The Project Gutenberg EBook of Aliaj Tempoj, by Edith Wharton

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: Aliaj Tempoj

Author: Edith Wharton

Translator: Edwin Grobe

Release Date: July 16, 2006 [EBook #18836]

Language: Esperanto

Character set encoding: ASCII

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK ALIAJ TEMPOJ ***




Produced by Robert L. Read, William Patterson and the
Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net






                        KLASIKAJ USONAJ NOVELOJ




                             EDITH WHARTON
                             (cx.1861-1937)


                              ALIAJ TEMPOJ




                              Esperantigis
                              EDWIN GROBE




                                  1999
                         Eldonejo-Arizona-Stelo
                        1620 North Sunset Drive
                       Tempe, Arizona 85281-1550
                                 Usono




                             EDITH WHARTON
                             "ALIAJ TEMPOJ"
                       Unua Eldono: Februaro 1999


                      Origina Anglalingva Titolo:
                             "AUTRES TEMPS"




                              ALIAJ TEMPOJ


S-rino Lidkoto, dum la giganta minaca Nov-Jork-amaso sin difinis
transakve, retirigxis kauxre en sian angulon de la ferdeko kaj sidis
auxskultante kun speco de mallogika teruro la konstantan antauxenirantan
peladon de la helicoj.

Komence, sxi survojigxis suficxe trankvile--en sinteno kiun sxi nomis
"bonsenca"--sed la surmara semajno disponigis al sxi tro da tempo por
pripensi aferojn kaj lasis sxin dum tro longa tempo en soleco kun la
pasinteco.

Kiam sxi estis sola, cxiam estis la pasinteco kiu altiris sxian atenton.
Sxi ne kapablis sin distancigi de gxi kaj ne plu deziris fari tion. Dum
siaj longaj ekziljaroj sxi sukcesis akordigxi kun gxi, lernis konsenti
pri tio ke gxi estos cxiam tie, kolosa, obstrukca, gxenpeza, pli granda
kaj pli impona ol io ajn elvokota far la estonteco. Kaj, cxiuokaze,
sxi certis pri gxi, komprenis gxin, scipovis gxin pritrakti. Sxi jam
lernis kiel kamufli kaj prizorgi kaj sxirmi gxin same kiel oni agas pri
suferanta samfamiliano.

La eblo ke sxi forgesu la pasintecon neniam bonsxancis sin prezenti al
sxi. Gxi rigardis sxin el la vizagxo de cxiu konato, gxi aperis subite
en la okuloj de nekonatoj kiam ununura vorto ilin komprenigis: "Jes,
_tiu_ S-rino Lidkoto, cxu vi ne scias?" Gxi elstarigxis salte antaux
sxi en la unua surmara tago kiam, trans la mangxcxambro, ekde la tablo
de la kapitano, sxi vidis pauxzi la migrantan lorneton de S-rino Lorino
Bulgxero kaj blankigxi kiel faligitan rolkurtenon la okulon malantaux
gxi. La sekvintan tagon, kompreneble, la kapitano demandis: "Cxu vi
konas vian ambasadorinon, S-rinon Bulgxeron?" kaj sxi respondis ke ne,
sxi malofte forlasas Florencon kaj ne vizitis Romon dum pli ol unu
tago ekde kiam Ges-roj Bulgxero atingis sian Italian postenon. Sxi
tiel alkutimigxis al tiuj frazoj ke sxi ripetis ilin sengxene. Kaj la
kapitano tuj sxangxis la temon.

Ne, kutime ne gxenis sxin pripensi la pasintecon cxar sxi jam
alkutimigxis al gxi kaj gxin komprenis. Gxi estis granda konkreta fakto
staranta sur sxia vojo kiun necesis ke sxi cxirkauxiru cxiun fojon kiam
sxi movigxis en iu ajn direkto. Sed nun, laux la lumo de la malfelicxa
evento sxin alvokinta el Italio--la subita neatendita anonco pri la
eksedzigxo de sxia filino kaj Horaco Pursxo kaj la reedzinigxo de
tiu filino kun Vilburo Barklejo--la pasinteco, sxia aparta mizera
pasinteco, elstarigxis antaux sxi kun akuzaj okuloj, farigxis, laux
sxia senordigita fantazio, kiel afliktita parenco subite eskapinta de
la flegistinoj kaj prizorgantoj kaj paradiganta publike la hororon
kaj mizeron kiujn, dum la longaj jaroj, sxi tiom pacience sxirmis kaj
izolis.

Jes, jen gxi staris antaux sxi dum la agititaj semajnoj post la alveno
de la novajxo--dum sxia senfina vojagxo el Hindio kie atingis sxin la
informletero de Leilino kaj la febra halto cxe sxia logxejo de Florenco
kie necesis ke sxi pauxzu kaj amasigu siajn havajxojn por komenci novan
survojigxon--jen gxi staris mokridetante al sxi kun nova malbonauxguro
sxajnanta diri: "Ho, sed _nun_ vi devas min rigardi, cxar mi estas ne
nur via propra pasinteco sed ankaux la nuntempo de Leilino."

Certe estis majstra tusxo de tiuj cxefironiistinoj de tondilo kaj
sxpinilo kiam ili elektis duobligi la sorton de la patrino en tiu de
la filino. S-rino Lidkoto cxiam imagis iom makabre ke, tiel rimarkinde
malsukcesinte utili al Leilino en aliaj manieroj, almenaux sxi povos
roli kiel avertilo. Sxi ecx malkonsentis sin defendi, prezenti sian
kazon en la plej bona lumo, stoike malbonvolis priparoli mildigintajn
cirkonstancojn, por ke la senpripensa kompato de Leilino ne naskigu
konkludojn povantajn efiki katastrofe sur sxian propran vivon. Kaj nun
okazis tiajxo mem kaj S-rino Lidkoto imagis auxdi la tutan Nov-Jorkon
diri unuvocxe: "Jes, Leilino faris la samajxon kiun faris sxia patrino.
Kun tia ekzemplo cxu oni rajtas esperi aliajxon?"

Tamen se sxi estis ekzemplo, kompatindulino, sxi estis acxa ekzemplo.
Sxi estintus, lauxsupoze, pli utila kiel deturnilo ol cent senkulpaj
patrinoj kiel stimuliloj. Cxar kiel kuragxintus ripeti eksperimenton
tiel katastrofan iu ajn vidinta ajnan eron de sxia vivo de la dek ok
pasintaj jaroj?

Nu, en tiaj kazoj malgravas logiko, malgravas ekzemplo, gravas nenio
probable krom havi la samajn impulsojn en la sango; kaj jen estis la
malhela heredajxo kiun sxi donacis al sia filino. Leilino ne imitis sxin
konscie, sxi nur "postsimilis" sxin, estis projekciajxo de sxia propra
forpasinta ribelado.

S-rino Lidkoto bedauxregis, en la komenco de la vojagxo, ke la sxipo
"Utopio" estas malrapida vaporveturilo kaj bezonos ok tutajn tagojn por
sxin alvenigi al sxia malfelicxa filino. Sed nun, kiam alproksimigxis
la momento de rerenkontigxo, bonvole sxi regxirintus la boaton kaj
revenfugxintus sur la altajn marojn. Temis ne nur pri tio ke sxi sentis
sin malpreta por alfronti la estontecon sxin atendantan en Nov-Jorko sed
ankaux ke sxi bezonis pli da tempo por arangxi kion "Utopio" jam havigis
al sxi. La pasinteco estis jam suficxe malbona sed la nuna tempo kaj
la estonteco estis pli malbonaj cxar ili estis malpli kompreneblaj kaj
cxar, dum sxi pli agxigxis, surprizoj kaj senkonsekvencoj gxenis sxin
pli ol la plej malbonaj certajxoj.

Estis, ekzemple, S-rino Bulgxero. Laux la helo, aux anstatauxe la
malhelo, de novaj okazintajxoj, la vero povus esti ke S-rino Bulgxero
ne intencis sxin malagnoski, sed nur malsukcesis sxin rekoni. S-rino
Lidkoto konceptis tiun hipotezon auxskultante la konversacion de la
personoj sidantaj apud sxi sur la ferdeko--du viglaj junaj virinoj
portantaj surkape la plej lastatempajn Parizajn cxapelojn kaj enkape la
plej lastatempajn Nov-Jorkajn ideojn. Tiuj virinoj, pri kiuj maleblintus
al homo havanta la malnovtempajn kategoriojn de S-rino Lidkoto taksi cxu
ili estas edzinoj aux frauxlinoj, cxu bonkondutaj aux malbonkondutaj,
cxu ili havas iujn ajn el la ceteraj precizaj trajtoj kiujn junaj
virinoj de sxiaj juneco kaj socia rango devis havi, elmontris konon
pri la Nov-Jorka mondo kiu denove laux la tradicioj de S-rino Lidkoto,
devintus sugesti sekuran rangon en gxi. Sed en la fluida stato de la
aktuala socia etiketo, kion sugestis io ajn krom tio kion sugestis iliaj
cxapeloj--ke neniu scipovas antauxscii kio estas okazonta poste?

Ili sxajnis, almenaux, frekventi aron da senokupaj kaj ricxegaj homoj
estigantaj la samajn gestojn kaj girantaj sur la samaj pivotoj kiel
la filino de S-rino Lidkoto kaj la amikinoj de tiu: iliaj Korinoj
kaj Matinoj kaj Mabelinoj sxajnis esti baldaux malkasxontaj konatajn
familinomojn kaj foje unu el la parolantinoj, resumante diskutadon kies
komencon S-rino Lidkoto ne auxdis, proklamis kun impeta memfido: "Cxu
Leilino? Ho, _Leilino_ bonfartas."

Cxu povus temi pri _sxia_ Leilino, scivolis la patrino kun akra tremeto
de anksieco? Se ili nur konsentus mencii familinomojn! Sed ilia
interparolado saltetis elipse de aludo al aludo, iliaj interrompitaj
frazoj pendis super senfundaj fosajxoj da konjektado kaj ili naskigis en
sia perpleksigita auxskultanto la senton ke ili parolas malpli pri siaj
intimaj amikoj ol pri la tuta vivanta homaro.

Sxia malnova amiko Franklino Ido povintus informi sxin eble. Sed jen
estis la lasta tago de la vojagxo kaj sxi ne ankoraux estigis la
kuragxon peti tion de li. Kiom ajn grandega estis la gxojo kiun sxi
spertis ekvidinte lian nomon sur la pasagxerlisto kaj lian amikan
barbhavan vizagxon en la homamaso staranta apud la ferdeka balustrado
cxe Cxerburgo, ankoraux sxi nenion diris al li krom en la momento de
ilia renkontigxo: "Kompreneble, mi iras cxe Leilino."

Sxi diris nenion al Franklino Ido cxar cxiam sxi hezitis instinkte enigi
lin en sian intimularon. Sxi certis ke li kompatas sxin, pli kompatas
sxin eble ol iu ajn alia. Sed cxiam li honoris sxin plej altagrade
malkonsentante elmontri tiun kompaton. Lia sinteno permesis sxin imagi
ke tiu kompato ne estas la bazo de lia sento pri sxi kaj parto de sxia
gxojo pri lia amikeco kun sxi konsistis el tio ke lauxsxajne tio estis
sxia ununura socia rilato ne dependanta de sxia socia stato, la ununura
rilato en kiu sxi povis pensi kaj senti kaj konduti kiel iu ajn alia
virino.

Nun, tamen, dum la problemo de Nov-Jorko pliproksimigxis, sxi komencis
bedauxri ne esti parolinta, almenaux ne esti pridemandinta lin pri la
aludoj subauxditaj de sxi survoje. Li ne konis la du virinojn apud sxi,
li ecx neniam bonsxancis ekkoni S-rinon Lorinon Bulgxeron. Tamen li
konis Nov-Jorkon kaj Nov-Jorko estis la sfinkso kies enigmon necesus al
sxi eklegi por ne perei.

En preskaux la sama momento kiam la penso trapasis sxian menson, liaj
klinigxantaj sxultroj kaj grizhara kapo reliefigxis kontraux la lumo
brileganta en la okcidento kaj li promenetis laux la malplena ferdeko
kaj sin faligis en la sxin apudantan segxon.

"Vi atendas ke la Barklejoj alvenu renkonti vin, cxu mi rajtas supozi?"
li demandis.

Neniam antauxe sxi auxdis iun eldiri la novan nomon de sxia filino kaj
eniris sxian menson la subita penso ke sxia amiko, kiu estis timida kaj
malklaresprima, jam dum la tuta vojagxo klopodis eldiri gxin kaj finfine
eligis gxin pafritme antaux sxi supozante ke se ne okazas nun la tauxga
momento, gxi okazos neniam.

"Mi ne scias. Kompreneble, mi kablogramis. Sed mi opinias ke sxi--ke
ili--estas ie cxe _li_."

"Ho, cxe Barklejo. Jes, proksime al Lenokso, cxu ne? Sed certe sxi
alvenos la urbon por vin renkonti."

Li diris tion tiel facile kaj nature ke mildigxis sxia propra
malkomforto kaj subite, antaux ol scii kion sxi intencas fari, sxi
ekhipotezis: "Povas esti ke ne placxas al sxi intermiksigxi kun homoj."

Ido, kies malatenta miopa rigardo fiksigxis sur la malrapide fluantan
akvon, turnigxis sur sia segxo por rigardi sian kunulinon.

"Kiu? Cxu Leilino?" li diris kun nekredema rido.

S-rino Lidkoto rugxigxis gxis sia senkolorigxinta hararo kaj repaligxis.
"Necesis al _mi_ multe da tempo--por alkutimigxi al gxi," sxi diris.

Lia rigardo kompatigxis milde, "Miaopinie, vi ekscios"--li pauxzis
sercxante tauxgan vorton--"ke la situacio estas alia nun--nepre pli
facila."

"Jen pri kio mi scivolas--jam ekde nia survojigxo." Nun sxi
nepre intencis paroli. Sxi pliproksimigxis, pro kio iliaj brakoj
intertusxigxis kaj sxi rajtis mallauxtigi la vocxon gxis nura murmurado.
"Vi vidu, mi cxion komprenis en fulmrapida ekpenso. Mia foriro al Hindio
kaj Siamo por tiu longa vojagxo min senigis je leteroj dum sinsekvaj
semajnoj. Kaj sxi ne deziris informi min antaux la vojagxo. Ho, _tion_
mi komprenas, kompatinda knabino! Vi scias kiom komplezema sxi estis
cxiam por mi, kiel sxi strebis indulgi min. Kaj sxi sciis, kompreneble,
en kia horora mensostato mi estos. Sxi sciis ke mi dezirus ekhasti
tujege gxis sxi kaj entrepreni haltigi la aferon. Tial sxi havigis al mi
neniam ajnan indicon pri io ajn kaj sxi ecx sukcesis silentigi la busxon
al Suzino Suferno--vi scias ke Suzino estas tiu aparta familiano kiu
tenas min en sciado pri cxehejmaj okazintajxoj. Mi gxis nun ne komprenas
kiel sxi malebligis ke Suzino informu min. Sed tion sxi faris. Kaj sxia
unua letero--tiu kiun mi ricevis en Bankoko--diris nur ke la afero
finplenumigxis--la eksedzigxo, mi voldiras--kaj ke en la sekvonta tago
mem sxi klopodos--nu, mi supozas ke ne utilis atendi. Kaj _li_ sxajne
kondutis kiel eble plej bone, dezirinte edzigxi kun sxi tiom kiel--"

"Kiu? Cxu Barklejo?" li helpis sxin. "Mi diru ke jes! Nu kion vi
supozas--?" Li sin interrompis. "Li estos sindona por sxi, mi vin
certigu."

"Ho, kompreneble. Mi certas pri tio. Li skribis leteron al mi--vere
belegan leteron. Sed tiajxo trudas peze al la sindono de tia viro. Mi ne
certas ke Leilino konscias--"

Denove Ido auxdigis sian etan trankviligan ridon. "Mi ne certas ke
konscias vi. _Ili_ bonfartas."

Tio estis la sama frazo kiun aplikis al la nekonata "Leilino" la juna
virino sidanta en la apuda segxo kaj gxia reveno sur la lipoj de Ido
rugxigis la vangojn de S-rino Lidkoto je fresxa kuragxo.

"Placxus al mi ekscii precize kion vi volas diri. La du junaj virinoj
sidantaj apud mi--tiuj surportantaj la mirindajn cxapelojn--parolis en
la sama maniero."

"Kio? Cxu pri Leilino?"

"Pri _iu_ Leilino. Mi imagis ke povas temi pri la mia. Kaj pri la socio,
gxeneralmaniere. Cxiuj iliaj amikinoj sxajne eksedzinigxis. Iuj el
ili sxajne anoncas novan fiancxinigxon antaux la oficiala plenumo de
sia eksedzinigxo. Unu el ili--_sxi_ nomigxis Mabelino--se mi bone
komprenis, sxia edzo eksciis ke sxi celas eksedzinigxi disde li kiam li
rimarkis novan fiancxinigxringon sur sxia fingro."

"Nu, vi vidas ke Leilino faris cxion 'lauxregule', kiel diras la
Francoj," respondis Ido.

"Jes. Sed cxu tiuj homoj agadas en sociaj rondoj? Cxu tiuj homoj pri
kiuj parolas miaj najbarinoj?"

Li kuntiris la sxultrojn. "Necesus al arbitracikomisiono multe da
kunsidoj por determini la limojn de la hodiauxa socio. Sed almenaux ili
estas en Nov-Jorko, kaj tie vi _ne_ estas. Vi estas pli kaj pli for de
gxi."

"Sed me revenis tien plurajn fojojn por viziti Leilinon." Sxi hezitis
kaj rigardis kontrauxdirekten. Tiam sxi eligis malrapide: "Kaj neniam mi
rimarkis--la plej etan sxangxon--en--en mia aparta situacio--"

"Ho," li diris mallauxde, kaj sxi tremetis, timante esti tro dirinta.
Sed jam forpasis la horo kiam tiaj skrupuloj kapablis sxin bremsi.
Necesis ekscii kie sxi situas kaj kie situas Leilino. "S-rino Bulgxero
ankoraux malagnoskas min," sxi eligis kun embarasita rido.

"Cxu vi certas? Eble vi malagnoskis _sxin_. Se ne nun, eble en pasinta
tempo. Kaj kiam temas pri malagnoskado, se vi ne malagnoskas la unua, vi
atingas nenion. Jen kio dauxrigas tiom da kvereloj."

La vorto naskigis en S-rino Lidkoto denovan senton pri realajxoj. "Sed
la Pursxoj," sxi diris, "la Pursxoj estas tiel fortaj! Ili estas tiel
multnombraj kaj cxiuj ili sin apogas unu la alian, same kiel faris
la familio de mia edzo. Mi scias kion tio signifas kiam oni estas
kontrauxstarata de iu tuta klano. Ili estas pli fortaj ol iu ajn kvanto
da apartaj amikoj. La Pursxoj _neniam_ pardonos Leilinon por sxia foriro
disde Horaco. Nu, lia patrino kontrauxstaris lian edzigxon kun sxi
pro--pro mi. Sxi klopodis instigi Leilinon promesi ne vidi min okaze de
ilia mielmonata vojagxo al Euxropo. Kaj nun sxi diros ke okazis laux mia
ekzemplo."

Sxia kunulo, karesante la barbon malprecize, primeditis tion dum
momento, tiam demandis, kun sxajna malrilato, "Kion diris Leilino kiam
vi skribis ke vi alvenos?"

"Sxi diris ke tute ne necesas, sed ke pli bone estos ke mi venu, cxar
tio estos la sola rimedo por konvinki min pri la malneceso."

"Nu, tial, tio pruvas ke sxi ne timas la Pursxojn."

Sxi eligis longan suspiron de memorado. "Ho, nur en la komenco, vi
scias--oni neniam timas."

Li metis sian manon sur la sxian kun gesto de kompreno kaj kompato. "Vi
vidos, vi vidos," li diris.

Ombro plilongigxis laux la ferdeko antaux ili kaj stevardo ekstaris tie,
transdonante Markoni-gramon.

"Ho, nun mi ekscios!" sxi proklamis.

Sxi malfermis sxirgeste la mesagxon, tiam gxin faligis surgenuen,
silente metante la manojn sur la paperon.

La demando de Ido sxin ekvigligis: "Cxu cxio bonfartas?"

"Ho, cxio ege bonfartas. Nepre. Sxi ne povas alveni sed sxi sendas
Suzinon Sufernon. Sxi diras ke Suzino klarigos la aferon." Post cetera
silento sxi aldonis kun subita fluego da amareco: "Supozante ke mi
bezonas klarigon!"

Sxi sentis atingi sxin la heziteman rigardon de Ido. "Sxi estas en la
kamparo, cxu?"

"Jes. 'Lastaminuta malhelpo. Sopirante al vi, atendante vin. Ambaux
sendas amon.' Cxu vi ne _komprenas_? La kompatinda karulino ne povas
alfronti tion."

"Ne, mi ne komprenas." Li atendis. "Cxu vi intencas aliri sxin tujege?"

"La horo estas tro malfrua por trafi trajnon hodiauxvespere. Sed mi
veturos per la unua morgauxmatena trajno." Sxi meditis momenton. "Eble
tio estas pli bona. Mi bezonas paroli kun Suzino unue. Sxi renkontos min
cxedoke kaj mi veturigos sxin rekte al la hotelo kun mi."

Dum sxi evoluigis tiun planon, sxi spertis la senton ke Ido ankoraux
sxin rigardas, penseme, ecx seriozege. Kiam sxi finparolis, li restis
senparola dum momento. Tiam li diris, preskaux ceremonie: "Se via
interparolado kun Frauxlino Suferno ne dauxras gxis tro malfrua horo,
cxu mi rajtas alveni vin viziti post gxi? Mi vespermangxos cxe mia
klubo kaj mi telefonos al vi je cxirkaux la deka, se vi permesos. Mi
survojigxos morgauxmatene, cele al Cxikago, por negocoj, kaj placxus al
mi ekscii, antaux mia foriro, ke via kuzino sukcesis vin trankviligi,
pri kio mi jam antauxcertas."

Li parolis kun timida zorgo kiu, ecx por la maltrankvilaj perceptoj
de S-rino Lidkoto, sonigis sentonoton dum longa tempo silentigitan.
Eble la faligo de la barilo de silentemeco antauxe ilin disapartiginta
nun liberigis cxe ambaux nesuspektitajn emociojn. La tono de lia peto
afekciis sxin kurioze kaj malstrecxis la fortan premon de sxiaj timoj.

"Ho, jes, bonvolu alveni!" sxi diris, starigxante. La grandega
minaco kiu estis Nov-Jorko pligrandigxis nun, nanigante, sub longaj
etendajxoj da enbataligitaj masonadoj, la vastan ferdekon sur kiu
sxi staris kaj cxiujn estuletojn kiujn gxi veturigis. Unu el tiuj,
drivante pli proksime, prenis la formon de sxia servistino, sekvata de
stevardoj portantaj valizojn, kaj signalanta al sxi ke estas la horo
subferdekigxi. Dum ili descendis al la cxefa ferdeko, la homamaso sxin
balais kontraux la sxultron de S-rino Lorino Bulgxero, kaj sxi auxdis
la ambasadorinon alvoki al iu, super la cxagrenita cxapelmaro: "Mi ege
bedauxras! Tio multe placxintus al mi sed mi promesis pasigi dimancxon
cxe kelkaj geamikoj en Lenokso."


                                   II


La klarigo de Suzino Suferno finigxis nur post la deka horo kaj sxi jxus
foriris kiam Franklino Ido, kiu, konforme al malnova Nov-Jorka tradicio,
sin anoncis per longa blanka skatolo da rozoj, alvenis kondukite en la
salonon de S-rino Lidkoto.

Li antauxenpasxis kun sia timida duonhumura rideto kaj, prenante al sxi
la manon, sxin rigardis dum momento sen paroli.

"Cxio bonfartas," li proklamis tiam.

S-rino Lidkoto revensendis lian rideton. "Estas eksterordinare. Cxio
sxangxigxis. Ecx Suzino sxangxigxis. Kaj vi scias gxis kiom Suzino
reprezentis antauxe la malnovan Nov-Jorkon. La malnova Nov-Jorko
malaperis, sxajne. Sxi parolis en la plej mirinda maniero. Sxi klakigas
la fingrojn pri la Pursxoj. Sxi diris al mi--al _mi_--ke cxiu virino
rajtas esti felicxa kaj ke memesprimado estas la plej alta devo. Sxi
kulpigis min dirante ke mi miskomprenas Leilinon, ke mia vidpunkto estas
konvencia! Sxi kvazaux eksplodis pro fiero pri sia partoprenado en la
sekreto kaj surportis brocxon kiun donacis al sxi Vilburo Barklejo!"

Franklino Ido sidigxis en la fotelo kiun sxi antauxensxovis por li sub
la elektra lustro. Li malantauxenjxetis la kapon kaj ridis. "Kion mi
diris al vi?"

"Jes, sed mi ne povas kredi ke Suzino ne eraras. Kompatinda karulino,
sxi kutimas interesigxi pri sensukcesaj motivoj. Kaj eble sxi opinias
devi, restinte lojala pri mi, agi egale pri Leilino."

"Sed sxi ne kontrauxstaris malkasxe, cxu ne? la mondon por vi? Sxi ne
klakadis la fingrojn pri la Lidkotoj, cxu?"

S-rino Lidkoto kapneis, ankoraux ridetante. "Ne. Suficxis kontrauxstari
_mian_ familion. Dum iom da tempo dubinde estis ke ili permesu sxin
frekventi min kaj preskaux necesis ke sxi sin desinfektu post cxiu
vizito. Mi opinias ke en la unuaj tempoj mia bofratino ne permesis ke
sxiaj filinoj descendu al la mangxcxambro kiam Suzino vespermangxis cxe
sxi."

"Nu, cxu la nuna sinteno de via kuzino ne estas la lauxeble plej bona
pruvo ke la tempoj sxangxigxis?"

"Jes, jes, mi scias." Sxi antauxenklinigxis el sia sofo-angulo, fiksante
sian rigardon sur lian magran amikeman vizagxon kiu brilis malklare sur
sxin tra sxiaj larmoj. "Se tio veras, gxi--gxi mirindegas. Sxi diras ke
Leilino nepre felicxadas. Sxajnas ke angxelo kvazaux rondiradis levante
tombosxtonojn kaj la enterigitoj remarsxadas kaj la vivantoj ne ektimas
antaux ili."

"Vio iom pravas," li konsentis.

Sxi enigis longan spiradon kaj sidis rigardante kontrauxdirekte al li
laux la longa perspektivo de la lampfrangxitaj stratoj kiujn superpendis
sxiaj fenestroj.

"Mi povas kompreni kiom felicxa vi devas esti," li komencis post iom da
tempo.

Sxi turnigxis al li impete. "Jes, jes. Mi estas felicxa. Sed aldone
mi estas soleca, pli soleca ol iam. Jam antauxe mi ne okupis grandan
spacon en la mondo. Sed nun--kie estas starangulo por mi? Ho, cxar
mi jam komencis min konfesi, kial ne dauxrigi? Diri tion al vi levas
tombosxtonon de sur _mi_! Vi vidu, antaux cxi tio, Leilino bezonis min.
Sxi estis malfelicxa kaj mi konsciis pri tio, kaj kvankam preskaux
neniam ni priparolis tion mi sentis ke, iumaniere, la scio ke mi jam
traspertis la saman okazintajxon, ecx gxis ties plej suba fecxo, sxin
helpis. Kaj helpis _min_ sxia bezono pri mi. Kaj kiam alvenis la novajxo
pri sxia edzinigxo, mia unua pensado estis tio ke eble nun sxi bezonos
min ecx pli, ke sxi havos neniun krom mi al kiu peti helpon. Jes, sub
mia tuta cxagreno kusxis arda gxojo pri tio. Estis tiel malkutime kaj
mirinde eksenti denove ke estas unu persono ne scipovanta bonfarti sen
mi! Kaj nun tio kion diras al mi vi kaj Suzino sxajnas esti forpreninta
de mi mian filinon. Kaj en tiuj unuaj momentoj estas nur tio kion mi
kapablas senti."

"Kompreneble estas nur tio kion vi kapablas senti." Li rigardis sxin
mediteme. "Kial Leilino ne alvenis vin renkonti?"

"Efektive, la kulpo estis mia. Vidu, mi kablogramis ke ne certas ke mi
sukcesos trafi 'Utopion' kaj versxajne mia dua kablogramo malfruigxis
kaj kiam sxi gxin ricevis, sxi jam invitis kelkajn personojn gastigxi
cxe sxi en dimancxo--unu, du longatempajn geamikojn, diras Suzino. Mi
gxojas ke ili tuj konsentis iri cxe sxi sed kompreneble mi preferintus
esti sola kun sxi."

"Tial, cxu vi dauxre intencas iri tien?"

"Ho, mi devas. Suzino deziris treni min al Rigxfildo kun si gxis
lundo kaj Leilino sendis mesagxon informantan ke mi rajtas iri tien
se mi deziras kaj ke mi ne devas pripensi sxin. Sed mi scias kiom sxi
malkontentigxus. Suzino diris ke Leilino timis ke mi koleretigxos
pro tio ke sxi invitis gastojn kaj ke, se mi malaprobos tion, sxi ne
insistos ke mi venu. Sed se _ili_ ne malaprobas, kial malaprobu mi? Kaj
kompreneble, se ili bonvolas iri cxe Leilino, tio devas signifi--"

"Kompreneble, mi gxojas ke vi rekonas tion," Franklin Ido asertis
abrupte. Li starigxis kaj transiris al sxi, prenante sxian manon per
unu el siaj rapidaj gestoj. "Estas io kiun mi deziras diri al vi," li
komencis--


       *       *       *       *       *


La sekvintan matenon, en la trajno, tra cxiuj ceteraj interluktantaj
pensadoj en la menso de S--rino Lidkoto, kuris la varmeta subfluo de
tio kion Franklin Ido deziris diri al sxi.

Li jam deziris diri tion, sxi sciis, apartan pasintan fojon kiam,
preskaux ok jarojn antauxe, hazarda renkontigxo en la fino de pluva
auxtuno cxe senhoma Svislanda hotelo ilin kunigis dum du semajnoj
en malkutima apudeco. Ili piedpromenis kaj interparolis kune,
prunteprenis cxiu la librojn kaj jxurnalojn de la alia, pasigis la
longajn malvarmetojn vesperojn apud la fajro en la malklara lamplumo
de sxia eta pecxpinsalono kaj mirinde kontentigis sxin lia cxeesto kaj
fandigxis malmolaj glaciejoj de sxia personeco kaj sxi konsciis ke kiam
li foriros sxi tion bedauxros senespere. Kaj tiam, en la lasta minuto,
en sia stranga malrekta maniero, li lasis sxin kompreni ke dependas
de sxi cxu li restu. Sxi memoris ankoraux tiun sendorman nokton kiun
sxi pasigis post la malkovro. Estis absurde, kompreneble, konsideri
kompensi lian lojalecon konsentante pri tia ofero, sed kiel eltrovi
kialojn por lin konvinki? Sxi ne toleris la ideon permesi ke li taksu
sxin malpli afekciita, malpli inklina pri li ol sxi estas. La malavareco
de lia amo meritis ke sxi gxin repagu per la vero. Tamen kiel vidigi
al li kion sxi sentis sed malakcepti kion li proponis? Kiel konfesi al
li tion kio estis sur sxiaj lipoj kiam li faris la proponon? "Mi vidis
kion tio faris al unu viro kaj necesas ke neniam, neniam estu cetera."
La senparola malatento pri sxia pasinteco estis la medio en kiu vivis
ilia amikeco kaj sxi ne povis subite, al li el cxiuj viroj, komenci
paroli pri si kiel kulpinta virino en teatrajxo. Iel, tempofine, sxi
sukcesigis la aferon, evitis rektan klarigon, komprenigis al li ke
sxia vivo jam finigxis, ke sxi nun ekzistas nur por sia filino kaj ke
pli preciza liaflanka propono estintus preskaux malrespekti la tauxgan
socian delikatecon. Sxi tiel alkutimigxis al konduti kvazaux sxia vivo
jam finigxis! Kaj, cxiuokaze, li rekonis sxiaflankan indicon, rezulte
de kio sxi sukcesis sxirmi kaj sian kaj lian sentivecon. La sekvintan
jaron, kiam li alvenis Florencon por viziti sxin, ili rerenkontigxis en
la malnova amikema maniero kaj gxis nun tio dauxris esti la kvalito de
ilia intimeco.

Kaj nun, subite kaj neatendite, li starigis la proponon denove, cxi-foje
senpere, kaj en tia formo ke sxi ne povis gxin eviti; bazante la
restarigon de la peto, post tiom longa intervalo, sur tion ke, laux
propra elmontrado sxia, sxia cxefa argumento kontraux gxi ne plu
ekzistis.

"Vi diras al mi ke Leilino estas felicxa. Se sxi estas felicxa, sxi
ne bezonas vin--ne bezonas vin, tio estas, sammaniere kiel antauxe.
Vi deziris, mi scias, esti cxiam atingebla, libera kaj disponebla se
subite sxi petus vin alveni sxin aux alvenus enaziligxi cxe vi. Mi
komprenis tion--tion mi respektis. Mi ne trudis al vi mian deziron
cxar mi konsciis gxin esti senutila. Vi ne taksintus vin libera, tion
mi komprenis suficxe bone, elprofiti tian gxojon kian havigintus al vi
kunvivado kun mi dum sxi estis malfelicxa kaj, kiel vi sxin imagis,
malhavanta la esperon sin liberigi. Ecx tiam mi ne havis la saman senton
pri tio kiel vi. Mi komprenis pli bone ol vi la evoluantan etoson cxi
tie. Sed antaux dek jaroj la sxangxigxo ankoraux ne okazis kaj mi
maldisponis la kapablon vin konvinki pri ties alveno. Tamen mi imagis
cxiam la eblon ke Leilino ne jugxu sian kazon finarangxita pro kio mi
elektis opinii ke ankaux nia kazo ankoraux ne finarangxis. Permesu ke mi
dauxre opinii tiel, almenaux gxis vi vidos sxin kaj konfirmos per propra
rigardo kion diras al vi Suzino Suferno."


                                  III


Lauxlonge de la tuta raportado-reraportado kiun Suzino Suferno faris
al sxi dum ilia kvarhora fugxado al la montetaro, tiu peto de Ido ade
revenis al la menso de S-rino Lidkoto. Sxi ankoraux ne sciis kion senti
rilate al ties influo sur sxian apartan sorton, sed la peto estis io
sur kion sxiaj konfuzitaj pensadoj povus sin apogi meze de la amaso da
novaj efektoj kaj sxi estis nedireble gxoja ke li diris kion li diris
kaj gxin diris en tiu aparta momento. Tio helpis sxin alkrocxi solide al
sia identeco meze de la ekfluo da strangaj nomoj kaj novaj kategorioj
kiujn elversxis sur sxin la parolado de sxia kuzino.

Laux la progreso de la vojagxo la komunikajxoj de Frauxlino Suferno pli
kaj pli eksterordinarigxis. Sxi kondutis kiel cxicxerono pretiganta la
menson de sensperta vojagxanto por la mirindajxoj baldaux eksplodontaj
sur gxin.

"Vi ne rekonos Leilino. Sxi remuntigis siajn perlojn. Johano Sargxento
pentros sxin. Ho, kaj sxi petis ke mi diru al vi ke sxi esperas ke vi ne
maltoleros esti iom kunpremata dum la semajnfino. La domon konstruigis
la patro de Vilburo, vi scias, kaj gxi estas iom malnovmoda--gxi havas
nur dek porgastajn dormcxambrojn. Kompreneble tio estas malgranda afero
rilate al tio kion ili intencas fari. Ilia propono estas konservi la
nunan domon kiel alon. Sxi petis ke mi klarigu--sxi ege bedauxras la
malpovon disponigi al vi apartan saloneton en la komenco. Ili konsideras
Egiption por la venonta vintro escepte, kompreneble, se Vilburo ricevos
sian komision. Ho, cxu sxi ne skribis al vi pri tio? Nu, li deziras
Romon, vi scias--la duan sekretariecon. Aux, anstatauxe, li deziris
Anglion. Sed Leilino insistis ke, se ili iros eksterlanden, sxi postulas
esti proksime al vi. Kaj kompreneble tio kion sxi diras havas legxan
forton. Ho, ili ege deziras ricevi gxin. Vi komprenu, la onklo de Horaco
estas en Kabineto--ia adjunkta sekretario--kaj miaopinie li disponas
ege influajn rilatojn--"

"Cxu la onklo de Horaco? Mi supozas ke vi volas diri tiun de Vilburo,"
interrompis S-rino Lidkoto, eligante anhelon el kiu parton instigis la
frivola lingvouzado de Frauxlino Suferno.

"Cxu tiu de Vilburo? Ne, mi ne volas diri lin. Tiun de Horaco mi volas
diri. Neniaj malbonvolaj deziroj kontrauxstarigas ilin, mi certigu
vin. Ekde la anonco pri la fiancxigxo de Horaco--cxu vi ne sciis ke
Horaco fiancxigxis? Nu, li edzigxas kun unu el la filinoj de Episkopo
Torburjo: la rugxharulino verkinta la romanon kiun cxiuj priparolas:
_Cxi Tiu Karno Mia_. Ili geedzigxos en la katedralo. Kompreneble, Horaco
_rajtas_, cxar estis Leilino kiu--sed, kiel mi diras, ne estas la plej
_eta_ rankoro kaj Horaco mem skribis al sia onklo pri Vilburo."

La pensadoj de S-rino Lidkoto refugxis al tio kion sxi diris al Ido
la antauxan tagon sur la ferdeko de "Utopio". "Antauxe mi ne okupis
grandan spacon sed kie estas angulo por mi nun?" Kie, efektive, en
tiu homplena renversita mondo, kun ties impetaj sxangxoj kaj pelmelaj
realgxustigoj, ties novaj toleremoj kaj apatioj kaj komplezajxoj, estis
spaco por karaktero formita de pli severaj procedoj kaj vivo rompita sub
ilia nedeturnebla premo? Tiam, fulmrapide, sxi ekvidis la hxaoson laux
nova angulo kaj ordo sxajnis ekmovigxi sur la malplenon. Se la malnovaj
procedoj sxangxigxis, sxia kazo sxangxigxis kun ili. Ankaux sxi estis
parto de la gxenerala realgxustigo, eta ero de la nova kondutmodelo
evoluigita en pli auxdacaj, pli liberaj akordoj. Cxar sxia filino havis
nenian punon por pagi, cxu ankaux sxi mem ne liberigxis pro la sama
influo? La ricxaj postlasitajxoj de juneco kaj gxojo jam foriris. Sed
cxu ne restis suficxe da tempo por kunigi novajn provizojn da felicxo?
Tion, kompreneble, Franklino Ido sentis kaj deziris ke sxi sentu. Li
jam tuj vidis kiel la sxangxo en la situacio de la filino estigos
sxangxon en la koncepto de la patrino pri sxia aparta situacio. Preskaux
sxajnis--suficxe mirinde!--ke la malsagxeco de Leilino farigxis rimedo
por senkulpigi la malsagxecon de sxi mem.


       *       *       *       *       *


Cxion alian S-rino Lidkoto forgesis dummomente en la varmo de la filina
cxirkauxbrako. Malnature estis, preskaux terure, ekstari sur stranga
sojlo, sub nekonata tegmento, en granda halo plena je pentrajxoj,
floroj, fajrolumo kaj hastantaj servistoj kaj en tiu vasta malkutima
konfuzo ekvidi Leilinon, sencxapelan, ridantan, auxtoritatan, dum
stranga juna viro gxoje ehxadis sxian saluton kaj transkomunikis
sxiajn ordonojn. Tamen ekde kiam S-rino Lidkoto tenis sian filinon
kontrauxbrusten kaj auxdis la filinon diri kontrauxorelen "Cxio en ordo,
vi maljuna karulino!", cxiu cetera sento perdigxis en la profunda efekto
de bonfarto kiun estigis la nura cxirkauxbrako de Leilino.

La efekto restis ankoraux cxe sxi, varmigante sxiajn vejnojn kaj
tremetigante placxe sxian koron dum sxi supreniris al sia cxambro
post la tagmangxo. Iom limigite pro la cxeesto de vizitantoj, kaj
ne tro bedauxrante la bezonon prokrasti dum kelkaj horoj la "longan
interparoladon" kun sia filino pri kiu sxi sentis sin iel tremete
malpreta, sxi retirigxis, pretekstante lacigxon, al la helluma luksa
dormcxambro en kiun Leilino foje kaj refoje pardonpetis pri la bezono
sxin kunpremi. La cxambro estis pli granda kaj pli luksa ol iu ajn el
sxia Florenca apartamenteto. Sed cxefe imponis al sxi ne la nivelo de
ricxeco sugestita per la vocxtono de sxia filino kiam sxi aludis la
cxambron nek la finpretigo kaj la komplekso de ties meblajxoj. Temis pri
la aspekto kiun la cxambro kunhavis kun la cetero de la domo, kaj kun
la perspektivo de la subfenestraj gxardenoj, tiu sxajna apartenado al
aparta "establajxo"--al io solida, agnoskita, fondita sur sakramentoj
kaj precedentoj kaj principoj. Nek la loko nek Leilino nek Vilburo
elmontris ion ajn sugestantan pasion aux dangxeron. Ilia interrilataro
sxajnis tiel komfortiga kiel ilia meblaro kaj tiel respektinda kiel ilia
banksaldo.

Estis tio, el la tuta konfuza sperto, kio plej konfuzis S-rinon
Lidkoton, kiu havigis al sxi samtempe la plej profundan senton de
sekureco por Leilino kaj la plej fortan senton de antauxtimo pro sxi
mem. Jes, estis en la kompleto kaj la kompakto de la bonfarto de Leilino
io kiu premis. Ido pravis. Sxia filino ne bezonis sxin. Leilino, en la
momento de sia unua cxirkauxbrako, senkonscie pravigis la fakton uzante
la saman frazon kiel Ido mem, kaj la du junaj virinoj kun la cxapeloj.
"Cxio estas en ordo, vi maljuna karulino!" sxi diris. Kaj sxia patrino
sidis sole, penadante sin situigi en la novan aferarangxon bildigitan de
tia certeco.

Sxia unua distinga sento estis senlogika rankoro. Se tia sxangxigxo jam
estis alvenonta, kial gxi ne alvenis pli frue? Jen sxi estis, virino ne
ankoraux maljuna, kiu kompensis preze de la plej bonaj jaroj de sia vivo
la sxtelprenon de la felicxo kiun la samagxulinoj de sxia filino jugxis
ilia meritajxo. Estis nenia senco, nenia sinsekvo en tio. Sxi havigis
al si kion sxi deziris sed la acxetprezo estis tro alta. Necesis al sxi
pagi la lastan, plej amaran prezon por lerni ke amo havas prezon: ke
gxi valoras tiom sed ne plu. Sxi konis la angoron kiun sentas virino
vidinte la viron amatan de sxi malkovri tion pli frue ol sxi kaj leginte
la malkovron en liaj okuloj. Estis parto de sxia historio kiun dum
longa pasinta tempo sxi ne kuragxis pripensi. Cxiam sxi cxirkauxiradis
grandapasxe tiun hantitan angulon. Sed nun, kiam sxi vidis la junulon
stratetagxe, apartenantan tiel malferme kaj gxoje al Leilino, stuporigis
sxin la sensenca malsxparo de sxia aparta aventuro kaj tordis sxin la
ironia percepto ke la sukceso aux malsukceso de la plej profundaj homaj
spertoj povas dependi de hazarda kronologio.

Tiam iom post iom la pensado de Ido revenis al sxi. "Mi elektis opinii
ke nia kazo ne estas fermita," li diris. Profunde afekciis sxin tio.
Por cxiuj ceteraj sxia kazo estis jam de longe fermita. _Finita_ estis
skribacxita cxie sur sxi. Sed jen estis unu viro kiu kredis kaj atendis.
Kaj kion fari se realigxus tio kion li kredis kaj atendis? Se la "en
ordo" de Leilino auxgurus la "en ordo"-n de sxi mem?

Gxis nun, kompreneble, maleblis antauxscii. Sxi jam imagis, efektive,
enirinte la mangxcxambron antaux la tagmangxo, ke tro subita silento
surfalis la kunigitan geamikaron de Leilino, la sveltajn parolemajn
junajn virinojn kaj la lantajn golfsxtrumphavajn junajn virojn. Cxiuj
akceptis sxin dece, kun tiu speco de sxtonigita deco kiu povas esti
aux agnosko pri agxo aux protesto pri sendisciplino. Sed laux ili,
kompreneble, sxi devas esti maljunulino cxar sxi estas la patrino de
Leilino kaj en socio tiel superregata de juneco la nura cxeesto de
matureco estas retenilo.

Unu el la junulinoj tamen baldaux elvenis la aron kaj, sin apudigante
al S-rino Lidkoto, sxin auxskultis kun blua rigardo de admiro kiu
estigis en la pli agxa virino subite felicxan konscion pri sxiaj de
longe forgesitaj sociaj gracioj. Placxe estis konscii ke sxi allogis
tiun junan Cxarlotinon Vinon kies patrino nombrigxis inter sxiaj plej
intimaj amikinoj kaj en kiu travivis iom de la sobreco kaj mildeco de la
pli frua etiketo. Sed la kolokveto, interrompite de la tagmangxoanonco,
sukcesis efektivigi nenian pli definitivan ol tiu rememorigan emocion.

Ne, ankoraux sxi ne komprenis kiel sxia aparta kazo akordigxos en
la nova socia ordo. Sed ceteraj homoj--"pli agxaj homoj" diris
Leilino--alvenus per la posttagmeza trajno kaj tiun vesperon je la
vespermangxhoro sendube sxi scipovus fintaksi la situacion. Sxi komencis
scivoli nervoze kiuj estos la novalvenontoj. Sendube ne necesus al sxi
alfronti embarasajn renkontojn kun antauxaj konatoj. Tamen strange estis
ke sxia filino menciis neniajn nomojn.

Leilino proponis ke poste, en la posttagmezo, Vilburo sxin veturigu
en promenado. Sxi anoncis la deziron ke ili estigu "bonan trankvilan
interparoladon." Sed S-rino Lidkoto volis ke antauxiru la promenadon
sxia parolado kun Leilino kaj, cetere, jam dum la tagmangxo, subauxdis
hazardajn aludojn pri okazonta tenismatcxo en kiu estas partoprenonta
sxia bofilo. Sxia lacigxo estis suficxa pretekso por malakcepti la
promenadinviton kaj sxi petegis ke Leilino permesu sxin ripozi trankvile
en sia cxambro gxis ili povos ekgxui trankvilan kunbabilmomenton.

"Antaux la tehoro, tial, vi anasino," Leilino decidigxis kun lasta kiso
kaj baldaux S-rino Lidkoto, tra sia malfermita fenestro, auxdis la
fresxajn lauxtajn vocxojn de la gastoj de sia filino sonoradi trans la
gxardenojn ekde la tenisejo.


                                   IV


Leilino jam alvenis kaj foriris kaj ili jam okazigis sian
interparoladon. Gxi ne dauxris tiel longe kiel S-rino Lidkoto deziris
cxar meze de gxi Leilino estis vokita al la telefono por ricevi gravan
mesagxon de la urbo kaj sendis informajxon al la patrino pri sia maleblo
reveni jxus tiam cxar unu el la junaj virinoj ricevis neatenditan
alvokon kaj oni devis arangxi sxian foriron. Sed patrino kaj filino
pasigis preskaux unu horon kune kaj S-rino Lidkoto estis felicxa. Neniam
sxi vidis Leilinon en tiel dolcxa, tiel atenta animstato. La nura
maltrankviligajxo estas la troeco mem de tiu atento, la troigita deklaro
de la gxeno sentita de la filino kiam iliajn unuajn momentojn da kunesto
difektis la cxeesto de nekonatoj.

"Ili ne estas nekonatoj por mi, karulino, cxar ili estas amikoj de vi,"
la patrino sxin certigis.

"Jes, sed mi konas viajn sentojn, vi stranga sovagxa patrino. Mi scias
kiel ekde cxiam vi malamas homojn." (Cxu _malamas homojn_? Cxu Leilino
forgesis kial?) "Kaj jen la kialo pro kio mi diris al Suzino ke se vi
preferas aliri Rigxfildon kun sxi en dimancxo, mi nepre komprenos kaj
atendos pacience nian bonan cxirkauxbrakon. Sed vi ne sentis veran
gxenon inter ili dum la tagmangxhoro, cxu ne, karulino?"

S-rino Lidkoto, je tio, subite direktis surprizitan rigardon al sia
filino. "Ne plu gxenas min tiajxoj," sxi respondis simple.

"Sed tio ne min konsolas por esti alfrontiginta vin al la gxeno de tio,
por esti permesinta vin alveni cxi tien kiam mi devintus _postuli_
ke vi iru al Rigxfildo kun Suzino. Se Suzino ne stultigxintis, sxi
kunirigintus vin tien kun sxi. Malplacxegas al mi pripensi vin cxi-supre
en tuta soleco."

Denove S-rino Lidkoto penadis legi ion pli ol iom obtuzan amon en
la brilega rigardo de sia filino. "Mi gxojas povinte malstrecxigxi
hodiauxposttagmeze, karulino. Kaj poste--"

"Ho, jes, poste, kiam cxi tiu tuta aferacxo finfinigxos, ni kompensos
gxin duoble, cxu ne, vi sxatata karulino?" Kaj en tiu momento oni
alvokis Leilinon al la telefono, kio soligis S-rinon Lidkoton inter
sxiaj konjektoj.

Tiuj ankoraux sxvebis antaux sxi en nuba malcerteco kiam Frauxlino
Suferno frapetis cxe sxia pordo.

"Cxu vi alvenas por min konduki malsupren al la teservo? Mi forgesis
kiom malfrua estas la horo," S-rino Lidkoto ekkrietis.

Frauxlino Suferno, diketa fiksrigarda virineto kun modesta hararangxo
kaj akordigxema rideto, nervoze algxustigis la pendantajn klarionbidojn
de sia komplika nigra robo. Frauxlino Suferno estis cxiam en funebra
lamentado kaj cxiam en memorhonorado pri la forpaso de malproksimaj
parencoj sxi surportis la forjxetitajn vestajxojn de iliaj intimaj
familianoj. "Gxi ne estas _precize_ funebra," sxi kutimis diri, "sed
gxi estas la ununura nigra vestajxero kiun posedis la kompatinda
Gxulino--kaj kompreneble Georgo estis nur la duonkuzino de mia
patrino."

Dum la frauxlino antauxenvenis S-rino Lidkoto sin surprizis scivolante
humure cxu la virino lamentas la eksedzigxon de Horaco Pursxo
surportante unu el la malnovaj nigraj satenajxoj de lia patrino.

"Ho, cxu vi _deziris_ malsupreniri por la tehoro?" Suzino Suferno
fiksrigardis sxin, iom konfuzite. "Leilino suprensendis min por resti
apud vi. Sxi opiniis ke vi estos pli komforta restante cxi tie. Sxi
timis ke vi vin sentu iom laca."

"Laca mi estis. Sed mi disponis la tutan posttagmezon por mallacigxi.
Kaj cxi tiun mirindan sofon por min helpi."

"Leilino petis ke mi diru al vi ke sxi suprenhastos dummomente antaux
la vespermangxo post la alveno de cxiuj. Sed la trajno cxiam alvenas
terure malfrue. Sxi bedauxregas la maleblon disponigi al vi apartan
sidcxambron. Sxi deziris ekscii cxu mi opinias ke tio vin gxenas."

"Kompreneble, tio spertigas al mi nenian gxenon. Strange estas ke
Leilino povus supozi la kontrauxon." S-rino Lidkoto sin apartigis por
liberigi spacon por la domservistino kiu aperis sursojle kunportante
tableton sur kiu sternigxis perpleksiganta variaro da tekuketoj.

"Leilino mem arangxis tion," murmuretis Frauxlino Suferno dum la pordo
fermigxis. "Sxia ununura deziro estas ke vi vin sentu felicxa cxi tie."

S-rino Lidkoto jugxis unu plua indikajxo pri la subfosita aferstato
tion ke la prizorgo de sxia filino elmontrigxas en la multobleco da
sandvicxoj kaj la fornovarmo de kuketoj. Tamen cxio okazinta ekde sxia
alveno sxajnis pligrandigi sxian konfuzon.

Veturilkorno soninta sur la eniraleo sxangxis la direkton de sxiaj
pensadoj. "Cxu jam alvenas la novaj gastoj?" sxi demandis.

"Ho, certege, ne. Ili ne alvenos antaux la sepa horo." Frauxlino Suferno
strecxis la kolon el la fenestro por okulkapti la veturilon. "Devas esti
Cxarlotino en forirado."

"Cxu estis la Vin-familia knabino kiun oni urgxe forvokis? Mi esperas ke
ne temas pri malsano."

"Ho, ne. Mi opinias ke temis pri dateraro. Sxia patrino telefonis
dironte ke oni atendas sxin cxe Staplejo-familio de Fisxkilo kaj oni
devis veturigi sxin haste al Albanio por ke sxi tie entrajnigxu."

S-rino Lidkoto meditis. "Mi bedauxras. Sxi estas cxarmulineto.
Mi esperis ekpovi paroleti kun sxi denove hodiauxvespere post la
vespermangxo."

"Jes. Ege domagxe estas!" La rigardo de Frauxlino Suferno svagigxis. "Vi
aspektas ja lace, vi sciu," sxi dauxrigis, sidigxante cxe la tetablo kaj
pretigxante disdoni ties bongustajxetojn. "Vi reiru al via sofo kaj lasu
min servi al vi. La cxirkauxhastado estigis en vi pli grandan efikon ol
vi konscias kaj necesas ke vi ne plu kontrauxbaraktu gxin. Vi nur restu
trankvile cxi-supre kaj malstrecxigxu. Vi disponos pri Leilino tute sole
en lundo."

S-rino Lidkoto alprenis la tetason kiun transdonis sxia kuzino sed
elmontris nenian ceteran emon obei al sxiaj ordonoj. Dummomente sxi
kulerumis sian teon silente. Tiam sxi demandis: "Cxu estas via opinio ke
mi restu trankvile cxi-supre gxis lundo?"

Frauxlino Suferno demetis sian tason per gesto tiel abrupto ke gxi
endangxerigis apudan teleron da skonoj. Kiam sxi sin certigis pri
la bonfarto de la skonoj, sxi suprenrigardis kun tremetanta rido.
"Karulino, eble morgaux vi sentos vin en alia stato. La aero cxi tie, vi
scias--"

"Jes, mi scias." S-rino Lidkoto antauxenklinigxis por servi skonon al
si. "Kiu alvenos hodiauxvespere?" sxi demandis.

Frauxlino Suferno tiris la brovojn kaj fiksrigardis. "Vi scias ke mia
bedauxrinda kapacxo ne bone memoras nomojn. Leilino diris al mi. Sed
estas tiom multaj--"

"Cxu tiom multaj? Sxi ne diris al mi ke sxi atendas multhoman gastaron."

"Ho, ne multhoman. Sed iom preterirantan sxian intiman amikorondeton.
Kaj, kompreneble, cxar estas la unua fojo, sxi iom ekscitigxas pri la
alveno de la pliagxularo."

"Cxu la pliagxularo? Cxu vi aludas niajn samagxulojn?"

"Nu, jes." Frauxlino Suferno pauxzis, kvazaux dezirante sin kunigi por
eksalti. "La Asxtono Gxilesoj," sxi eligis.

"Cxu la Asxtono Gxilesoj? Cxu vere? Placxos al mi revidi Marnjon
Gxileson. Devas esti dek ok jaroj ekde kiam mi lastan fojon vidis sxin,"
diris S-rino Lidkoto konstantaritme.

"Jes," Frauxlino Suferno anhelis, subitege replenigante sian tason.

"La Asxtono Gxilesoj. Kaj kiuj aliaj?"

"Nu, la Samcxjo Fresbijoj. Sed la plej grava gasto, kompreneble, estas
S-rino Lorino Bulgxero."

"Cxu S-rino Bulgxero? Leilino ne diris al mi ke sxi alvenas."

"Cxu ne? Mi supozas ke sxi cxion forgesis kiam sxi vidis vin. Sed la
festenon oni estigis por S-rino Bulgxero. Vidu, estas tre grave ke
sxi--nu, ke sxi ekaprobu Leilinon kaj Vilburnon. Lia komisiigxo al Romo
nepre dependas de tio. Kaj vi scias ke Leilino postulas Romon por esti
proksima al vi. Tial sxi demandis al Marnjo Gxileso, kiu estas intima
amikino de la Bulgxeroj, cxu eble oni ne povus arangxi la viziton? Kaj
la kablogramo de Marnjo trafis S-rinon Bulgxeron cxe Cxerburgo. Sxi
pasigos nur du semajnojn en Usono kaj alvenigi sxin cxi-tien estis vera
triumfo."

"Jes, mi konscias pri tio," diris S-rino Lidkoto.

"Vi scias, sxi estas iom--iom elektema; kaj Marnjo estis iom dubema
cxu--"

"Cxu sxi konsentos, pro Leilino?" murmuretis S-rino Lidkoto.

"Nu, jes. Pro sxia oficiala posteno. Sed felicxe sxi estas amikino de la
Barklejoj. Kaj renkonti cxi tie la Gxilesojn kaj la Fresbijojn gxustigos
la aferon. La tempoj sxangxigxis!" Suzino Suferno indulge resumis.

S-rino Lidkoto ridetis. "Jes. Antaux kelkaj jaroj sxajnintus malprobable
ke iam denove mi vespermangxu kun Marnjo Gxileso kaj Harjetino Fresbijo
kaj S-rino Lorino Bulgxero."

Frauxlino Suferno dummomente ne sxajnis voli ellabori la temon kaj post
intervalo da silento S-rino Lidkoto subite reparolis: "Tiurilate, cxu
ili scias ke mi estas cxi tie?"

La efiko de sxia demando estis estigi cxe Frauxlino Suferno troigitan
atakon de fiksrigardado kaj brovokuntirado. Sxi rearangxetadis la
teajxojn, tusxetadis siajn klarionbidojn kaj, rigardante la horlogxon,
diris mirege: "Lauxkompate! Cxu estas jam la sepa?"

"Mi supozas ke estas tute egale," dauxrigis S-rino Lidkoto. "Sed cxu
Leilino diris al ili ke mi alvenas?"

Frauxlino Suferno rigardis sxin dolore. "Nu, vi ne povas supozi,
karulino, ke Leilino farus ion ajn--"

S-rino Lidkoto dauxrigis. "Cxar, kompreneble, ege gravas, kiel vi diras,
ke S-rino Lorino Bulgxero spertu favoran efekton por ke Vilburo havu la
plej bonajn sxancojn atingi Romon."

"Mi _diris_ al Leilino ke vi reagos tiel, karulino. Vi vidu, estas cxefe
nome de _vi_--por obteni postenon proksiman al vi--ke Leilino invitis
S-rinon Bulgxeron."

"Jes, tion mi komprenas." S-rino Lidkoto, abrupte starigxante, direktis
sian rigardon al la horlogxo. "Sed, kiel vi diras, la horo malfruas. Cxu
ni ne ekvestigxu por la vespermangxo?"

Ankaux Frauxlino Suferno, reage al la propono, starigxis, tusxante
nervoze siajn klarionbidojn. "Ege placxus al mi povi konvinki vin resti
cxi-supre cxi-vespere. Mi certas ke Leilino estus pli felicxa se vi ja
restus. Efektive, vi estas ege tro laca por malsuprenveni."

"Kia stultajxo, Suzino!" S-rino Lidkoto parolis kun subita akro,
etendante la mano gxis la sonorilo. "Kiam ni vespermangxos? Cxu je la
oka kaj duono? Tial mi nepre devas vin forsendi. Je mia agxo oni bezonas
tempon por vestigxi."

Frauxlino Suferno, tiel propulsite gxis la sojlo, lantis tie por ripeti:
"Leilino neniam sin pardonos se vi agos preter via fizika kapablo." Sed
S-rino Lidkoto ridetis al sxi senresponde kaj la glacia lum-ondo sxin
forpelis tra la pordo.


                                   V


S-rino Lidkoto, kvankam sxi iniciatis geston por alvoki la
cxambroservistinon, ne gxin finfaris.

Kiam la pordo fermigxis, sxi dauxre staris senmove meze de la dolcxaluma
grandspaca cxambro. La fajro, ekbruligite je la krepuska horo, dancadis
sur la brileco de argxento kaj speguloj kaj sobraj orajxoj. Kaj la sofo
gxis kiu urgxis sxin Frauxlino Suferno amasigis siajn kusenojn en invita
proksimeco al tablo sxargxita je novaj libroj kaj jxurnaloj. Sxi ne
memoris esti iam antauxe pli lukse logxata aux spertinta tiel strangan
senton de esti ekstere, solapersone, sub la nokto, sur vendobatita
ebenajxo. Sxi sidigxis apud la fajro kaj meditadis.

Cxeporda frapeto instigis sxin levi la kapon kaj sxi vidis sian filinon
sur la sojlo. La komplika arangxo de la bela hararo de Leilino kaj la
flugantaj faldajxoj de sxia tualetrobo komprenigis ke sxi interrompis
sian tualeton por hasti al sia patrino. Sed post eniri la cxambron sxi
pauxzis momenton, ridetante malcerte, kvazaux forgesinte la celon de sia
hasto.

S-rino Lidkoto starigxis. "Cxu estas la vestigxhoro, karulino? Ne min
riprocxu. Mi ne malfruos."

"Cxu la vestigxhoro?" Leilino staris antaux sxi kun mistifikita rigardo.
"Nu, mi supozis, karulino--mi volas diri, mi esperis ke vi decidigxis
resti cxi tie en trankvila ripozado."

Sxia patrino ridetis. "Sed mi jam estis en ripozado la tutan
posttagmezon!"

"Jes, tamen--vi scias, vi jes ja aspektas lace. Kaj kiam Suzino jxus
diris al mi ke vi intencas klopodi--"

"Cxu vi alvenis por haltigi min?"

"Mi alvenis dezirante diri ke vi sentu nenietan devon--"

"Efektive. Tion mi komprenas."

Okazis pauxzo dum kiu Leilino, svage evitante la patrinan
okulkontroladon, driviris al la tualetotablo kaj komencis malmunti la
simetrion de la brosiloj kaj boteloj arangxitaj sur gxi. "Cxu viaj
vizitantoj scias ke mi estas cxi tie?" S-rino Lidkoto subite dauxrigis.

"Cxu ili--kompreneble--nu, efektive," Leilino respondis, tute
absorbite per siaj klopodoj turni la sxtopilon de botelo da salo de
Epsomo.

"Tial ili ne surprizigxos se mi ne aperos, cxu?"

"Ho, tute ne, karulino. Mi certigu al vi ke _cxiuj_ komprenos." Leilino
demetis la botelon kaj returnigxis al sia patrino dum sxia vizagxo
ekbrilis je retrankviligxo.

S-rino Lidkoto staris senmove, kun la kapo en rektalinia pozo, dum kiu
tempo sxiaj okuloj rigardis ridetante la filinon. "Cxu ili opinios tion
stranga se mi jes ja aperos?"

Leilino haltis abrupte, kun la lipoj jam duonapertaj por respondi.
Dum sxi pauxzis, rugxo sxtelfarbetis sxian nudan kolon, atingis
balailmove sxian gorgxon, ekflamigxis en sxiaj vangoj. De tie la koloro
suprensendis sian katastrofan karmezinon gxis sxiaj tempioj mem, gxis
sxiaj orelloboj, gxis la randoj de sxiaj palpebroj, pulsante sur la tuta
vizagxo en fajraj ondoj, kvazaux ventumate far iu neperceptebla vento.

S-rino Lidkoto spektadis la konflagracion silente. Tiam sxi forturnis la
rigardon, iom ridante. "Mi nur volis diri ke mi timis ke mia malcxeesto
difektos la sidarangxon de via mangxtablo. Se vi povas certigi al mi
ke ne, mi elektos kredi vin kaj revenos al tiu nerezistebla sofo." Sxi
pauxzis, kvazaux atendante ke sxia filino parolu. Tiam sxi etendis la
brakojn. "Forkuru kaj vin vestu, karulino. Kaj ne maltrankviligxu pri
mi." Sxi cxirkauxbrakis Leilinon intime, premis longan kison sur la
lastan postbrilajxon de sxia malpligrandigxanta rugxigxo. "Efektive, mi
sentas min iomete laca, kaj se ne gxenos vin ke mi malcxeestu la aferon,
mi opinias preferi malbonkondute enlitigxi kaj resti tie gxis via
kompanio disigxos. Kaj nun forkuru, se ne, vi malfruos, kaj pardonpetu
por mi al cxiuj."


                                   VI


La gastoj de la Barklejoj disigxis kaj S-rino Lidkoto, nepre
renormaligxinte post sia dutaga ripozado, sin trovis en la sekvinta
lundo, en soleco kun siaj gefiloj kaj Frauxlino Suferno.

Estis etoso de jubilado en la aero cxar la festeno "disvolvigxis" tiel
eksterordinare bone, tiel ege kontentige, sxajne, por S-rino Lorino
Bulgxero, ke la baldauxa komisiigxo de Vilburo al Romo estis preskaux
nepra certeco. Tiel certa tio sxajnis ke la anticipo de frua rekunigxo
mildigis la cxagrenon kiun Leilino sentis eksciinte la decidon de sia
patrino reiri Italion preskaux tuj. Neniu komprenis tiun decidon.
Sxajnis al Leilino nepre nekredeble ke S-rino Lidkoto malkonsentu resti
cxe ili gxis la fiksigxo de ilia aparta sorto kaj Vilburo ehxis sxian
miregon.

"Kiel vi ne atendu cxi tie, laux la propono de Leilino, gxis ni povos
cxiuj kunfari niajn valizojn kaj kuniri?"

S-rino Lidkoto ridetis pro dankemo dum sxi anoncis sian malkonsenton.
"Malgraux cxio, ne estas certe ke vi faros la valizojn."

"Ho, vi devintus vidi Vilburon kun S-rino Bulgxero," Leilino diris
triumfe.

"Ne, vi devintus vidi Leilinon kun sxi," gxojegis la edzo de Leilino.

Frauxlino Suferno aldonis entuziasme: "Mi ja opinias ke inviti
Harjetinon Fresbion estis genia manovro!"

"Ho, ni estos kun vi baldaux," ridis Leilino. "Tiel baldaux ke estas
vere sensence disigxi."

Sed S-rino Lidkoto eltenis kun la senbrua firmeco pri kiu sxia filino
konsciis ke estos sentutile gxin kontrauxstari. Post sxiaj longaj
monatoj en Hindio, nepre devigis, sxi postulis, ke sxi revenu al
Florenco kaj kontrolu kio okazas al sxia eta tiea logxejo. Kaj sxi jam
estis tiel komforta sur "Utopio" ke sxi eksentas la deziron tien reveni
per la sama sxipo. Tial estis devige ke la filino konsentu pri sxia
decido kaj dauxre gastigi sxin gxis la posttagmezo de la antauxtago de
la surmarigxo de "Utopio". Tiu arangxo konvenis al kelkaj projektoj
kiujn, dum sia dutaga izoligxo, S-rino Lidkoto silente maturigis.
Foriri la plej baldaux kiel eble farigxis por sxi nepra gravajxo kaj la
Florenca logxejeto, kiu enhavis sxian pasintecon en cxiu faldajxo de
siaj kurtenoj kaj inter cxiu pagxo de siaj libroj, sxajnis al sxi nun la
ununura loko de kie estus tolereble rigardi tiun pasintecon.

Sxi ne estis malfelicxa dum la intervenaj tagoj. Vidi la bonfarton
de Leilino, senti la tenerecon de Leilino estis, malgraux cxio, la
kialoj de sxia alveno kaj plenajxon da tio sxi jam ja ricevis. Leilino
neniam antauxe estis pli felicxa, nek pli tenera, kaj kontempladi
sxian gxojegon kaj gxuadi sxian karecon estis absorba agado por sxia
patrino. Tamen ili ankaux iom surpremis kelkajn kvazaux tro strecxitajn
muzikakordojn kaj S-rino Lidkoto, kiam finfine sxi soligxis en la
Nov-Jorka hotelo al kiu sxi revenis la nokton antaux ol ensxipigxi,
spertis la senton esti jxus eskapinta vivkorpe el la kaptotenado de
giganta mano.

Sxi malpermesis la filinon alveni la urbon kun sxi. Sxi ecx malakceptis
la kompanion de Suzino Suferno. Sxi deziris nenian viatikon krom tiu
de siaj apartaj pensadoj. Kaj sxi permesis ke tiuj sxin alvenu sen
kauxri antaux ili dum sxi sidis en la sama altplafona salono en kiu,
antaux nur unu semajno, sxi kaj Franklino Ido estigis sian memorindan
interparoladon.

Sxi promesis al sia amiko havigi al li novajxojn pri si, sed sxi ne
tenis la promeson. Sxi sciis ke li sendube revenis de Cxikago kaj ke se
li ekscius sxian subitan decidon reveni Italion, ne eblus al sxi eviti
vidi lin antaux la surmerigxo. Kaj cxar antaux cxio sxi deziris ne vidi
lin, sxi silentadis, celante alsendi leteron al li ekde la sxipo.

Estis nenia kialo pro kiu atendi gxis tiam por skribi al li. La nuna
momento estis pli favora kaj la tasko, kvankam ne placxa, almenaux
plenigus horon de sxia soleca vespero. Sxi aliris la skribtablon,
eltiris paperfolion kaj komencis skribi lian nomon. Kaj en tiu momento
la pordo malfermigxis kaj li eniris.

La vortoj per kiuj sxi salutis lin estis la lastaj kiujn sxi povintus
sin imagi diri kiam ili adiauxis antauxe. "Kiel eternamonde vi eksciis
ke mi estas cxi tie?"

Tujege li scikaptis sxian voldiradon. "Tial vi ne volis ke mi eksciu?"
Li staradis, sxin rigardante. "Mi supozas ke mi devintus interpreti
vian silenton kiel havantan tiun signifon. Sed lauxhazarde mi renkontis
S-rinon Vinon, kiu gastas cxi tie kaj sxi invitis min vespermangxi kun
sxi kaj Cxarlotino kaj la juna amkandidato de Cxarlotino. Ili diris al
mi esti vidintaj vin alveni hodiauxposttagmeze kaj mi ne toleris la
ideon ne suprenveni."

Okazis pauxzo inter ili kiun S-rino Lidkoto finfine interrompis,
deklarante: "Ho, tial sxi jes ja min rekonis!"

"Cxu vin rekonis?" Li fiksrigardis. "Nu--"

"Ho, mi prikonsciis sxian rekonon pri mi, kvankam sxi ne movis ecx
ununuran palpebron. Tion mi prikonsciis pro la rugxigxo de Cxarlotino.
La knabino havas ege belan rugxigxkapablon. Mi konsciis ke sxia patrino
malpermesis ke sxi alparolu min."

Ido demetis sian cxapelon kun malpacienca rido. "Cxu Leilino ne kuracis
al vi viajn iluziojn?"

Sxi rigardis lin fikse. "Tial vi ne opinias ke Margaretino Vino celis
min malagnoski, cxu?"

"Mi opinias ke viaj opinioj estas absurdaj."

Sxi pauxzis percepteblan momenton sen dauxrigi la temon. Tiam sxi diris
tangxante: "Mi eknavigos morgaux frumatene. Mi intencis skribi al vi.
Jen la letero kiun mi jam komencis."

La rigardo de Ido sekvis sxian geston, tiam atingis sxian vizagxon.
"Tial cxu vi ne intencis vidi min nek ecx sciigi al mi ke vi foriros
gxis post la foriro?"

"Mi opiniis ke estos pli bone klarigi cxion al vi en letero--"

"Kion Dionome vi havas por klarigi?" Sxi ne respondis kaj li dauxrigis
urgxe: "Ne povas esti ke vi maltrankviligxas pri Leilino, cxar
Cxarlotino Vino diris al mi ke sxi estis tie pasintsemajne kaj multhoma
kompanio alvenis en la momento mem de sxia foriro: la Fresbijoj, la
Gxilesoj kaj S-rino Lorino Bulgxero--la tuta kontrolantaro! Se Leilino
sukcesigis _tiun_ ekzamenon, tiam sxi aljugxigis al si sian diplomon."

S-rino Lidkoto sin faligetis en la saman angulon de la sofo kie sxi jam
sidis dum ilia interparolado de la antauxa semajno. "Mi stultigxis," sxi
komencis abrupte. "Mi devintus iri al Rigxfildo kun Suzino. Mi konsciis
nur poste ke oni atendis ke mi iru."

"Cxu atendis ke vi iru?"

"Jes. Ho, la kulpo ne estis de Leilino. Sxi suferis, kompatinda
karulino. Sxia atento tirigxis dise. Sed sxi jam invitis sian gastaron
antaux ol ekscii pri mia alveno."

"Ho, rilate al tio--" Ido entiris profundan spiron de senzorgigo.
"Mi povas kompreni ke estis lauxnecese malkuragxige ne rajti disponi
pri sxi solapersone je la komenco. Sed, malgraux cxio, vi estis inter
malnovaj amikoj aux iliaj infanoj: la Gxilesoj kaj la Fresbijoj--kaj
eta Cxarlotino Vino." Li pauxzis momenton antaux la lasta nomo kaj
heziteme sxin kontrolrigardis. "Ecx se ili alvenis en maltauxga momento,
vi estis certe felicxa bonsxancinte revidi ilin cxiujn cxe Leilino."

Sxi revenigis lian rigardon kun apenaux videbla rideto. "Ilin mi ne
vidis."

"Cxu ilin vi ne vidis?"

"Ne. Tio estas, mi vidis nur etan Cxarlotinon Vinon. Tiu infano estas
ekskvizita! Ni estigis interparoladon en la tago de mia alveno. Sed kiam
sxia patrino eksciis ke mi gastas en la domo, sxi telefonis al sxi,
postulante ke sxi tuj foriru. Tial mi ne revidis sxin."

La senkolora vizagxo de Ido rugxigxis. "Mi ne scias de kie vi alprenas
tiajn ideojn."

Sxi dauxrigis, kvazaux ne lin auxdinte. "Ho, kaj mi vidis ankaux Marnjon
Gxileson dum momento. Suzino Suferno alvenigis sxin al mia cxambro
la lastan vesperon, post la vespermangxo, kiam la aliaj cxiuj ludis
brigxon. Sxi havas bonvolan intencon--sed ne helpis multe."

"Sed kion vi faris en via cxambro vespere post la mangxo?"

"Nu, vidu, kiam mi konsciis ke alveni estis eraro--kiom embarasa
por Leilino estis mia alveno, mi volas diri--mi nur diris al sxi ke
mi estas tre laca kaj preferos resti supretagxe gxis la foriro de la
gastoj."

Ido, gxemante, frapigis la manon kontraux la brakon de sia fotelo. "Mi
scivolas kiom da cxio tio vi nur imagis!"

"Mi ne imagis tion ke Harjetino Fresbio ne petis vidi min, kvankam
sciante ke mi estas en la domo. Nek tion ke Marnjo Gxileso instigis
Suzinon, je la dek unua horo, suprenkontrabandi sxin gxis mia cxambro
kiam la aliaj ne scius kien sxi malaperis. Nek la teruran timon de mia
kompatinda Leilino ke S-rino Lorino Bulgxero, honore de kiu la festeno
estis arangxita, divenu ke mi estas en la domo kaj malhelpu ke sxia edzo
aljugxu al Vilburo la duan sekretaripostenon pro la kialo ke oni devigis
sxin tranokti sub la sama tegmento kiel lia bopatrino!"

Ido dauxre tamburumis sur sian fotelbrakon per maltrankviligitaj
fingroj. "Vi ne _scias_ ke iuj ajn el la agoj kiujn vi priskribas fontis
el la kauxzoj kiujn vi supozas."

S-rino Lidkoto pauxzis antaux ol respondi, kvazaux honeste strebante
taksi la pezon de lia argumentado. Tiam sxi diris en mallauxta vocxo,
"Mi scias ke Leilino suferegis timante ke mi malsuprenvenu al la
vespermangxo la unuan nokton. Kaj estis por mi, ne por si, ke sxi timis.
Leilino neniam timas por si."

"Sed la konkludoj kiun vi eltiras estas nepre sensencaj. Estas
mallargxpensaj virinoj cxie sed la virinoj alvenintaj cxe Leilino
konsciis nepre bonege ke ilia tiea cxeesto havigus al sxi specon de
socia rajtigo kaj se ili konsentis ke sxi havu gxin, kial mondo-nome ili
dezirus malaprobi tion por vi?"

"Tiun samajxon mem mi diris al mi antaux unu semajno en la nuna cxambro
post mia unua interparolado kun Suzino Suferno." Sxi levis nebuletan
rideton al liaj maltrankvilaj okuloj. "Jen kial mi auxskultis kion
vi diris al mi la saman vesperon kaj kial viaj argumentadoj min
duonkonvinkis kaj instigis min ekesperi ke ne maleblos por mi kio eblis
por Leilino. Se jam alvenis la nova liberigo, kial ne por mi same kiel
por la aliaj? Mi ne scipovas diri al vi kian flugvojon malfermis mia
imago!"

Franklino Ido starigxis el sia fotelo kaj transiris la cxambron gxis
segxo staranta proksime al la sofo-angulo. "Mi interesigxis--en tiu
momento--nur pri kiel via imago sxajnis proksimigi vin al mi," li
diris.

"Ankaux mi interesigxis pri tio. Jen kial mi celis foriri sen vidi vin."
Ili intersxangxis reciprokajn seriozajn rigardojn. "Cxar, vi vidu, mi
eraris," sxi dauxrigis. "Ni ambaux eraris. Vi diras ke estas sensence
ke la virinoj konsentintaj agnoski la gastecon de Leilino samtempe
malkonsentis min renkonti sub sxia tegmento. Kaj tiel tio estas. Sed
mi komencas kompreni la kialon de tio. Temas nur pri tio ke la socio
ege tro okupigxas por revizii siajn decidojn. Sendube neniu en la domo
pauxzis por konsideri ke mia kazo kaj tiu de Leilino estas samegaj. Ili
nur memoris ke mi faris ion kion, en la momento de la farado, la socio
kondamnis. Mian kazon oni jugxis kaj klasis. Mi estas la virino kiun jam
de dudek jaroj oni malagnoskas. La pli maljunaj homoj jam duonforgesis
la kialon, kaj la pli junaj neniam sciis la veran kialon. Malagnoski min
nur farigxis tradicio. Kaj la tradicioj perdintaj sian signifon estas la
plej malfacilaj por detrui."

Ido sidis senmove dum sxi parolis. Kiam sxi silentis, li starigxis,
ridante mallonge, kaj transiris la cxambron gxis la fenestro. Ekstere,
la vasta nigra Nov-Jorko-perspektivo, striite per siaj multegaj
lumvicoj, etendigxis foren en la fumajn randojn de la nokto. Pergeste li
indikis gxin al sxi.

"Kion signifas al la tuta tiea ekstera vivo, laux via supozo, tiaj
vortoj kiajn vi jxus uzis--'socio,' 'tradicio' kaj la ceteraj?"

Sxi alvenis ekstari apud li cxe la fenestro. "Malpli ol nenio,
kompreneble. Sed vi kaj mi ne estas ekstere. Ni estas fermitaj en eta
strecxita rondo de kutimo kaj asociigxo, same kiel ni estas fermitaj
en cxi tiu cxambro. Memoru, mi opiniis esti sukcesinta eliri gxin
iun fojon, sed verfakte estis la aliaj homoj kiuj gxin eliris dum mi
restis en la sama eta cxambro. La sola diferenco estis ke mi restis tie
solapersone. Ho, mi gxin logxebligis nun, mi alkutimigxis al gxi. Sed mi
perdis cxiuj iluziojn pri angxelo bonvolonta alveni malfermi la pordon."

Denove Ido ridis malpacience. "Nu, se la pordo ne malfermeblas, kial
ne permesi eniri ceteran malliberulon? Almenaux la soleco estus malpli
granda--"

Sxi forturnigxis de la malhela fenestro en la brile lumigitan cxambron.

"Sed la malliberejo estus pli fortika. Vi forgesas ke mi estas bonege
informita pri tio. Ni estas cxiuj malliberuloj, kompreneble--ni cxiuj
ordinaraj homoj malkunportantaj nian liberecon en la cerbo. Sed ni nin
alkutimigis al niaj apartaj cxeloj kaj se oni nin translokigas subite
en la novajn, povas okazi ke ni renkontu sxtonmuron tie kie ni atendis
renkonti maldensan aeron kaj ke ni nin sensencigu frapegante la kapon
kontraux gxin. Iun fojon mi vidis viron tiel agi."

Ido, sin apogante kun falditaj brakoj kontraux la fenestrokadron,
sxin spektadis silente dum sxi vagiradis maltrankvile en la cxambro,
kunamasigante kelkajn disjxetitajn librojn kaj lancxante manplenon da
sxiritaj leteroj en la forjxetajxujon. Kiam sxi finfaris, li reparolis:
"Cxio kion vi diras bazigxas sur antauxkonceptitaj teorioj. Kial vi ne
elprovis ilin malsuprenirante renkonti viajn antauxajn amikojn? Cxu vi
ne prikonscias kiun konkludon ili povus nature koncepti pro via elekto
vin kasxi kiam ili alvenis? Sxajnis ke vi timas ilin--aux ke vi ne
pardonis ilin. Ambauxmaniere, vi malpravigis ilin anstataux atendi ke
ili pravigu vin. Se Leilino sin enterigintus en la dezerto, cxu vi
supozas ke la socio tien irintus por sxin revenigi? Vi diras ke vi
timis nome de Leilino kaj ke sxi timis nome de vi. Cxu vi ne komprenas
kion signifas cxiuj tiuj komplikaj sentoj? Nur ke vi estis tro nervoza
en la koncerna momento por lasi la aferon evolui nature, same kiel vi
estas tro nervoza nun por ilin taksi racie." Li pauxzis kaj turnis la
rigardon al sxia vizagxo. "Ne klopodu ektaksi nun. Aljugxu al vi iom
pli da tempo. Aljugxu al _mi_ iom plu da tempo. De cxiam mi konscias ke
bezonatos tempo."

Li alproksimigxis kaj sxi permesis ke li alprenu sxian manon. Pro la
serioza afableco de lia vizagxo situanta tiel proksime super sxi, sxi
sentis sin kvazaux infanon vekitan el timigaj songxoj kaj trovantan
lumon en sia cxambro.

"Eble vi pravas--" sxi auxdis sin komenci. Tiam ia internajxo retiris
sxin kvazaux alkrocxe kaj sxia mano forfalis de li.

"Mi scias ke mi pravas; fidu al mi. Ni priparolos tion baldaux en
Florenco."

Sxi staris antaux li, sentante kun malespero lian bonecon, lian
paciencon kaj lian malrealecon. Lia tuta dirajxo sxajnis pentrita gazo
mallevita inter sxi kaj la veraj faktoj de la vivo kaj kaptoprenis sxin
subita deziro dispecegigi la gazon.

Sxi retirigxis kaj lin rigardis kun rideto de suprajxa trankviligo.
"Vi ja pravas--rilate al cxesi paroli nun. Mi estas nervoza kaj laca
kaj dauxra parolado ne helpus. Mi tro meditas pri eventoj. Kiel vi
diras, mi devas penadi ne retirigxi en kauxrado antaux homoj." Sxi
flankenturnigxis kaj rigardis la horlogxon. "Ho, estas nur la deka! Se
mi forsendas vin, mi komencos tro meditadi denove. Kaj se vi restas,
ni dauxre parolos pri la sama temo. Kial ni ne malsupreniru viziti
Margaretinon Vinon dum duonhoro?"

Sxi parolis malpeze kaj rapide dum sxiaj brilaj okuloj rigardis lian
vizagxon, kiun, dum sxi spektadis, sxi vidis sxangxigxi, kvazaux sxia
rideto jxetintus sur gxin tro klaran lumon.

"Ho, ne--ne hodiauxvespere!" li asertis.

"Cxu ne hodiauxvespere? Nu, kiun alian vesperon mi havos kiam mi foriros
je la tagigxo? Krome, mi deziras vidigi al vi ke mi celas esti pli
racia--ke mi celas ne plu timi homojn. Kaj tre placxus al mi ekvidi
novan fojon la malgrandan Cxarlotinon." Li staris antaux sxi kun la mano
en la barbo, ripetante la geston kiun li efektivigis cxiam en momentoj
de perpleksigxo. "Venu!" sxi ordonis gxoje, turnigxante gxis la pordo.

Li sekvis sxin kaj metis manon sur sxian brakon. "Cxu vi ne
opinias--cxu ne estus pli bone ke mi antauxiru kaj kontrolu? Ili diris
al mi ke ili pasigis lacigan tagon cxe la robtajloro. Mi kuragxas
sugesti ke ili jam enlitigxis."

"Se vi diris ke junulo de Cxarlotino vespermangxas kun ili. Certe li
ne foririntus antaux la deka, cxu? Malgraux tio, mi malsupreniros
kaj kontrolos kun vi. Oni malsxparas tiom da tempo antauxsendante
serviston." Sxi flankenmetis lin mildageste, tiam pauxzis dum frapis
sxin nova pensado. "Aux atendu. Mia servistino enestas la apudan
cxambron. Mi petos ke sxi iru demandi cxu Margaretino konsentos min
akcepti. Jes, jen estas certe la plej bona rimedo."

Sxi turnigxis malantauxen kaj iris gxis la pordo kondukanta al sxia
dormcxambro. Sed antaux ol povi gxin malfermi, denove sxi sentis la
rapidan tusxgeston de Ido.

"Mi opinias--nun mi memoras--la junulo de Cxarlotino proponis ke ili
foriru cxiuj--al muzikhalo aux simila ejo. Mi certas--mi nepre certas
ke vi ne sukcesos renkonti ilin."

Sxia mano forfalis de la pordo, la lia forfalis de sxia brako kaj dum
ili retirigxis kaj alfrontis unu la alian, sxi vidis la sangon levigxi
malrapide tra lia palflava hauxto, rugxigi liajn kolon kaj orelojn, sin
trudi al la randoj de lia barbo kaj senmovigxi en malklarajn makulajxojn
sub liaj amikemaj cxagrenitaj okuloj. Sxi jam vidis la saman rugxigxon
sur alia vizagxo kaj la sama impulso de kompato sentita tiam denove sxin
instigis forturni la vizagxon.

Cxeporda frapsono rompis la silenton kaj portisto enigis la kapon en la
cxambron.

"Estas nur por ekscii kiom da valizoj foriros al la sxipo
morgauxmatene."

Sxi sentis ke tiuj vortoj dispecigis sxirrapide la vualon de pentrita
gazo kaj ke denove sxi movigxas inter la sovagxaj randoj de la realeco.

"Ho, ve!" sxi ekkriis. "Mi neniam sukcesas memori! Atendu momenton.
Necesas ke mi informigxu cxe mia servistino."

Sxi malfermis sian dormcxambran pordon kaj alvokis: "Anetino!"






End of the Project Gutenberg EBook of Aliaj Tempoj, by Edith Wharton

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK ALIAJ TEMPOJ ***

***** This file should be named 18836.txt or 18836.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        http://www.gutenberg.org/1/8/8/3/18836/

Produced by Robert L. Read, William Patterson and the
Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net


Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.