The Project Gutenberg EBook of Húsabætur á sveitabæjum, by Jón Sveinsson

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: Húsabætur á sveitabæjum
       Uppdrættir og áætlanir

Author: Jón Sveinsson

Release Date: November 29, 2006 [EBook #19960]

Language: Icelandic

Character set encoding: UTF-8

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HÚSABÆTUR Á SVEITABÆJUM ***




Produced by Jóhannes Birgir Jensson, Lissa Potter and the
Online Distributed Proofreaders Europe at
http://dp.rastko.net

Húsabætur á sveitabæjum.

Uppdrættir og áætlanir eptir Jón Sveinsson, trjesmið

Landskjálftasamskotanefndin í Reykjavík (frá 1896) hefir prenta látið

Reykjavík.

Ísafoldarprentsmiðja

1898.

Sýnilega ber tíminn það með sjer, að menn láta sjer almennt mestu varða að bæta hýbýli sín; þeir sjá orðið og sýna, að ekki verður bætt úr því tjóni, sem torfbæirnir hafa í för með sjer, með neinu öðru en velgerðum og hentugum timburhúsum, að þau borga sig hlutfallslega innan skamms, og að vert sje að klífa til þess þrítugan hamarinn.

Tilgangurinn með uppdráttum þessum og áætlunum er því sá, að þeim, sem vilja koma sjer upp timburhúsum í stað torfbæja, gefist kostur á nokkrum leiðbeiningum, sem gæti orðið þeim til stuðnings að ýmsu leyti, svo sem til sparnaðar, betri hagnýtingar á efni og rúmi, og að því er snertir ýmislegt fyrirkomulag og þægindi á húsinu við afnot þess, til traustleika og skjóls o.s.frv.

Að helztu menn í hreppi hverjum kynni sjer sem bezt uppdrætti þessa og áætlanir, er eigi einungis þeim sjálfum gott, heldur áríðandi fyrir hreppinn, þar sem þeir munu bæði skilja bezt, hver not geta að þeim orðið, og þeir eru leiðtogar og hvatamenn sveitunga sinna.

Aptan við hverja áætlun eru ýmsar athuganir, og bent á ýms áríðandi atriði viðvíkjandi uppdrættinum næst á undan, og er mjög áríðandi, að menn gjöri sjer ljósa grein fyrir þeim afbrigðum, sem talað er um að gjöra megi frá sjálfum uppdráttunum.

Húsið A

6×8 álnir.

Kjallari undir eldhúsi og búri (eða öllu húsinu) 2 áln. 6 þml. neðanjarðar, 18 þml. ofanjarðar, eins og grunnurinn segir til.

Aurslár, gólfslár og bitar með 5×5 þml. gildleika; allir aðrir viðir í grindinni 4×4 þml., nema 2×4 þml. í skúrinn, þó 4×4 þml. í undirgrindinni i skúrnum.

Undir lopt niðri 3-½ alin (undir bita), stafir 9 fet á hæð og sperruleggir sömul. 9 fet.

Öll milliþil í húsinu einföld, úr 5/4 þml. borðum, strikuðum og plægðum. Þrjár óstrikaðar spjaldahurðir: 1 niðri, 2 uppi.

Frá hitavjelinni í stofunni má leggja reykpípu (járnpípu) upp um loptið, til þess að veita hita í efra herbergið, og láta hana liggja inn i reykháfinn 8 þml. frá þaki.

Upp í grindina milli þilja skal troðið fornu heyi, en óskemmdu þó og vel þurru, eða þá vel þurrum reiðing og moldarlausum. Utan á grindina skulu lögð 5/4 þml. borð, þurr og plægð, en óhefluð, og pappi þar utan yfir, næst járninu. Innan á grindina skal einnig leggja pappa og þilja síðan innan með strikuðum þilborðum, ⅝ eða ¾ þml. á þykkt. Sami borðviður í þak (undir járnið) og veggi. Leggja skal vel þurrt og moldarlaust torf milli sperra, festa því þar með þverlistum, er klemmt sje milli sperrukjálkanna, og mega þeir (listarnir) ekki standa inn af sperrunum. Þá skal negla pappa innan á sperrurnar og þilja síðan innan með plægðum þilborðum.

Tvö aðalherbergin skulu máluð og gluggar allir þrímálaðir utan og innan. Hin herbergin ferníseruð tvívegis, nema geymsluherbergi.

Í heilu gluggunum 14×14 þml. rúður, en hinum 12×12 þml. Allt járnið nr. 24.

Hafa má auðvitað skúr við báðar hliðar hússins að endilöngu. Þá breytist auðvitað áætlunin nokkuð. Og þá verður að færa búrgluggann á eldhússtafninn. Þá verður allt loptið uppi ein baðstofa. Stiginn má vera þar sem hann er á myndinni, en reykháfinn verður að færa út í aðra hliðina, eins og sýnt er á baðstofuhúsinu nr. 1.

Húsið B.

7×9 álnir.

Sömu aths. eiga við um þetta hús og húsið A, nema hvað stafir og sperrur verða að sínu leyti lengri—3 áln. 16 þml. undir bita í húsinu B.

Herbergjaskipunin í þessu húsi sama og í húsi A, en herbergin öll stærri og 2 gluggar á stofunni. Hafa má stofuna niðri styttri, ef vill, og leggja til lengdarinnar á búri og eldhúsi á báðum húsunum (A og B).

Hafa má loptið uppi óhólfað sundur, í baðstofu stað, en færa þá reykháf og búrglugga eins og á A; hafa svo geymsluskúra við báðar hliðar hússins eptir endilöngu.

Úr gangi þeim, sem gengið er inn í gegn um skúr til eldhúss, geta einnig verið dyr til stofu. Skúrinn þeim mun lengri.

Sje loptið einungis notað fyrir baðstofu (óhólfað sundur), verður áætlunin nálægt 40 kr. lægri, og hafa þá 1 heilan glugga á stafni, í stað tveggja hálfra (á myndinni). Þilja fyrir uppganginn alla leið upp undir þak, með hurð á, sem fellur inn í baðstofuna.

Húsið C

9×10 álnir.

Sama um þetta hús að segja að öðru leyti og húsið A. Einfalt lopt, allir milliveggir einfaldir, stofan niðri sje máluð og forstofan. Allir gluggar þrímálaðir. Hin herbergin ferníseruð. Undir bita 3 áln. 16 þml.

Í áætluninni er gjört ráð fyrir að hita sje veitt úr herberginu niðri upp um loptið upp í baðstofu með beinu járnpípunum.

Vilji menn hafa geymsluskúra fyrir báðum endum hússins, eins og það er breitt til, verður að hafa forstofudyrnar á hlið hússins (hinum megin hornsins, við það sem þær nú eru).

Húsið D.

10×10-½ alin.

Aths. Þilið milli stofu og eldhúss tvöfalt. Stofa og forstofa með þiljulopti, og hið eina, sem málað verður; hitt ferníserað. Skúr 2-½×3-½ al. Hita veitt frá stofu til kvennaherbergisins.

Með fram annari hlið hússins má hafa geymsluskúr. Þilið milli vinnuhjúa (karla og kvenna) má nema burt, ef vill, og hafa þar baðstofu yfir um þvert húsið, líkt og á húsinu C, og dyr til baðstofu gegnt stiganum. Vilji menn halda milliþilinu, en þó spara ljós, má hafa op á þilinu fyrir lampa, er lýsir bæði herbergin í senn.

Sjá að öðru leyti aths. við húsið A.

Húsið E.

10×11-½ alin.

Báðar stofurnar, forstofa og skrifstofa með þiljulopti; tvöfalt þil eptir miðju húsi endilöngu og þvers um milli stofu og eldhúss. Grind í milliveggjum, sperrur og skammbitar úr 4×4 þml. trjám, annarsstaðar úr 4-½×4-½ þml.; bitar og gólfslár úr 5×5 þml. trjám. Mála þarf forstofu, skrifstofu og báðar stofurnar niðri. Annað ferníserað. Einn þakgluggi, sem lýsa á geymsluherbergið, ef vill; annars rúða á þili yfir stiganum.

Til þess að fá geymsluskúr með allri norðurhlið hússins (E), verður að hafa þá glugga, sem eru á stofunni (til sömu hliðar og eldhúsið) á stafni hússins (hægra megin, er gengið er inn í forstofuna), og veit þá sá stafn í austur. Taka má skúr þann í burt, sem er á uppdrættinum, og hafa innganginn til eldhúss í vesturenda skúrsins og þá þegar á hægri hönd inn í eldhúsið. Fellur þá hurðin inn í eldhúsið á sama stað og hún nú er, en til hægri: en stiginn er til vinstri handar.

Húsið F.

11×12-½ alin.

Hita veitt frá dagl. stofu til kvennherbergis uppi. Sperrur, skammbitar og tvöföldu veggirnir úr 4×4 þml. viðum. Niðri allt málað, nema eldhús og búr, og ekki heldur haft þil neðan á bita í búri og eldhúsi. Svefnherbergi hjóna málað, hin ferníseruð. Tvöföld milliþil eptir því sem uppdrátturinn segir til, 1 þakgluggi yfir geymsluklefa og gangi. Á skúrnum 2 dyr, kjallari undir eldhúsi og búri eða allri stærð hússins. Gólfslár og bitar úr 5×5 þml. við. Hæð undir bita 4 ál.

Í skrifstofunni er gjört ráð fyrir steinolíuofni. Rúður í aðalgluggunum 16×15. Vængjahurðir milli stofanna, Annað eptir því sem segir við húsið A. Plægt lopt á skammbitum 5/4 þml. þykktheflað og þiljað á þá að neðan.

Vilji menn hafa skúra við hús F., ætti búrglugginn að færast á sömu hlið hússins sem eldhúsglugginn; skúr fyrir hinum stafninum og gangur þar í gegn til forstofu. Verða þá geymsluskúrar þvert fyrir báðum stöfnum hússins og framhlið snúið hvort heldur vill til austurs eða vesturs. Brotið þak má hafa, ef líkar, en þá missist það geymslupláss, sem ella fengist.

Breyta má, ef vill, hjúahýbýlunum og hafa baðstofu þvert yfir alla breidd hússins, líkt og á húsinu E.

Baðstofuhús nr. 1

6×9 álnir.

Á þessu húsi ætti framstafninn að snúa í vestur. Kjallari undir allri baðstofunni, ef svo sýnist. Einn gluggi á suðurhlið. Aurslár og gólfslár 4×5 þml. Sillur, stafir og skástoðir 4×4 þml. Öll lausholt og sperrur 2×4 þml. Ekki má vera meira bil milli sperra en mátulegt fyrir eina torfubreidd. Eldavjelin sje vel þjett (frálaus), höfð í eldhúsi á sumrum, en baðstofu á vetrum, og lengja í reykpípunum. Troða heyi eða negla reiðing upp í millivegginn og þiljur beggja megin.

Þök og útveggir skulu gerðir eptir þeim reglum, som gefnar eru við hús A.

Sje skúr hafður til beggja hliða við baðstofu, verður lagið á húsi nr. 1 eins og á nr. 2. Með því fæst gott geymslurúm, bærinn verður traustari og að mun snotrari og kostnaðarminni að tiltölu.

Baðstofuhús nr. 2.

13×6-½ alin.

Á húsinu nr. 2 ætti framstafninn að snúa í suður. Sje annar endi baðstofunnar þiljaður af, kemur gluggi á þakið austanvert.

Hita má fá í baðstofuna á vetrum, með því að eldavjelin sje flutt inn. Einnig getur reykháfurinn verið í sama stað í húsinu nr. 2 sem í nr. 1, og hitanum hagað þar eptir. Glugga a húsi og skemmu má hafa á hliðum hússins.

Reykhlíf við reykháfinn beggja megin. Öll önnur gerð sem við hús nr. 1

Á húsi nr. 2 má ef vill setja port á baðstofuna og hækka þakið, láta bita yfir og gólf, til þess að hafa baðstofu uppi; þilja síðan þá baðstofu, sem er á uppdrættinum, í sundur, fyrir stofu, eldhús og búr, en hafa skúrana til geymslu, inngangs í húsið, fyrir svefnherbergi og fleira.

Baðstofuhús nr. 3.

10×25 áln.

Þetta hús er einungis fyrir stór-heimili og mun reynast mjög þægilegt, hver sem það notar. Kjallari undir skemmu eða þinghúsi, hvort heldur vill öllu eða nokkrum hluta þess, og beinn stigi úr eldhúsi og niður úr ganginum, sem sjá má á uppdrættinum.

Skúr má hafa norðanvert við skemmu og búr, nema það sem gluggarnir ná til, en hafa má plankagirðing milli skúranna (með hurð) til hlífðar húsinu, ef vill.

Um ytri gerð þessa baðstofuhúss gilda sömu reglur og húsið A.

Þar sem uppdráttur af húsi nr. 3 verður notaður, er gjört ráð fyrir, að stór bær sje rofinn, og notað úr honum allt óskemmt efni, sem líkindi eru til að verði að mun, og smiðurinn gjöri grein fyrir því efni, sem vantar til húsgjörðarinnar. Þykir því engin brýn nauðsyn á sundurliðaðri áætlun.

Nokkrar reglur fyrir húsagerð í sveit og víðar.

Grunnurinn sje sem þjettast og beinast hlaðinn og úr sem stærstu grjóti, vel bundinn og jafn-stór utanmáli grindarinnar; grafinn niður fyrir öll frost (4 fet), grunnstæðið lárjett og jafnfast í sjer (þar sem því verður við komið). Sje vatnsagi nálægt hússtæðinu, verður að veita vatninu burt með lokræsum nokkuð frá húsgrunninum; ella mundi það fljótt valda kulda og raka í húsinu og feyja það. Húsgrunnar sjeu minnst 18 þml. ofan jarðar.

Þar sem enginn er kjallari undir íbúðarherbergjum, er gott að flóra neðan undir gólfslárnar, síðan hafa möl smækkandi upp eptir, 3 þml. lag af þurri ösku þar ofan á, og efst uppi undir gólfið álíka lag af vel þurru, en fornu heyi. Þá mun gólfið haldast þurrt og enginn gólfkuldi í herbergjunum. Þetta á við þar, sem jarðlagið er þurrt, en þurrkgrindur neðan undir aurslánum, þar sem raklent er, sem má opna á sumrum.

Sje kjallari undir þeim herbergjum, sem búið er í, er mikils virði, að haft sje gott millilopt (Indskud) með 2-½ þml. þykku lagi af leir. Mun það varna raka og kulda frá kjallaranum upp gegn um gólfið. Sje kjallari hlaðinn á klöpp, en vatnsagi á klöppinni undan veggnum, virðist bezt, að renna sje höggvin i klöppina með öllum þeim vegg, og við næsta vegg ræsi, hvort heldur höggvið i klöpp, eða grafið niður fyrir og hlaðið, unz komið er að þeim stað, sem hallar mest frá eða jarðlagið er mýkst. Þekja svo yfir ræsið með þurrum hellum, svo smágrjót og möl yfir kjallarann, um 4 þml. á þykkt. 3 til 4 þml. lag af mulning og þá sement (¾ sandur) jafnað yfir með trjehnyðju, seinast lag af sement (2/3 sandur). Sje uppganga víða í gólfinu, þarf að grafa fyrir ræsum og veita vatninu út undir veggina, að þeim stað, sem mest hallar frá húsinu. Þekja svo yfir ræsin með hellum o.s.frv., eins og áður er getið.

Þar sem á stöku stöðum í kjöllurum (og víðar, sem þarf að veita vatni frá) álízt að jörðin sje gljúp, sandur, möl o.fl., er lengra kemur niður, má grafa niður um 5 fet, setja þar niður 2 tunnur eða 2 kjagga hvorn upp af öðrum á endann, báða botnlausa, moka að og veita vatninu þar í og hlemm yfir. Svo langt niðri er mjög víða, sem jörðin er mjög gljúp og tekur á móti vatninu, en ekki má safnast rusl í botninn, sem hamlar vatninu að síga niður í jörðina. Verði ræsum ekki komið við út undir veggina, vegna þess að halli ekki er nægur, eða jörðin tekur ekki við vatninu gegnum kjaggana, verður að nota þessa kjagga sem vilpur og ausa þá, er þörf gerist.

Vilji menn hafa kjallara rakalausa, svo sem til íbúðar eða geymslu á kornvöru, kaffi o.fl., þarf, eins og áður er getið, smágrjót, svo möl í gólfið, þá lag af steinsteypu. Þá er steypan er þurr, þarf að bera á gólfið og sömuleiðis veggina innan sjóðandi stálbik með pensli eða sófli. Enga kalkhúð á grásteininn undir stálbikið, en sópa þarf af honum allan sand og laust sement, áður stálbikið er borið á, og sömuleiðis af gólfinu, efst sements-húð á gólfið, en kalkhúð á veggi, eða leggja gólf úr plægðum borðum, með nægilega þjettum slám undir, og veggir þiljaðir innan; en varast verður að göt eða sprungur komi á stálbikið, því það er það, sem útilokar rakann. Stálbikið borið á með suðunni og sje vel þurrt undir.

Það er ætlazt til, að þeir steinveggir, sem stálbikaðir eru, sjeu lagðir í sement eða allar holur fylltar með góðu sementi.

Að hafa húsgrindur úr veigameiri trjám, virðist ekki áríðandi; en skástoðir þurfa mjög góðar, 2 gagnstæðar á hvern veg, bæði á hliðum og göflum (þar sem því verður við komið). Skástoðirnar halda húsinu í sínum skorðum fyrir allri verulegri áreynslu, en burðarkraptinn þarf að tiltölu minni. Aurslár 5×5 þml. eða 5×6 þml. og sömuleiðis gólfslár og bitar. Sjeu stafir og lausholt of rýr fyrir uppfyllinguna, skal negla borðrenning á rönd innan á veggina til að festa þiljurnar á (til að fá vegginn þykkri).

Utan á grindina þarf 5/4 þml. borð, plægð, en óhefluð, pappi, svo og járnið. Innan pappi og þur þiljuborð innst. Utan á sperrur borð sams konar og í veggjum, og pappi undir járnið. Innan pappi og þiljur.

Upp í grindina troðið fornu en óskemmdu og þurru heyi eða vel þurrum og moldarlausum reiðing. Sje reiðingur eða torf notað í stað heysins, þarf að negla það vel þjett út í trjeð hringinn í kring, hvort heldur í veggjum eða milli sperra. Uppfylling í útveggjum 6 þml. minnst og troðið svo fast sem unnt er.

Þar sem lopt eru einföld, skal hefla og strika bita, áður reist er, og hafa lista við loptið, en uppfylling þar, sem þau eru tvöföld.

Allt járn nr. 24 skarað um 2 bárur eða 1-½ minnst. Öll þversamskeyti á þökum 4 þml. minnst, og gott tjörukítti milli laga á öllum samskeytum. Járnið þjettneglt í allar dyra-og gluggakistur; engar dyra-eða gluggaumgerðir, en vatnsborð ofan og neðan við hvern glugga. Til að negla niður brúnirnar á fyrstu og síðustu plötunni á þakinu þarf galv. nagla.

Áríðandi er að fyllt sje vel í bárurnar undir mænikjölinn með tjörukítti eða kalki og tjöru.

Að hafa blýhringi undir þeim naglahausum, sem bárujárn er neglt með, er mjög gott, en varast verður að drepa götin of stór fyrir naglana; ella mun þakið leka. Sömuleiðis er áríðandi að naglar þeir, sem bárujárnið er neglt með, sjeu ekki lengri en svo, að þeir standi ekki inn úr trjenu; verður því, þar sem er of þunnt til þess, að tylla borðrenning innan á, þar sem naglaröðin kemur í járnið.

Á gólf-og aurslár er mjög gott að bera koltjöru með nokkru af kreosótolíu saman við eða þá koltjöru og karbólineum.

Eins og áætlanirnar bera með sjer, er hvorki flutningur (aðdrættir) á efni, nje uppfylling talið með í kostnaðinum, og ekki heldur grunnhleðsla nje strompar (úr höggnu íslenzku grjóti).

Hið tiltekna verð á efniviðnum m.m. eptir áætlununum getur því að eins orðið svo lágt, sem þar segir, að menn geri samtök með sjer og kaupi sjálfir í stórkaupum; ella mun viðurinn verða minnst 15%—járnið 10%—dýrara og hitt annað nálægt 8% dýrara að jafnaði.

Gert er ráð fyrir, að allur viður sje sænskur og góður í sjer. Strompar sjeu hafðir úr íslenzku grjóti, eða þá úr eldtraustum leir; þeir fást tilbúnir í heilu lagi á Skotlandi og víðar, og eru álíka dýrir og gerðir væru úr múrsteini.

Áríðandi er, að vanda frágang á öllum lokræsum, að þau sjen traust og vel þjett. Jafnaðarlega eru notaðar til þess gleraðar leirpípur (drainrör, sewer, eða kloakrör); verð á þessum pípum fer eptir gildleika, sem á þeim er. Gildleiki á þeim, sem hingað flytjast, er 5—9 þml. (þvermál) og kosta frá 1 kr. 75 au. til 3 kr. 50 au. alinin.

Það fást einnig öðru vísi gerðar pípur. Þær eru gerðar úr eldtraustum leir og ætlaðar til reykháfa í stað múrsteins. Bretar nota þær í smáhýsi, en þó optast að eins innan í reykháfana hjá sjer, í stað kalkhúðarinnar, sem viðgengst annarsstaðar; það kalla þeir chimney clay-pipes.

Þessar pípur eru mátulega víðar og fullum þriðjungi ódýrari en reykháfar úr múrsteini, sjerstaklega vegna minni flutningskostnaðar; en brothættar eru þær og illt að gera við þær, ef bila. Frá þeim leggur mikinn hita út í herbergið sumar og vetur, og er það bæði kostur og ókostur; en aptur er hús með reykháfi úr múrsteini talið traustara og fullkomnara til vátryggingar.

Grjóthleðsla í húsgrunnum og kjöllurum er tíðast hjer í Reykjavík seld 2,75—3 kr. □ alinin í 12 þml. þykkan vegg; þar í fólgið sement og kalk, og að grafa fyrir grunni. Grjótið klofið og lagað til, áður hlaðið er. Veggir vel hlaðnir og bundnir og lagðir í sement, síðan jafnaðir að utan með sementi.

Verð á sementi er nál. 11 kr. tunnan, og endist að jafnaði í 35 □ álnir í 12 þml. þykkan vegg, auk kalks þess, sem blandað er saman við sementið, til þess að halda því nógu mjúku, meðan hver samhrærsla er unnin upp.

Aðalskilyrði fyrir góðu viðhaldi á timburhúsum í sveit og víðar er, að þeim sje jafnan haldið vel þurrum. Raki er í alla staði skaðvænn og stendur þeim fyrir þrifum, sem við hann verða að búa. Orsök raka, bæði í mannahýbýlum og fjenaðarhúsum, er sú, að hiti og kuldi mætast. Sje veggurinn kaldur í gegn eða blautur, myndast vatnið innan á veggnum, en hitinn innan fyrir ónógur til að halda innra borði veggjarins nógu heitu og þurru gegn kuldanum úr veggnum, enda þarf til þess talsverðan hita í timburhúsum, en torfbæjum lítt auðið að halda svo heitum, að raki þorni að mun, eða honum geti orðið varnað.

Hvort sem heldur er, að hiti og kuldi mætast innan á veggnum eða innan til í honum, kemur þar fram raki (væta), og feyir þann við á skömmum tíma, sem hann nær út yfir. Raki kemur og allopt af leka, einkum í bæjum.

Til þess að varna raka í húsum, þarf ytra borð veggjarins að vera nógu þjett til að byrgja kuldann úti, og innra borðið nógu veigamikið til þess að innibyrgja hitann; bæði ytra borðið og innra þurfa að vera svo þjett, að þurrt og kyrrt lopt sje í miðjum veggnum. Eða þá eitthvert vel þurrt efni í miðjum veggnum, sem skilur á milli hita og kulda. Til þess má nota hey, torf, reiðing eða mosa, en hvað af þessu sem notað er, þá er aðalskilyrðið, að það sje vel þurrt, og heyi og mosa troðið fast. Þannig smíðuð timburhús verða bæði laus við raka og auk þess hlý.

Eins og áður er á vikið, ríður mjög á því að húsum sje haldið vel þurrum, og það á hvaða tíma árs sem er. Sömuleiðis að engin óhreinindi safnist, sízt í afkyma og skúmaskot. Iðulega borin feiti á allar skrár og lamir, einkum utan húss. Farfi ekki látinn flagna af viði neinstaðar að utan, og þessa sízt kítti látið losna af rúðum; undir eins umbætt, ef eitthvað verður að. Hringir látnir milli hjara, ef hurðir síga. Aldrei skyldi bera sand á gólf, heldur hlífa því með strigaleppum, mottum eða ábreiðum. Engin naglahöfuð nái að ryðga utanhúss; þá ónýtist naglahöfuðið og missist þá það hald, sem naglanum er ætlað. Fyrir það gliðna svo borð og aðrir viðir í húsinu sundur og koma fram rifur; ágerist það því fljótar, sem vatn og vindur getur neytt sín meir; liggur þá húsið von bráðar undir skemmdum.

Hús A - 6×8 álnir

Hús B - 7×9 álnir

Hús C - 9×10 álnir

Hús D - 10×10½ álnir

Hús E - 10×11½ álnir

Hús F - 11×12½ álnir

Baðstofuhús 1 og 2

Baðstofuhús 3

End of Project Gutenberg's Húsabætur á sveitabæjum, by Jón Sveinsson

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HÚSABÆTUR Á SVEITABÆJUM ***

***** This file should be named 19960-h.htm or 19960-h.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        http://www.gutenberg.org/1/9/9/6/19960/

Produced by Jóhannes Birgir Jensson, Lissa Potter and the
Online Distributed Proofreaders Europe at
http://dp.rastko.net


Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.