modo e corona,

qui, cum mirifice Vatiniana

meus crimina Caluos explicasset,

admirans ait haec manusque tollens,

‘di magni, salaputium disertum!’

LIII cum LII continuant Ω: interstitium unius uersus in O

1 e ap, uulgo: et Ω: ec uel ex Baehrens 2 uac. GACVen Laurentiani et B m. pr. 3 meos Ω crimina al. carmina G: carmina DaVen 4 amirans O manusque al. inanius RVen 5 dii Ω salapantium desertum Ω: salafantium cod Ashburneri: salap(pp Carp. et Bon. 2744) utium Phil., Carp., Bon. 2744 salaputtium codex Bruxellensis Senecae Controu. vii. 19 p. 211 Bursian disertum Seneca et sic Da Ad marginem u. 5 adscriptum est in GRC de Othonis (Oct. G, ott. R) capite quod idem inter u. 4 et 5 habent ABLa¹Ven ah

LIV

Othonis caput oppido est pusillum,

†et Heri† rustice, semilauta crura,

subtile et leue peditum Libonis.

............

at non effugies meos iambos

............

si non omnia displicere uellem

tibi et Fufficio seni recocto

............

irascere iterum meis iambis

inmerentibus, unice imperator.

LIV 1 Otonis GORVen: Octonis BLa¹D apido O: opido AG est suprascr. habet C recentiore atramento, om. Scaliger, Schwabe, Schulze, Schmidt oppido est p. parenthesin faciebat Munro Post hunc u. secuntur in codd. duo uersus Hoc iocunde tibi poema feci Ex quo perspiceres meum dolorem ex L. 16 17 repetiti 2 et eri O: et eri (suprascr. h) G: et heri RVenACDa: et beri BLa¹: Heri Muretus: Vetti Voss: Neri L. Mueller: Thori Peiper: Hirri ego et F. Hermes, cf. Giri p. 188 rustica Turnebus: et trirustice Munro

Post 3 reuocaui uersum qui extat apud Porphynonem ad Hor. C. i. 16. 22 Denique Catullus cum maledicta minaretur sic ait: At non effugies meos iambos 4 si non omnia. displicere uellem Munro 5 Fuff. Scaliger: sufficio uel suffitio Ω seni recocto Calp. 1481: seniore cocto (cocto al. p G) OG: seniore copto Ω

Inter 5 et 6 codices praeter O habent IN CAMERIVM, sed G tantum in margine; O adscriptum habet =, quo noui carminis initium plerumque significatur. Lacunam indicaui 7 signum interrogationis post imperator add. Riese

LV

Oramus, si forte non molestum est,

demonstres ubi sint tuae tenebrae.

te campo quaesiuimus minore,

te in Circo, te in omnibus libellis,

te in templo summi Iouis sacrato.

in Magni simul ambulatione

femellas omnes, amice, prendi,

quas uultu uidi tamen serenas.

†a uelte†, sic ipse flagitabam,

Camerium mihi pessimae puellae.

quaedam inquit, nudum reduc . . .

‘en hic in roseis latet papillis.’

sed te iam ferre Herculei labos est;

tanto te in fastu negas, amice.

LV 1 molestus es Ω 2 demostres D et cod. Ashburn.

3 in minore Ω: in del. Scaliger: te in campo q. minore Sillig 4 te in C.] id al. in GRVen: id Oh ligellis Bapt. Guarinus: Goetz Thes. Gloss. Emend. ligellum tuguriolum

7 prendi O: prehendi Ω 8 serenas AD: serena Ω: sereno h Phil., Munro

9 a uelte GOVenAC et sic R m. pr.: ue¯te R corr.: a uelite BLa¹ Phil. cod. Ashburn.: auli te Bodl. Lat. Class. e. 15: aullistis Doederlein: auens te Schwabe: puellae Birt: auelli tamquam infinitiuum exclamationis Owen: ain? te ego, quod probauit F. Plessis in libello Traité de Métrique Grecque et Latine p. 305 ipse Ω: usque ego

11 quedam ORB: quendam cett. reduc Ω: reduce Da: sinum reducens Auantius: s. recludens Riese: reducta pectus ego et Rossberg 12 en Ra cod. Ashburn.: em OLa¹B m. pr., Ribbeck: hem GDVen hic RDa: hec Ω: fort. en ecce

14 ten Muretus

(1a)

non custos si fingar ille Cretum,

non si Pegaseo ferar uolatu,

non Ladas ego pinnipesue Perseus,

non Rhesi niueae citaeque bigae;

(5a)

adde huc plumipedas uolatilesque,

uentorumque simul require cursum,

quos iunctos, Cameri, mihi dicares;

defessus tamen omnibus medullis,

et multis languoribus peresus,

(10a)

essem te mihi, amice, quaeritando.

dic nobis ubi sis futurus, ede

audacter, committe, crede lucei.

nunc te lacteolae tenent puellae?

si linguam clauso tenes in ore,

fructus proicies amoris omnes.

uerbosa gaudet Venus loquella.

uel, si uis, licet obseres palatum,

dum nostri sis particeps amoris.

1a-10a codices habent post LVIII. 5. Huc reuocauit Froehlich; post 13 ed. antiquissima saec. xv 2a post 3a statuebat Muretus 3a primipesue al. pinnipes GRVen: primipesue OLa¹AC cod. Ashburn. 4a thesi O niuee GDah: uinee Ω. niueis citisque bigis Muretus 5a plomipedas cod. Ashburn.: plumipedes D Lachm. 7a uinctos BLa¹Aah et sic Benoist, Giri: uictos O 9a langoribus Ω pressus cod. Ashburn.: fort. peressus 10a mi Scaliger

Hos decem uersus 1a-10a Birt fragmentum putat carminis alterius ad Camerium scripti, quod magis rhetoricum esset et magno apparatu fabulari, Perseo Rheso similibus, ornatum et oneratum

16 audacter (-citer O) hoc Ω crede al. crude GVen et sic R, in quo tamen crude recentius exaratum uidetur lucei Scaliger: lucet Ω: licet AC

17 hunc a: num h

18 tenens GOD: tenens R: sic l. c. tenens in ore Birt 19 proicies CVen et cod. Ashburn.: prohicies O: proiic. G et plerique

20 loquelḷa G: loquela La Ven

21 signis Voss 22 uestri al. no GVen: uestri O: uestri sim Scaliger

LVI

O rem ridiculam, Cato, et iocosam,

dignamque auribus et tuo cachinno.

ride, quidquid amas, Cato, Catullum:

res est ridicula et nimis iocosa.

deprendi modo pupulum puellae

trusantem: hunc ego, si placet Dionae,

protelo rigida mea cecidi.

LVI AD CATONEM Ω: spatium unius uersus in O

3 quicquid Ω

5 deprendi GORVenLa¹: deprehendi BACDah pupulum Parthenius: populum codd.: publium marg. R sed uix ab eadem manu 6 truf(ff a)antem Da: crissantem marg. R: crusantem Baehrens: 7 rigida ex ridida G

LVII

Pulcre conuenit improbis cinaedis,

Mamurrae pathicoque Caesarique.

nec mirum: maculae paris utrisque,

urbana altera et illa Formiana,

impressae resident nec eluentur:

morbosi pariter, gemelli utrique,

uno in lectulo, erudituli ambo,

non hic quam ille magis uorax adulter,

riuales sociei puellularum.

pulcre conuenit improbis cinaedis.

LVII cum LVI continuant Ω

1 pulcre ORD: pulc_^re (suprascr. h) G 2 mamure a, idemque credo uoluisse scribam R(omani), in quo ~ quod super -mu- fuerat consulto uidetur erasum

3 pares Lachm. 5 nec eluentur Calpurnius: nece luentur Ω 6 gemelli] tenelli Haupt 7 lecticulo O, Munro 9 sociei Scaliger: socii et Ω

10 pulcre GORD

LVIII

Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,

illa Lesbia, quam Catullus unam

plus quam se atque suos amauit omnes,

nunc in quadruuiis et angiportis

glubit magnanimis Remi nepotes.

LVIII cum LVII continuant Ω

1 nostra RDah: uestra GOAC cod. Ashburn.: uestra ex nostra Ven 4 quadruuiis G: quadruiis R m. pr. post in quadriuis mutatum: quadriuiis O 5 magna ad(a O)miremini Ω: magnanimi Remi Voss: magnanimis (accus. plur.) scripsi Post LVIII. 5 secuntur in codicibus Non custos... quaeritando quos in locum suum carminis LV reuocaui

LIX

Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis

uidistis ipso rapere de rogo cenam,

cum deuolutum ex igne prosequens panem

ab semiraso tunderetur ustore.

LIX IN RVFVM Ω: nullum spatium in O

1 Rufulum Palladius: rufum Ω: Rufa rufum anus Munro: rufa rufulum Pleitner, Postgate rufa rufuli Palmer fellat O: fallat al. fellat RVen: fallat cett.

LX

Num te leaena montibus Libystinis

aut Scylla latrans infima inguinum parte

tam mente dura procreauit ac taetra,

ut supplicis uocem in nouissimo casu

contemptam haberes, a nimis fero corde?

LX cum LIX continuant Ω

1 Libystinis Scaliger: libis(ss O)inis Ω 2 silla GORBLa¹: sylla Ven et cod. Ashburn. 4 supplic(t R)iis Ω: suplicus O 5 conteptam GR: conten^ptam p admodum exigua O animis Ω Post hunc u. spatium est in O quinque uersuum, tum in summa proxima pagina incipit LXI

LXI	LXI EPI(Y GRVen)THALAMIVS (-MVS RVenB) IVNIE (VINIE A: IVLIE BLa¹) ET MAL(L)II Ω: spatium tituli in O
Collis o Heliconiei cultor, Vraniae genus, qui rapis teneram ad uirum Virginem, o Hymenaee Hymen, 5 Hymen o Hymenaee;	1 bellicon iei O 4 uirginem o hymenee 5 Hymen o hymenee hymen codd. nisi quod DG habent 4 V. o hymenee hymen 5 O hymenee hymen 5 O Hymen Hymenaee Lachm. secutus Ald. I, Giri
Cinge tempora floribus suaue olentis amaraci, flammeum cape laetus, huc Huc ueni, niueo gerens 10 luteum pede soccum.	7 amarịci (suprascr. a) O: amarici GRVenACD 8 flameum Ω
Excitusque hilari die, nuptialia concinens uoce carmina tinnula, Pelle humum pedibus, manu 15 pineam quate taedam.	12 concinens ACD: continens Ω 13 tinnuula O et R m. pr: tinnulla cod. Ashburn. 15 spineam Parthenius
Namque Iunia Mallio, qualis Idalium colens uenit ad Phrygium Venus Iudicem, bona cum bona 20 nubet alite uirgo,	16 iunia GORCVen: uinia DLachm.: iullia BLa¹ cod. Ashburn. mal Dio Ω
Floridis uelut enitens myrtus Asia ramulis quos Amadryades deae Ludicrum sibi rosido 25 nutriunt umore.	24 Ludicrum RVenBa: Ludricum GOACh² 25 umore cod. Ashburn.: humore Ω Post nutriunt erasae sunt duae litterae in R: nutriuntur honore Maehly: nutriere liquore Richards
Quare age, huc aditum ferens, perge linquere Thespiae rupis Aonios specus, Nympha quos super irrigat 30 frigerans Aganippe.
Ac domum dominam uoca coniugis cupidam noui, mentem amore reuinciens Vt tenax hedera huc et huc 35 arborem implicat errans.	32 cum sequente u. coniungebat Bonnet 33 reuinciens ah: reuincens Ω 34 edera Ω hục (suprascr. a) et hục (suprascr. a) R
Vosque item simul integrae uirgines, quibus aduenit par dies, agite in modum Dicite, O Hymenaee Hymen, 40 Hymen O Hymenaee.	38 in nodum al. in modum RVen: in nodum Ω 40 om. ADh: O hymenee hymenee hymen Ω nisi quod in R mutatum est in Hymen o hymenee hymen: O Hymen Hymenaee Lachm.
Vt lubentius, audiens se citarier ad suum munus, huc aditum ferat Dux bonae Veneris, boni 45 coniugator amoris.	42 citaries O: citarie h²: sed citarior cod. Ashburn.: num et citatior?
Quis deus magis ancsiis est petendus amantibus? quem colent homines magis Caelitum, O Hymenaee Hymen, 50 Hymen O Hymenaee?	46 anxiis Haupt: amatis Ω: mage mutueis Pleitner: mage saucieis Pohl Inter 49 et 50 in Ω est Compararier (-es O) ausit quod correctum est in hh² 50 om. B: O hymen hymenee hymen GOAC et sic R sed mox mutatum in Hymen o h. h. O hymen o h. h. h²
Te suis tremulus parens inuocat, tibi uirgines zonula soluunt sinus. Te timens cupida nouos 55 captat aure maritus.	51 suis tremulus ed. 1473: sui si rem(rom- Bh)ulus OBACh: sui si remulus al. remus G et Ven, sed Ven inuerso ordine: sui s//remulus R erasis duabus fere litteris 55 maritos Ω
Tu fero iuueni in manus floridam ipse puellulam dedis a gremio suae Matris, O Hymenaee Hymen, 60 Hymen O Hymenaee.	56 fer o Ω 58-60 sic leguntur in codd. 58 dedis a gremio su(a)e matris 59 + 60 O hymenee hymen hymenee (o hymenee G)
Nil potest sine te Venus, fama quod bona comprobet, commodi capere, at potest Te uolente. quis huic deo 65 compararier ausit?	61 nihil G m. pr. (nunc habet nil) BLa¹ACah: nichil ORh²: nil al. nihil Ven
Nulla quit sine te domus liberos dare, nec parens stirpe nitier; at potest Te uolente. quis huic deo 70 compararier ausit?	66-75 om. a 66-70 om. h
Quae tuis careat sacris, non queat dare praesides terra finibus: at queat Te uolente. quis huic deo 75 compararier ausit?	68 nitier Par. 7989 et Bononiensis 2744: uicier GRVenLa¹C: uities O: uintier cod. Ashburn.: uincier AD Lachm.: iungier Scaliger 70 compararies O
Claustra pandite ianuae. uirgo adest. uiden ut faces splendidas quatiunt comas? .......... ........	77 adest Ω: ades Schrader, Lachm. Post 78 lacunam statui quattuor uersuum
.......... ........ tardet ingenuus pudor. 80 Quem tamen magis audiens, flet quod ire necesse est.	79 tradet h²
Flere desine. non tibi Au- runculeia periculum est, ne qua femina pulcrior 85 Clarum ab Oceano diem uiderit uenientem.	82 Aurunculeia O et marg. h²: Arunculeia cett. nisi quod Acunculeia est in a, Aruncudia in h² 85 occeano Ω
Talis in uario solet diuitis domini hortulo stare flos hyacinthinus. 90 Sed moraris, abit dies. prodeas noua nupta.	90 abiit Ω 91 om. codices: additus est in Ald. I
Prodeas noua nupta, si iam uidetur, et audias nostra uerba. uiden? faces 95 Aureas quatiunt comas: prodeas noua nupta.	94 uiden? faces p: uiden (uideri O) ut Ω
Non tuus leuis in mala deditus uir adultera, probra turpia persequens, 100 A tuis teneris uolet secubare papillis.	99 probra turpia Calp. 1481: procatur (procatur. GOR) pia Ω
Lenta qui uelut adsitas uitis implicat arbores, implicabitur in tuum 105 Complexum. sed abit dies. prodeas noua nupta.	102 lenta qui Ald. I: lentaque codd. praeter O: lenta sed O quod recepit Baehrens 105 abiit Ω
O cubile, quod omnibus ........ ........ .......... candido pede lecti,	Post 107* lacunam statui trium uersuum*
Quae tuo ueniunt hero, 110 quanta gaudia, quae uaga nocte, quae medio die Gaudeat. sed abit dies. prodeas noua nupta.	110 gaudiaque Ω 111 nocteque Ω 112 abiit Ω
Tollite, O pueri, faces. 115 flammeum uideo uenire. ite concinite in modum ‘Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.’	114 o om. codd.; additum est in ed. pr. 115 flam(mm O)ineum Ω 116-8 sic leguntur in Ω Io hymen hymenee io Io hymen hymenee io Ite concinite in modum nisi quod O Io hymen hymenee io semel tantum habet 117 o pro io initio utriusque uersus scribendum esse, sicut est in Ald. I, ratus est Lachm. io reuocauit Munro Elucid. p. 135 sqq. 118 io quod addunt in fine codices om. Ald. I
Ne diu taceat procax 120 Fescennina iocatio. nec nuces pueris neget Desertum domini audiens concubinus amorem.	119 taceatis Ω sed iam correctum in RBh²a 120 fescennina GRVen: fosceninna O: fascen(nn BD)ina BDh² locac(t O)io OR: lotatio al. locutio G: locutio uel loquutio ACBLa¹Dahh²: iocatio Heinsius 122 domino ed. Cantabrig. 1702 uidens Schwabe: arguens Weber
Da nuces pueris, iners 125 concubine: satis diu lusisti nucibus. lubet Iam seruire Talasio. concubine, nuces da.	125 diu] domini O: num domi? 126 iubet h² 127 talasio Ω
Sordebant tibi uillicae, 130 concubine, hodie atque heri. nunc tuum cinerarius Tondet os. miser a miser concubine, nuces da.	129 uilice Oh: malulae Pauckstadt 132 misera miser O: miser ah miser GDAVen et sic R sed prius er super rasuram ha BC
Diceris male te a tuis 135 unguentate glabris marite abstinere, sed abstine. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	134 diceris ed. Parm. 1473: diceres Ω malle corr. G, OVen: malḷe R tụ (suprascr. e) R 135 unguenta te Ω 138 om. Ω
Scimus haec tibi quae licent 140 sola cognita, sed marito ista non eadem licent. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	139-43 om. h² 139 simus hec tibique O 143 io hymen hymenee io Ω et sic semper
Nupta, tu quoque quae tuus 145 uir petet caue ne neges, ni petitum aliunde eat. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	144-8 om. in textu, add. in marg. R 144 tuis GDVen 145 deneges Owen 146 ni GORDah: ne marg. R, VenBLa¹ACh² 148 om. O, habet G ascriptum in marg.
En tibi domus ut potens 150 et beata uiri tui. quae tibi sine seruiat (Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee)	149-53 om. BLa¹h² 151 sine seruiat Bern. Pisanus: sine seruit (se ruit A) Ω: sine fine seruit D: sine fine erit Auantius quo tibicina fert uiam ego et Chr. Alois. Ferrucci 153 om. O
Vsque dum tremulum mouens 155 cana tempus anilitas omnia omnibus annuit. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	155 anilitas codex Vicentinus scriptus anno 1460: an(n)ilis etas Ω: annulis etas B Phil. 156 amnuit D quod uerum credebat T. H. Key et pro abnuit scriptum 158 om. O
Transfer omine cum bono 160 limen aureolos pedes, rasilemque subi forem. Io, Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	159 homine R m. pr. 161 sibi Ω 163 om. O
Aspice unus ut accubans 165 uir tuus Tyrio in toro, totus immineat tibi. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	164 intus Statius: imus Fruterius: unctus C. Barth: udus Heinsius
Illi non minus ac tibi 170 pectore uritur intimo flamma, sed penite magis. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	169 hac GO 170 uritur OD et corr. B: uritur al. urimur G: urimur RVenAC: urintur B m. pr.
.......... ........ ........ .......... ........	Post 173* unam stropham excidisse censeo*
Mitte brachiolum teres, 175 praetextate, puellulae. iam cubile adeat uiri. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	174-8 om. h 175 puelle Ω 176 adeat O Paris. 7989, Bentley: adeant Ω
Vos bonae senibus uiris 180 cognitae bene feminae, collocate puellulam. Io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.	179 uos om. Ω: add. Auantius: O Baehrens uiris Statius: unis (unus Bh²: u_^nis (suprascr. l) R) Ω: Vos bonae senibus senes Passeratius 180 bene Turnebus: berue GORVenAC: breue BLa¹Dahh² 181 puellulam Parthenius: puellam Ω
Iam licet uenias, marite. 185 uxor in thalamo tibi est, ore floridulo nitens Alba parthenice uelut luteumue papauer.	185 om. Bh² tibi est Bentley et sic Paris. 7989, sed additis notis quae inuertenda uerba esse declararent tib̿i̿ es̿t̿ (sic): ubi est A Santenianus: est tibi GORVenLa Dah 187 uelut h et Paris. 7989: uultu al. uult G: ul˙t O: uultu Ω
At, marite, ita me iuuent 190 caelites, nihilo minus pulcer es, neque te Venus Neglegit. sed abit dies. perge ne remorare.	189-193. 194-198 inuerso ordine habent Ω, corr. Scaliger 189 Ad (At D) maritum tamen iuuenem Ω: corr. Scaliger 191 pulcre res Ω: corr. Robortellus 1548 nec te Ω 192 Neglegit O: Negligit cett. abiit Ω 193 remorare OADahh²: rememorare GRVenBLa¹
Non diu remoratus es. 195 iam uenis. bona te Venus iuuerit, quoniam palam Quae cupis capis et bonum non abscondis amorem.	194 remora(remo- O)ta es Ω 196 iuuerit Auantius: inuenerit Ω 197 Quod cupis cupis O. R m. pr., Heinsius. Giri 198 abscondas Ω
Ille pulueris Africei 200 siderumque micantium subducat numerum prius, Qui uostri numerare uolt multa milia ludei.	199 Africei Lachm. (-ci iam Heinsius): ericei GORVenBLa¹C: eritei h: eruti Quicherat 201 sublegat Landor 202 uostri Scaliger: nostri Ω: uostra qui Landor uult Calp. 1481: uolunt Ω 203 ludei Scaliger: ludi ed. antiquissima saec. xv: ludere Ω
Ludite ut lubet et breui 205 liberos date. non decet tam uetus sine liberis Nomen esse, sed indidem semper ingenerari.	204 Et ludite et lubet Ω: corr. Parthenius 208 ingenerati OD
Torquatus uolo paruulus 210 matris e gremio suae porrigens teneras manus, Dulce rideat ad patrem semihiante labello.	209 Torcu(quu h²)tus Oh² 210 e] et O: fortasse ex 213 semihiante Scaliger: sed mihi ante Ω: semhiante Lucian Mueller
Sit suo similis patri 215 Mallio et facile inscieis noscitetur ab omnibus, Et pudicitiam suo matris indicet ore.	215 mallio A: maulio O: manlio GRVen inscieis Lachm.: insciis corr. R, a: insciens Ω 216 omnibus Ω: obuieis Pleitner: et omnibus n. ab inscieis Dawes, Haupt 217 Et Ω: Sic Hermann suo a Baehrens, Postgate: suam Ω: suae Calp. 1481, uulgo
Talis illius a bona 220 matre laus genus approbet, qualis unica ab optima Matre Telemacho manet fama Penelopeo.	219, 220 sic leguntur in Ω Talis illius a bona matre 220 Laus (Zaus RVen) genus (egenus O) approbet, in Da sic Talis illius a bona 220 Matrizans (-zando a) genus approbet 221 ab om. O 222 theleamaco Ω: thelamacho O 223 penolopeo GRVenBAD
Claudite ostia uirgines. 225 lusimus satis. at bonei coniuges, bene uiuite et Munere assidue ualentem exercete iuuentam.	224 hostia Ω 225 ad bonei D: ad bolnei (al. bonei Ven et marg. G, ad bonlei O) Ω 226 bene uiuite a: bone uite Ω: Veneris bonae Froehlich, Halbertsma fort. bene mutuo ex 227 assiduo a: Mutue assiduei Huleatt 228 exercere O Deinde Explicit epithalamium O

LXII

LXII Hoc unum carmen seruatum est in codice saeculi ix Thuaneo, nunc Parisino Lat. 8071 (T), in quo inscriptum est Epithalamium Catulli. EXAMETRVM CARMEN NVPTIALE Ω

IVVENES

Vesper adest, iuuenes, consurgite: Vesper Olympo

exspectata diu uix tandem lumina tollit.

surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas,

iam ueniet uirgo, iam dicetur hymenaeus.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

1 in marg. turba uirorum G: turba uirginum (suprascr. orum) R: t. uirum BVen Vesper adest] Varro L. L. vii. 50 Vesperugo stella quae uespere oritur, a quo eam Opilius scribit Vesperum, itaque dicitur alterum (alternum Riese) Vesper adest. 2 expect. TΩ

3 tempus iam (suprascr. est) G pinguis TO: pingues GR et cett.

5 hymens (sic) R

VIRGINES

Cernitis, innuptae, iuuenes? consurgite contra;

nimirum Oetaeos ostendit noctifer ignes.

sic certest; uiden ut perniciter exsiluere?

non temere exsiluere, canent quod uisere par est.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

6 in marg. Puelle GRVen consurgi eretera T: consurgere contra Iac. Mowat Cantabrigiensis, quod ipsum in cod. Canon. Lat. 33 inueni 7 oeta eos T: haec eos O: hoc eos Ω ignes Ald. I: imbres T: imber uel ymber Ω

8, 9 exsiluere scripsi: exil. codd. 8 sic certest Haupt: siccer tes .i. T: sic certe si O: sic certe GR sed ut in utroque post certe rasura sit: sic certe cett.

9 canent quod uisere par est T Voss: canent (cauent La¹) quo uisere parent Ω: c. quos uincere par est Bapt. Guarinus: canent quo uincere par est Auantius: c. quod uincere par est Passeratius: c. quod uespere par est B. Venator

IVVENES

Non facilis nobis, aequalis, palma parata est,

aspicite, innuptae secuta ut meditata requirunt.

non frustra meditantur, habent memorabile quod sit,

nec mirum, penitus quae tota mente laborant.

nos alio mentes, alio diuisimus aures,

iure igitur uincemur, amat uictoria curam.

quare nunc animos saltem committite uestros,

dicere iam incipient, iam respondere decebit.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee.

11 in marg. puelle GRBVen nobilis T aequales Lachm. 12 innupte secum ut meditata requi(ae D)runt TD: in(i Ba)nupte que (queṛụṇṭ O) secum ut meditare querunt Ω

13 memora psile T 14 habet T solus. Spurium putarunt Scal. Naeke Lachm. ed. 1

15 nos] non T diuisimus (suprascr. diuidamus) G

17 nunc T: non Ω co(m)mittite Ω: conuertite T 18 incipiaent T

VIRGINES

Hespere, qui caelo fertur crudelior ignis?

qui natam possis complexu auellere matris,

complexu matris retinentem auellere natam,

et iuueni ardenti castam donare puellam.

quid faciunt hostes capta crudelius urbe?

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

20 in marg. Puelle GRBVen quis T fertur] potuit A: patuit Bergk

21 conplexua uel^lere T amatris O 22 fort. conplexu a matris auelle T

24 credelius T

25 Kymeno kymeneę kymenades o kymeneę T, prima littera per k, non per usitatiorem h, notata

IVVENES

Hespere, qui caelo lucet iucundior ignis?

qui desponsa tua firmes conubia flamma,

quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes,

nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.

quid datur a diuis felici optatius hora?

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

26 in marg. Iuuenes GRBVen quis T iucundior T: ioc. Ω

27 fines T: signes Palmer conubia T: conn. Ω 28 quae T: quod h²: quo Ω, etiam R, quamuis ^d post inlatum sit uir T 29 uinxere O

30 a om. T

31 Kymeno kymeneae kymenades o kymeneę T

VIRGINES

Hesperus e nobis, aequalis, abstulit unam.

............

[Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

32 in marg. Puelle GRBVen aequalis T: equales O: equaleṣ (suprascr. m) GR: aequalem en Giri

Post 32 excidisse nonnulla iam uidit Auantius. Lacunam sex uersuum posui, quam secutus sit uersus intercalaris Hymen o Hymenaee Hymen ades o Hymenaee, quamuis nec in T nec in Ω legatur

IVVENES

............

Namque tuo aduentu uigilat custodia semper,

nocte latent fures, quos idem saepe reuertens,

Hespere, mutato comprendis nomine eosdem.

at libet innuptis ficto te carpere questu.

quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

35 comperendis T: conprendis O et nunc G eosdem Ω: eospem T: Eous Schrader

36 at libet Ω: adlucet T

37 quittum T: quod al. quid tamen GVen: quem D: quema T: quam Ω

38 Kymeno kymeneae kymenales kymeno kymeneę T

VIRGINES

Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis,

ignotus pecori, nullo contusus aratro,

quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber;

multi illum pueri, multae optauere puellae:

idem cum tenui carptus defloruit ungui,

nulli illum pueri, nullae optauere puellae:

sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est;

cum castum amisit polluto corpore florem,

nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

39 in marg. Puelle GRVenB saeptis T: septis Ω 40 conuolsus T: conclusus O: contusus Ω et sic R sed ut t super rasuram sit 41 quaemulcens aurefirma T Post hunc u. excidisse unum uersum censebant Spengel et Hermann: sed nullum lacunae uestigium praebent codices 42 obtauere T 43, 4 om. TO 45 Quintil. Inst. Orat. ix. 3.16 Catullus in Epithalamio ‘dum innupta manet, dum cara suis est,’ cum prius dum significat quoad, sequens usque eo intacta Ω: innupta Quintilianus dum cara Quintilianus, BLa¹: tum cara TGORVenADa suis est Quintilianus, T: sui sed BLa¹AC: sui. sed GOVen et R m. pr. 46 amisit R, s super rasuram

48 Kymeneo kymeneę kymenades kymeneę T

IVVENES

Vt uidua in nudo uitis quae nascitur aruo,

numquam se extollit, numquam mitem educat uuam,

sed tenerum prono deflectens pondere corpus,

iam iam contingit summum radice flagellum,

hanc nulli agricolae, nulli coluere iuuenci:

at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,

multi illam agricolae, multi accoluere iuuenci:

sic uirgo dum intacta manet, dum inculta senescit;

cum par conubium maturo tempore adepta est,

cara uiro magis et minus est inuisa parenti.

49 in marg. Iuuenes GRVenB 50 Numquam se extollit quam munⁱteam ducat uuam T 51 per flectens T 52 flacellum T 53 han^c nulli agriġ.cul^lę multi acoluere T: nulli coluere (accol. La¹) Ω 54-55 om. Da 54 apsi T marita T, Ballin 55 agriculę T accol. Ω: acol. T 56 dum innupta manet Weber: tum inculta senescit T 57 conubium TB 58 cura TGOD Pleitner uiro TGOD: uirgo RVenC: cara uiro magis est, minus est inuisa p. Sonny Post hunc u. excidisse intercalarem duce Hermanno multi crediderunt

et tu ne pugna cum tali coniuge uirgo,

non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse.

ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.

............

uirginitas non tota tua est, ex parte parentum est,

tertia pars patrist, pars est data tertia matri,

tertia sola tua est: noli pugnare duobus,

qui genero sua iura simul cum dote dederunt.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

59 et tua nec T: et tu nec Ω: at tu ne Ald. I: at nec tu Postgate Post 59 unum u. Rossbach, Post 65 Haupt et Pleitner putarunt excidisse ut quemadmodum amoebaeum carmen (20-58) nouem uersus iuuenum praecedebant, eodem modo nouem sequerentur. Ego Post 61 potius lacunam indicaui 60 equom T: (a)equo Ω cum B 61 ipse prius om., postea in marg. add. RVen

62 om. T 63 sic Muretus nisi quod praetulit patris est tertia patris pars est data tertia matri T: tercia pars patri est data tercia matri O: tertia pars patri data pars data t. m. Ω: T. pars patris Schüler 64 solit tu est noli tuignare T

66 Kymeno kymeneę kymenades .o. kymeneae T

LXIII

Super alta uectus Attis celeri rate maria,

Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,

adiitque opaca siluis redimita loca deae,

stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis,

deuoluit ile acuto sibi pondere silicis.

itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro,

etiam recente terrae sola sanguine maculans,

niueis citata cepit manibus leue typanum,

typanum, tubam Cybelles, tua, mater, initia,

quatiensque terga taurei teneris caua digitis,

canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.

LXIII DE BERECINTHIA ET ATHI Ω: nullum spatium in O

1 Attis Marius Victorinus 212 Gaisford, 154 Keil: actis Ω: athis AD celeri Terent. Maur. 2899 et Victorinus: celere Ω 2 ut om. Caesius Bassus 262 K. 3 loca dee i ed. antiquissima saec. xv: i, ut uidetur, a u. 78 tralata 4 ibi ed. Trinc.: ubi Ω animis Lachm.: amnis Ω, nisi quod La¹ habet ãius: animi Scal. 5 deuoluit iletas (illectas Da) acuto sibi pondere silices codd.: ile Lachm.: icta Statius: illa Scal.: pondere silicis Passeratius: pondera silice Auantius: ilei a. s. pondera silice Bergk

7 maculas Ω 8, 9 ti(y)mpanum Ω: corr. Scaliger 9 tubam Ω: typum Munro: fort. tabal uel tablam: Hesych. τάβαλα ταβῆλα‧ ὑπὸ Πάρθων οὕτω καλεῖται ὄργανον κριβάνῳ ἐμφερές, ᾧ χρῶνται ἐν τοῖς πολέμοις ἀντὶ σάλπιγγος. cibe(i La¹)les GORLa¹: cybel^les B: Cybebes Bentley tua Calp. 1481: tu codd. 10 que] quod GORVenLaurentiani taurei Lachm.: tauri et Ω

agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,

simul ite, Dindimenae dominae uaga pecora,

aliena quae petentes uelut exules loca,

sectam meam exsecutae duce me mihi comites,

rapidum salum tulistis truculentaque pelagi,

et corpus euirastis Veneris nimio odio;

hilarate aere citatis erroribus animum.

mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini

Phrygiam ad domum Cybelles, Phrygia ad nemora deae,

ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant,

tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo,

ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,

ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,

ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors,

quo nos decet citatis celerare tripudiis.

12 Ci(y A)belles OA 13 dindimenee G (sed ut secunda e addita post uideatur), Ven pecora Auantius: pectora Ω 14 alienaque Ω post loca codd. addunt celeri quod uocabulum transferebat omissa i ad finem u. 74 Lachm. 15 execute GO: execute R: excute BLa¹Ven 16 pelage Victorius, Bentley: pellagei Bod. Lat. Class. e. 15 17 euirastis GD: eiurastis a: euitastis Ω 18 aere citatis Lachm.: erocitatis O: crocitatis GDAC: crocitatis al. ere citatis RVen: erae c. Auantius, Bentley an animum Ω: an om. h et Bod. Lat. Class. e. 15

19 cedat al. cedit G 20 cibelles O: cibeles GR 23 menade sui Ω ei derigere Ω

simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,

thiasus repente linguis trepidantibus ululat,

leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant,

uiridem citus adit Idam properante pede chorus.

furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens

comitata tympano Attis per opaca nemora dux,

ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi:

rapidae ducem secuntur Gallae properipedem.

itaque, ut domum Cybelles tetigere lassulae,

nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.

piger his labante languore oculos sopor operit:

abit in quiete molli rabidus furor animi.

27 atris Ω: athis D notha O: nota Ω 28 thiasiis RBLa¹: thy^asiis G: thiasis O strepitantibus Voss

31 animam agens Lachm.: animagens OCRVen: anima gens BLa¹AD et sic G sed hic altera a minore litteris ceteris: animo uel animi egens Auantius 32 actis Ω 33 iugi marg. Bodl. Lat. Class. e. 15: luci Ω 34 properipedem Balth. Venator: propere pedem Ω

35 ci(y B)belles OB 37 languore scripsi: langore codd. quod retinuit Lachm. 38 abit O et Bodl. Lat. Class. e. 15: abiit cett. molli Festus p. 374 von Ponor: mollis Ω rabidus Festus, GORVen ACD: rabidi BLa¹ Phil.

sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis

lustrauit aethera album, sola dura, mare ferum,

pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus,

ibi Somnus excitum Attin fugiens citus abiit:

trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.

ita de quiete molli rapida sine rabie

simul ipse pectore Attis sua facta recoluit,

liquidaque mente uidit sine queis ubique foret,

animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.

ibi maria uasta uisens lacrimantibus oculis,

patriam allocuta maestast ita uoce miseriter.

39 oris aurei p: horis aureis Ω 40 sola dura p, Bod. Lat. Class. e. 15: sol a dura G: sol adura Ω 42 excitam Lachm. attin GORVenC: athin BLa¹A 43 trepidantem R eum La¹a et sic nunc R, quamquam potest ex cum correctum uideri: cum GOVenD et plerique: quem Bentley pasitheo Ω

45 ipsa Al. Guarinus attis G: actis RVenC: atris O 46 sineque is O: sineque his Ω 47 aestuante rusum Victorius: estuanter usum Ω tetulit Calp. 1481: retulit Ω

49 patriam allocuta est ita uoce miseriter (miseritus ORBLa¹: miseritus al. miseriter G Ven) maiestas (magestates O) Ω Correxit Auantius in ed. Trinc. Patriam a. uoce est ita maesta miseriter Calpurnius 1481

‘patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,

ego quam miser relinquens, dominos ut herifugae

famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,

ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem,

et earum omnia adirem furibunda latibula,

ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?

cupit ipsa pupula ad te sibi dirigere aciem,

rabie fera carens dum breue tempus animus est.

egone a mea remota haec ferar in nemora domo?

patria, bonis, amicis, genitoribus abero?

abero foro, palaestra, stadio et gymnasiis?

miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.

50 genetrix G: genitrix ORVen 52 tetuli O: retuli Ω 53 ut caput (d R) Ω stabilia O, prius G 54 et earum ad omnia irem ed. Trinc.: ad inuia irem Starkie: ut ima ad. Postgate

56 pupula D: popula atte (áte D: acte BLa¹) Ω 58 hoc Carpentoractensis: an huc?

60 gūmasiis O: ginnasiis B m. pr., R: gimnasiis C G quid habuerit a m. pr. non dispexi, nunc habet gymnasiis stadioque gymnasi Santen: guminasiis ego ed. 1 Nunc retinendum puto, sic ut fecit Lachm., stadio et gymnasiis mutata specie metri cum in hac quoque parte uersus (sic ut in priore, 54 et earum omnia adirem) admissus esset in primo pede ionicus a minore stădĭo ēt gȳm. nasiis

61 a C: ha OB: ah GRVenLa¹

quod enim genus figuraest, ego non quod obierim?

ego mulier, ego adolescens, ego ephebus, ego puer,

ego gymnasei fui flos, ego eram decus olei:

mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,

mihi floridis corollis redimita domus erat,

linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.

ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?

ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?

ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam?

ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus,

ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?

iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.’

62 figuraest Lachm.: figura est Ω non quod obierim Statius: non quid abierim Ω: non quod habuerim Scaliger: fort. adierim

64 gymnasei Phil.: gi(y AC)mnasti Ω 66 corolis Calp. 1481: circulis Ω 67 liquendum GORCVen solo Ω 68 ego nec Ω: ego ne Bod. Lat. Class. e. 15: ego non a: ego nunc Santen: egone ut Bentley: fort. egon hic h.e. ego qui talis fui, sc. gymnasei flos, a multis adamatus ferar] ferarum Ω

69 pars G sic scriptum habet ut rs super rasuram sit

70 niue Calp. 1481: nene Ω: ne a et Bod. Lat. Class. e. 15

71 columinibus Bod. Lat. Class. e. 15 et p: columnibus Ω: culminibus Bentley: cf. gymnasiis (61) 72 silui cultrix Ω nemori uagus Ω

roseis ut huic labellis sonitus citus abiit,

geminas deorum ad auris noua nuntia referens,

ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus

laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.

‘agedum’ inquit ‘age ferox i, face ut hunc furor agitet,

face uti furoris ictu reditum in nemora ferat,

mea libere nimis qui fugere imperia cupit.

age caede terga cauda, tua uerbera patere,

face cuncta mugienti fremitu loca retonent,

rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.’

ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.

74 huic p: hinc Ω: hic Bentley sonitus adiit Ω: sonitus citus adiit Bentley, Spengel: sonitus uagus abiit Ahlwardt: sonitus abiit celer Lachm.: s. celer ab. Heyse: sonus editus ab. Froehlich 75 adauris O: ad aures Ω: deorum post aures D referre Phil. gemitus Gul. Wagner: geminas matris ad auris Lachm.: dominae matris ad a. Busche: dominae deorum ad a. Richards: fort. geminans 76 ubi Ω 77 saeuumque Schulze pectoris Ω

78 agedum inquit(d Oet Rm. pr.) age ferox fac (om. BLa¹) ut hunc furor Ω i add. Scaliger; cf. ad 3 face Palladius, Lachm. agitet add. ed. Cantabrig. anni 1702: num animet? Nam habet ed. omnium antiquissima face furor animum || an scribendum erat ferocem feriat furor animum? sic ferit pro facit habet codex Ashburneri xlv. 24 79 fac ut furoris ictum (ictum R: ictu B) Ω: face ed. illa antiquissima uti Lachm.

81 a cede al. age cede G, sed post a rasura est terga Oh: tergo Ω uerbera Calp. 1481: uerum uera Ω 82 fac Ω: face ed. antiquissima

84 cibelle O: cibele GRB

ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,

uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.

at ubi umida albicantis loca litoris adiit,

tenerumque uidit Attin prope marmora pelagei,

facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:

ibi semper omne uitae spatium famula fuit.

dea, magna dea, Cybelle, dea, domina Dindimei,

procul a mea tuos sit furor omnis, hera, domo:

alios age incitatos, alios age rabidos.

85 adhortans Ald. 1515: ad horta lis G: ad ortalis R: adortalis OAVen animo Ω

87 bumida O: humida cett. 88 teneramque Lachm. attin GO: actin (-m La¹) RBLa¹ marmora pelagi p et Calp. ed. 1481: marm(n G)orea pelago Ω 89 facit Calp. 1481: ficit O: fecit Ω illa Lachm.

91 cibelle O: cibele GR dindimenei G: dindimei ORBLa¹ 92 tuos scripsi: tuo Ω era O 93 rabidos p: rapidos Ω

LXIV

Peliaco quondam prognatae uertice pinus

dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas

Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,

cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,

auratam optantes Colchis auertere pellem

ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,

caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.

diua quibus retinens in summis urbibus arces,

ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,

pinea coniungens inflexae texta carinae.

LXIV ARGONAVTIA Ω: in O spatium est unius uersus, et adscriptum in marg. narrat hic ystoriam aurei uelleris

1 Peliaco La¹ Mar. Victorinus 182 Gaisford: Pelliaco (-to G) Ω 3 fascidicos al. phasidos GBVen: fasi(ci R)dicos OR aeetaeos] oeticos GRVenAC: ceticos La¹ et O qui in marg. habet al. tetidicos: oeteos Bod. Lat. Class. e. 15 4 pupis OC: puppis Ω 6 ụạḷḍạ salsa suprascr. uada O 7 uerentes OBLa¹ et G m. pr.

10 texta Oh: testa Ω

illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.

quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor,

tortaque remigio spumis incanuit unda,

emersere feri candenti e gurgite uultus

aequoreae monstrum Nereides admirantes.

illa, atque haud alia, uiderunt luce marinas

mortales oculi nudato corpore Nymphas

nutricum tenus exstantes e gurgite cano.

tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,

tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,

tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.

11 prima Da: primam Ω: p’eā (?p’rā) marg. proram O amphitritem GBA: a(am Ven)phitritem al. amphitrionem RVen: aphitrite O unde in ed. 1 conieci proram i. Amphitrite: prora i. Amphitriten Postgate: illa rudi cursu proram i. Amphitrite Fleischer: i. rudem c. primum i. Amphitriten Thomas

13 tortaque ed. Trinc.: totaque Ω incanduit Ω 15 monstrum al. monstrorum O ammirantes O

16 illa atque haud alia Bergk: illa atque alia Ω: illa alia O: illas atque a. a: illaque haud a. Auantius: illa si qua a. Lachm.: illa ut non alia Helm uidere Ω 17 oculi Bod. Lat. Class. e. 15: oculis Ω 18 extantes Ω

19 cum OR 20 cum GOR 21 cum Ω sensit Ω: sanxit Itali

o nimis optato saeclorum tempore nati

heroes, saluete, deum genus! o bona mater!

uos ego saepe meo uos carmine compellabo.

teque adeo eximie taedis felicibus aucte,

Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,

ipse suos diuum genitor concessit amores.

tene Thetis tenuit pulcerrima Neptunine?

tene suam Tethys concessit ducere neptem,

Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?

22 seculorum GORB. secụlorum R 23 mater al. matre GRVen: matre a Schol. Veronens. ad Verg. Aen. v. 80 Catullus Saluete deum gens o bona matrum Progenies saluete iter—dein spatium quinquaginta fere litterarum tuum genus, o bona mater Badham: o bona matrum Progenies saluete iterum primus huc reuocauit Franc. Orioli 1822

24 uos] post Bergk

25 tedis O: tethis A: thetis Ω

28 neptunnine corr. D, Riccardianus 2242: neptine BLa¹: nectine al. neptine G: nectine OAC: nectine marg. neptine al neutūne al. neptimine (et hoc quidem recentius) R: Nereine Haupt: Nerinarum Sam. Allen

29 thetis Ω

quae simul optato finitae tempore luces

aduenere, domum conuentu tota frequentat

Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:

dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.

deseritur Scyros, linquunt Phthiotica Tempe,

Crannonisque domos ac moenia Larisaea,

Pharsaliam coeunt, Pharsalia tecta frequentant.

rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,

non humilis curuis purgatur uinea rastris,

non glebam prono conuellit uomere taurus,

non falx attenuat frondatorum arboris umbram,

squalida desertis rubigo infertur aratris.

ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit

regia, fulgenti splendent auro atque argento.

31 optato finite O: optato (-ta D m. pr.: -tae a) finito cett. 32 aduenere ap: ad (at B, al AC) lenire Ω 34 prae se cum declarant iungebat Doering

35 sciros AC: schyros B: sy(si O)ros GORVenLa¹: Cieros Meineke tempe non Tempe Meineke 36 Crannonisque Victorius: Graiunonisque G: Grauinonisque ORDAC moenia L. p: nicenis (nit. BLa¹) alacris(ss O)ea Ω 37 Pharsalum Lachm.

43 at C: ad Ω

candet ebur soliis, collucent pocula mensae,

tota domus gaudet regali splendida gaza.

puluinar uero diuae geniale locatur

sedibus in mediis, Indo quod dente politum

tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.

haec uestis priscis hominum uariata figuris

heroum mira uirtutes indicat arte.

namque fluentisono prospectans litore Diae,

Thesea cedentem celeri cum classe tuetur

indomitos in corde gerens Ariadna furores,

necdum etiam sese quae uisit uisere credit,

ut pote fallaci quae tum primum excita somno

desertam in sola miseram se cernat harena.

immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,

irrita uentosae linquens promissa procellae.

46 gazza B

48 aedibus Al. Guarinus

52 lit(t)ora RBLa¹: litora (suprascr. e)Ven di(y)a Ω 54 adriana Ω 55 sese quae uisit uisere credit Voss: seseque sui tui se credit GOBLa¹D: seseque sui qui (suprascr. t) se credidit C: seseque sui /// se credi /// //// R marg. al. terni 56 tunc O

quem procul ex alga maestis Minois ocellis,

saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,

prospicit et magnis curarum fluctuat undis,

non flauo retinens subtilem uertice mitram,

non contecta leui uelatum pectus amictu,

non tereti strophio lactentis uincta papillas,

omnia quae toto delapsa e corpore passim

ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.

61 bachantis GOR eheu Bergk: heue Ω: heie Bod. Lat. Class. e. 15: euhoe Lachm. 62 Inter et magnis rasura est in G Pro et compendium est in O quo plerumque significatur con 64 contenta O et Phil., idemque coni. Balth. Venator nudatum Schwabe: laniatum Owen: uiolatum Haverfield 65 lactentis Ω: lactantis cod. peruetustus Cauensi. Isidori Originum XIX. 33, a quo hic u. Cinnae tribuitur citta Cauensis, h.e. cincta 66 delapsa e C: delapse O: delapso e RBVen: delapso GLa¹D 67 adl. O: allidebant Landor

sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus

illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,

toto animo, tota pendebat perdita mente.

a misera, assiduis quam luctibus externauit

spinosas Erycina serens in pectore curas,

illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus

egressus curuis e litoribus Piraei

attigit iniusti regis Cortinia tecta.

nam perhibent olim crudeli peste coactam

Androgeoneae poenas exsoluere caedis

electos iuuenes simul et decus innuptarum

Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.

68 si neque Ω tamen (tñ) pro tum bis O 69 te om. O

71 a Can. Lat. 33 et codices Nonii p. 108: ah GRVen: ha O 72 ferens a, Bod. Lat. Class. e. 15 et Nonii codices 73 feroxque et tempore Ω: illa ex t. ferox quo tempore Baehrens 75 inusi ed. Trinc.: inuisi Heinsius tecta Ricc. 2242, Ritschl: tempta GORVenBLa¹: tenta AD: templa ap, Scaliger: fort. septa

77 cum androgeanee (-genee B: -geane O) Ω exsol. BO: exol. GRVen

quis angusta malis cum moenia uexarentur,

ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis

proicere optauit potius quam talia Cretam

funera Cecropiae nec funera portarentur.

atque ita naue leui nitens ac lenibus auris

magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas.

hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo

regia, quam suauis exspirans castus odores

lectulus in molli complexu matris alebat,

quales Eurotae progignunt flumina myrtus,

auraue distinctos educit uerna colores,

non prius ex illo flagrantia declinauit

lumina, quam cuncto concepit corpore flammam

funditus atque imis exarsit tota medullis.

80 menia CRVen: inoenia G: incenia O uersarentur (suprascr. x) B: uersarentur La 82 proicere C Paris. 7989: prohic. OBLa¹: proiic. GRVenAa 83 nec funera Ω: ne funera edd. ante Lachm.

87 expirans Ω 88 cōpressu Ven 89 Eurot(a)e Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. antiquissima saec. xv: europe Ω pergignunt Ω mirtos OB: mirtus al. mirtos R

heu misere exagitans immiti corde furores

sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,

quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,

qualibus incensam iactastis mente puellam

fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!

quantos illa tulit languenti corde timores!

100

quanto saepe magis fulgore expalluit auri!

cum saeuum cupiens contra contendere monstrum

aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.

non ingrata tamen frustra munuscula diuis

promittens tacito succendit uota labello.

94 inmiti uel in miti Ω: corda furore Ramler 96 quaeque hp: quod neque O: quique Ω Golgos Hermolaus Barbarus, alii Bembo uel Auantio imputant: c(ch O)olc(ch RVen)os Ω

100 fuluore Ritschl, quod uocabulum de auro usurpatum est a Tiberiano poeta saec. iv (Baehrens PLM III. p. 266): lurore Bochart

102 mõtem R appeteret O sicut maluerat Marcilius: oppeteret Ω: opet. D

104 suspendit ed. antiquissima saec. xv: succepit Statius

105

nam uelut in summo quatientem brachia Tauro

quercum, aut conigeram sudanti cortice pinum,

indomitus turbo contorquens flamine robur,

eruit (illa procul radicitus exturbata

prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),

110

sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus

nequiquam uanis iactantem cornua uentis.

inde pedem sospes multa cum laude reflexit

errabunda regens tenui uestigia filo,

ne labyrintheis e flexibus egredientem

115

tecti frustraretur inobseruabilis error.

106 cornigeram Ω fundanti Oh, G m. pr. ut Bonneto uisum est: nutanti Mitscherlich 107 indomitum D turbo Ω: turben Spengel, ut referretur ad indomitum, cum Seruius ad Aen. vii. 378 scripserit Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen 108 radicibus BLa¹ha 109 late quaeuis cumque conieci in Philologo anni 1890 p. 170 et Class. Review eiusdem anni p. 311, post me anno 1895 Vahlen: lateque cum (tum G: tumi D: eum B) eius Ω: lateque et cominus p, uulgo: late qua est impetus Lachm.: lateque comeis obit Munro Distracta uidentur fuisse quae uis cum que, dein locum mutasse quae cum que uis, mox in quae cum//e uis abiisse obuia OBLa¹h: omnia al. obuia GRVen: omnia ACDa 111 ne quidquam nauis O

114 laberintheis GCD: laberiẹntheis R: laberinthis O

sed quid ego a primo digressus carmine plura

commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,

ut consanguineae complexum, ut denique matris,

quae misera in nata deperdita lamentata est,

120

omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:

aut ut uecta ratis spumosa ad litora Diae,

aut ut eam deuincta lumina somno

liquerit immemori discedens pectore coniunx?

116 a primo a: cum primo Ω: in primo h et Carpentoractensis fortasse recte degressus Baehrens 119 ingnata GO: ignata RVenBLa¹ACD lamentata est Conington (-tur Buecheler): l(a)eta Ω: laetabatur Lachm.: luctabatur Rossbach: lentabatur h.e. morabatur ego: miseram gnatam d. lamentatast Fleischer 120 praeoptarit Statius: portaret Ω: praeoptaret marg. Santeniani 121 ut om. O necta GO 122 deuincta Ω, etiam R antequam mutatus erat: deuicta Santenianus et p: fort. deuincta tenentem uel tenet dum; cf. Cul. 188. Supplerunt placito uel dulci uel tristi Itali, molli Baehrens, leni Palmer. In cod. Carpentoractensi deuicta lumina somno sic scriptum inueni 123 in memori al. nemori G

saepe illam perhibent ardenti corde furentem

125

clarisonas imo fudisse e pectore uoces,

ac tum praeruptos tristem conscendere montes,

unde aciem in pelagi uastos protenderet aestus,

tum tremuli salis aduersas procurrere in undas

mollia nudatae tollentem tegmina surae,

130

atque haec extremis maestam dixisse querellis,

frigidulos udo singultus ore cientem.

‘sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,

perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?

sicine discedens neglecto numine diuum,

135

immemor a deuota domum periuria portas?

125 e Ω: ex O 126 actum RO et nunc G: quid prius fuerit non dispexi tristem ap: tristes (-is A) Ω 127 in om. Ω: add. a pret. GOD, non RVen 130 querellis a: querelis GORVen

132 et 134 siccine Ω auertam al. auectam Ven: auertam O, Laur. 33.12, marg. R: num auersam h.e. abreptam? aris Ω: oris hp, Lachm. 133 in om. O

134 discendens G 135 immemor ORVen: inm. G a Luc. Mueller: ah GD et R corr.: ha O: ab BLa¹AC: aḍ al. ab Ven

nullane res potuit crudelis flectere mentis

consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,

immite ut nostri uellet miserescere pectus?

at non haec quondam nobis promissa dedisti

140

uoce: mihi non haec miserae sperare iubebas,

sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,

quae cuncta aerei discerpunt irrita uenti.

136 nullane Dah: nullaue Ω crudeles Oh mentes Oh 138 miserescere Calp. 1481: mirescere O: mit(tt C)esc(isc BLa¹)ere Ω: mostri u. mitescere p. Scal.

139 nobis] blanda Oh 140 uoce mihi nec hec (hoc BLa¹A) misere (ultima e dubia R, -ser A, -serere La¹) sperare iubebas (iud. C, uid. La¹A) Ω non ed. pr. miserae uindicauit Vahlen: miseram ed. pr. exspectare Froehlich 141 conub. BACh: connub. GOVen 142 discerpunt C: disserpunt GRVen: desserpunt O

tum iam nulla uiro iuranti femina credat,

nulla uiri speret sermones esse fideles;

145

quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,

nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:

sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,

dicta nihil metuere, nihil periuria curant.

certe ego te in medio uersantem turbine leti

150

eripui, et potius germanum amittere creui,

quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.

pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque

praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.

143-148 nulla uiro... curant extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone p. iiii, 5.2 143 tum iam Ω: nunc iam B. Guarinus: hinc iam Froehlich 144 fidelis O 145 quis (suprascr. pro quibus) G pregestit apisci G, sed rasura est sub litteris re, et spatium ante apisci: p’gestit adipisci O: apisci RVenBLa¹ACDh 148 meminere Czalina

151 falaci G m. pr., post addita est minutius scripta ^I d/essem Ven: dassem (suprascr. e) p: deessem Ω

153 p’ea (? preea) O intacta Ω cumulabor D m. pr.

quaenam te genuit sola sub rupe leaena,

155

quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,

quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,

talia qui reddis pro dulci praemia uita?

si tibi non cordi fuerant conubia nostra,

saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,

160

at tamen in uestras potuisti ducere sedes,

quae tibi iucundo famularer serua labore,

candida permulcens liquidis uestigia lymphis,

purpureaue tuum consternens ueste cubile.

sed quid ego ignaris nequiquam conquerar aureis,

165

externata malo, quae nullis sensibus auctae

nec missas audire queunt nec reddere uoces?

ille autem prope iam mediis uersatur in undis,

nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.

sic nimis insultans extremo tempore saeua

170

fors etiam nostris inuidit questibus auris.

155 expuit Ω 156 scilla O: silla GRVenLa¹

158 conub BAC: connub. GORVen 160 nostras O 163 sequitur 160 in O

164 sed] si O nec quicquam GORBC conquerar Ω: conqueror p aureis Baehrens: aures O: auris G ex aures: auris Ω 165 extern. Oh: exten^ruata D: extenuata Ω aucte al. to G

Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo

Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,

indomito nec dira ferens stipendia tauro,

perfidus in Creta religasset nauita funem,

175

nec malus hic celans dulci crudelia forma

consilia, in nostris requiesset sedibus hospes!

nam quo me referam? quali spe perdita nitor?

Idomeneosne petam montes? a gurgite lato

discernens ponti truculentum diuidit aequor.

171 utinam non Macrob. vi. 1.42 174 in creta OD: in certam h et (suprascr. re) C: in cretam cett. 175 haec O 176 consilia in ed. Parm. 1473: cons(-sci R)ilium Ω nostris om. O requiesset ed. Parm.: requisisset (suprascr. r) G: requisisset Ω

177 nitar ap

178 Idomeneosne Conr. de Allio: y(i Ven)doneos ne al. idmoneos GRVen: idoneos ne OBLa¹: Idomeneusne Lachm. ex Il. xiii. 424 Ιδομενεῦς δ᾽ οὐ λῆγε μένος μέγα: Idaeos Vahlen tamquam Ideos (suprascr. mons) in archetypo fuerit a Ω: at Muretus: fort. an 179 ponti O: pontum Ω ubi diuidit Ω Lachm.

180

an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui

respersum iuuenem fraterna caede secuta?

coniugis an fido consoler memet amore?

quine fugit lentos incuruans gurgite remos?

praeterea nullo litus, sola insula, tecto,

185

nec patet egressus pelagi cingentibus undis:

nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,

omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.

non tamen ante mihi languescent lumina morte,

nec prius a fesso secedent corpore sensus,

190

quam iustam a diuis exposcam prodita multam,

caelestumque fidem postrema comprecer hora.

180 impatris O: an patris cett. sed in G fuerat in, ut Bonneto uisum est quem ne GORVen: quem ue BLa¹AC

182 consoles me manet O

183 qui ne O: qui me Ah: quiue GRVenBLa¹D lentos Oh Carp.: uentos cett.: num uentoso?

184 litus] colitur Palmer 185 patet GOD: pater RVenBLa¹AC 186 fort. nullast

190 multam L. Mueller: muletam O: mulctam Ω 191 comprecer ap: comprecor Ω

quare facta uirum multantes uindice poena,

Eumenides, quibus anguino redimita capillo

frons exspirantis praeportat pectoris iras,

195

huc huc aduentate, meas audite querellas,

quas ego, uae miserae, extremis proferre medullis

cogor inops, ardens, amenti caeca furore.

quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,

uos nolite pati nostrum uanescere luctum,

200

sed quali solam Theseus me mente reliquit,

tali mente, deae, funestet seque suosque.’

has postquam maesto profudit pectore uoces,

supplicium saeuis exposcens anxia factis,

annuit inuicto caelestum numine rector.

193 anguino Ω 194 exp. Ω 195 post aduentate rasura est duarum litterarum in G fueratne pias? querellas OBAa: querelas GRVen 196 miserae D: misera Ω, Bentley

198 uere GOVen 200 qualis sola Ω: corr. ap 201 fimestet G m. pr. ut uidetur

204 inuicto B, Auantius: inuito Ω: in uoto D

205

quo motu tellus atque horrida contremuerunt

aequora concussitque micantia sidera mundus.

ipse autem caeca mentem caligine Theseus

consitus oblito dimisit pectore cuncta,

quae mandata prius constanti mente tenebat,

210

dulcia nec maesto sustollens signa parenti

sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.

namque ferunt olim, classi cum moenia diuae

linquentem natum uentis concrederet Aegeus,

talia complexum iuueni mandata dedisse.

205 quõ tunc OR: qnõ tunc G ut uisum est Claudio D. Cobham: quo tunc BLa¹: quomodo tunc ACVen: quo motu Heyse: quo moto Fleischer: quo nutu et Fea contrumuere D: contremuere Rossbach

207 mente Ω: num mentis? 211 sospitem erectum (err. B nondum correctus) B, Laurentiani, Carp.: s. ereptum cett.: Erectheum Voss

212 classi codices praeter A et Santenianum: classem A Sant. moenico Ω 213 gnatum Ω concred. Auantius: cum cred. Ω egens GO 214 complexo AD Sant.

215

‘nate mihi longa iucundior unice uita,

nate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,

reddite in extrema nuper mihi fine senectae,

quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus

eripit inuito mihi te, cui languida nondum

220

lumina sunt nati cara saturata figura,

non ego te gaudens laetanti pectore mittam,

nec te ferre sinam fortunae signa secundae,

sed primum multas expromam mente querellas,

canitiem terra atque infuso puluere foedans,

225

inde infecta uago suspendam lintea malo,

nostros ut luctus nostraeque incendia mentis

carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.

215 gnat. Ω ioc. Ω 216 gnat. Ω 218 ac] fort. haec 219 cui R super rasuram: quem al. cui G 220 gnat. Ω 223 querellas ORBa 224 infulso O: infuḷso R fedẹns (suprascr. a) R 227 obscurata GODh, et sic R sed -ṭạ punctis notata: obscura AC Laurentiani, ap dicet Ω: duget D: obscurata decet Lachm.: obscura signet Conington

quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,

quae nostrum genus, has sedes defendere Erechthi

230

annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,

tum uero facito ut memori tibi condita corde

haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;

ut simul ac nostros inuisent lumina collis,

funestam antennae deponant undique uestem,

235

candidaque intorti sustollant uela rudentes,

quam primum cernens ut laeta gaudia mente

agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.’

228 Itoni Al. Guarinus: ythomi uel ithomi Ω 229 has Ω, Statius: ac ap uulg. Erechthi Buecheler: freti Ω 230 annuit etiam R, sed i super rasuram 231 tum O: tu Ω 232 oblif/eret (obliferet Ven) al. obliteret GVen 233 ac ap: hec Ω 234 antenne // (sic) G: antēnene ne O 235 sus(subs G)tolant O, prius G, post addita est l Post 235 Faernus inserebat ex Nonio p. 546 uersum Lucida qua splendent [summi] carchesia mali Vide ad Fragm. V 237 (a)etas Ω: aera D: sors Al. Guarinus: fors ed. Trinc.: freta Froehlich: aestas Palmer sistet O et plerique: sistenst (sic) G: sistạ̄t (suprascripta ^e) R: sistent DVen

haec mandata prius constanti mente tenentem

Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes

240

aereum niuei montis liquere cacumen.

at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,

anxia in assiduos absumens lumina fletus,

cum primum inflati conspexit lintea ueli,

praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,

245

amissum credens immiti Thesea fato.

sic funesta domus ingressus tecta paterna

morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum

obtulerat mente immemori talem ipse recepit.

quae tamen aspectans cedentem maesta carinam

250

multiplices animo uoluebat saucia curas.

239 seu Oah et fortasse G m. pr. Post 240 spatium unius uersus est in RBVen, non item in G, qui tamen primam litteram uersus 241 sic habet scriptam √At. In AC Laur. 33.12, et Santeniano Fletus Egei

247 Minoidi corr. R: Minoi(y BLa¹D)da Ω: fort. in Minoida

249 quem G tamen praspectans (prosp. O: prosp. al. asp. RVen) GORVen: tum prospectans h

at parte ex alia florens uolitabat Iacchus

cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,

te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.

qui tum alacres passim lymphata mente furebant

255

euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.

harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,

pars e diuulso iactabant membra iuuenco,

pars sese tortis serpentibus incingebant,

pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,

260

orgia, quae frustra cupiunt audire profani,

plangebant aliae proceris tympana palmis,

aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,

multis raucisonos efflabant cornua bombos

barbaraque horribili stridebat tibia cantu.

251 parte AC: pater Ω 252 cum] tum O 253 te G, sed fuerat et: et O adriana Ω

254 quae tum Bergk, cui Post 253 uersus excidisse uisus est 255 euhoe... euhoe BLa¹: euche... euche GOVenACD sed in G euche in euohe transiit

256 harum Ω: horum a uulgo 258 om. in textu, habet in marg. D 261 ali(a)e Ω: aliei Lachm. 262 tenais O: tenụis R tintinitus R m. pr.: tintinitus (sic) G: tinṭịṇnitus Ven 263 multis ed. Trinc.: multi Ω efflabant ah: efflebant Ω

265

talibus amplifice uestis decorata figuris

puluinar complexa suo uelabat amictu.

quae postquam cupide spectando Thessala pubes

expleta est, sanctis coepit decedere diuis.

hic, qualis flatu placidum mare matutino

270

horrificans Zephyrus procliuas incitat undas,

aurora exoriente uagi sub limina Solis:

quae tarde primum clementi flamine pulsae

procedunt, leni et resonant plangore cachinni,

post uento crescente magis magis increbescunt,

275

purpureaque procul nantes ab luce refulgent:

sic tum uestibuli linquentis regia tecta

ad se quisque uago passim pede discedebant.

270 procliuiṭ (suprascr. s) O h.e. procliuit in procliuis mutatum, ut H. O. Coxe iudicabat; sed nisi punctum accederet (ṭ) suprascr. ^s potius procliuiter poterat esse: procliuas Ω 271 sublimina ah: sublimia Ω: sub lumina uulgo 273 leni et resonant scripsi: leuiter sonant Ω nisi quod O habet leuiterque sonant: lenique sonant Lennep: leni resonant Lachm. clangore AC Excerpta ex ueteribus glossis Pithoeana p. 71 Gothofr. Placor tranquillitas. At Catullus plangor 274 increbrescunt hap 275 ab GORVenACah: a D refulgent ap: refulgens Ω 276 tum hap, Lachm.: tn̅ (tamen) O: tamen al. tibi GR, sed in R n super rasuram est: tibi ACDVen: sic ibi Haupt: sic tum ibi Rossbach 277 at se Ω: a se Da

quorum post abitum princeps e uertice Pelei

aduenit Chiron portans siluestria dona:

280

nam quodcumque ferunt campi, quos Thessala magnis

montibus ora creat, quos propter fluminis undas

aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,

hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,

quo permulsa domus iucundo risit odore.

278 abitum ODa: habitum Ω 280 quodcumque Ω sed quidc. C: quotc. Riccardianus 2242 Lachm. campi Dp: campis Ω 281 quod D 282 aurea OR parit Laur. 33.12, corr. G, hap: perit uel p̲it cett.: aperit Housman sed cf. Ov. A. A. iii. 185 Quot noua terra parit flores, cum uere tepenti Vitis agit gemmas 283 interstinctis Heinsius curulis al. corollis (-rollos (suprascr. i) B) GRBVen: corulis O 284 quo D: quod Oa: quot Ω ioc. Ω: iucundum adnotato? ed. Muret. Bodleianae (2 R. 6.30)

285

confestim Penios adest, uiridantia Tempe,

Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,

†Minosim† linquens †doris† celebranda choreis,

non uacuos: namque ille tulit radicitus altas

fagos ac recto proceras stipite laurus,

290

non sine nutanti platano lentaque sorore

flammati Phaethontis et aerea cupressu.

haec circum sedes late contexta locauit,

uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.

285 penios Laur. 33.12, Lachm.: penies al. os (-ies suprascr. o RB) GRBVen: penies OACLa¹ adest ut Ω: ut om. Dah 287 Minos(ss C)im Ω: Minosium (suprascr. im) Caesenas: Minosmi Carp.: Amosim D: Mnemonisin uel Aemonisin Heinsius: Naiasin Haupt: Meliasin Peiper, Madvig doris Ω: cloris marg. Caesenatis. Emendarunt claris Itali: doctis Statius: hilaris Unger: floris Peiper. Fort. Aemonisin l. Chlori c. choreis. Steph. Byz. Αἱμονία ἡ Θετταλία, ἀπὸ Αἵμονος· Αἵμων δὲ υἱὸς μὲν Χλώρου τοῦ Πελασγοῦ, πατὴρ δὲ Θεσσαλοῦ, ὡς Ῥιανὸς καὶ ἄλλοι 288 non acuos al. nonacrias (os Ven) GRVen: non ac(acc O)uos ACO: non uacuus Bapt. Guarinus 290 nutanti RCVen: mutanti O, prius G fletaque Scaliger sororum Ω: corr. a 291 flamati O: flam(mm Ven)anti Ω

293 uellatum pr. G, OLa¹a: uallatum Baehrens

post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,

295

extenuata gerens ueteris uestigia poenae,

quam quondam silici restrictus membra catena

persoluit pendens e uerticibus praeruptis.

inde pater diuum sancta cum coniuge natisque

aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens,

300

unigenamque simul cultricem montibus Iri:

Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,

nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.

qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,

large multiplici constructae sunt dape mensae,

305

cum interea infirmo quatientes corpora motu

ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.

296 quam Da: qua Ω

298 diuum Ven pr. m., Da: diui GORBC et corr. Ven: diu A natisque Da: gnatisque al. gratis G: gnatisque ORLa¹ACh 299 aduenit, caelo Muretus 300 Iri scripsi, quae fuit urbs Maliensium apud quos Apollo et Diana praecipuo honore colebantur: ydri (idri AC) Ω 301 Pelea G: Palea Ω: Pallada Da

his corpus tremulum complectens undique uestis

candida purpurea talos incinxerat ora,

at roseo niueae residebant uertice uittae,

310

aeternumque manus carpebant rite laborem.

laeua colum molli lana retinebat amictum,

dextera tum leuiter deducens fila supinis

formabat digitis, tum prono in pollice torquens

libratum tereti uersabat turbine fusum,

315

atque ita decerpens aequabat semper opus dens,

laneaque aridulis haerebant morsa labellis,

quae prius in leui fuerant exstantia filo:

ante pedes autem candentis mollia lanae

uellera uirgati custodibant calathisci.

307 his al. hic G: hic Ven et Laur. 33.12 m. pr. uestis Parthenius: questus Ω: cestus Orelli 308 talos ed. Iuntina 1503 tuos Ω incinxerat GD: inexcinxerat Bod. Lat. Class. e. 15: intinxerat Ω 309 at roseo niue(a)e (uinee O) Ω: at roseae niueo Al. Guarinus: ambrosio Vulpius

311 collum pr. G, Oa 319 custodibant ODa: custodiebant Ω calath(t Aa)isti Ω

320

haec tum clarisona pellentes uellera uoce

talia diuino fuderunt carmine fata,

carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.

O decus eximium magnis uirtutibus augens,

Emathiae tutamen opis, clarissime nato,

325

accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,

ueridicum oraclum: sed uos, quae fata secuntur,

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

320 h(a)ec Ω, quod reuocauit Usener: hae uulgo pendentes (suprascr. ll) Canon. Lat. 33: pectentes Statius: plectentes Hertzberg: pauientes Owen 322 arguit malebat Lachm. Post 322 unius uersus spatium est in RVenBLa¹Aah, quo scriptum est Epit(h)alamium (-iom B, -ion La¹, -um RVenAC) thetidis (tethidis Ba) et pelei (pellei a) In GO spatium abest, sed rubris litteris adscriptum est in marg. G Epythalamium thetidis et pelei

324 tutum marg. tu tamen GRBVen: tutum OLa¹: tu tamen ACh opus GORVen, sed GRVen in marg. habent opis clarissime Dap: carissime Ω 326 oraclum Dap et Laurentianus 33.12: oraculum Ω 327 Macrob. S. vi. 1. 41 Catullus: Currite ducenti sub tegmine currite fusi subtegmina (a ex e) O

adueniet tibi iam portans optata maritis

Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,

330

quae tibi flexanimo mentis perfundat amorem,

languidulosque paret tecum coniungere somnos,

leuia substernens robusto brachia collo.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

nulla domus tales umquam contexit amores,

335

nullus amor tali coniunxit foedere amantes,

qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

330 om. O: flexo animo mentis p. amorem Ω: flexanimum mentis p. amorem Al. Guarinus: flexanimo mentem p. amore Muretus: quae te flexanimo mentis p amore Lachm. 331 sonos Ω

334-337 om. BLa¹Dap Phil. Eos Lachm. in paginarum ordine non numerauit, Haupt in marg. adscriptos putauit, esse tamen Catulli 334 umquam tales contexit Ω: corr. Ald. I: conexit Lachm.

nascetur uobis expers terroris Achilles,

hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,

340

qui persaepe uago uictor certamine cursus

flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

non illi quisquam bello se conferet heros,

cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,

345

Troicaque obsidens longinquo moenia bello,

periuri Pelopis uastabit tertius heres.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

339 delebat Landor 341 preuertet p: preuertit GRAC Laurentiani: peruertet (-tit BVen) OahBVen

344 post sanguine nihil habent Da teuen O: tenen GAC: tenen al. teuen RVen campi corr. D, marg. Santeniani, uulg.: cliuei Haupt Phrygiae T. m. s. Thebae uel Phrygiei T. maculabunt s. Theben Froehlich Mihi tenen superesse uidetur ex eo quod fuerat tenentem, quod omissum in loco suo uersus 122 et in marg. adscriptum postea huc migrauit

347 sub tegmine R

illius egregias uirtutes claraque facta

saepe fatebuntur natorum in funere matres,

350

cum incuruo canos soluent a uertice crines,

putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

namque uelut densas praecerpens cultor aristas

sole sub ardenti flauentia demetit arua,

............

349 gnatorum Ω 350 cum in (om. A) ciuium Ω: cum in curium Ambros. H. 46, nisi fallor. Scriba O quid uoluerit, dubito: post cum primae quinque litterae inciu, sexta ō cui prefixum est ^s, septima ṣ, h.e. me quidem iudice inciueronṣ; aliis sexta uisa est o in v mutata: cum in cinerem Dah: soleunt... crimen O: soluent... crines Ω: cum incultum... crinem Baehrens: cum incuruo conieci in ed. 1, cum in Ciero ed. 2

352 subtegmine Laur. 33.12 et R pr. m.

353-356 om. R (non Ven), in ima pagina add. manus recentior 353 praecerpens Statius: precern(-terri G m. pr., -tern O)ens Ω: presternens Phil. cultor Ω; id ex glossemate cultro ortum ratus est Morgenstern: messor Oh et marg. Santeniani

Post 354 uersum excidisse credidit Voss

355

Troiugenum infesto prosternens corpora ferro.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,

quae passim rapido diffunditur Hellesponto,

cuius iter caesis angustans corporum aceruis

360

alta tepefaciet permixta flumina caede.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

denique testis erit morti quoque reddita praeda,

cum teres excelso coaceruatum aggere bustum

excipiet niueos perculsae uirginis artus.

365

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

355 prosternens Ω, etiam G sed hic ex prosternet: prosternet Ohp

357, 8 om. in textu, add. in marg. Ven 357 quamandri Carp.: Camandri Peiper 359 cessis O: num caecis? cf. Ov. M. i. 24. languet certe caede post caesis 360 lumina marg. al. flumine G: flumine al. lumina uel flumina Ven

361 sub tegmine (suprascr. a) R

362, 3 om. D, sed habet adscriptos in marg. 362 dedita Muretus 364 percussae Lachm.

365 sub tegmine (suprascr. a) R

nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis

urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,

alta Polyxenia madefient caede sepulcra:

quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,

370

proiciet truncum summisso poplite corpus.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

quare agite optatos animi coniungite amores.

accipiat coniunx felici foedere diuam,

dedatur cupido iam dudum nupta marito.

375

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

366 simulac a: simulạḥac D: simul hanc uel hāc Ω 368 madefient marg. D: madescent Ω: mitescent Da Lachm. 370 proiciet OBVen: proiiciet GR

371 sub tegmine (suprascr. a) R

372 agit^e R

375 sub tegmine (suprascr. a.) R

non illam nutrix orienti luce reuisens

hesterno collum poterit circumdare filo,

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

anxia nec mater discordis maesta puellae

380

secubitu caros mittet sperare nepotes.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

talia praefantes quondam felicia Pelei

carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.

praesentes namque ante domos inuisere castas

385

heroum, et sese mortali ostendere coetu,

caelicolae nondum spreta pietate solebant.

377 esterno O: externo GRVenBLa¹A 378 spurium habuit Bergk, uncis inclusit L. Mueller

379-381 om. O 380 se cubitu BRVena mutet uel mictet prius R

381 sub tegmina R

383 cecinerunt Dahp: cecinere Ω: cernere O: cecinere e pectore Baehrens

384 domu̇ B: num domus? 385 heroum et Io. Bapt. Sigicellus Bononiensis (1492-1560): Nereus Ω: Merens Bod. Lat. Class. e. 15 Post 386 sequitur in codd. lxvii. 21 languidior tenera cui (com Da) pendens (pedens GOC) sicula beta

saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,

annua cum festis uenissent sacra diebus,

conspexit terra centum procumbere tauros.

390

saepe uagus Liber Parnasi uertice summo

Thyadas effusis euantis crinibus egit,

cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes

acciperent laeti diuum fumantibus aris.

saepe in letifero belli certamine Mauors

395

aut rapidi Tritonis hera aut Ramnusia uirgo

armatas hominum est praesens hortata cateruas.

388 cum h: dum Ω uenissent Dhp: uenisset Ω 389 prospexit Da procumbere GORVenACDa: procurrere La¹hp: prorumpere Wakefield tauros Ald. I: currus Ω Lachm.

391 Thyadas G m. pr., RBLa¹: Thiadas OACVen et corr. G esit O: hesit marg. egit h 392 certatum GORVenCh ruentes ap: tuentes Ω 393 acciperent Par. 7989: acciperet Ω lacti Oh Phil., G m. pr.: lacti (suprascr. leti) R: lacti d. spumantibus aris Voss

395 ran(rān. G)usia Ω: ramunsia O: Amarunsia Baehrens, Peiper

sed postquam tellus scelere est imbuta nefando,

iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,

perfudere manus fraterno sanguine fratres,

400

destitit extinctos natus lugere parentes,

optauit genitor primaeui funera nati,

liber ut innuptae poteretur flore nouercae,

ignaro mater substernens se impia nato

impia non uerita est diuos scelerare parentes,

405

omnia fanda nefanda malo permixta furore

iustificam nobis mentem auertere deorum.

quare nec talis dignantur uisere coetus,

nec se contingi patiuntur lumine claro.

399 fratres] mạṇụṣ fratres R 400 natos GBVen Laurentiani h 402 uti nuptae Maehly poteretur ed. Trinc.: potiretur Ω 404 ~~penates~~ parentes (sic) Can. Lat. 33: penates Al. Guarinus

LXV

Etsi me assiduo confectum cura dolore

seuocat a doctis, Ortale, uirginibus,

nec potis est dulcis Musarum expromere fetus

mens animi, tantis fluctuat ipsa malis:

namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris

pallidulum manans alluit unda pedem,

Troia Rhoeteo quem subter litore tellus

ereptum nostris obterit ex oculis.

LXV Vnius uersus spatium in O AD ORTALEM GRVenC Laur. 33.12: AD ORIENTALVM a

1 defectu O: confec(t R)tum al. defectum RVen 2 seuocat Dap: sed uacat Ω 3 dulcis musarum D: dulcissimus har(u O)um Ω 5 Lethaeo in scripsi: loethi O: lethei Ω 7 Troya B Laurentiani: Tidia O: Tydia al. troya (-ia G) VenG: Lydia al. troia R: Ilia Palmer

alloquar, audiero numquam loquentem,

numquam ego te, uita frater amabilior,

aspiciam posthac? at certe semper amabo,

semper maesta tua carmina morte tegam,

qualia sub densis ramorum concinit umbris

Daulias, absumptei fata gemens Itylei.

9 deficit marg. RVen: uersum om. sine interstitio GORVenBCh Laurentiani, habent ADa Bodl. Lat. Class. e. 15, spurium rati sunt Statius Scaliger L. Mueller Baehrens Munro Schmidt Palmer, receperunt tamquam Catulli Lachmann Haupt Owen Schulze, uncis incluserunt Schwabe Postgate. Ex eo retinuerunt Numquam ego te Munro Palmer, ceteris mutatis tua loquentem D uerba supplent Aa Bod. Lat. Class. e. 15, fata Ambros. D 24, facta Voss, Lachm. te uoce loquentem Owen. Mihi ex Plin. Epist. II.1 Virginium saudio adloquor teneo scribendum uidetur teneamue 11 at Da Bod. Lat. Class. e. 15: aut Ω 12 carmina Dah Bod. Lat. Class. e. 15: carmine Ω tegam Ω: canam D: num seram? 14 Dauilas B Laurentiani: Bauila mox -las G: Bauilla O: Baiula al. Dauilas R absumptei scripsi: assumpta O: assumpti Ω ithilei uel ythilei Ω in marg. defecit RVen

sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto

haec expressa tibi carmina Battiadae,

ne tua dicta uagis nequiquam credita uentis

effluxisse meo forte putes animo.

ut missum sponsi furtiuo munere malum

procurrit casto uirginis e gremio,

quod miserae oblitae molli sub ueste locatum,

dum aduentu matris prosilit, excutitur:

atque illud prono praeceps agitur decursu,

huic manat tristi conscius ore rubor.

16 bactiade BLa¹: act(c G)iade GORVenAC sed in R addita est super ac minutius exarata b 17 ne quicquam Ω

19-24 a praegressis seiungebat Rossbach

LXVI

Omnia qui magni dispexit lumina mundi,

qui stellarum ortus comperit atque obitus,

flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,

ut cedant certis sidera temporibus,

ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans

dulcis amor giro deuocet aereo:

idem me ille Conon caelesti numine uidit

e Beroniceo uertice caesariem

fulgentem clare, quam multis illa dearum

leuia protendens brachia pollicita est,

qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo

uastatum finis iuerat Assyrios,

dulcia nocturnae portans uestigia rixae,

quam de uirgineis gesserat exuuiis.

LXVI Inter LXV, LXVI interstitium non est in codicibus

1 dispexit Calp. 1481: despexit codd. 2 obitus Da Apul. de deo Socratis 120 qui signorum ortus et obitus comperit: bitus B m. pr.: habitus Ω 5 sub Latmia Calp. 1481: sublamia Bh et Paris. 7989: sublamina O: sublimia al. sublamia al. sublimina (suprascr. a) RVen: sublimia G et plerique religans Ω 6 giro ed. antiquissima saec. xv: guioclero GORAC: guiodero Ven: spatium uacuum in D cliuo h fortasse guro: circo Froehlich 7 sqq. Schol. Arati Phaen. 146 Κόνων δ᾽ ὁ μαθηματικὸς Πτολεμαίῳ χαριζόμενος Βερονίκης πλόκαμον ἐξ αὐτοῦ κατηστέρισε‧ τοῦτο γὰρ Καλλίμαχός που φησὶν Ἠδὲ (f. Τῇδε) Κόνων μ᾽ ἔβλεψεν ἐν ἠέρι τὸν Βερονίκης Βόστρυχον ὅν τ᾽ ἄρα κείνη πᾶσιν ἔθηκε θεοῖσιν 7 caelesti numine Ω: lumine Canter: in lumine Voss: in culmine Maehly 8 ebore niceo Ω cesariem GOBLa¹Ven 11 quare ex Ω: corr. ed. Parm. 1473 12 sic Da: uastum finis ierat Assirios Ω: deficit marg. RVen

estne nouis nuptis odio Venus? idque parentum

frustratur falsis gaudia lacrimulis,

ubertim thalami quas intra limina fundunt?

non, ita me diui, uera gemunt, iuerint.

id mea me multis docuit regina querellis

inuisente nouo proelia torua uiro.

et tu non orbum luxti deserta cubile,

sed fratris cari flebile discidium?

15, 16 extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Part iiii. 6. 3 ed. Ven. 1505 15 atque parentum Frustrantur falsis codd. et Montagnone Emendarunt an quod auentum Munro, an quod amantum Owen, atque maritum Schmidt, Postgate, Palmer anne p, uulgo 16 frustratur cod. unus (Bodl. Misc. 186) Hieremiae Iudicis de Montagnone, unde scripsi idque parentum frustratur salsis Heyse 17 limina Da Lachm.: lumina Ω

18 diui Dah: diu Ω iuerint ed. antiquissima saec. xv: iuuerint Ω

19 querellis Aa: querelis GORVen

21 et al. at GRVen: et OBLa¹h 22 discid. O: dissid. Ω

cum penitus maestas exedit cura medullas!

ut tibi tunc toto pectore sollicitae

sensibus ereptis mens excidit! at te ego certe

cognoram a parua uirgine magnanimam.

anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es

coniugium, quod non fortior ausit alis?

sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta es!

Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!

23 cum] quam Bentley: tum Lachm.

24 ut ibi G tunc OC Laur. 33.12: nunc al. tunc GRVen sol(l)icitet Ω 25 at te ego ed. Trinc.: at ego GORVenACDa: atque ego BLa¹h 26 magnanimam Da: -ma Ω Hygin. P. A. ii. 24 Alii dicunt hoc amplius, Ptolemaeum Beronices patrem multitudine hostium perterritum, fuga salutem petiisse, filiam autem saepe consuetam insiliisse in equum et reliquam exercitus copiam constituisse et complures hostium interfecisse: pro quo etiam Callimachus eam magnanimam dixit

27 atne BLa¹ quo Muretus: quam Ω: quom Faernus adepta es Lachm. ed. 1: adeptos O: adeptus Ω: adepta’s Lachm. ed. 2 28 quod non fortior aut sit alis Ω: quo Dah Muretus fortius Muretus ausit P. Nicetti Lucensis aequalis Politiani, quod mihi demonstrauit Bywater: assit uidetur legisse scriptor Achillis tragoediae in sapphicis p. 30 ed. Pignorianae Mussati operum Nemo tam fortis ualet esse quo non fortior assit

quis te mutauit tantus deus? an quod amantes

non longe a caro corpore abesse uolunt?

atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis

non sine taurino sanguine pollicita es,

si reditum tetulisset. is haut in tempore longo

captam Asiam Aegypti finibus addiderat.

quis ego pro factis caelesti reddita coetu

pristina uota nouo munere dissoluo.

inuita, o regina, tuo de uertice cessi,

inuita: adiuro teque tuumque caput,

digna ferat quod siquis inaniter adiurarit:

sed qui se ferro postulet esse parem?

31 tantum a, Schrader 32 adesse G: num abisse? adnotator Seruii Bodleiani saec. xv ad Aen. ix. 427 Segregari a me noluit dum abipso abirem. Vnde est illud Catulli. Amantes non longe a caro corpore ab esse uolunt (F. Madan)

33 me nescio quis Italorum saec. xv, Bentley pro codd.: fort. prae, quod habet ed. Trinc. 34 taurino om. O 35 si] sed O: sed al. si GRBVen te tulisset Ω haut Conrad. de Allio: aut Ω in] ita Froehlich

40 Etym. Magn. s. u. Θηλαμών· Εἴρηται γὰρ καὶ θηλυκῶς κάρη ὡς παρὰ Καλλιμάχῳ, Σήν (codd. ἥν) τε κάρην ὤμοσα σόν τε βίον 41 adiurarit h: adiuraret Ω

ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris

progenies Thiae clara superuehitur,

cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus

per medium classi barbara nauit Athon.

quid facient crines, cum ferro talia cedant?

Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,

et qui principio sub terra quaerere uenas

institit ac ferri stringere duritiem!

43 quem] quae Oap maxima Ω: maximum Guarino tribuitur horis Ven, non R: in auris Weber 44 Thiae Voss, Bentley: Phitie (Phyt. GRVena Laur. 33.12) Ω: Thyiae Conr. de Allio: Phthiae Ald. I 45 tum O et G m. pr. ut uidetur peperere (uel rupere) Itali: propere Ω nisi quod in C est propṭẹṛ (suprascr. ere): prupere ed. ant. saec. xv: pepulere Statius cumque ODah: atque al. cumque BRVen: atque GLa¹AC

48 Schol. Ap. Rhod. ii. 373 μέμνηται αὐτῶν καὶ Καλλίμαχος· Χαλύβων ὡς ἀπόλοιτο γένος Γειόθεν ἀντέλλοντα, κακὸν φυτόν, οἵ μιν ἔφηναν. Idem ad I. 1323 Chalybon Politianus: c(sc h)elerum Oh: celitum al. celorum R et sic sed addito al. celtum Ven: celitum GLa¹ACD 50 ferri stringere Heyse: ferris frin(fin. O)gere Ω: ferri frangere Dap et Paris. 7989

abiunctae paulo ante comae mea fata sorores

lugebant, cum se Memnonis Aethiopis

unigena impellens nutantibus aera pennis

obtulit Arsinoes Locridos ales equos,

isque per aetherias me tollens abuolat umbras

et Veneris casto collocat in gremio.

ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat,

Graia Canopieis incola litoribus.

52 mēnonis O: menonis Ω 54 arsinoes OLa¹ Par. 7989: asineos al. arsinoes GRVen Locridos Bentley: elocridi(ḍị G)cos Ω: da(cla a)ridos Da: gloridos (suprascr. c) Caesenas: Chloridos Auantius: Locricos Statius, Nigra: ales equos (equis Caes.) D et Caesenas: alis equos Ω: alisecus Statius, Nigra 55 abuolat scripsi: auolat O: aduolat Ω

56 collocat OD: aduolat al. collocat GRVen: aduolat BLa¹AC 57 z(c O)yphiritis Ω: zeph. Da 58 Graia Lachm. Canopieis Auantius: gratia ca(co O)nopicis Ω

hic iuueni Ismario ne solum in limine caeli

ex Ariadneis aurea temporibus

fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus

deuotae flaui uerticis exuuiae,

uuidulum a fluctu cedentem ad templa deum me

sidus in antiquis diua nouum posuit.

Virginis et saeui contingens namque Leonis

lumina, Callisto iuxta Lycaoniam,

uertor in occasum, tardum dux ante Booten,

qui uix sero alto mergitur Oceano.

59 hic iuueni (h)ismario scripsi: hi (hii CA Laurentiani) dii uen ibi (id C) uario Ω: hi dii ibi Dp, Ambros. H. 46, Bonon. 2744: arduei ibi Haupt: inde sibi Pleitner: numen ibi Ritschl: aduena ibi Conington: hic lumen Mowat: inuida enim Vahlen: inuida ibi Nigra: inde Venus Postgate, quod et ipse olim conieceram: hic Veneri Owen: hic autem Kakridis: limine p: numine Ω, nisi quod mumine habet R: culmine Peiper 60 adrianeis Ω 62 Huc refero Suid. s. u. Φόβη κόμη, θρίξ. [Βόστρυχον] ὅστε (ὅστις codd.) φόβῃς ξανθοτάταις ἐκόμα 63 uuidulum Paris. 8233: uiridulum GVenACD: uindulum ORBh Laurentiani: fort. umidulum uel, quod malebat Woelfflin, umidulam fḷạ̄ma marg. templa R: num fana? deum me Da: decumm(a)e Ω

66 calixto GORVen: Lycaoniam Rossbach: li(y)caonia Ω: Lycaonida Scal.: iuncta Lycaoniae Parthenius: iuncta Lycaonia Simpson

sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum,

lux autem canae Tethyi restituit,

(pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo,

namque ego non ullo uera timore tegam,

nec si me infestis discerpent sidera dictis,

condita quin ueri pectoris euoluam):

non his tam laetor rebus, quam me afore semper,

afore me a dominae uertice discrucior,

quicum ego, dum uirgo quondam fuit, omnibus expers

unguentis, una milia multa bibi.

70 marg. deficit RVen autem Dp: aut Ω Tethyi Ald. I restituit Lachm.: theti restituem Ω: fort. lux aufert c. Tethyi restituens 71 parce GO hic omittebat Palmer 72 ullo Oah: nullo Ω 73 si me p: sine Ω discerpent D: diserpent Ω dictis] doctis O: dextris Bentley 74 quin ACDa Laur. 33.12: qui al. quin RVen: qui GOBLa¹h ueri D: uere Ω nisi quod uere ex uero mutatum est in C euoluam ed. Parm. 1473: euolue Ω Condita qui uere pectoris euoluo Conr. de Allio 75, 6 afore Statius: affore Ω: abfore Dap 77 exspersa Heinsius, Conington: expressa Statius omnibus ex pars Vnguentis Munro (1867) 78 unguentis Ω: unguenti Canon. Lat. 33: unguenti si Lachm. apodosin in u. 79 nunc uos faciens una Ω: uini D surii Auratus fort. omnibus una Exspersa unguentis h.e. una ante alias exspersa omnigenus unguentis

nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda,

non post unanimis corpora coniugibus

tradite nudantes reiecta ueste papillas,

quin iucunda mihi munera libet onyx,

uester onyx, casto petitis quae iura cubili.

sed quae se impuro dedit adulterio,

illius a mala dona leuis bibat irrita puluis:

namque ego ab indignis praemia nulla peto.

79 quas Calp. 1481: quem Ω: quem al. quam RVen: quae p Scal.: quom Haupt: quis Harberton, Selections from Greek Anthology, p. 512 80 non post cum unanimis iungebat Harberton, tamquam de maritis dictum qui uxores amare desierunt et sic iam Scal.: non prius Palladius: uno animus Ω: uno animos Da 81 reiecta p: ret(rect. B)ecta Ω: detecta Dh 82 quin Lachm.: quam Ω: qua Bod. Lat. Class. e. 15: quae Harberton. Huc refero quod est in Achillis Tatii Isagoge ad Arati Phaenom. 14 ὁ Καλλίμαχος πρὶν ἀστέρι τῷ Βερενίκης ἐπὶ τοῦ πλοκάμου φησιν ὃς ἐξ ἑπτὰ καταφανῶν σύγκειται

83 colitis GOh, marg. Santeniani: petitis Da, Nettleship: queritis RVen CB Laurentiani iure h et Brix. colitis quae iure cubile Bosscha 84 seque se D: sed quae si h Brix. num sed si quae i. se det adulterio? 85 sic Statius: illius amala leuis bibat dona i. p. codd. 86 indignis La¹Dah: indignatis O: indigetis GAC Laur. 33.12: indigetis al. indignis al. indignatis. RVen

sed magis, o nuptae, semper concordia uestras

semper amor sedes incolat assiduus.

tu uero, regina, tuens cum sidera diuam

placabis festis luminibus Venerem,

sanguinis expertem non †uestris† esse tuum me,

sed potius largis affice muneribus.

sidera corruerint utinam! coma regia fiam,

proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!

87 uestras p: nostras Ω

91 sanguinis Ω: unguinis Bentley non uestris esse tuum me Ω: uestri non esse Bod. Lat. Class. e. 15: fort. unguinis expertem uestri noli esse tuum me non siris Lachm. (siueris Scal.): non iusseris ego in ed. maiore tuam me Auantius: tuei me Fleischer 92 largẹ is Ven: fort. largeis affice p, Scal.: effice Ω

93 corruerint Lachm.: cur iterent Ω: cur uerent cod. Landauianus Nigrae: corruerent ego in editione maiore: cur retinent? iterum Markland: sidera cur haerent? utinam Nigra 94 Hydrochoi ed. Pr.: idrochoi uel id rochoi Ω fulgoret Baehrens

LXVII

CATVLLVS

O dvlci iucunda uiro, iucunda parenti,

salue, teque bona Iuppiter auctet ope,

ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne

olim, cum sedes ipse senex tenuit,

quamque ferunt rursus uoto seruisse maligno,

postquam es porrecto facta marita sene.

dic age dum nobis, quare mutata feraris

in dominum ueterem deseruisse fidem.

LXVII Inter LXVI, LXVII interstitium non est in codicibus

1 ioc. Ω 5 maligne Oh, Munro: nato s. maligne Froehlich 6 es Ald. I: est Ω marita Da: marite Ω 7 agedum nobis Calp. 1481: age de nobis Ω: age da Balthazar Venator 8 ueterem Oh Santenianus: uenerem Ω

IANVA

Non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)

culpa mea est, quamquam dicitur esse mea,

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:

†uerum istius populi ianua qui te facit†,

qui, quacumque aliquid reperitur non bene factum,

ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.

CATVLLVS

Non istuc satis est uno te dicere uerbo,

sed facere ut quiuis sentiat et uideat.

9 plateam BRVen 11 quidq. O 12 istius GORVen (sed -ụṣ RVen) Bod. Lat. Class. e. 15: isti BCAh Laurentiani: istis Da qui te Ω: qui re Bod. Lat. Class. e. 15 isti populo ianua quidque facit Doering (quidque iam Statius et nuper Vahlen): qui te Scal. mutabat in Quinte, quod recepit Lachm. uerumst ius populi Munro: uerum est os populi ‘ianua,’ Quinte, ‘facit,’ ego in ed. maiore, cf. Herond. iii. 47, 8 ἓν γὰρ στόμ᾽ ἐστὶ τῆς συνοικίης πάσης τοῦ Μητροτίμης ἔργα Κοττάλου ταῦτα

IANVA

Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat.

CATVLLVS

Nos uolumus: nobis dicere ne dubita.

IANVA

Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis,

falsum est. non illam uir prior attigerit,

languidior tenera cui pendens sicula beta

numquam se mediam sustulit ad tunicam:

sed pater illius nati uiolasse cubile

dicitur, et miseram conscelerasse domum,

siue quod impia mens caeco flagrabat amore,

seu quod iners sterili semine natus erat,

ut quaerendum unde unde foret neruosius illud,

quod posset zonam soluere uirgineam.

17 quid possum Ω: possim Da

18 nobis Muretus: uobis Ω

20 attigerat h 21 om. O Vide ad LXIV. 386 22 ad Calpurnius hanc Ω: fort. numquam se in mediam sustulerat tunicam 23 gnate Da 27 sic Bergk et ante eum Statius, nisi quod hic et pro ut maluit et qu(a)erendus unde Ω: et qu(a)erendus (-dum Bod.) ut unde Da Bod. Lat. Class. e. 15: et quaerendus is unde Lachm.

CATVLLVS

Egregium narras mira pietate parentem,

qui ipse sui nati minxerit in gremium.

IANVA

Atqui non solum hoc se dicit cognitum habere

Brixia Chinea supposita specula,

flauus quam molli percurrit flumine Mella,

Brixia Veronae mater amata meae,

sed de Postumio et Corneli narrat amore,

cum quibus illa malum fecit adulterium.

31-48 in codicibus continuantur sine omni nota distributionis: eos uarie dispertiunt Froehlich, Rossbach, Schwabe, L. Mueller, Baehrens 30 minxerat BLa¹Da Phil.

31 sic Da: se dicit om. hoc G: hoc dicit se Oh: se dicit hoc BCA Laurentiani Verus ordo elucet ex Bod. Lat. Class. e. 15 non solum hosce dicit hoc: nam hoc se corrupto in hosce, alterum hoc inlatum est 32 Chinea suppositum specula Ω: Cycnea Zanchius de Orig. Orobiorum Lib. II. p. 47^b: cyaneae s. speculae Cranstoun supposita Capriolius Chron. de rebus Brixianorum fol. iiii^a 33, 34 interpolatos credidit Scipio Maffei, a Brixiano confictos Palmer 33 praecurrit ed. Trinc. et sic Cluuerius Mella] melo O: mello cett. 34 meae] uice a 35 posth. GORVen

dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti?

cui numquam domini limine abesse licet,

nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo

tantum operire soles aut aperire domum?

saepe illam audiui furtiua uoce loquentem

solam cum ancillis haec sua flagitia,

nomine dicentem quos diximus, ut pote quae mi

speraret nec linguam esse nec auriculam.

praeterea addebat quendam, quem dicere nolo

nomine, ne tollat rubra supercilia.

longus homo est, magnas cui lites intulit olim

falsum mendaci uentre puerperium.

37 hiṣ (suprascr. c) R quid (quod La¹) tu istec (iste GO) Ω: qui Ald. I

39 hic Dap: hec Ω: hoc h et Laur. 33.12

41 audiui GOD: audiuit RVenACB Laurentiani 42 sola cum (om. Da) conciliis (concillis O) codd.: sola cum aliis al. conciliis Ven: cum ancillis Robortellus ut mihi indicauit Bywater 44 speraret Calpurnius: sperent Oh: spereṇt GR: speret CDVen

45 addebant O 46 ne] te GORVenA Laur. 33.12

47 est om. a et D m. pr. cui] qui codd. 48 mendaci Da: mendacii (-tii BRh) Ω

LXVIII

LXVIII De hoc carmine disserui in ed. maiore pp. 168, 9, idemque nunc etiam sentio de ea re quae praecipue uenit in controuersiam, num unum carmen omnes uersus efficiant, an 1-40 alterum, alterum 41-160. Videntur 1-40 non posse sic disiungi a ceteris ut per se integrum carmen faciant: sunt potius quasi prooemium quoddam quod et arte cohaereat cum 41-160 et iniuria ab his diuellatur.

Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo

conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,

naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis

subleuem et a mortis limine restituam,

quem neque sancta Venus molli requiescere somno

desertum in lecto caelibe perpetitur,

nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae

oblectant, cum mens anxia peruigilat:

id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum,

muneraque et Musarum hinc petis et Veneris:

sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Malli,

neu me odisse putes hospitis officium,

accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,

ne amplius a misero dona beata petas.

Inter LXVII, LXVIII unius uersus uacuum spatium est in O, in ceteris inscriptum est Ad Mallium (Malium a).

2 hec OBLa¹: huc Halbertsma mittis ODah: mittit Ω 3 naufragum Da: naufragium Ω 6 disertum G 10 petit G 11 incommoda Dap: com(m)oda Ω malli BA: mali GOCLa¹a: mali al. mauli RVen: Mani Lachm. 12 seu G

tempore quo primum uestis mihi tradita pura est,

iucundum cum aetas florida uer ageret,

multa satis lusi: non est dea nescia nostri,

quae dulcem curis miscet amaritiem:

sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors

abstulit. o misero frater adempte mihi,

tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,

tecum una tota est nostra sepulta domus,

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

cuius ego interitu tota de mente fugaui

haec studia atque omnis delicias animi.

16 om. O 23 uuna Paris. 7989: an urna?

quare, quod scribis Veronae turpe Catullo

esse, quod hic quisquis de meliore nota

frigida deserto tepefacsit membra cubili,

id, Malli, non est turpe, magis miserum est.

ignosces igitur, si, quae mihi luctus ademit,

haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.

nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,

hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus,

illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas:

huc una ex multis capsula me sequitur.

quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna

id facere aut animo non satis ingenuo,

quod tibi non utriusque petenti copia posta est:

ultro ego deferrem, copia siqua foret.

27-30 delebat Landor 27 Catullo (-ulo a) Da: Catulle Ω, quod reuocabat Munro 28 quiuis Lachm. 29 tepefaxit Lachm. tepefacit Ω: tepefacit al. -factat RVen 30 mali Ω, nisi quod B habet māli: manli hp: Mani Lachm.

32 tum O

37 nolim codices praeter O: noli O 38 ingenuo Ahap et B nondum mutatus: ingenio GORVen et plerique 39 petiti Parthenius posta Ω: facta Dp: praesto Froehlich: parta Schwabe 40 differem Ga: differrem Ω

Non possum reticere, deae, qua me Allius in re

iuuerit aut quantis iuuerit officiis,

ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas

illius hoc caeca nocte tegat studium:

sed dicam uobis, uos porro dicite multis

milibus et facite haec carta loquatur anus.

............

notescatque magis mortuus atque magis,

nec tenuem texens sublimis aranea telam

in deserto Alli nomine opus faciat.

41 qua me Allius Scaliger: quam fal(l)ius Ω 42 inuenit... uiuerit O: fouerit potest uideri legisse Agius in Epicedio Hathumodae 73, 4 (Poet. Lat. aeui Carolini iii. p. 373 Traube) Vos melius nostis quanto me semper amore, Quantis incolumis fouerit officiis 43 ne Calp. 1481: nec codd. praeter Bp: hec Bp sedis Ω 44 teget Marcilius 46 carta Laur. 33.12: certa al. carta RVen: cerata O: certa GBLa¹CADp: cera Statius

Post 46 spatium est unius uersus in GRVenBLa¹ChPhil. cui spatio adscriptum est in marg. GBVen deficit. In O et Laur. 33.12 Post 46 sequitur sine interuallo notescatque magis mortuus atque magis, in ADa omnibus et triuiis uulgetur fabula passim, uersus sine dubio interpolatus et spurius

48 notescamque G Post 49 sequitur in codd. Io(Iu- D)cundum cometas (cum aetas a) florida ut (aut BPhil., uer a) ageret (LXVIII. 16) 50 alli O, sicut Scaliger coniecerat: alii Ven, Paris. 7989: ali GRCA Phil. Laurentiani

nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,

scitis, et in quo me corruerit genere,

cum tantum arderem quantum Trinacria rupes

lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,

maesta neque assiduo tabescere pupula fletu

cessaret tristique imbre madere genae.

qualis in aerei perlucens uertice montis

riuus muscoso prosilit e lapide,

qui cum de prona praeceps est ualle uolutus,

per medium densi transit iter populi,

dulce uiatori lasso in sudore leuamen,

cum grauis exustos aestus hiulcat agros:

hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis

lenius aspirans aura secunda uenit

iam prece Pollucis, iam Castoris implorata,

tale fuit nobis Allius auxilium.

51 nam] non G anatunsia D 52 torruerit Turnebus: corpuerit Markland 54 eetheis G: oethis BLa¹RVen: cetheis O malia a: maulia GORVen: manlia Dp 55 pupula scripsi, cf. Calui fr. 11, Lachm. Cum grauis urgenti coniuere pupula somno: num(m)ula Ω: lumina p, uulgo 56 cessaret Da: cessare ne (ue C) Ω

58 rius Bod. Lat. Class. e. 15 59 quị R ualde Ω: Alpe Rossbach 60 densi Ω: dens Bod. Lat. Class. e. 15: sensim Haupt: ludens Palmer 61 duce Ω uiatorum O Laur. 33.12: uiatori al. rum RVen basso... leuamus Ω: corr. ed. Parm. 1473: crasso uel salso Baehrens 63 hec O et Paris. 7989 ueluti Reeck 64 lenius hap: leuius Ω 65 implorata hp: implorate Ω: impl(ph Bod.)orante a et Bod. Lat. Class. e. 15: imploratu Lachm.: implorati Heyse: fort. iam uice Pollucis iam Castoris implorata 66 allius (marg. uel manllius) O: malius La¹: manlius Ω: Manius Lachm.

is clausum lato patefecit limite campum,

isque domum nobis isque dedit dominam,

ad quam communes exerceremus amores.

quo mea se molli candida diua pede

intulit et trito fulgentem in limine plantam

innixsa arguta constituit solea.

coniugis ut quondam flagrans aduenit amore

Protesilaeam Laudamia domum

inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro

hostia caelestis pacificasset heros.

nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo,

quod temere inuitis suscipiatur heris.

67 clausum O et Paris. 7989: clasum C: classum GRVenAB Laurentiani: clussum Schwabe 68 dominae Froehlich 69 ad quam Ω: ut clam Schoell

72 inixsa La¹: innixṩa B: inixa O Paris. 7989 in solea D: constitit in s. Ald. I. edd. ante Lachm.

73 amorem Ω: amoreṃ R: corr. Da 74 Prothes(tes- O)ileam laudomia Ω: laod. ap 75 inceptam Turnebus: incepta Ω 76 conciliasset Da

77 rāmusia O: ranusia Ω 78 eris D

quam ieiuna pium desideret ara cruorem,

docta est amisso Laudamia uiro,

coniugis ante coacta noui dimittere collum,

quam ueniens una atque altera rursus hiems

noctibus in longis auidum saturasset amorem,

posset ut abrupto uiuere coniugio,

quod scibant Parcae non longo tempore abisse,

si miles muros isset ad Iliacos.

79 desideret p: deficeret Ω 80 laudomia Ω: laod. ap uirgo G (marg. uiro) ORVen (sed hi duo deleta g) h 81 noui ed. Trinc.: nouit GOAVen: uouit B Laurentiani: uẹṇịt nouit R, super nouit alia manu scriptum al. uo: nouum Dap 84 abrẹpto (suprascr. u) Paris. 7989: abinnupto Oh 85 scirant L. Mueller: scibat Lachm. abesse ap Munro: adesse Santen: obisse Baehrens 86 esset D solus

nam tum Helenae raptu primores Argiuorum

coeperat ad sese Troia ciere uiros,

Troia (nefas) commune sepulcrum Asiae Europaeque,

Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis,

qualiter et nostro letum miserabile fratri

attulit. ei misero frater adempte mihi,

ei misero fratri iucundum lumen ademptum,

tecum una tota est nostra sepulta domus,

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

87 cum O 90 Nonius 198 Cinis feminino apud Caesarem et Catullum et Caluum lectum est, quorum uacillat auctoritas 91 qualiter et scripsi (et Cornish): que uetet (uectet La¹ et B, sed hic altera t producta in speciem r) id Ω: quae ueter id ed. Parm. 1473: quae ueterum id Heyse: quae uelut (id Con., his Palm.) Conington, Eduinus Palmer: quaene etiam Heinsius, G. Hermann: quae uel idem Macnaghten frater GOLa¹h: frater al. fratri BRVen 92 ei OD: hei cett. praeter a: heu a frat̲e̲ter G, quod et in R fuerat 93-6 tamquam iniuria repetitos ablegarunt Froehlich, Hoerschelmann, Birt 93 ei D, non O adeptum GORVen

quem nunc tam longe non inter nota sepulcra

nec prope cognatos compositum cineris,

sed Troia obscena, Troia infelice sepultum

100

detinet extremo terra aliena solo.

ad quam tum properans fertur simul undique pubes

Graeca penetralis deseruisse focos,

ne Paris abducta gauisus libera moecha

otia pacato degeret in thalamo.

98 cineris Ω 99 troya... troya BLa¹D

101 fertur undique Ω simul additum est in ed. antiq. saec. xv circum malebat Peiper lecta Eldik, Skutsch 102 deos Da 103 ne GD: nec Ω

105

quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia,

ereptum est uita dulcius atque anima

coniugium: tanto te absorbens uertice amoris

aestus in abruptum detulerat barathrum,

quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum

110

siccare emulsa pingue palude solum,

quod quondam caesis montis fodisse medullis

audit falsiparens Amphitryoniades,

tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta

perculit imperio deterioris heri,

115

pluribus ut caeli tereretur ianua diuis,

Hebe nec longa uirginitate foret.

105 quo D: quod Ω tum] cum G laudomia Ω: laodamia a 109 fuerunt C: fu̲erunt G pheneum Auantius: peneum Ω 110 siccare Schrader: siccari Ω 112 audit Palmerius: aldit D: aut a: audet Ω: gaudet Weise amphit(yt GR Laur. 33.12)rioniadis Ω 114 perculit ahp: pertul(ll G)it Ω 115 tr̲e̲rretur G: terẹretur R: terreretur OLa¹ 116 Heb’r O quod interpretari uereor: Hebe et ne Fleischer

sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,

qui actutum domitum ferre iugum docuit.

nam neque tam carum confecto aetate parenti

120

una caput seri nata nepotis alit,

qui cum diuitiis uix tandem inuentus auitis

nomen testatas intulit in tabulas,

impia derisi gentilis gaudia tollens,

suscitat a cano uolturium capiti:

125

nec tantum niueo gauisa est ulla columbo

compar, quae multo dicitur improbius

oscula mordenti semper decerpere rostro,

quam cum praecipue multiuola est mulier.

118 actutum domitum scripsi: tuum domitum Ω: diuum domitum Da: tantum indomitam Statius: tunc indomitam Conr. de Allio: durum domitam Lachm.: tamen indomitam Heyse, Munro: tum te indomitam Riese: tandem indomitum Owen

119 neque Laur. 33.12, a: nec Ω tam ODhap marg. R causa Ω 124 scuscitata cano uoltarium (uolunt. B) capiti Ω suscitat et Da 126 qui Phil. et Canon. Lat. 33 128 quam cum scripsi: quamquam Ω: quamcumque Carpentoractensis: quam quae ed. Trinc., Voss, uulg.

sed tu horum magnos uicisti sola furores,

130

ut semel es flauo conciliata uiro.

aut nihil aut paulo cui tum concedere digna

lux mea se nostrum contulit in gremium,

quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido

fulgebat crocina candidus in tunica.

135

quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,

rara uerecundae furta feremus herae,

ne nimium simus stultorum more molesti.

saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,

coniugis in culpa flagrantem contudit iram,

140

noscens omniuoli plurima facta Iouis.

129 tuorum Ω nisi quod tuo est in A et fuerat in Santeniano: horum om. tu D 130 es (est D) flauo Da: efflauo O: eflauo Ω

131 tum Muretus: tu Ω 133 huc illuc Da

137 extat in Compendio Moralium Notabilium Hieremiae Iudicis de Montagnone Part. II. Lib. 1, Rubric. 5 ed. Ven. 1505

139 contudit iram Hertzberg: cot(quot. GR, cott. La¹)idiana Ω: continet iram Santen: concoquit i. Lachm.: condidit i. Pohl Post 139 duos uersus excidisse censebat Statius 140 facta Ω: furta Da Lachm. Munr.

at, quia nec diuis homines componier aequum est,

............

ingratum tremuli tolle parentis onus.

nec tamen illa mihi dexstra deducta paterna

fraglantem Assyrio uenit odore domum,

145

sed furtiua dedit mira munuscula nocte,

ipsius ex ipso dempta uiri gremio.

quare illud satis est, si nobis is datur unis

quem lapide illa diem candidiore notat.

141 at quia CAD: atque GORVenBh Laurentiani: atqui p componier Calp. 1481: componere codd.

Post 141 Marcilius censebat non pauca excidisse, idemque Lachm. iudicauit: refragatus est Munro p. 191. In codicibus nullum interstitium est.

142 tremuli tolle codd.: tremulist illa Lachm. 143 dexstra Schwabe: deastra Ω: de astra (suprascr. dex) a 144 fraglantem scripsi: fla(flan. B)grantem Ω: fragrantem D 145 rara Haupt

147 is D: his G, Laur. 33.12, RVen sed hic puncto addito (ḥis): hiis O unis Ω: unus Dap fort. si nobis is datur unus Quo lapide illa dies c. notat, h.e. is unus lapis quo candidiore illa notat dies 148 diem ed. Parm. 1473: dies codd.

hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus

150

pro multis, Alli, redditur officiis,

ne uestrum scabra tangat rubigine nomen

haec atque illa dies atque alia atque alia.

huc addent diui quam plurima, quae Themis olim

antiquis solita est munera ferre piis.

155

seitis felices et tu simul et tua uita,

et domus in qua olim lusimus et domina,

et qui principio nobis †terram dedit aufert†,

a quo sunt primo omnia nata bona,

et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,

160

lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.

149 cf. Carm. Epigraph. Buecheler 270.2 et tibi, quod potui; 1040.5 quo possum munere paruo quo potui Muretus confectum codd. fort. confictum 150 Alli Scaliger: aliis codd. 151 nostrum Dah Ven

155 seitis Baehrens: sitis Da: satis Ω 156 et domus in qua lusimus Ω ipsa post domus add. Da fort. olim 157 sic Ω quod defenderunt Vahlen scripto dum qui, Schmidt et qui quam primo, Owen et q. p. n. quae tradidit aufert terram dedit] te transdedit Scaliger: rem condidit ego ed. 1: dextram dedit hospes ed. 2: taedam dedit Baehrens aufert] auspex Lipsius: Anser Heyse: Afer Munro 158 nota D: nota (suprascr. a) R bona ap: bono Ω: semina nata boni Peiper 160 mihi dulce est Ω: dulce mihi om. est D

LXIX

Noli admirari, quare tibi femina nulla,

Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,

non si illam rarae labefactes munere uestis

aut perluciduli deliciis lapidis.

laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur

ualle sub alarum trux habitare caper.

hunc metuunt omnes: neque mirum: nam mala ualde est

bestia, nec quicum bella puella cubet.

quare aut crudelem nasorum interfice pestem,

aut admirari desine cur fugiunt.

LXIX IN RVF(F)VM Ω: spatium unius uersus in O: totum carmen om. D

2 rufe Ven: ruffe GORCAha 3 nos illa mare Ω: corr. Ald. I Orientius Common. I. 557, 8 ed. Bellanger Quo tibi perlucens habitus qui tegmine raro Offerat ignotis membra tegenda oculis?

4 pro luciduli (-oli Laur. 33.12) RVenB Laurentiani 5 qua ADG: quae uel que ORVenCha

8 nec qui cum Ba: nec cui cum GORVen h: nec cum qua (qua om. C) AC et Santenianus

10 fugiant a

LXX

Nulli se dicit mulier mea nubere malle

quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.

dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,

in uento et rapida scribere oportet aqua.

LXX cum LXIX continuatur in codicibus, nullo spatio relicto

1 male OLa¹

2 iuppiter R: iupiter GOVenCAha 4 in uino Blaydes

LXXI

Si quoi, Virro, bono sacer introsum obstitit hircus,

aut si quam merito tarda podagra secat,

aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,

mirifice est a te nactus utrumque malum.

nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:

illam affligit odore, ipse perit podagra.

LXXI cum LXX continuant codices, nullo spatio relicto

1 Si qua (quo Laur. 33.12, qua al. quo R) uiro bono sacrorum (sacratorum O) obstitit (obstit D ei R m. pr.) hircus codd.: si quoi Virro Parthenius: si quoi iure Palladius sacer introsum scripsi: sacer alarum Calp. 1481 Si quoi iure Bonae sacratorum o. h. Froehlich: Si quoi, Vare, bonae sectatorum o. h. Palmer 2 quam Ω: quem p, uulgo: qua Munro secat (serat a) Dap: secunt O: secum Ω 4 a te] fato Hermann

LXXII

Dicebas quondam solum te nosse Catullum,

Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.

dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,

sed pater ut natos diligit et generos.

nunc te cognoui: quare etsi impensius uror,

multo mei tamen es uilior et leuior.

qui potis est? inquis. Quod amantem iniuria talis

cogit amare magis, sed bene uelle minus.

LXXII AD LESBIAM Ω: spatium unius uersus in OD

2 prime O: per me G 3 tunc D

6 multo” me “ita nec C unde scripsi multo mei (datiuus est) tamen es m. ita me nec Ω

7 quod D et Santenianus: quam Ω 8 Donatus ad Andr. iv. 3. 3 item Catullus ‘cogit... minus.’

LXXIII

Desine de quoquam quisquam bene uelle mereri,

aut aliquem fieri posse putare pium.

omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne

prodest, immo etiam taedet obestque magis;

ut mihi, quem nemo grauius nec acerbius urget,

quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

LXXIII cum LXXII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 quisquam Ω: quicquam Da

3 Post benigne additum fuerat est ante Lachm. qui ad Lucret. v. 533 docuit est pro licet usurpatum uerae et germanae latinitatis non esse 4 immo etiam tedet obestque (sic GOh, ọḅstetque R, stetque cett.) magisque magis codd. prodest ed. Trinc. Guiet Buecheler; cf. quae de figura etymologica scripsit Reid ad Cic. Sull. 12 immo etiam taedet, si fit, obestque magis Lachm.: Caelei, taedet Schwabe: immo taedet obestque et magis atque magis Postgate 5 quem a: quae uel que Ω 6 sic O amicum habet GACD: a. habet marg. habuit RVen

LXXIV

Gellius audierat patruum obiurgare solere,

siquis delicias diceret aut faceret.

hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam

uxorem et patruum reddidit Harpocratem.

quod uoluit fecit: nam, quamuis irrumet ipsum

nunc patruum, uerbum non faciet patruus.

LXXIV cum LXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 Gellius (Gelius h) Laur. 33.12 hp: Lelius al. Gellius RVen: Selius (suprascr. l) O sed Madano Ge(l)lius potius uisum est: Lelius GCDB Laurentiani solere Parthenius: flere Ω

3 perdepsuit Scal.: perdespuit Ω

LXXV

Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,

atque ita se officio perdidit ipsa suo,

ut iam nec bene uelle queat tibi, si optima fias,

nec desistere amare, omnia si facias.

LXXV cum LXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 Huc Ω: hunc Phil.: nunc p unde Scal. hoc tetrastichon a c. LXXXVII per errorem abscissum et cum eo coniungendum putauit hoc modo: Nulla potest mulier tantum se dicere amatam Vere, quantum a me Lesbia amata mea es. Nulla fides nullo fuit umquam foedere tanta, Quanta in amore meo ex parte reperta mea est. Nunc est mens adducta tua, mea Lesbia, culpa, Atque ita se officio perdidit ipsa suo, Vt iam nec bene uelle queam tibi, si optima fias, Nec desistere amare, omnia si facias. Scaligerum plerique secuti sunt et Lachm., qui errorem ad transpositas paginas archetypi referebat deducta Ω: diducta Lachm.: adducta p 3 uelle queat tibi Lachm.: uelleque tot tibi Ω: uelle queam tibi p ex corr. Itali ignoti

LXXVI

Siqua recordanti benefacta priora uoluptas

est homini, cum se cogitat esse pium,

nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere in ullo

diuum ad fallendos numine abusum homines,

multa parata manent in longa aetate, Catulle,

ex hoc ingrato gaudia amore tibi.

nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt

aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.

omnia quae ingratae perierunt credita menti.

quare iam te cur amplius excrucies?

quin tu animo offirmas atque istinc te ipse reducis,

et dis inuitis desinis esse miser?

LXXVI cum LXXV continuant Ω, nullo spatio relicto

3 in ullo p: nullo Ω 4 numine Ω: fort. nomine Cic. Font. xiv. 30 Iuppiter cuius nomine maiores nostri uinctam testimoniorum fidem esse uoluerunt 5 manent Laur. 33.12 Dap: manenti Ω: manentum O: manent tum Schulze

9 omniaque Ω

10 iam te cur Da: cur te iam Ω: cur curis te amplius Busche: cur te iam pluribus e. Peiper: cur iam tete a. e. Housman

11 qui tu (tui GO, tuị R) animo affirmas (offirmas GO) atque instinctoque (-teque O) reducis Ω: quin Laur. 33.12, ap: atque istinc teque Heinsius: itaque (Scal.) istinc teque r. Lachm.: tuaque istinc teque r. Froehlich: teque istinc tute r. Heyse: atque istinc te ipse r. scripsi, Ov. Trist. v. 7. 65, Met. ix. 746 12 des Ω: deis h Lachm.

difficile est longum subito deponere amorem.

difficile est, uerum hoc qua lubet efficias:

una salus haec est, hoc est tibi peruincendum,

hoc facias, siue id non pote siue pote.

o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam

extremam iam ipsa in morte tulistis opem,

me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,

eripite hanc pestem perniciemque mihi,

sei mihi surrepens imos ut torpor in artus

expulit ex omni pectore laetitias.

non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,

aut, quod non potis est, esse pudica uelit:

ipse ualere opto et taetram hunc deponere morbum.

o di, reddite mi hoc pro pietate mea.

13 Extat in Compend. Moral. Notab. Hieremiae Iudicis de Montagnone P. iiii. 5. 11 amic̣ụṃ (suprascr. orem) R, non Ven

14 hec O: om. B quam lubet Ω officias Oh 15 hec est hec GO 16 hec G fac(t R)ies RVenBCAap

18 extrema (extremo GO, prius R, extreme̸a Ven) iam ipsam Ω: extremam Dp: extremo uindicauit Schmidt ex Nep. Hamilc. ii. 3 ipsa in Ald. I 21 sei scripsi: seu Ω: se Bod. Lat. Class. e. 15: quae Calp. 1481 torpor ed. 1473: corpore Ω 22 ḍeḷiṭiạs letitias R

23 contra ut me Da: contra me ut me Ω: contra me ut Heyse

26 dei GO: dii RVen mi] mi(c)hi GO, prius R pro pietate Ven: proprietate Ω Carm. Epigraph. Buecheler 1141.24 hunc titulum scripsit pro pietate sua

LXXVII

Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice

(frustra? immo magno cum pretio atque malo),

sicine subrepsti mei, atque intestina perurens

ei misero eripuisti omnia nostra bona?

eripuisti, heu heu nostrae crudele uenenum

uitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.

sed nunc id doleo, quod purae pura puellae

suauia comminxit spurca saliua tua.

uerum id non impune feres: nam te omnia saecla

noscent, et qui sis fama loquetur anus.

LXXVII AD RVF(F)VM Ω: spatium unius uersus in OD

1 Ruffe Ω nequiquam Ven m. pr.: ne quicquam GOR et plerique amice Oh: amico Ω Lachm. 3 siccine subrec(rep OVen Laur. 33.12)ti mei Ω: subrepsti Calpurnius mei datiuum reuocauit Lachm. 4 ei Lachm.: si GOCAh: sic Da: si al. mi RVen: mi B Laurentiani

5 heripuisti GA 5, 6 heu heu CDaVen: he heu G: heu ^heu R: heu OBLa¹h 6 nostre Oh: nostro Ω pestis Ald. I.: pectus Ω heu non uerae pectus a. Palmer

7-10 qui in codicibus post LXXVIII.6 leguntur huc reuocauit Scaliger, post XCI.10 ponebant Conr. de Allio et Bergk 8 conminxit Scal.: connuxit O: coniunxit Ω nisi quod conuinxit est in La¹

9 uerum id non Oh: uerum non id G: id uerum non cett. 10 quis GRCA Laurentiani fama loquetur anus Calp. 1481: famuloque tanus (tanus al. tenus RVen, canus G, tenus B) codd.

LXXVIII

Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx

alterius, lepidus filius alterius.

Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,

cum puero ut bello bella puella cubet.

Gallus homo est stultus, nec se uidet esse maritum,

qui patruus patrui monstret adulterium.

LXXVIII cum LXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto

6 patruum a

Post 6 secuntur in codicibus LXXVII.7-10 sed nunc... loquetur anus, dein LXXIX nullo spatio

LXXIX

Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit

quam te cum tota gente, Catulle, tua.

sed tamen hic pulcer uendat cum gente Catullum,

si tria natorum suauia reppererit.

LXXIX 1 quid ni quem h et marg. Santeniani: quid inquam Ω mallit GRVen a 2 Catule R 4 notorum O: not. (suprascr. a) Brixianus: amatorum Heinsius: aratorum Peiper: nostrorum Schoell reppererit O: repererit GRAC Laurentiani

LXXX

Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella

hiberna fiant candidiora niue,

mane domo cum exis et cum te octaua quiete

e molli longo suscitat hora die?

nescio quid certe est: an uere fama susurrat

grandia te medii tenta uorare uiri?

sic certe est: clamant Victoris rupta miselli

ilia, et emulso labra notata sero.

LXXX AD GELLIVM Ω: spatium unius uersus in O

3 domum Dh cum exisset cum Ω: corr. Da 4 e] te D: num de? 6 tenta Dh Laur. 33.12 Paris. 7989: tanta al. tenta R Ven: tanta Ω 7 Victoris] num fictoris? cf. Non. 308 8 ilia Palladius: ilia et emulso Pierius Valerianus et Gabriel Faernus, teste Statio: ille (illạ (suprascr. e) Ven) te mulso Ω

LXXXI

Nemone in tanto potuit populo esse, Iuuenti,

bellus homo, quem tu diligere inciperes,

praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri

hospes inaurata pallidior statua,

qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis

audes, et nescis quod facinus facias?

LXXXI cum LXXX continuant Ω, nullo spatio relicto

1 iuuenti La¹: uiuenti Ω: diuuenti uisus sum legere in Paris. 7989 3 ab GOhap: a VenCD 5 qui Calp. 1481: quid Ω 6 quod p: quid Ω Num Quid tibi nunc cordi est? quem tu praeponere nobis audes, et nescis quod facinus facias?

LXXXII

Quinti, si tibi uis oculos debere Catullum

aut aliud si quid carius est oculis,

eripere ei noli, multo quod carius illi

est oculis seu quid carius est oculis.

LXXXII cum LXXXI continuant Ω, nullo spatio relicto

3, 4 om. BLa¹a

LXXXIII

Lesbia mi praesente uiro mala plurima dicit:

haec illi fatuo maxima laetitia est.

mule, nihil sentis: si nostri oblita taceret,

sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,

non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,

irata est: hoc est, uritur et loquitur.

LXXXIII cum LXXXII continuant Ω, nullo spatio relicto

2 h(a)ec GOR Laur. 33.12 D m. pr.: hoc (suprascr. e) Ven: hoc BLa¹C Bodl. Lat. Class. e. 15 3 mule O: mulle Ω Hoc uindicabat Vmpfenbach ex prouerbio Μυλλος παντ᾽ ἀκούει ἐπὶ τῶν κωφοτητα προσποιουμενων καὶ παντα ἀκουόντων. Cf. etiam quae in libello Quaestiones de nominibus quae Graecis in prouerbio fuerunt scripsit Wiesenthal p. 42 4 sanna O: samia al. sana RVen: samia GACB: salua Palmer quod] num quom? 5 quae] quam C: num qua m. a. e. re h.e. quae res multo maiorem stimulum ei admouet? 6 hec ORVen a coquitur Dousa filius, Lipsius, Heinsius

LXXXIV

Chommoda dicebat, si quando commoda uellet

dicere, et insidias Arrius hinsidias,

et tum mirifice sperabat se esse locutum,

cum quantum poterat dixerat hinsidias.

credo, sic mater, sic Liber auunculus eius,

sic maternus auus dixerat atque auia.

hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:

audibant eadem haec leniter et leuiter,

nec sibi postilla metuebant talia uerba,

cum subito affertur nuntius horribilis,

Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,

iam non Ionios esse, sed Hionios.

LXXXIV cum LXXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto

Quintil. Inst. Orat. I. 5. 20 H litterae ratio mutata cum temporibus est saepius. Parcissime ea ueteres usi etiam in uocalibus, cum oedos ircosque dicebant, diu deinde seruatum ne consonantibus aspirarent, ut in Graccis et in triumpis: erupit breui tempore nimius usus ut choronae chenturiones praechones adhuc quibusdam inscriptionibus maneant, qua de re Catulli nobile epigramma est 1 Chommoda Calp. 1481: Com(m)oda Ω 2 arrius O Laur. 33.12 idemque credo significasse scribam RB: acrius p insidias he (hee O) GOR, sed R ita ut he post deletum sit: hinsidias Politianus an potius hinsidias... insidias? Arrius] fort. Atrius, cf. Caes. B. G. v. 9 3, 4 post 10 habent Ω, huc reuocauit Politianus 4 insidias Ω 5 eius p: eius est Ω: ei est Da fort. Liber (auonculus ēīst) sicut apud Lucretium; uide Cartault La Flexion dans Lucrèce p. 63 7 hoc Dah: hic uel hec Ω Syriam Parthenius: Syria (Siria OBLa¹) Ω, nisi quod in G super Syria linea est solito tenuior 8 audiebant Ω: corr. Dp leniter] leuiter Bod. Lat. Class. e. 15 fort. lēuiter et lĕuiter quod ante me coni. Santen 11 artius GRVen a Laur. 33.12: arcius O: arctius BLa¹ACDh et Bod. Lat. Class. e. 15 12 hionios p Politianus: ionios... ionios Ω

LXXXV

Odi et amo: quare id faciam, fortasse requiris.

nescio, sed fieri sentio et excrucior.

LXXXV cum LXXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 amạ (suprascr. o) RVen 2 sed] si Oh

LXXXVI

Quintia formosa est multis, mihi candida, longa,

recta est: haec ego sic singula confiteor.

totum illud formosa nego: nam nulla uenustas,

nulla in tam magno est corpore mica salis.

Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est,

tum omnibus una omnis surripuit Veneres.

LXXXVI cum LXXXV continuant Ω, nullo spatio relicto

2 haec ego, si singula, confiteor Markland si Carpentoractensis omisso ego 6 omnis O: omnes G et plerique subrip. ODh Quintil. Inst. Orat. VI. 3. 18 Nam et Cicero omne quod salsum sit ait esse Atticorum, non quia sunt maxime ad risum compositi, et Catullus cum dicit ‘Nulla est in corpore mica salis’ non hoc dicit nihil in corpore eius esse ridiculum

LXXXVII

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam

uere, quantum a me Lesbia amata mea es.

nulla fides nullo fuit umquam in foedere tanta,

quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.

LXXXVII cum LXXXVI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 potest] pone G 2 es Scaliger: est Ω 3 nulla] nullo (suprascr. a) R nullo] D Lachm.: ullo Ω in add. Doering: om. Ω tanta Da: tanto Ω Post 4 Scal. ponebat LXXV nunc est mens... omnia si facias: quem plerique secuti sunt

LXXXVIII

Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore

prurit et abiectis peruigilat tunicis?

quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?

ecquid scis quantum suscipiat sceleris?

suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys

nec genitor Nympharum abluit Oceanus:

nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,

non si demisso se ipse uoret capite.

LXXXVIII cum LXXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 faciṣ (suprascr. t) R furore in sorore correctum R 2 prorurit O: prorui t C: proruit cett.: num prourit? 3 facis O et D m. pr 4 et qui Da: ecqui Lachm. quantum GO et corr. R: tantum Ven R m. pr., AB Laurentiani et Bod. Lat. Class. e. 15 5 tethis La¹Ven: thetis GORC 6 lympharum L. Mueller occ. Ω

LXXXIX

Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater

tamque ualens uiuat tamque uenusta soror

tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis

cognatis, quare is desinat esse macer?

qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,

quantumuis quare sit macer inuenies.

LXXXIX IN GELLIVM Ω: spatium unius uersus in O

1 Tellius O: Bellius D: Mellius Laur. 33.12 4 macer ACVen Paris. 7989: mater GO, R nondum mutatus, D, Laur. 33.12, Bod. Lat. Class. e. 15 6 fit GORVenC Bod. Lat. Class. e. 15

XC

Nascatur Magus ex Gelli matrisque nefando

coniugio et discat Persicum aruspicium:

nam magus ex matre et nato gignatur oportet,

si uera est Persarum impia religio,

natus ut accepto ueneretur carmine diuos

omentum in flamma pingue liquefaciens.

XC cum LXXXIX continuant Ω, nullo spatio relicto

1, 3 magus Dap: magnus Ω 1, 2 nascetur... discet Richards 3 gnato Ω 4 religio Ω 5 gnatus Ω: gratus L. Mueller 6 omentum D Phil.: quintum O: omne tum Ω: num fomentum?

XCI

Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum

in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,

quod te cognossem bene constantemue putarem

aut posse a turpi mentem inhibere probro;

sed neque quod matrem nec germanam esse uidebam

hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.

et quamuis tecum multo coniungerer usu,

non satis id causae credideram esse tibi.

tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni

culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.

XCI cum XC continuant Ω, nullo spatio relicto

3 constantemue GOh: constanterue RVenC Laur. 33.12: constanterque BLa¹Da Phil. 4 aut posse aut Ω: haud posse a Dap mentem Da: mente Ω 9 id duxti Ald. I: induxti GORVen

XCII

Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam

de me: Lesbia me dispeream nisi amat.

quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam

assidue, uerum dispeream nisi amo.

XCII Huic carmini IN C(A)ESAREM, qui titulus ex loco suo ante XCIII per errorem huc tralatus est, praefigunt Ω: spatium nec in G nec O, sed in O omissa est prima littera uocabuli Lesbia

1 Esbia O mala B 2 amat OD Laur. 33.12 et codices Gellii: amo al. amat BRVen: amo GACLa¹h 3, 4 habent Oh Ambrosianus I. 67, Carpentoractensis et codices Gellii: om. Ω et Bod. Lat. Class. e. 15 Lachm. eos ab Italis ex Gellio additos fuisse ratus est: alii fuisse in archetypo, sed in plerisque apographis uitio praetermissos, cum archetypon describentis oculi ab amat in u. 2 ad amo in 4 errassent, cuius rei testimonium esse amo in GACLa¹h scriptum. Impressi sunt in ed. 1473 hoc modo cui ego quasi eadem totidem mox deprecor illi κ.τ.λ. 3 quia sunt totidem ea Oh Ambros. I. 67 Carp.: quia sin totidem ea cod. Vaticanus 3452 Gellii: quas in totidem ea plerique codices Gellii: quia sentio idem: nam deprecor illam Froehlich: quia sunt itidem mea Schmidt 4 uero O Carp. De hoc epigrammate disseruit Gellius N. A. VII. 16 cum esset uerbum deprecor doctiuscule positum in Catulli carmine κ.τ.λ.

XCIII

Nil nimium studeo, Caesar, tibi uelle placere,

nec scire utrum sis albus an ater homo.

XCIII cum XCII continuant Ω, nullo spatio relicto

2 nec si ore utrum si saluus an alter homo Ω: Ne (om. a) nisi orem Da fort. ne scierim. Quintil. Instit. Orat. XI. I. 38 Negat se magni facere aliquis poetarum utrum Caesar ater an albus homo sit, insania; uerte ut idem Caesar de illo dixerit, arrogantia est. Hinc, et quod Phaedrus III. 15. 10 posuit niger an albus, licet suspicari Quintilianum Catulli uerba inuerso ordine ater an albus legisse

XCIV

Mentula moechatur. moechatur mentula certe.

hoc est quod dicunt, ipsa olera olla legit.

XCIV cum XCIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 metula O: M. m., m. mentula? certe Postgate. Plenam interpunctionem ante et post certe statuerunt Scal. Lachm. Haupt 2 olera ola Carp.

XCV

Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem

quam coepta est nonamque edita post hiemem,

milia cum interea quingenta Hortensius uno

............

Zmyrna cauas Satrachi penitus mittetur ad undas,

Zmyrnam cana diu saecula peruoluent.

at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam

et laxas scombris saepe dabunt tunicas.

parua mei mihi sint cordi monimenta...,

at populus tumido gaudeat Antimacho.

XCV cum XCIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 Quintil. Inst. Orat. X. 4. 4 Cinnae Zmyrnam nouem annis accepimus scriptam Zmirna RVenAC: Zinirna GOB Laurentiani 2 cepta Ω est post hiemem add. Owen 3 Hortensius codd.: Hatrianus in Munro 4 anno suppleuit Munro, mense Heyse, stans pede Owen Inter 3 et 5 spatium est in Dp non in Ω 5, 6 Zinirn. GOR m. pr., B Laurentiani: Zmirn. ACVen canas Ω: corr. ha 6 peruoluit Ω 7 Padoam Rob. Titius, Froehlich: num Patinam? cf. Schol. Veron. ad Aen. I. 247 9 monimenta scripsi: monum. Ω: post monumenta in marg. RVen deest laboris Dap: sodalis Ald. I: poetae Bapt. Guarinus: Philetae Bergk: Phanoclis Rossbach: Phalaeci Munro: Catonis Leo 10 populus ul’ tu timido O: timido a: eut (GORVen) uel ent(h)ima c(h)o Ω

XCVI

Si quicquam mutis gratum acceptumue sepulcris

accidere a nostro, Calue, dolore potest,

quo desiderio ueteres renouamus amores

atque olim missas flemus amicitias,

certe non tanto mors immatura dolorei’st

Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.

XCVI cum XCV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 et gratum Ω unde muteis scribebat Schwabe: et om. Da 3 que O: quom H. A. Koch, Munro: quei Baehrens: quod Gul. Meyer renouamur O si recte interpretor renouam̃: reuocamus Busche 4 orco mersas Haupt 5 imm. OVen doloreist scripsi: dolor est GORVenB Laurentiani: dolore est ACa: dolori est Dh 6 Quintile O: Quintil^le G

XCVII

Non (ita me di ament) quicquam referre putaui,

utrumne os an culum olfacerem Aemilio.

nilo mundius hoc, niloque immundius illud,

uerum etiam culus mundior et melior:

nam sine dentibus hic: dentis os sesquipedalis,

gingiuas uero ploxeni habet ueteris,

praeterea rictum qualem diffissus in aestu

meientis mulae cunnus habere solet.

hic futuit multas et se facit esse uenustum,

et non pistrino traditur atque asino?

quem siqua attingit, non illam posse putemus

aegroti culum lingere carnificis?

XCVII cum XCVI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 quicquam Dap Laur. 33.12: quicquid al. quicquam BRVen: quicquid GOACh 2 utrumne ed. Trinc.: num utrum os an culumne? 3 nilommundius G: nihil omundius O nobisque inmundius illud Ω, nisi quod pro nobisque a habet nihloque, D nihilo, O compendium scripturae quod aut nihiloque aut nobisque significare potuit, praeterea inmundior illo est in D. Scripseram in ed. 1 nilo mundius hoc, niloque inmundius illud, h.e. os nihilo mundior res est culo, culus nihilo inmundior res est ore: post intellexi Gul. S. Walker idem occupasse in Corpore Poet. Latinorum. 5 sic Rossbach: nam sine dentibus est hic (hin̤ suprascr. c R) dentis seseque dedalis Ω: nam sine dentibus est hic dentis hos (os a) sexquipedalis (esque p. a) Da: est. hic Lachm.: Est. os Froehlich 6 ploxint Festus p. 290 Ponor: ploxnio O: ploxonio GRAC Laur. 33.12: ploximo Bod. Lat. Class. e. 15 Quintil. I. 5. 8 Catullus ploxenum circa Padum inuenit 7 diffissus Statius: def(f)essus in (a)estum Ω aestu a 8 meientis R: megentis GO 9 facit O Dah: fecit Ω 10 pristrino O 11 si quae O

XCVIII

In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,

id quod uerbosis dicitur et fatuis.

ista cum lingua, si usus ueniat tibi, possis

culos et crepidas lingere carpatinas.

si nos omnino uis omnes perdere, Victi,

hiscas: omnino quod cupis efficies.

XCVIII cum XCVII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 inquam quam Ω pote om. O Vetti Statius: Vitti Haupt 2-5 om. D 4 carpatians (pant O) GO: carpatians al. carpatinas RB 6 hiscas Voss: discas Ω: dicas p: deiscas pro dehiscas Hendrickson

XCIX

Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,

suauiolum dulci dulcius ambrosia.

uerum id non impune tuli: namque amplius horam

suffixum in summa me memini esse cruce,

dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis

tantillum uestrae demere saeuitiae.

nam simul id factum est, multis diluta labella

guttis abstersisti omnibus articulis,

ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,

tamquam commictae spurca saliua lupae.

praeterea infestum misero me tradere amori

non cessasti omnique excruciare modo,

ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud

suauiolum tristi tristius elleboro.

quam quoniam poenam misero proponis amori,

numquam iam posthac basia surripiam.

XCIX cum XCVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: in Da spatium, in quo AD IVVENTIVM

1 Surripui Da: Surmpuit O fortasse pro surrupuit: Surripuit Ω iuuenti R: uiuenti Paris. 7989 m. pr. In GOCVen uix dinoscas iu- an ui- exaratum sit 2 suauiolum GORVen et plerique amb(am G)rosio Ω, quod defensum ibat Näke ad Diras p. 238 7 ad pro id G: num ac? 8 abstersisti ed. Trinc., Schmidt: astersiṣ B: abstersti O, Auantius: a(b)stersi Ω 9 ne Dh: nec Ω 10 cõmicte G: conmincte RVen 11 infestum misero B Phil. Carp.: infesto miserum Ω: num infausto? 13 mihi ex ambros(x R)io Ω: corr. Da 14 suau. Da: sau. Ω 15, 16 del. Landor 15 amoris Postgate

C

Caelius Aufilenum et Quintius Aufilenam

flos Veronensum depereunt iuuenum,

hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud

fraternum uere dulce sodalicium.

qui faueam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis

perfecta †exigitur† unica amicitia,

cum uesana meas torreret flamma medullas.

sis felix, Caeli, sis in amore potens.

C IN CELIVM ET QVINTIVM marg. G, Ω: spatium unius uersus in D, non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli Celius omissa est

1 Ellius O Melius D: E elius C 2 ueron. GVenDa: treron. al. ueron. RB: treron. OCLa¹ depereunt ed. Parm. 1473: depereret GOACLa¹: depereret al. ant RBVen 5 qui a: cui Ω 6 perspecta a †exigitur†] est exigitur est G: est (ē R) igitur est ORVenA Laur. 33.12: est igitur CLa¹a per facta exhibita est Lachm.: perspecta est signis Froehlich: perspecta eximie est H. A. Koch: perspecta egregie est Baehrens: perspecta est igni tum Palmer

CI

Multas per gentes et multa per aequora uectus

aduenio has miseras, frater, ad inferias,

ut te postremo donarem munere mortis

et mutam nequiquam alloquerer cinerem.

quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,

heu miser indigne frater adempte mihi,

nunc tamen interea haec prisco quae more parentum

tradita sunt tristi munere ad inferias,

accipe fraterno multum manantia fletu.

atque in perpetuum, frater, aue atque uale.

CI FLETVS DE MORTE (AMORE D) FRATRIS marg. G, RVenADB Laurentiani: spatium in O non est, sed prima littera uocabuli Multas omissa est

1 Vltas O 2 seras Markland 4 mutam Ω: mutum D ne quicquam Ω 7 hec Oh: hoc Ω priscoque Ω 8 tristi Ω: om. D spatio relicto munere Ω: munera Dh: tristis munera Lachm.

CII

Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,

cuius sit penitus nota fides animi,

meque esse inuenies illorum iure sacratum,

Corneli, et factum me esse puta Harpocratem.

CII cum CI continuant Ω: spatium in D, non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli Si omissa est

1 I O taciti Heinsius: tacite Munro ab antiquo GO, non R 3 Post illorum distinguebat Munro 4 arpocratem Ω

CIII

Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,

deinde esto quamuis saeuus et indomitus:

aut, si te numi delectant, desine quaeso

leno esse atque idem saeuus et indomitus.

CIII cum CII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 sext. Ω 2 est o Ω: est O: es o D 3 numi al. mimi B: mimi al. numi RVen: mīmi O

CIV

Credis me potuisse meae maledicere uitae,

ambobus mihi quae carior est oculis?

non potui, nec, si possem, tam perdite amarem:

sed tu cum Tappone omnia monstra facis.

CIV cum CIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 uitae] Victi uel Vetti Starkie 3 non] nec Doering si om. O perdita O amare Ω: corr. Da 4 caupone Bodl. Lat. Class. e. 15 mostra Ven, D nondum correctus sed tua, Coponi, crimina nostra facis Wilkes secutus Vossium

CV

Mentula conatur Pipleium scandere montem:

Musae furcillis praecipitem eiciunt.

CV cum CIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 pipleium RC Laurentiani: pipileium GO scandere Da: scindere Ω 2 furcilis GOBLa¹

CVI

Cum puero bello praeconem qui uidet isse,

quid credat, nisi se uendere discupere?

CVI cum CV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 bello Ald. I: obel(l)io Ω: fort. Obelli isse Balth. Venator: esse GOh Lachm.: ipse RVen et plerique: ire Schwabe qui uidet, esse quid credat Thomas

CVII

Si quoi quid cupido optantique optigit umquam

insperanti, hoc est gratum animo proprie.

quare hoc est gratum †nobis quoque† carius auro

quod te restituis, Lesbia, mi cupido.

restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te

nobis. o lucem candidiore nota!

quis me uno uiuit felicior, aut magis ab dis

optandum in uita dicere quis poterit?

CVII cum CVI continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD LESBIAM

1 quoi quid Ribbeck: quic(d O)-quid Ω: vquicquam Dah 2 insperati Heinsius 3 nobis quoque codd. quod ita retinebat Blaydes ut post quoque interpungendum censeret, non post gratum: nobisque hoc Statius: nobisque est Haupt: Lido quoque ego ed. 1: quouis quoque Baehrens carior auro Gul. S. Walker, quod cum sequentibus coniungebat 5 inspiranti O: inspirati Bod. Lat. Class. e. 15: num inopinanti? 6 o luce codd. nisi quod aluce est in Bod. Lat. Class. e. 15 7 quis me uiuit uno uno felicior D post magis spatium in D ab dis] me est Ω: hac est Oh 8 optandus uita dicere codd.: magis hac quid Optandum uita Al. Guarinus: m. hac res Optandas uita Lachm.: magis hac rem Optandam in uita Postgate: num istac Optandam uita?

CVIII

Si, Comini, arbitrio populi tua cana senectus

spurcata impuris moribus intereat,

non equidem dubito quin primum inimica bonorum

lingua excerpta auido sit data uulturio,

effossos oculos uoret atro gutture coruus,

intestina canes, cetera membra lupi.

CVIII cum CVII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corrector D sic suppleuit IN QVENDAM

1 sic Al. Guarinus: Sic homini populari arbitrio tua cana Ω: Sic homini arbitrio tua cana D: Sic homini arbitrio populari cana s. ed. antiq. saec. xv: Si, Comini, populi arbitrio tua c. Statius 4 excerpta scripsi: exercta O: exerta Ω: excepta D: execta a, Lachm.

CIX

Iucundum, mea uita, mihi proponis amorem

hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.

di magni, facite ut uere promittere possit,

atque id sincere dicat et ex animo,

ut liceat nobis tota perducere uita

aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

CIX cum CVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD LESBIAM

1 amorem D: amore Ω 5 perducere codd.: producere ed. Trinc. 6 eterne O: aternum D m pr. alternum Bod. Lat. Class. e. 15, Turnebus, cf. Carm. Epigr. 1296, Buecheler

CX

Aufilena, bonae semper laudantur amicae:

accipiunt pretium, quae facere instituunt.

tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,

quod nec das nec fers, saepe facis facinus.

aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,

Aufilena, fuit: sed data corripere

fraudando effectis, plus quam meretricis auarae,

quae sese toto corpore prostituit.

CX cum CIX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD AVFILFNAM

1 et 6 Auffilena GORVen: aut fillena O 3 promisti Bod. Lat. Class. e. 15: promisisti Ω tu, promisisti mihi quod mentita, inimica es Munro 4 nec fers codd.: et fers B. Guarinus, Munro. Post saepe distinguebat Munro 5 promisse Parthenius: promissa codd. 7 effectis scripsi: efficit Ω: effecit C, Paris. 7989, Carpentoractensis et Bodl. Lat. Class. e. 15: officiis Bergk 8 toto Da: tota Ω: totam Westphal

CXI

Aufilena, uiro contentam uiuere solo,

nuptarum laus ex laudibus eximiis:

sed cuiuis quamuis potius succumbere par est,

quam matrem fratres ex patruo . . .

CXI cum CX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D, quod corr. D sic suppleuit AD AVFILENAM

1 Auffilenam GVen Laurentiani: Aut fillenam O contentas Scal., Lachm. 2 sic Passeratius: laus est laudibus eximiis codd.: laus est laudibus ex nimiis Baehrens 3 par Dap: pars Ω 4 parere add. Doering et Schmidt (cf. Carm. Epigr. 980.6). Post fratres Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. Pr. supplerunt efficere, Heyse suscipere, Rossbach concipere

CXII

Multus homo es, Naso, neque tecum multus homo qui

descendit: Naso, multus es et pathicus.

CXII cum CXI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 es Ald. I: est codd. neque Ω: nec D: nam p Scal. homõ qui scripsi, cf. LXXXI.2: homoque RVenAC Laurentiani: homo GO: homo sed D Bod. Lat. Class. e. 15: homo est qui Scal.: homost quin Schwabe: est cum Palmer fort. homost cui Descendis 2 descendit Ω: descendat a: te scindit Haupt: descendis Parthenius es] est G Munro scribebat Mutus homo es, Naso, neque tecum mutus homost qui descendit; Naso, mutus es et pathicus, E. B. Birks mulus, Baehrens mundus, ego nullus

CXIII

Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant

Maeciliam: facto consule nunc iterum

manserunt duo, sed creuerunt milia in unum

singula. fecundum semen adulterio.

CXIII cum CXII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D, quod corr. sic suppleuit AD CINNAM

1 cina a molebant Maehly 2 Meciliam G: Mecilia Ω: Mucillam Pleitner, Schwabe 3 milia GO in imum Carpentoractensis, fortasse recte, ut sit idem quod ad minimum 4 singula ed. antiquissima saec. xv, uulgo: singulum Ω

CXIV

Firmanus saltu non falso Mentula diues

fertur, qui tot res in se habet egregias,

aucupium omne genus, piscis prata arua ferasque.

nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.

quare concedo sit diues, dum omnia desint.

saltum laudemus, dum †modo† ipse egeat.

CXIV cum CXIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit DE SALIO

1 Formianus Scal.: Firmano Munro saltu Palladius, Lachm.: saluis GOha Laurentiani: salius CABD: salius an saluis sit in R non dispexi: saltus Auantius, quo scripto Mentula uocatiuus erit mensula Ω: corr. hp 2 qui quot BLa¹p 3 aucupium Woelfflin: aucupiam Ω: an cupiam Oh: aucupia p, Munro 4 ne (nec O) quicquam Ω exsuperat C: exuperat Ω 5 quare, concedo, sit diues Morgenstern domnia Baehrens 6 saltum O: saltem Ω, quod retinebat Pleitner modo codd. quod Munro ablatiuum faciebat: domo Lachm.: bono Riese: modulo Schmidt saltus l. commoda, dum ipse egeat Postgate fort. dum domi ipse egeat

CXV

Mentula habet instar triginta iugera prati,

quadraginta arui: cetera sunt maria.

cur non diuitiis Croesum superare potis sit,

uno qui in saltu totmoda possideat,

prata arua ingentes siluas saltusque paludesque

usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?

omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,

non homo, sed uero mentula magna minax.

CXV cum CXIV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, sed sine titulo

1 habes Lachm. instar (istar O) Ω: noster Muretus: iusti Statius: iusta h.e. iuxta Scaliger: bostar i. e. boum stationem siue βοοστασιν (Callim. Del. 102) ego 3 potis sit Da: potuisset Ω 4 tot moda (monda A) Ω: tot modi al. da Ven: tot bona Auantius 5 iugentis O saltusque (saltus AC) paludesque (plaudesque O) Ω: altasque paludes D: latasque p. Rossbach: salsasque p. Bergk 7 ipsest Froehlich: ipse si Ω: ipse est a ultro ed. 1473: ultor Ω: lustro Scaliger: multo Bruner: mutto ego

CXVI

Saepe tibi studioso animo uenante requirens

carmina uti possem mittere Battiadae,

qui te lenirem nobis, neu conarere

telis infestum mittere in usque caput,

hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,

Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.

contra nos tela ista tua euitamus amictei:

at fixus nostris tu dabi supplicium.

CXVI cum CXV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD GELIVM

1 studiose a (m. pr.) requires codd. ueniam ante requirens Hermes 2 batriade Ω 3 leniret al. rem Ven: leniret a 4 sic Lachm.: telis (celis O) infesta mitteremusque Ω infestum D: inusque Parmensis 716 telis infestans icere mi usque caput Birt: num telis infestatum icere in usque c.? 6 hic Dap Lachm.: hinc Ω: huc Muretus inualuisse Birt 7 euitamus Dh: euitabimus Ω amicta Ω, nisi quod O habet amitha: amictu hp Lachm. Scripsi amictei, cf. basiei VII.9 Olim conieceram at hic iam uel ἀθικτοι uel ἀμικτι 8 affixus Ω: afflixus Ven noḅịṣstris Ven dabis Ω

Finito libro referamus gracia Christo Amen O: Explicit Catulli Veronensis libellus G: Deo gratias amen RVen: Catulli Veronensis liber finit (explicit La¹) BLa¹

FRAGMENTA

I

At non effugies meos iambos

Porphyrion et Comm. Cruquii ad Hor. C. i. 16.24

II

Hunc lucum tibi dedico consecroque, Priape,

qua domus tua Lampsaci est quaque Priape.

nam te praecipue in suis urbibus colit ora

Hellespontia, ceteris ostriosior oris.

Terentianus Maurus 2755-2758, Atil. Fortunatianus p. 317 Gaisf. et p. 349, Marius Victorinus p. 163 Gaisf. et p. 207, Censorinus p. 97 Iahn.

1 locum quattuor codices Censorini 2 silua suppleuerunt Itali: fort. cella

III

de meo ligurrire libido est

Non. 134 de mero L. Mueller

IV

Animula miserula properiter abiit.

Non. 517, Diomedes 496 G., 513 Keil

abit codices Nonii: obiit codices Diomedis: abiit Lachm.

V

Lucida qua splendent carchesia mali.

Non. 546, a quo uersus tamquam Catulli Veronensis allatus est. Cinnae ascribunt Isidorus Orig. xix. 2. 10 et Schol. Lucani v. 418, quorum ille scribit Lucida confulgent alti carchesia mali, hic L. cum fulgent summi c. m.

VI

Schol. Veronensia in Verg. Aen. viii. 34 in Hageni Appendice Seruiana p. 439 Carbasus et masculino et feminino genere dictus est. Catullus cannubiae———carbasus— | ros

VII

Seruius ad Verg. G. ii. 95 Hanc uuam (Rhaeticam) Cato praecipue laudat in libris quos scripsit ad filium: contra Catullus eam uituperat et dicit nulli rei esse aptam miraturque cur eam laudauerit Cato. Cf. Mart. xiv. 100 et E. Ω. B. Nicholson, Keltic Researches, p. 152.

VIII

Plinius Hist. Nat. xxviii. 19 Hinc Theocriti apud Graecos, Catulli apud nos proximeque Vergili incantamentorum amatoria imitatio.

IX

Seruius ad Verg. Aen. iv. 409 Sic etiam Horatius ‘Vade, uale; caue ne titubes mandataque frangas,’ nam caue ue longa est, nec uocalis sequitur ut in bucolico ‘uale, uale, inquit, Iolla.’ Sed dicimus a tertia esse coniugatione imperatiuum, ut ‘cauo, cauis.’ Hinc etiam Catullus cauere dixit. Cf. Cat. L. 18, 19, LXI. 152.

X

Seruius ad Verg. Aen. v. 610 Notandum sane etiam de Iride arcum genere masculino dicere Vergilium: Catullus et alii genere feminino ponunt, referentes ad originem, sicut haec Attis et haec Gallus legimus.

haec Cattis plerique codices Seruii, unde Sittl scribendum credidit cattis, Thilo et Hagen cattus ediderunt. Lachm. Attis dedit, quem sequor. et sic scriptum est in codice Seruiano F et a correctore codicis L. Vide Catull. LXIII.

XI

Seruius ad Verg. Aen. vii. 378 Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen.

Ad LXIV. 107 referebat Spengel. Tibullus pro Catullo scribebant Nansius, Nicolaus Loensis, R. Vnger.

XII

Varro de L. L. vii. 50 Vesperugo stella quae uespere oritur, a quo eam Opilius scribit Vesperum; itaque dicitur †alterum† ‘Vesper adest,’ quem dicunt Graeci διεσπεριον.

alternum Riese h.e. ἀμοιβαῖον, fortasse alternatim. Ad Catull. LXII.1 primus referebat Vulpius, dein Baehrens et Riese.

XIII

Varro de L. L. vi. 6 Nox quod, ut Catulus (Catullus aliquot codices) ait, omnia nisi interueniat sol pruina obriguerint, quod nocet, nox.

Hunc locum Varronis primus Baehrens ad Catullum, sed in opere deperdito neque inter carmina reuocabat: ego ad Catulli LXII. 32 sqq. ubi uersus nonnulli exciderunt.

XIV

[et Lario imminens Comum]

Codex Vibii Sequestris Mus. Brit. Add. 16986 post In athamatia lacus lune tenuia ligna accendit ex quo bibens aut insanit aut sopitur haec habet minoribus litteris tanquam perscripta pagina addita Lacus comi Catullus et Lario iminens Comum.

Fragmentum dubium et fortasse ad Petrarcham referendum, qui in Itinere Syriaco p. 559 ed. Basil. haec habet Nam hoc Mediolano proximum, Latio (l. Lario) imminens, Alpibus adiacens, Comum est, non Cume. Fuit inter libros quos legit Petrarcha Vibius Sequester, teste de Nolhac, Pétrarque et l’Humanisme pp. 133, 302.

T	= Thuaneus, Paris. 8071: habet Catulli c. lxii		saec. ix
G	= Sangermanensis, Paris. 14137		anni 1375
O	= Oxoniensis Bodl. Canon. Lat. 30		saec. xiv
R	= Romanus (Vat. Ottob. 1829)	saec. xiv exeuntis
Ven	= Marcianus Class. xii. Cod. Lat. 80		saec. xv
B	= Bononiensis (Bologna) 2621, Bibliothecae Vniuersitatis		anni 141½
La¹	= Laurentianus primus (Bibl. Laurentiano-Mediceae Plut. xxxiii Cod. 13)		saec. xv
A	= Ambrosianus M. 38, Mediolani		saec. xv
C	= Colbertinus, Paris. 8234		saec. xv
Ω	= consensus codicum GOR Ven BLa¹AC ubi omnes uel uno alteroue excepto conspirant
D	= Datanus Bibl. Berolinensis (Diez. B. Santen. 37)		anni 1463
a	= Brit. Mus. Add. 11,915		anni 1460
h	= Harleianus 2574		saec. xv
h²	= Harleianus 4094		saec. xv
Phill.	= Phillippicus 9591, nunc Bodleianus Lat. Class. e. 17		saec. xv
Bodl. Lat. Class. e. 15, olim Phillippicus 3364			saec. xv
Paris. 7989			anni 1423
Laur. xxxiii. 12			saec. xv
Qui secuntur rarius tantum adhibiti sunt
Carpentoractensis (Carpentras) 357		saec. xv exeuntis
Brixianus Bibl. Querinianae A vii. 7			saec. xv
Parmensis 716			saec. xv
Bononiensis (Bologna) 2744			saec. xv
Perusinus = Cuiacianus Scaligeri (p)			anni 1467
Ashburneri codex I-LXI 127 continens			anni 1451

The Project Gutenberg eBook of Catulli Carmina

SCRIPTORUM CLASSICORUM

BIBLIOTHECA OXONIENSIS

OXONII

E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO LONDINI ET NOVI EBORACI APUD HUMPHREDUM MILFORD

CATVLLI CARMINA

RECOGNOVIT BREVIQVE ADNOTATIONE CRITICA INSTRVXIT

ROBINSON ELLIS

LITTERARVM LATINARVM PROFESSOR PVBLICVS APVD OXONIENSES

OXONII

E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO

OXONII

Excudebat Joannes Johnson Architypographus academicus

FIRST PUBLISHED 1904 REPRINTED 1910, 1919, 1923, 1928, 1937 PRINTED IN GREAT BRITAIN

IVVENES

VIRGINES

IVVENES

VIRGINES

IVVENES

VIRGINES

IVVENES

VIRGINES

IVVENES

CATVLLVS

IANVA

CATVLLVS

IANVA

CATVLLVS

IANVA

CATVLLVS

IANVA

E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO
LONDINI ET NOVI EBORACI
APUD HUMPHREDUM MILFORD

RECOGNOVIT
BREVIQVE ADNOTATIONE CRITICA INSTRVXIT

Excudebat Joannes Johnson
Architypographus academicus

FIRST PUBLISHED 1904
REPRINTED 1910, 1919, 1923, 1928, 1937
PRINTED IN GREAT BRITAIN