The Project Gutenberg eBook of Van vijf moderne dichters This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this ebook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook. Title: Van vijf moderne dichters Author: P. C. Boutens Willem Kloos Wies Moens C. Th. Scharten Margot Vos Release date: August 30, 2004 [eBook #13326] Most recently updated: December 18, 2020 Language: Dutch Credits: Produced by Miranda van de Heijning and the Online Distributed Proofreading Team. *** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK VAN VIJF MODERNE DICHTERS *** Produced by Miranda van de Heijning and the Online Distributed Proofreading Team. VAN VIJF MODERNE DICHTERS [VERZEN VAN DR. P.C. BOUTENS WIES MOENS, WILLEM KLOOS MARGOT VOS, CAREL SCHARTEN] NEDERL. BIBLIOTHEEK ONDER LEIDING VAN L. SIMONS MAATSCHAPPIJ VOOR GOEDE EN GOEDKOOPE LECTUUR AMSTERDAM 1922 VOORWOORD Deze bundel, bevattende dichtwerk van een vijftal onzer hedendaagsche dichters, is niet volgens een bepaald plan samengesteld. Hij dankt zijn ontstaan eenvoudig aan de overweging dat het, waar wij ieder jaar niet meer dan één dichtbundel plegen te publiceeren, wel wat heel lang zou duren eer de belangrijkste dichters van ons land in onze Nederlandsche Bibliotheek vertegenwoordigd konden zijn. Wij noodigden daarom een aantal dichters, die tot dusver nog geen werk aan ons afstonden uit, aan dezen bundel mee te werken. Het hing dus min of meer van het toeval af welke auteurs voor dezen jaargang iets konden afstaan. Ondanks dit toeval is er toch in zooverre systeem in de bloemlezing dat zij typeerend werk biedt van de drie opeenvolgende dichtergeneraties na 1880. In volgende bundels hopen wij op dezelfde wijze weer werk van anderen te vereenigen. DE REDACTIE DER W.B. VERZEN VAN DR. P.C. BOUTENS O LIEFDE, LIEFDE, DIE ALS LIJDEN ZIJT O liefde, liefde, die als lijden zijt, Rijs in mijn oog met iedren nieuwen dag, Dat ik de wereld en haar kindren mag Zien in uw licht, een kind dat u belijd. En laat mij niet alleen, maar in den nacht Daal in de schaduw van mijn koele borst, Dan zal ik veilig slapen als een vorst, Die rust in 't midden van bevriende wacht. Zoo moog ik zijn als dun albasten vaas, Boordevol bloed van uwen rooden wijn; In 't nachtehart als een weekgele schijn, In donkre nis weenlichtende topaas; Maar in den dag een levende fontein, Die stroomt den dorstenden zijn zoet solaas. (_Verzen_) O, ELKEN DAG BEGINNEN O, elken dag beginnen Dit broze bezinnen Als hartdoorgloedenden wijn,-- Iederen nacht vergeten Dit vorstlijk weten, Dat gij zijt mijn. Door diepe droomedalen Eenzamen nacht verdwalen Als arm man zonder wijk,-- In morgenpaleizen Den dag zien rijzen Over eigen wonderrijk. Met avond sterven, Een Koning zonder erven, In koelen nachtedood gebed,-- Met morgen rijden In feesttocht van verblijden Ter kroning naar uw lichtdoorvlagde stad. Uit iedren nacht herboren, Tot iedren dag verkoren, Een godgeroepen kind zoo vroom, Dat met diepopgetogen Jongheilige oogen Mag opgaan tot steeds nieuwen dagedroom. (_Praeludiën_) IK DENK ALDOOR AAN ROZEN Ik denk aldoor aan rozen, Rozen wit en rood, Tot al gepeinzen overblozen Uw eigen voetjes warm en bloot. Ik hoor den heelen dag als vogelenkelen, Als fluiten ver, dat krimpt en zwelt, Tot vlak bij huis uw lippen woordespelen En al geluid versmelt. Ik zie aldoor als blanke sterren stralen Door 't donkerzware middagblauw, Totdat uw oogen naar mij dalen Van boven de'avonddauw. Van u kan maar bij deelen droomen De lange dag die u verwacht; En wonder blijft uw volle komen Straks aan de hand der jonge nacht. (_Praeludiën_) INVOCATIO AMORIS Dien de blinden blinde smaden, Daar uw glans hun schemer dooft Waar de kroon van uw genaden Weêrlicht om één sterflijk hoofd: Door de duizenden verloornen Aangebeden noch vermoed: God dien enkel uw verkoornen Loven voor het hoogste goed.... Door de kleurgebroken bogen Van de tranen die gij zondt, Worden ziende weêr mijn oogen Als in nieuwen morgenstond: Zien de matelooze wereld Stralen nog van zoom tot zoom; Heel de matelooze wereld Bleef uw ongerepte droom! Laat mij onder uw beminden, 't Zij gij zegent of kastijdt: Blijf mij eeuwiglijk verblinden Tot het kind dat u belijdt. Lust en smart in uwe banden Werd hetzelfde hemelsch brood: Eindloos zoet uit uwe handen Laav' de laatste teug, de dood. (_Vergeten Liedjes_) NAMEN Wat is u of mij een naam, Werelds prijs of werelds blaam, Als de ziel de dingen weet en mint Dieper dan hun naam, mijn kind? Elk ding krijgt zijn gouden naam Eens in schoonheids vol verzaam Als al schoone dingen zijn Zonneklaar en zonder schijn. Daar vervalt het schoone woord Hem wien reeds de zaak behoort, Die haar diepst heeft liefgehad Zonder dat. _(Vergeten Liedjes)_ AVONDWANDELING Wij hebben ons vandaag verlaat! Pas bij de laatste brug Waar 't voetpad tusschen 't gras vergaat, Daar keerden wij terug. Achter ons dekt de witte damp De schemerende landen. Zóó zijn wij thuis. Wij zien de lamp In looveren warande ... Wat gingen wij vanavond ver, Het werd alleen tè laat: Nog verder dan de gouden ster Aan blauwe hemelstraat! Zoo saam doen twee een korte poos Over een wijd gebied!... Nog liggen wegen eindeloos Voor morgen in 't verschiet!... O konden we eens zoo samen staan Aan de allerlaatste brug, En saam en blij er overgaan-- Wij kwamen nooit terug! _(Vergeten Liedjes)_ BIJ EEN DOODE Lief, ik kan niet om hem weenen Waar hij stil en eenzaam ligt In het schoon doorzichtig steenen Masker van zijn aangezicht Dat de dingen er om henen Met zijn bleeke toorts belicht. Lief, ik kan geen tranen vinden Als mijn hart hem elders peist, Waar zijn ziel met de beminde Sterren van den avond rijst En ons, dagelijks verblinden, Hooger wegen wijst. Naar de heemlen van de lage zoden Stijg' de gouden offervlam! Wie kan weenen naar de vroeg vergoden Die de dood ons halen kwam?-- Tranen, lief, zijn enkel voor de dooden Die het leven nam. _(Vergeten Liedjes)_ MAANLICHT Het maanlicht vult de zuivre heemlen Met glanzende geheimenis, De luisterblauwe verten weemlen Van Die alom en nergens is. Alleen de groote zonnen hangen Als feller kaarsen in dien schijn: De ziel herdenkt heur lang verlangen In nietsverlangend zaligzijn. Alsof van achter diepe slippen Haar dolend tasten eindlijk vond Met hare warme blinde lippen Nog lichter lust dan uwen mond. Weg boven dood en leven zweven Wij op in duizelhellen schrik: O kort en onbegrensd beleven Van eeuwigheid in oogenblik!... Het maanlicht vult de zuivre heemlen Met glanzende geheimenis, De luisterblauwe verten weemlen Van Die alom en nergens is. _(Vergeten Liedjes)_ HERDENKEN Nimmer zal de ziel vergeten Schoone wereld waar zij leerde Wat gemis niet had geweten Dat zij de eeuwen lang begeerde: O te lachen, o te weenen, Zich in lach en tranen geven, Tot te lachen of te weenen Wordt der lichte ziel om 't even: O te weenen, o te lachen Tot de neevlen zijn doorschenen, En haar weenen wordt als lachen, En haar lachen is als weenen: Land van lachen en van schreien Tot de stille dood haar strekte, Waar haar smart en haar verblijen Al de zuivere echo's wekte, Nimmer zal de ziel vergeten Schoone wereld waar zij leerde Wat zij zelf niet had geweten Dat zij de eeuwen lang begeerde. _(Vergeten Liedjes)_ NACHT-STILTE Stil, wees stil: op zilvren voeten Schrijdt de stilte door den nacht, Stilte die der goden groeten Overbrengt naar lage wacht ... Wat niet ziel tot ziel kon spreken Door der dagen ijl gegons, Spreekt uit overluchtsche streken, Klaar als ster in licht zoû breken, Zonder smet van taal of teeken God in elk van ons. _(Vergeten Liedjes)_ STERRENHEMEL Nu kunt gij veilig slapen gaan, Nu al de heemlen openstaan: Ziel, wier verlangen eiken donkren wand In ster aan ster doorzichtig brandt, En in de schoonheid van dit tijdlijk land Al minnen moet uw eeuwig lot, Daar uw verrukking uitziet tot Den troon van God. _(Vergeten Liedjes)_ NIETS BINDT ZOO ONGELIJKEN Niets bindt zoo ongelijken, Blijden en droeven, Armen, en rijken, Als dit gedeeld behoeven, Dit, onbewust van geven, Aldoor ontvangen Tot alle leven Verging in één verlangen Dat niet meer zijn kan zonder Zijn alle dagen Vernieuwde wonder Van zegen niet te dragen En zoo verlicht ontstijgen Aan elkander Dat het moet neigen In deernis naar den ander Die leek omlaaggebleven, Maar rijst ons tegen In blind ontzweven Naar ongekende wegen. _(Lente-maan)_ ALLE HEEMLEN VULT DE ZOETE ROKE Alle heemlen vult de zoete roke Van een nooit in bloesem uitgebroken Knoppenzwellende geheimenis: Zon en regen van de lage luchten Voelen wij haar wekken en bevruchten Uit haar beidende bezwijmenis. Door het licht-en-donkere verglijden Dezer doelloos wisslende getijden Streeft een nieuw en vast seizoen; Achter branden van nabije zonnen Is de groote dageraad begonnen Van een andren, blinden noen. En de ziel in elk besterft tot luistren Naar het heimlijk lenteluwe fluistren Van een vreemde stem die lokt en vleit: Die het liefste met elkander deelen, Rijzen stil als bloemen op haar stelen In gescheidene verzonkenheid. Tot hun oogen straks weêr samenneigen En de spiegel van hun eenzaam zwijgen Voor het voorgevoel bezwijkt Dat een nieuwe meester in 't beminnen Ieders hart afzonderlijk komt winnen, En in 't eind dezelfde blijkt. _(Lente-maan)_ AAN DE SCHOONHEID Kom niet, Schoonheid, eer we u zijn bereid In ons huis, in ons te ontvangen; Kom niet vóór de Wereld openleit Breede bedding uwer heerlijkheid; Kom niet eerder: ons verlangen Is sterker dan de tijd! Niet zoolang aan aardes blonde brood Wij ons vloek en smaadheid eten; Niet zoolang met maat van veler nood De overvloed der enklen wordt gemeten; Niet vóórdat ons aller jeugd den dood Om het blijde leven kan vergeten! Als een zuivre zelfverlichte Zegenzware wolkkolon Doemt gij in de diepe vergezichten Achter zeeën maan en zon: Geen gedachte die met felste schichten Ooit uw glans bereiken kon, Maar geen hart dat zich naar simple blijdschap richtte En uw milden dauw niet won! Van al templen u gebouwd Uit de marmeren gedachten Van de schooner levende geslachten, Is er géén die u besloten houdt: Als voor steen en goud U de volkren offer brachten, Vond en zong u 't eenzaam smachten Van een kind in lentewoud! Alwier oogen smartverklaard Aan den einder hunner dagen Uw bestendig weêrlicht zagen, Vreugdes morgen over schemeraard, Hebben vrij en onbezwaard 't Donker menschenhart gedragen:-- Al hun lijden is melodisch klagen Dat gij niet voor allen waart. Bidden niet en handenwringen Lokt de goôn;-- Waar een hart het uit moet zingen, Daalt het ongebeden loon, Neigt de naaste van de hemelingen Zich tot haar bestemde woon. O wij weten wel wat lentedag Al de stille sneeuw die gadert, Van uw bergen dooien moet; Dat zijn uur door de eeuwen nadert, Dat geen hart ontbreken mag Tot zijn gloed! Vochte koelte zoeft door 't bruine riet; Sappen gisten in het dor geraamte-- Overval ons niet in onze schaamte: Schoonheid, kom nog niet! _(Stemmen)_ LETHE "Hoe over 't brandend blind bazalt Vind ik den weg naar Lethe?-- O alles te vergeten Eer de avond valt! "Ik weet dat dood en donker komen Als dit schel daglicht is gebluscht, Maar ik wil diepe klare rust En zonder droomen. "Voor wie als ik van kind tot knaap, Van man tot grijsaard derven, Voor die is dood en sterven Maar verontruste slaap.... "De zoete macht tot lach of traan Gaf mij en nam mij 't leven. Alleen mijn oogen bleven Kijken, mijn voeten gaan. "Hoe vaak sindsdien waar 'k zat en ging, Is langs mijn wakende oogen De lange trein getogen Van aller lust herinnering. "Wat moet ik aldoor zien wat 'k weet? Al 't reddeloos volbrachte, Al 't reddeloos gedachte: Gelijk is wat ik liet en deed! "O eer de dood mijn leden bind' En hen voor eeuwig bedde,-- Wat zal mijn oogen redden Van dezen droom die immer nieuw begint?: "O blanke ziel, o roode bloed, O hart verdwaald daartusschen,-- Wie zal in slaap u sussen Tezamen en voorgoed? "Mijn voet kan vóor den avondval Nog vele mijlen reizen, Wil één den weg mij wijzen Naar Lethe's dal. "Wie over 't brandend blind bazalt Brengt mij naar Lethe?-- O alles te vergeten Eer de avond valt!" _(Stemmen)_ LIEFDES UUR Hoe laat is 't aan den tijd? Het is de blanke dageraad: De diepe wei waar nog geen maaier gaat, Staat van bedauwde bloemen wit en geel; De zilvren stroom leidt als een zuivre straat Weg in het nevellicht azuur; En morgens zingend hart, de leeuwrik, slaat Uit zijn verdwaasde keel Wijsheid die geen betracht en elk verstaat, Vreugd zonder maat, Vreugd zonder duur.... Hoe laat is 't aan den tijd? 't Is liefdes uur. Hoe laat is 't aan den tijd? De zon genaakt de middagsteê: In diepte van doorgloede luchtezee Smoort de akker onder 't bare goud; De vonken sikkel snerpt door 't droge graan; De schaduw krimpt terug in 't hout; In hemel-en in waterbaan Geen wolken gaan; Alleen de wit-doorzichte maan Blijft louter in het blauwe hemelvuur ... Hoe laat is 't aan den tijd? 't Is liefdes uur. Hoe laat is 't aan den tijd? 't Is de avond: in zijn rosse goud Wordt schoon en oud Der wereld dagehel gezicht; Snel aan den hemel valt het water van het licht; En al de windestemmen komen vrij; De laatste wagen wankelt naar de schuur; De dooden wenken aan den duistren Oostermuur; En boven glansbeloopen Westersche schans in groene hemelwei Straalt Venus' gouden aster open Zoo plotseling en puur ... Hoe laat is 't aan den tijd? 't Is liefdes uur. LEEUWERIK Blijft gij nooit éen blanken uchtend, Leeuwrik, zingen hier beneên, Die uw nachtlijk nest ontvluchtend Door de zilvren neevlen heen Vleuglings vindt de gouden wegen Waar uw aadmen juichen wordt, Tot uw zang in vuren regen Naar de koele vore stort; Zingt gij nooit de roode smarten Van den duistren aardenacht, Wordt het bloeden onzer harten Wel gestelpt, maar nooit verklacht?... In het ijle blauw verloren Volgt mijn oog niet meer uw vlucht, Maar uw antwoord dwaast mijn ooren Met zijn zaligend gerucht: Steeds, uit vreugd of smart gerezen, Heeft de ziel uw vreugd verstaan, En tot uwe vreugd genezen, Ons gemeen geheim geraên: Alle smart omhooggedragen Meerdert vreugdes gouden schat: Slechts de vleuglen die ons schragen, Zijn van aardes tranen nat. _(Carmina)_ VERZEN VAN WIES MOENS LIED Vesperbanken als vlinders komen zich zetten in je haar. Ik kus je voorhoofd de witte Bethlehemster over dit avondland luidroepend als een klok! Ik zing de tobogganlijn van je hals. Eeuwig moet ik het bloedige riet bespelen aan je mond: ik heb het fluitewijsje lief van je ziel! EROTIEK Krisdans, fakkeltocht, blinkende skipad hoog: Leven dat ik je brengen moet lijk het stond van kino en nachthonger opengerukt in straatmeisjes ogen; achter de wilde honigvelden van mijn hart, Leven lacht kind met blote tanden reikt je zijn melkwitte handen Zo goed, zo goed! Wees sneeuwster en laat je verslinden in de zachte brand van mijn hand. Ik breng je op mijn tong: wind, hemel en aarde! Als morgen over de wereld luidt hoor mijn Avé. Op de hemel van je ziel laat me bloeien: boom, van je zon, van je luchten, hij strooit zijn bloesems, zijn vruchten, zijn laatste blad en zijn vogelen alle in je schoot. Je draagt de vracht zo licht. Zo lacht voor je mijn ziel, en zingt als want van schepen in de wind, zon en dauw omzoend-- en ik ben je luit aan alle snaren gesprongen van tranen, van lach, van zaligheid! [Illustratie: WIES MOENS] SLAAP Als je ver afzit in de kring --lamp heeft zich over ons verwonderd: opspringende vond zij blijde zonnen om haar: onze gezichten!-- warm bebroeden je mijn ogen. Niet nachtelik is mijne liefde: Ophelia-maan dolend langs moren en grachten, maar een Septembermorgen met zon die de mist vaneenklaroent, en de geur van mijn liefde als van een vers gekalefaterde boot. Ik kom van zo wijd, en telkens weer, de tafel tussen ons in zo onafzienbaar land; de witte berg van je schouder is ver, de zoete klokken over het Meidal van je gelaat. Nu, lijk de voerman in de vriesnacht, wetend gezellige herberg, stallamp en schelf, de polk in het hooi-- over eindeloze banen dokkert mijn hart naar de slaap die in je moederlik is. En lamp legt honig over je zoete leden! WINTERLAND Neer vallen op witte sneeuw de rode roodborstjes als bloedkoralen. Eindeloos wit is witte winterland, ligt als een witte schoot, monkelt naar de zon: korrel voor korrel moet de bleek-gouden graankoop in deze witte winterschoot worden gepletterd. O maar de kamer is 'n avonds een wonderbaar eiland: in pril groen, in room-milde zon ontluiken wij naar mekaar. Wimpers over je ogen zijn lijk zijden batik over de lamp. Wijl je mij reikt de witte kelk van je hals, weer ik voorzichtig --rozeblaadjes op wijn-- je lippen, zoekend de koele sneeuw van je tanden. Ligt eindeloos wit het witte winterland: je liefde kroon ik met witte vogellijmbessen, kransen van roodborstjes slinger ik om je hals! --Blank in de witte sneeuw geplant staat de blinkende brand van het licht door de ruit. En voor de bruid rinkelen de sleebellen hun lied!-- Knapen en meidekens gaan, reizend met de ster, dragen bonte sjaals, oude soldatemutsen, zingen hun deuntjes van huis tot huis. Worden verwacht alom in de wondernacht roze borelingskens, witte luiers opengestreken, wit als de sneeuw: Kersklokken wijd ik voor allen met chrisma bereid aan je mond! DE WEG De lange deemoed is de weg naar u, o Volk, moeder der geslachten. In uw wijde mantel bergen de zachte kinderkens nog hun bang gezicht. Uw grote zonen en dochters wenkte gouden gewuif gij ziet hen van u gaan, die schreiende geboren uit uw vrolik vlees dat uw lach als een golf naar de sterren hees! Uw hart is een zoet tabernakel, blauw Als het kleed van de Lieve-Vrouw. Maar in uw dromen, die rood en goud aan de einder staan, moeten gehelmde krijgers, koninginnen in kanten gewaad, bonte stoeten over de aarde gaan. Uit u ontspringen jaar op jaar als van een heilige eik twijgen wier teer uitlopen het land verjongt. --O Moedige, die steeds uw verdriet wegzongt!-- En voor de zwerver spilt gij iedere dag, de nooit-gestremde rijkdom van uw moedermelk: want diep is de bron van uw kracht, dieper dan elke weëekelk. De lange deemoed is de weg naar u, o Moeder-Volk! Wij voelen stille zegeningen trillen in ons handen, vlammen die vredig in ons als havenlichten branden, nu moeten wij komen een voor een: naar uw mantel die van peerlen als een toren rondt, naar het kwelende lied van uw oerfrisse mond, naar uw melk-overdaad, uw blanke wonder van toeverlaat, O Moeder, eeuwige moeder, Volk! DRIELUIK Loopt hij met zijn meisje langs witte maanpaden-- ver ronken de kermisorgels en de Bengaalse vuren zieltogen in het dorp-- hij vooist haar al de zoete wijsjes van zijn hart, want zijn hart is een weke occarina. Ronde boomkruintjes, haar ogen, waaien gestaag hun bloesems in zijn hand. Maar hij is soldaat die op nachtwake staat-- nacht: blauwe cowboyfilm; zeebrand blikvuurt: alle einders langs, de opalen, buitelen de nachtegalen!-- Drievoudig ontbloeit zijn heimwee: Zondag-dorp-meisje, en hij loopt een pas of wat, kuchend als het treintje dat hem naar huis voert ... Dan, onder de sterrewielingen staat hij verloren, en kijkt scherp uit, als een stuurman. Drinkt hij zijn pint met de dorpskameraden, brult zijn keel schor, danst vonken uit de vloerkarelen-- een plotse, koele dronk doet hem opspringen: "mijn lief!" en hij wipt de straat over als een jonge haas! APOTHEOSE _Aan E. L. T. Mesens_ Volbrachte taak, o vrij zijn, heiliging. Nu gaan liggen met de wind om torens en achter hagen, vertrouwde luiken sluiten, uitbreken met de fluiten van de regen die aanzet als een eskadron. Als in de stad je vreugde ontsprong met de lichten alle. God keurt de stad als een diamant zij brandt tussen Zijn vingeren. Hij is het die de aarde heeft gezet ronkende bij in de kelk der hemelen en schept de vloed der straten: Ganges voor de vlekken van een ganse volle dag op je ziel! In het ordinaire spijshuis waar alles je vreemd was, je maal en de mensen, hebben een oude cel en zijn partner, een bleek violonist, je vreugd opgewacht en haar onthaald op een lied dat zoet is als de wijn waarop men de dorpsbruid onthaalt, zoet--en gebarsten van honger als de mond van een krantevrouw in de vriesnacht! En of iemand je zegt: "het zijn maar vulgaire stadsmuziekanten" Tziganen zijn zij voor jou, hun spel is van liefde en honger, eindeloze hemel over de steppen! En het is deze zelfde avond dat op je weg wordt gezet een moedertje, en je ziet hoe de regen op haar mantel gestolde paarlen laat, de laatste bries, waarin de dag uitblies, heeft al het goud der herfstblaren aan haar voeten gewaaid, al het goud van je verering aan haar oude, wankele voeten! Op je bloed, als een vloot triomfant: wil de stad te zetten blok na blok tot een kathedraal over haar; uit het gonzen der stemmen millioenen, tinkelen der trems: kinderen roepend mekaar van ver en nabij (je ziel gewerkt door alle geruchten als rook die in de regen slaat) bronzen klok voor haar lof, en de lichten van je liefde van pijler tot pijler! O te zijn in dit avonduur om haar van de Stad de grote minnaar --je draagt haar op je hand zo men ziet heiligen dragen kerken en kloosters op hun handen, lach van je ziel doolt met de blauwe wierook uit je pijp door alle straten, En de muziek van je ogen hommelt ver het land in dat zich alom heeft gezet aan de stad als een lief aan haar Hoogliefs voeten. LIED VAN DE ARBEID Vandaag is het over mij gekomen en het is zo groot, mijne vrienden laat mij het verhalen. Ons woord is anders geworden, vaste klank kwam in onze stem, en ons gebaar tekent de komende visioenen op de lucht-- wij: bouwers met horizonnen! De grote wind die komt van de zee en de vlakte hij brak het water los, de pleinen heeft hij witgevaagd. Meeuwen tuimelden over de stad, de zon is uit de wolken gevallen. Dit is het grote Hosannah: de mensen laten zich dragen op de wind, dit is het grote Hosannah van de wind en de wolken die zingen door de mensen --en de ongeboren kindertjes zijn als dolende sterren in de schoot hunner moeder! De grote wind die komt van de zee en de vlakte. Zo is dit lied gevaren uit mijn ziel --mijn ziel was de warme, ronkende haven, luw nest voor de tochten en de tijen-- als een galjoot geschoten in zee, als een ranke galjoot ten dans gevoerd, dans van de baren en de kimmen, dans van het land waarin de baaien zich hebben vastgebeten. Overal waar deze galjoot voorbijdanst zullen de mensen samenlopen op het strand, en een jubel zonder einde zal zich leggen over de wereld. Want mijn galjoot draagt het evangelie van al mijn dwalen en van mijn berouw, de goede, vreugdevolle tijding --schalt de wereld, stem is overal van de daken en de telefoonpalen, van de elevators, klimmasten voor het havendiet!-- Ik vond mijzelf in de sterke, smartenrijke Arbeid, en niets is meer van mij-zelf maar alles is van u, en u, en van allen; het is éne goddelike ritme dat ons allen beweegt, de liefdegolf in de vrouw, het loerend instinkt in de man, het is alles één: wat de grashalm richt naar de zon, het meisje doet knielen aan haar lief, alles één in de grenzeloze, meteloze omarming Liefde! Zo, lijk een kind dat al de wonderen van zijn moeders gelaat ontdekt, de dauwige ogen, de kittelende wimpers, de mond, en ook dit groefje dat aan haar mond ontspringt, en er zijn nog zovele wonderen in haar warme hals en onder het haar over haar slapen, zo machtig vele-- o weer dit leven te ontdekken, mirakel achter mirakel! Als een die in het witte vlees van zijn lief zich voelt als een zwemmer in wentelende wateren --uitrukken! uitrukken!-- het is zo ver, en zo ver, en het is zo goed! Zo goed als een klokje diep in het dal, de lauwe geur van veevoeder overal 's avonds over de dorpen lijk een offerande. VERZEN VAN WILLEM KLOOS PERCY BYSSHE SHELLEY _AAN CO REYNEKE VAN STUWE_ I. PROÖIMION Soms, als men diep in zijn gedachten klimt Naar de aan het zwarte azuur te ziene plekken, De veel licht-eeuwen verre nevelvlekken, Wier magisch scheemren weifelend verschimt, Verlangt men naar omhoog, waar 't vonkt en glimt, Beide armen ijlings voor zich op te strekken In forschen uitzwaai, 'of ons vleuglen dekken, Die daarheen voeren, waar aan verdre kim 't Paleis komt rijzen, en onsterflijk wonen Al wie op aarde in 't Onverderflijk-Schoone Leefden, en schiepen wat niet kán vergaan. Ach! 't menschdom ging hen voor hun hoogheid loonen.... Aischulos vluchtte voor der burgren hoonen, En Shelley is op zee door moord vergaan. 2. VÓÓRGEVOEL Wie ging, met snelle stappen, slank, gebogen Een heel klein beetje 't hoofd, langs 't ruischend strand? Daar heft hij plots zijn Aanschijn en met oogen, Vaag en toch klaar, uitkijkend naar den rand, Den versten zoom des horizons, waar vlogen Vogels, als vlekken op den heldren wand Des eindloos-wijden hemels, en zijn hand, Als vogel-zelf, zich zwierend naar den hooge, Leek hij zoo klein daar, in 't heelal-ruim staande, De onsterfelijke Shelley.... Zwaar-diep-luid, Een beest, dat bulkt naar onbereikbren buit, Galmt dof de zee, golven op golven slaande: Dees wéten 't wel, want, ach, slechts weinig uren later Lag 't goddelijk genie, als lijk, vèr, diep in 't water. 3. DE MOORD Het ranke lichaam van de boot (de haven Uitschietend als een meeuw opeens, met volle Zeilen, die heftig inderhaast zich bollen) Scheert over 't zeeschuim reeds, waar, in wild draven, ('s Afgrond's mysteriën het doodssein gaven) Zij streeft den stormwind tegemoet te hollen, Wijl, achteraan en naast, twee even dolle (Als, ach! op roof-moord uitgestuurde slaven) Barken snel reppen. Dan komt Duister vallen: De mist ligt laag op 't water: zien en hooren Vergaan, alleen de horens hoeënd schallen.... Hol-dof een botsing bonst: men raadt een smoren, Door dichte witheid, van twee lichte gillen[*] En verder niets dan Dood, de diep-in stille.... [Voetnoot *: Van Capt. Williams en Charles Vivian, den scheepsjongen, Shelley's medeschepelingen.] 4. SHELLEY'S STERVEN Voorover, in het boot-ruim, lang-uit lag Shelley en las.[*] De wilde golven sloegen Luider en luider langs de zijden, droegen Hoog-op het broze vaartuig, met geklag Van schril zoevend gieren door want en stag, Die knerpten. Hoorde-i niet, hoe de andren joegen Hierheen en daarheen, zuchtten, riepen, kloegen? Hij las maar, las, totdat hij niets meer zag ... Toen stond hij op, verwonderd: neevlen drongen Overal áán, en plots ... een donker blok Komt dreigend door die misten opgesprongen ... Hij wankelt door den donderenden schok ... "Is dat de Dood? ontvang me ..." en willig glijdend Valt hij de diepte in, zwijgend, de armen breidend. [Voetnoot *: In Keats' _Eve of St. Agnes_, dat omgeslagen in zijn zak werd gevonden.] 5. BEKENTENIS VAN DEN MOORDENAAR[*] Wij waren jonge wilden: o, de vloek, Te moeten jong en dwaas zijn: niet te weten En tòch te doen ... wel gauw weer is 't vergeten.... Maar later ... later.... Ach! 'k ben moede, ik zoek Naar woorden, om te sussen mijn geweten, Doch vind er gééne.... Zie daar, in dien hoek, Daar staat Hij en hij glimlacht: schijnt te meten Den afstand naar mijn bed ... geef mij dien doek, 'k Moet hoesten weer: bloed is 't: ik voel 't, als rijden Mij duivlen door de borst: 'k zal 't snel belijden, Want haast begeeft mij de adem ... en ik sterf: 'k Heb eens in 't stormen der Toscaansche baren.... ... Geef, geef mij de absolutie of 'k verderf.... Voor geld een Engelsch scheepje omvergevaren. [Voetnoot 1: Zie W. M. Rossetti's Memoir of Schelley, blz. 126. (London, John Slark 1886).] 6. SHELLEY'S VERSCHIJNING Stil was 't, toen Shelley snellijk tot mij trad.... Ik zag hem nauw, maar voelde zijn nabijen Bovenaardsche' adem om mijn hoofd zich vlijen, Zóó zacht, alsof er op een buiten-pad, Waar niemand loopt, een zoeltje gaat: geen blad Omhoog beweegt: men merkt alleen zachtblij een Vreemde verfrissching langs zijn slapen glijen.... Eerbiedig wachtte ik roerloos, waar ik zat: "Hoor naar uw Ziel, die gij nauw weet, die binnen, Ver achter 't aardsche schimmenspel, zich wiegt Op eigen levensdiepte, waar 't beminnen Eindeloos-door om 't Eeuwig-Schoone vliegt, Lijk in 't Heelal-ruim om de nooit te kennen, Der zonnen Zon, al andre zonnen rennen." 7. VERVOLG Zóó voelde ik: Shelley zeide 't, en een vrede Van veilig weten zeeg er door mijn heele Wezen tot in mijn diepste ziel, die 'k spelen Hoorde van ver, stil-eenzaam op de breede Weiden der eindeloosheid, en haar beden, Om één te wezen met het Al-zijn, kweelen Weer ging, heel diep-inwendig, als zoovelen Dat sinds hun vroegste, droefste jaren deden.... Doch Shelley lachte en riep, terwijl hij schudde 't Jong hoofd--dat lachen scheen als zilvren bellen:-- "Gij moet niet langer meer uw Zelf wreed kwellen, "Gij liept nooit mede met de doffe kudde "Van wie graag, door den Dood, in 't Niet vervlogen: "Gij zijt U-zelf, strikt-vrij van Schijn of Logen." 8. VERVOLG "Gij wist, als Ik, van deinzen niet noch wijken, "Gij stoordet nooit aan dwazen u, die smaadden, "Maar gingt, door niets weerhouden, vroeg en spade, "Uw eigen echten weg naar 't hoog Bereiken ... "Naar 't Diepste dalen en naar 't Verste reiken, "Naar 't niet te noemen Eerste, Oneindge raden "En, schoon met Denken's eeuwgen last beladen, "Toch nimmer, geen sekonde ook maar, bezwijken. "Wijs-zijn, niet hopen maar ook geenszins vreezen, "Terwijl men stil-gestuwd omhoog blijft dringen "Op 't pad, u door uw diepste Zijn gewezen ... "Dát was de weg, dien alle dichters gingen, "Die niet om zelfs-wil maar om Zielswil zingen ... "Zoo blijf, wat gij steeds zijn woudt, een van dezen." 9. ANTWOORD VAN MIJ Meester!... vergeef, dat 'k U zoo noeme in schromen, Maar met een diepe, als bovenaardsche vreugd, Sinds 'k als een vaag-ontroerend na-geneugt Van overschoone en lang-geleden droomen, Die in 't koud daglicht plots weer vóór ons komen, Uw naam--o, hoe dat oogenblik mij heugt!-- In de' allereersten opgang mijner jeugd Met wijdingsvolle ontroering heb vernomen. Ik zag hem ... lás hem ... wist niet, hoe mij wierd.... Groeide er een verre erinnring in mij wakker, Dat ik, in vroeger Zijn, met U als makker, Heb vrij door 't Engelsch heuvlenland gezwierd? O, is de heele Menschheid, hier op aard verschenen, Eén bonte ontbloeiïng van het diep-in Eeuwig-Eéne? 10. VERVOLG Spiegelt, wat elk beleeft, terug in 't Groote, 't Oneindig-diepe Al-wezen (achter 't schijnen Van dit en dat en wéér wat, 't Uwe en 't mijne) In 't Eeuwge Denken, waar, in durend stooten Van Neen op Ja, van 't Kleine tegen 't Groote, Onder steeds reddeloos geleden pijnen, Waar zich vergaan in voelt het Teêre en Fijne, Het Levensraadsel uit is opgeschoten? Moet men getroost dus, weg van ál vergeefsche Klachten om heel ons klein, persoonlijk Lijden, 't Al-eenig eeuwiglijk-bestaand goed-geefsche, Het God-genoemd goed-nemende te al tijden Machteloos eerend, verder in goed-leefsche Koelheid het Goede doen, het Slechte mijden? 11. SHELLEY'S OORDEEL Doch Shelley's stem zei, klinkend als het golven Van wind door slank-getopte popel-takken: "De aarde werd woonoord voor gespeende wolven, "Die met hun jonge tanden alles pakken. "Dra zullen dichters wonen in barakken, "Waar, als zij daags hebben gespit, gedolven, "Zij worden heengedreven door de kolven "Van vunze Bolsjewistische Kozakken. "'t Menschdom is als Natuur, waar allen strijden, "Geroofd wordt eeuwig-door: 't gaat op en neder, "Dees wint of die, maar 't is tot schâ voor beiden. "O, vlieg, vriend, met mij mede, als lichte veder.... "Hierboven is het zalig, waar in wijden "Kring alle blauwingen zich om ons breiden!" 12. SLOT Toen lachte ik. "Meester, in die hooge streken, "Waarheen mijn droomen ging in kinderjaren, "Wanneer ik zat lange avonden te staren, "Wijl alle sterren naar me, als oogen, keken.... "Voel _ik_ mij, die maar 'n aardling ben, een zware, "Veel minder thuis dan Gij." Gelijk een bleeke Straal van de maan, dien bladbeweeg kwam breken, Was Shelley, als een waan, plots heengevaren.... "Illusie, gingt gij?" zei ik zacht. "Waar bleeft gij? "Muziekvolle ademing uit beetre sferen, "Die eenmaal 'n oogwenk hier op aard verkeeren "Kwaamt, om te vlieden, óók te gauw toen ... streeft gij "De oneindigheid der Ruimte dóór weer, om te ontmoeten "'t Verbeelde Kernpunt van dees Chaos,datwij groeten ...?" TER GEDACHTENIS AAN ALPHONS DIEPENBROCK I Ofschoon Gij ligt nu, wit als sneeuw, geloken Die levende oogen, o, voor goed, en 't woord, Het aardsche dat hier spreekt, niet wordt gehoord Door wie als Gij, als élk eens, diep gedoken In 't grondloos-Eéne-en-Eeuwige-ongebroken, Leeft, maar met alles saam, onsterflijk voort ... O, 'k roep U toe--Uw rust wordt niet gestoord-- En 'k roep dus, nógmaals, woorden wáár gesproken Vóór 't Hooge en Onaanschouwbare Aangezicht Van 't Eeuwge Zijn in 't allerdiepst des Levens: Gij waart een Hooge, een Goede en Wijze tevens: Diep in Uw Binnenst leefde Uw ziel in 't licht, En wat in dat diepst Eigne zong als 't Levend-schoone Schiept ge om in 't heerlijk-klagend juublen Uwer tonen. II 't Allerdiepst Raadsel dezes Levens nam Uw innigst In-zijn óp weer in zijn schoot, Dat altijd, sinds het uit dat Eeuwge vloot, Terug verlangde naar waar 't eens van kwam. Wij andren dwalen verder, tot de vlam Ook van òns Zijn vervaagt tot avondrood. Wat is de mensch? Wat weenen we om zijn dood? Want staan blijft steeds ons aller Moederstam, De Menschheid, die staêg groeit en bloeit, en bladen Na bladen vallen laat in 't kerkhof-zand, Maar nieuwe komen weer aan allen kant. De onpeilbre Kern des Zijns leeft, diep geladen, En eindloos, door der eeuwigheden tal, 't Al-zijn zich wiegt zoo, stijgende na val. III Maar is er dan geen Troost? De Troost is deze: Hij, die der Ruimte oneindigheid bespiedt, Weet, dat heelallen daar vergaan en ziet Een nieuw opvlamme' als men die taal kan lezen: Maar éens komt toch 't ontzachlijk uur gerezen, In der aeonen onbeperkt verschiet, Dat alles saam vernevelt tot een Niet En ná dien zal er _niets_ meer, _niets_ meer wezen.... Niets? Ja, toch Eén, het Eenge, wat bestaat, Dat droomt, zichzelf genoeg en nooit vergaande, Het Absolute, bóven Goed en Kwaad; Diep in-zich weet het zich 't Alleen-Bestaande. De wijsgeer noemde 't God, met kalme stem: Wij voelen, weten, denken niets dan Hèm. IV Want uit Zijn Geest zijn we allen voortgekomen, Glanzend of walmend voor een korten duur, Als vonk of damp uit dat Ondoofbre Vuur, Dat scheppend baart Zijn eigen Wezensdroomen. Wij meenen dat wij zijn: wij voelen stroomen, Door hersnen, aêren, als een levend vuur: En tòch wij zijn slechts wanen van een uur, En worden aan het eind weer opgenomen In de eeuwig-ondoorgrondbre Bron des Zijns, De Vlak-nabije en Onbereikbaar-verre, Waar elk naar haakt in onbewust gepeins, Wanneer hij ziet in mensche-ooge' of in sterren, In stil vermoeden van iets Hoogs en Reins, Van uit de schaûwen dezes aardschen Schijns. V Dit laatste woord, niet voor mijn binnenleven Maar voor de wereld, jegens U van mij, Op aarde hier. Want, wat ons nu nog schei, 't Gordijn des Levens, met een rustig beven Zal _ik_ ook eenmaal zien omhoog-geheven En naar Uw beeltnis in der Eeuwgen rei Staren, tot stil Uw wenk mij roept, waar zij, Die 't diep-in meenden, eeuwig zullen leven. Dan zal ons spreken zijn van 't stil-vermoede, Dat woordloos door ons beiden werd gevoeld, Het eindloos hoog-uit Klare, Zuivre en Goede, Dat glanst, óók waar de wereld woedt en woelt.... Maar, mocht het eeuwig nacht zijn, waar Gij zijt, Blijf, òns toch heilig, diep gebenedijd! VI Maar neen, mijn laatste woord mag zóó niet scheiden Van U, die zwijgend ligt in stilte Uws hofs; Eer dan iets koels hier, passen diep-geschreide Tranen, ras wijkend voor iets stils en dofs, Dat diep in 't hart met onweerbarstig lijden Peinst, tot het òpvloeit in een zang des lofs; Wij leven allen in den Droom der Tijden, Dien 't Eeuwige ons boetseert uit schijn des stofs. Wij zelf zijn droomen van een dag slechts, wetend Zelfs niet het Diepere onzes eignen Zijns, Zwevend op 't eeuwiglijk-onpeilbre, metend Haarfijn àl lengten, breedten onzes schijns, Maar voelen 't Eindelooze niet daarachter, Dat zwoegend werken moet, in weene'? of lacht er? [Illustratie: WILLEM KLOOS--NAAR ANTOON VAN WELIE] VII Alweêr een weifeling? Weg, weg ... wij voelen, Omdat zij dieper dan ons denken gloeit En, lichte bloem, omhoog naar 't zonlicht bloeit, De zekerheid, (ondanks dien schijnbaar-koelen Heelal-storm van ontstaan, die komt bespoelen Ook 't aanzicht dezer aarde nooit vermoeid) Dat, schoon de mensch zijn Aanzijn soms verfoeit, Het Al-zijn schoon moet wezen van bedoelen. Daarom zingt lof, al ziet gij schreiensrood Om al de ellende dezer wereld tevens, En laat ons kalm, in 't eind-uur onzes snevens Omhoog zien, als we ons-zelf zien geestlijk bloot.... Hij maakt àl goed. De diepste Grond des Levens, Voor wien wij schijnen zijn, is naamloos groot. AAN DE ONBEKEND-BLIJVENDEN God-dronkenen, die diep-in zingend leven Altijd-maar-door, al zwijgt hun mond, die wonen Sinds hun geboorte in 't onuitspreeklijk-schoone, Waarin hun ziel stil droomt: hun zinnen streven Naar altijd dieper-voelend schoon-ziend beven Bij al wat aarde en hemelen hun toonen Aan visioenen die hen heerlijk loonen Voor àl des Levens pijnen, tot hun sneven. O, mijne broeders al, gij, Onbekenden, Die kwaamt en gingt, maar zonder ooit te spreken, Daar gij verkoost met geen geluid te schenden De heil'ge stilte van het diep-in leken Der onder oogenrand gebleven tranen Om mensch-verdwazing en der aarde wanen. VERZEN VAN MARGOT VOS LENTELUST Zoo in den zingenden hof Met de merels en madelieven Met het blijmoedige lof En de harige honigdieven, Zoo als een doeniet den dag Uit den zondronken hemel te kijken, Dwars door het feestlijk gevlag Der bloeiende appelrijken, Vind ik de zaligheid weer Die de wereld verloren waande, Ben ik bevrijd van begeer, Houd ik den hemel staande Op mijn gezuiverd bloed Waarover de winden wimp'len, Ben ik van blijdschap gevoed: De simpelste onder de simp'len. Boven mijn hoofd sluit de tijd Zijn eeuwig-bloedende wonde, Heft mij in 't zorgeloos krijt Van de fluitende vagebonden, Houdt mij van schoonheid omschuimd, Van zil'vren zangen volzongen, Stuwt de groot-golvige ruimt' Aan 't klein eiland mijner longen. Mijn wordt het gansch gewelf; Daar is geen raadsel, geen wonder. Ik ben de schepper zelf, De wereld duikt in mij onder. De dagen stijgen uit mij Als hel-klapwiekende duiven, De nachten komen in mij Den zomersenen wierook wuiven. Ik draag de wel en de wolk, Ik draag de ster en de rozen, Ik draag 't opstandig volk Van winden en waterhoozen. Aan mij de zachte borst En de zwarte vlerken der eeuwen Aan mij de levensdorst En het eindloos stille sneeuwen. Zoo is het evenwicht Over mijn tweelingoogen, Zoo is al last en licht Even zwaar uitgewogen. Zoo is er geest noch stof, Wijsheid noch wereldweten, Zoo in den zingenden hof Ben ik van God vergeten. ONTWAKING Onder de zon wordt een wonderdroom, Weidsch als een waaierboog. Merkt ge onzen machtigen onderstroom? Wij heffen de zee omhoog! Zwaar rollen de golven, aan ruischingen groot, Als de storm die te nacht in den horen stoot. Al wat we zagen was eeuwig grijs. Binnen gesloten schulp Werden we en wiesen we op ééne wijs; Ons rijk was de smalle stulp! Wat dreef ons begeeren naar ruimer gewelf? De groei onzer ziel, ons ontwaakte zelf! Boven ons wijken de wolken weg, Zeilen de zon voorbij. Keert ons nog heden het oud beleg, Toch worden we morgen vrij. Toch zullen we morgen ontbonden staan En ver boven 't kleine de vleug'len slaan! HET IS MEI O de zonne de zonne die danst op de wei En de leeuw'rik die danst in de lucht, En de perelaars breiden zoo breidelloos blij Naar den hemel hun sneeuw-witte vlucht! En het rozige schuim aan den appelaar ruischt Of de zee door zijn juichende takkenschaar bruist; En de zonne de zonne die danst op de wei ... _Het is Mei, het is purperen Mei!_ O de zefir de zefir die zingt in het licht En de bij zingt de bloei-hagen door; Over stekel en naald, tusschen dorens en blad Zoekt zij zoemend het goudgele spoor. En het honingzwaar huis aan den stengel dat juicht Van geluk als ze binnen zijn vensteren buigt, Waar de blonde kaboutertjes oop'nen den rei _Van den Mei, van den purperen Mei!_ O de beke de beke die huppelt voorbij, Of 't een spelensreê makkertje waar', Dat met grillige kransen van schaduw en licht Heeft doorvlochten het goudelend haar! En heur kirrelend lachje dat luidt er zoo zoet Of een torteltje roept uit den perelenvloed Met een perelenkeeltje, zoo zorgeloos vrij: _"Het is Mei, het is purperen Mei!"_ O de zonne de zonne die danst in de wei Op de maat van den lustigen wind, Die de bloemekens zoent op de blozende wang En den wolken den gordel ontbindt! En geen boom in het veld waar geen vreugde-doen huist; Slechts de knotwilg bolt grimmig zijn zwart-bruine vuist Tegen 't twijgjen dat sprong uit zijn greep met een blij _"Het is Mei, het is purperen Mei!"_ GRAUW WEDER Zonne zonne, zet aan, zet op! Steek toch die taaie slemp in tweeën! Stoot uw goudzwaard de wolken in Dat ze bloeden als roode zeeën! Zend uw rankvoetige stralekens Met de starren in 't glinsterhaar! Laat ze kloppen en wederkloppen Aan de weerbarstige winterknoppen, Groot wond're wonderkens liggen daar In vast versloten schalekens.... Zonne zonne, zet aan, zet op! Dinder die wonderkens uit den dop! Zonne zonne, waar zit ge toch! Hadde ik uw gulden riddersporen, 'k Sprong de grauwe almachtigheid Dwars door naar uw verstoken toren. 'k Luidde al lustig het belleken Tegen de karmozijnen poort: Ik zou klinken en wederklinken Heel het hemeldom oprinkinken Van Oost tot West en van Zuid tot Noord In één hooveerdig relleken.... Zonne zonne, waar zit ge toch? Zijn uw oogschellen geloken nog? Zonne zonne, zet op, zet aan! Word toch de wereld welgenegen! Laat uw doorluchten levenslust Over de aarde flikkervegen. Tik met uw blinkende hamerkens Hier en ginds en in al 't getij; Laat ze springen en wederspringen Op en neer, tot vermetel zingen De lucht doortrilt als een sterk en blij Gejoel van vrije kramerkens! Zonne zonne, zet op, zet aan! Zet ons midde' in de Meiebaan! AVONDZWIJGEN Ik weet niet wat de' avond zoo stil doet zijn.... Komt het van 't zwijgen der wilde merels, Of van de peinzende sterreperels, Of doet het de stervende zonneschijn Die zachtkens zachtkens de kim toespreidt Zijn vlinderteêre doorzichtigheid? Ik weet niet wat de' avond zoo stil doet zijn.... Liggen de luide dingen versloten Achter verzegelde zilveren sloten Die over de verten genageld zijn? 't Is al zoo zwijgend omneêr gegaan En weggeborgen en afgedaan. Ik weet niet wat de' avond zoo stil doet zijn, Als had ze een heerlijk kind verloren En roerloos zat in heur blauwen toren Van eenzaamheid bij heur roode pijn Die dieper dieper vervloeien ging Tot zwaarmoeds-duist're herinnering. Ik weet niet wat de' avond zoo stil doet zijn.... Worden de zonden zoo zwaar gewogen Dat neêrwaarts neigen de trotsche bogen In donker-purperen deemoedslijn En wacht doodstil het ontroerd heelal Of de genade ook komen zal? WAT LOK JE Wat lok je, Wat mok je, Wat glans en gok je, Klein stommetje uit het oogeland! Als 'n klokje, 'n Klein klokje, 'n Glinstervlokje, 'n Blauw blommetje van het hooge zand. Wat vlei je, Wat blij je, Wat spelemei je; Wat oogel je uit dat blond kozijn! Als leien Te vrijen In rozeweien Blauw vogeltjens met den zonneschijn. Wat blink je, Wat pink je, Stout smeekelinkje; Princesseke bedelt erbarmen maar. Want 'n vinkje, 'n Klein vinkje, 'n Heel klein vinkje Wil nestelen in mijn armenpaar. BOETEGANG Het belken klept de kerstenrij Uit held're verten naderbij.... Aan 't altaar is 't zoo vroom en stil Bij 't kindeke en de vrouwe zoet; En 't kleen bescheiden keerske brandt Zijn wond'ren, zacht-zachtblauwen gloed.... Aan 't altaar heerscht zoo hooge rust Die 's werelds wee al overwaakt En staeg de wonde voeten kust Van Christus, nederig en naakt. Daar ruischt een volte in de poort Die aan Maria's ruste stoort.... Een weelderige kleurenvloed Golft door Gods heilig bruidsvertrek En purper en sameet beschaamt Het kindeke in zijn poover dek. 't Is of het kleine keersken bangt, Van schitteringen overblaakt, Of armer aan het kruishout hangt De Christus, nederig en naakt. Gaat zoo de ootmoedigheid ten zoen Om donk're zonden af te doen? Zoekt zoo de ziel de ijle sfeer Der godd'lijkheden, overberst Van pronkselen en wereldpraal Die loodzwaar op de vlerken perst? Hij zwerft wel ver van 't vrome land Die goudzwaar ter ontferming naakt! Hoe luttel weegt de lendenband Van Christus, nederig en naakt!... DE MAAIERS De maaiers komen in de blauwe kielen Met de vroegzon vreugd'loos uit het heideland, Met loome lijven en verslapen zielen, Met de hooge zeisen aan den gordelband. De gele haver zal geen avond vieren Maar gesikkeld liggen in het late licht; De moede maaiers als gedreven dieren Gaan zich woordloos wijden aan hun zwaren plicht. En ze maaiemeien en ze zwaaiezweien Als witmolenwieken door het volle graan; En het ritselruizelt aan hun struische zijên Of windvlagen wiss'lings langs hen nederslaan. Zoo vroeg in de koelte en in groeiende zoelte Gaan ze felgebogen door den flikkerdag, Tot de zeise zwijgt en het goudgewoel te Verstarren ligt van zijn laatsten slag. En de maaiers trekken in hun blauwe kielen Met de avondstarre naar het heideland, Met versloopte lijven en versloerde zielen, Met de hooge zeisen aan den gordelband. CANTECLEER Bonte trompetter, Bloeiender lust Blinkende ketter, Kort is uw rust. Steekt g' in de luchtsmoor Brandende taal, Schemering vlucht voor Uw hoornsignaal. Relt ge de belle, Wekkert een vlucht Klinkende schellen Wakker de lucht, Woelt er een stoutvlerk, Hemelgenoot, Al het schoon goudwerk Open en bloot. Zilveren schalen Storten in 't land; 't Regent koralen, 't Regent briljant. Waar is de muiter, Waar is de dief? Vang je, hoogfluiter, Gouden gerief? Bonte trompetter, Boven den tijd Wekt uw geschetter Werelden wijd! Wekt ze, tot leven, Zonnig en blond, Boven den beven- -Den horizont! STORMLIEDEREN I Zie, de luchten waaien tot een duister ruim En de wind wordt vrijheer van den vloed En de bladers dansen op z'n dolle luim De muziek der regens tegemoet. Uit de zomerstilte barst het herfstjolijt: Elke boom een feestzaal vol gedruisch, Elke beek een doorgang vol bedrijvigheid, Ieder dal een open lustig huis. In z'n Oostersch tooisel trekt de laatste trein Van genot en leven door den dag; 'k Zie de vlinders varen op het stormrefrein Onder rijke overzeesche vlag. Schelle najaarskelken bloeien wild en bont Aan de zwarte steilten van den dood, Of de laatste leefkracht door hun koop'ren mond Op uitdagend zingen henenvlood. Dit is heerlijk einden, dit is nedergaan Zonder ijd'le klacht en zonder spijt Op de donkre hobo's van den nachtorkaan Tot den diepsten burcht der eeuwigheid. II De stormbruid ruit de bladers op Tegen het oude woudgezag: Beter in één roes te vergaan Dan te verdruilen dag aan dag. Hoor je dat ruischen, breed en frisch? Hoor je dat golven, zwaar en groot? Dat is de opstandigheid die luid Aan de verstarring weerstand bood. Wie nu niet tot de daad ontwaakt Moet tot de pit verschimmeld zijn. Daar is geen lust, geen droefenis Te machtig voor dit hoog gedein. Daar is geen enk'le ziel te zacht, Daar is geen enk'le borst te broos; Daar is maar één meesleepend lied Van stormgeluk, al eindeloos. En wat nog nooit gevlogen heeft Schiet slank en snel de wolken in; En wat nog nooit bewogen heeft Rukt van zijn vastgeroeste pin. En uit de vlakte en den vloed En over zee en bergbazalt Borrelt en breekt de bende baan Die duisternis en nevel spalt. Waarheen dit luisterrijke spel, Waarheen dit weergaloos gewiel? Tot d'opperste vollustigheid, Tot de bestemming van de ziel; Tot stillen hermelijnen nacht, Volmaakt van lijn en tinteling, Waar alles alles is gevuld Van glanzende verzadiging. III O groote ruischelaar, Snelwiekig wonder; Hoe wordt de kranke dag Zevenmaal gezonder Als g'uit de wolken scheert, Als g'aan de vlakte veert, Als ge de golven keert Over en onder. O groote ruischelaar, Breedvlerkig wezen, Nauw staat de hemel vol Regen gerezen, Of met een schuddering Van uw gezwaaiden zwing Zwiept gij de zonnesching Over de vreezen. Wolkenrot, wintergod, Waar werpt g'uw anker? Zeeën zijn veel te klein, Bergen te wankel. 't Sterrenheir stilt u niet, Nachtdonker drilt u niet, Maanvreê vermildt u niet, Bandlooze zwanker! Doch zijn uw wegen ook Wild, woest en woedig, Ergens in 't ongezien Wordt ge vroom en vroedig. Splijt u een sterker wil, Siddert uw albedil, Staat gij gebogen stil, Eindloos ootmoedig. IV Hoezee! daar jaagt het heksenspan Der dolle regenbenden an! Ze dragen sneeuwen hoozen, Een rok van waterrozen, Een schel blazoen, een felle speer, Aan ied're steek een raveveer.... Ze blikken op noch omme, Lijk een bezeten dromme Ze suizen over struik en blom En slaan de bange boomen krom.... Berg weg, berg weg uw leven! Het is haar àl om 't even. En wilt ge niet, al goed, al goed, Ze rijde' u schaat'rend onder heur voet! De vaart schiet zwarte vlerken aan, Wil uit zijn donker bed vandaan En heft zich boven 't gele riet En huilt zijn eigen zegelied En werpt zijn brosse schuimen Lijk uitgewaaide pluimen En steigert aan den steilen wal En slaat terug in boozen val En dindert op in stroomen En kan niet hooger komen; De rosse ruiters daav'ren rond En springen in zijn zwarten mond En dansen op zijn duister oog En spannen hem een zilverboog En roetsen voort en verder Lijk kudden zonder herder.... De luchte leeft van perelsop, Het klettert van heur speren op, Ze klirren met heur sporen Weerszijên van den toren En steken hem in éénen klap In grauw-geweven nonnekap. En voort en voort geschuierd! De molen moet gesluierd! O zie dat kleene huisken staan! Het krijgt een wollen buisken aan. Hoor hoor dat druischen, drusten Lijk opgebarsten fusten.... Hoessa! de appel ploft terneer: Een bobbel bloed in 't regenmeer. Hoessa! de peer scheurt van den tak: Een klompe goud in 't parelvlak! Hoessa! de noot is 't verste, Zij tuimelt blankgebersten.... En immer immer holder aan; Daar is geen tijd voor stille staan! Ze donderen maar schots en schol En plonderen de grachten vol, Verdrinken kruid en zode En rennen zich ten doode; Ze zuigen in het taaie slik En juichen er heur laatsten snik. VERZEN VAN CAREL SCHARTEN HET SMEULEND VUUR[*] Ik min u, smeulend vuur, ik min uw stille dichtheid, waarin het sluim'rend licht leit te wachten op zijn uur! Ik min u in de morgen, die in het Oosten staat met aarzelend gelaat en houdt haar gloed verborgen. Ik min u in den avond, die sterft in lang verbloeden, met diepe en diep're gloeden zijn duistren moorder lavend. Ik min u in den zang, die in zijn klare kracht betóómt de zware pracht van Hartstochts hoog verlang. Ik min u in de kleuren, beslagen van den gloed die hen versmelten doet; en 'k min u in de geuren, die zweemen van een mond, dat rood en vochtig ooft, wanneer Zij om mijn hoofd de schuchtere armen rondt.... Ik min u, smeulend vuur, ik min uw donker branden, dat achter bleeke wanden waakt en wacht op zijn uur! 1910 [Voetnoot *: Voorzang tot den gelijknamigen cyclus.] ZOMER-MORGEN IN DEN JARDIN DU LUXEMBOURG (fragment) "Hangt niet ons' Liefde door dien frisschen tuin? Vonkelt zij niet in 't waai'rend water-waas, dat sproeit het glanzend gras, en dóór dat gaas, verstuivend in den wind, glijdt zij niet schuin in ijle regenbogen en wuift op en wiekt een lichtend-groene boomgrot binnen, waar wazig-druiveblauwe duiven minnen? Die rukken hunne snavels, dan vliegt op 't duikende duifje en klapwiekt blanker wiek de doffer, 't klaar geblaârte slaand!... Zie, bloesems vallen voor uwen voet! o, in ons' boezems is 't schoon gebeure' een tint'lende muziek! Ligt niet die Liefde als een zonne-damp over 't smaragd gazon, waar zwart-fluweelen merels de perels dauw het gras af stelen, gloed en vocht vindend in dien weel'gen kamp? Alle bosschages houden heerlijk wijd hun blâren-volten in de lucht! beneden ligt warmte-bevend om hun voet gegleden een vloed van gloênde bloeme', o! teederheid! En het geboomte steekt zijn kruinen in elkanders kruin, dat duizend blaren strijken elkaar, 'wijl op den wind de takken wijken streelend dooreen in zwijmelende min ..." 1903 MEI-AVOND IN DEN JARDIN DU LUXEMBOURG De meidoorns staan met hun beschroomde rood zoo teeder te blozen, en d' avond, bleek van liefde en zedig bloot koost weder hun broze en bruidelijke rood. De mei-maand kwam, en alle kleuren minnen den schemer zoo zoel, en uit der bloemen innig-teêrste binnen daar zwemen Zoo zwoel de geuren tot de zinnen. De rozen hangen open op de lucht, aanhaal'ge monden, uit welker diepte 't zoet geheim verzucht der zaal'ge wonde en zwijmelend genucht. En gij, mijn Lief, gij glimlacht mij zoo lief uw teêr- -heid toe! Maar onze erinn'ring krenkt die ééne grief en zeer en moe laat ons die schaam'le dief. Door dezen tuin van lust en schemer staren den nacht wij in En in onze eenheid nochtans eenzaam, sparen wij lach en min en garen ons den weemoed.... 1904 DE REIS DOOR DEN NACHT Ver was de reis door den nacht, Den dicht-besneeuwden nacht, De trein doortrok met donker gezang de winterlijke bergen Nu, in den duisteren na-nacht, Blind in de spelonk van het rijtuig, Hooren we enkel het bellen-gerinkelvan 't neder-dravende span. Gedoken in 't voort-ijlend hokje, Zij, mijn Lief, en ik, en het kind, Het in zoelen slaap verzonken kind in 'n witwollen doekje gewikkeld, Hooren we enkel 't gerinkel der bellen Over de ruischlooze wegen der nacht In het zuidelijk bergland langs 't zuiver-wijd fluist'rende meer-- En het is als een heuglijke vlucht, Stil en snel bij het bellen-gerinkel --Rein is de nachtlucht en reukig van bloemen, ongezien-- En 'k denk aan Jozef en Maria met het Kind Vluchtende door den winternacht, Den kouden, zoetrokigen nacht van het Oosten ... Lugano, 1906. DE GROOTMOEDER De rozen glanzen in de maan En onderdoor een donk'ren boom Waar glimp-geschijn in schilfert, Zie ik de verre bergen staan In fijnen droom Verzilverd. De rozen glanzen zijig, 't is Alsof zij zelve stralen, Een teêrgeurende lichternis Hoog in de zilvren zale.... Een vrouwe-hoofd als was zoo wit, 't Ivoren voorhoofd blinkend In 't maanlicht, en om 't grijze haar Een wit-zij sluiertje, zoo zit De oude voor dit teêr altaar Van berge' en witte rozelaar In zilvren nacht verzinkend.... Zij rust en peinst, het kindeke is te slapen, Maar in haar zuiv'ren geest lacht het, herschapen, Bij zil'vren nacht als bij den gouden dag. Zij zegt: gelukkige ik, dat ik dit Leven zag, Dat ik dit Leven zie in al mijn oude droomen, De jonge gouden vreugd, die is tot bloei gekomen Onder mijn zil'vren stam ... Vermolme dien de Dood, Ik leef en bloei opnieuw in deze teed're loot. Lugano, 1907 ISOLA MADRE Isola Madre, waar uw geel kasteel Met blinde ramen hoog in zuid-zon gloeide, Was 't dat de bark aan rots'ge trappen roeide En we uit den droom van vloeiend-blauw juweel Zoo wijd en ijl, opstegen in uw veel Zwaarder en zoeter droom, waar purper bloeiden Bloemen uit Cashmir, grijze ceed'ren schroeiden, Tropische aromen broeiden door 't struweel.... Wij daalde' in koelte van laurieren-dreven En dwaalde' omhoog door een hoog, Oostersch woud Van glans-zwart bamboes, blinkende magnolen, Tot we, op 't terras, dien teêrsten droom in-dolen t Ver over 't meer-azuur het doomend goud Der eeuw'ge sneeuw, in 't lucht-azuur versteven! Lago Maggiore, 1909 DE ZANG VAN NACHT EN TIJD Raadsel van 't Oogenblik! Met mijne heete handen op 't wit papier, zoo zit ik hier in dezen herfstnacht, aan de afbrokkelende stranden van 't Heden. Water van 't meer, ik hoor uw golven spoelen aan duist'ren wal-- En fluist'ren zal de onsterfelijke zee des dooden Tijds en woelen aan dit Zelf. Nacht, zwart en dicht, stil en ontastbaar boven d'onstilb're golven,-- Zoo blind bedolven is mijn wild leven onder 't donkere verdooven der Toekomst. Moeder, Vader, Vrienden, Waarom uw vragende oogen, en door den nacht waarvóór uw zacht geklag? Mijn hart is wond, ik hèb u niet bedrogen, de Tijd gaat-- Vrouw, die mij houdt in uw goud-lighte leven omhuld, o Uw is 't gulden Nu. Voed de uren als een durend vuur,--wee, dat het bléve het Oogenblik. En, ongeboren Tijd, Nacht!--laat ons één licht venster in uw zwaar zwart: dat daar mijn hart veilig een hoofdje wist en roodgoud haar-geglinster, mijn Kind! Lago Maggiore, 1910. DE ONZICHTBARE Ik wil tasten den Boom, die in den nacht Verrijst van de wazige aarde ... Ik zie hem niet; ik zie de duizend bloesems lichten Flonkerend op de winde-zuchten, Die fluisteren door de koude, zwarte gaarde. Ik wil áánraken den duisteren Boom, Die stijgt uit de wereld, en den hemel Vult met zijn zachte takken-gewemel,-- Ik wil grijpen den tronk en schudden dit wonder, Opdat ik wierd bedolven onder Die bloemen van lucht en van goud, een droom Van hemelsch vuur in glinsterend sneeuwen ... Maar die Boom, hij is ver in de verten der eeuwen ... Mijn handen strekken zich in 't ledig waar hij leeft! De tintlende starren, zij vallen niet, Lachende neder uit den hooge Naar dit kind, het eeuwig bedrogen Menschkind dat streeft En tast en niet ziet, Verlángt, en lacht 't Verlangen aan, zijn tranen-ruischende Schoonheid. DE BLINDE DICHTER _Aan W.L. Penning Jr. op zijn zeventigsten jaardag, 10 November 1910._ Altijd zal ik uw blinde beeld bewaren, Jeugdige grijsaard, die mijn oude jeugd Met uwe teng're sterkte hebt verheugd En met uw rust mijne onrust deedt bedaren. Een fijne blos verjongde uw strakke kaak, Uw maag're roode hand koelde in de mijne; Toen, frisch als blos en vingerdruk, ging schijnen 't Licht uwer vroolijke en vrome spraak. Wij zaten, vreemden, en alleen zaagt gij Mijn stem, die schromend tot u uit kwam breken; Maar 't gloorde als een herkennen door ons spreken En, o schoone ochtend! vrienden, scheidden wij! Doch 't allerschoonst zal mij d'erinn'ring blijven, Hoe, blinde, gij mij vóórgingt naar beneên, De armen los neerhangend langs u heen, Geheven 't blinde hoofd, rechtop van lijve! Zoo schreedt gij onbezorgd de steilte omlaag, Gansch aarzelloos en zonder steun noch tasten. Zoo schrijdt uw ziel met hare zware lasten Stil door den schemer tot de laatste Vraag. Gij scheent m'een Wonder, oude, blinde Vriend, Als die het vuur doorwaadden zonder vreezen, Naar wij het in de Heilge Boeken lezen; Gij waart m'een Teeken: ík was blind, gíj ziend! Zóó worde uw beeld een voor-beeld den vervaarden, Die, ziende, deinzen voor huns levens graf:-- De blinde Dichter, gaand de treden af Met kalm gelaat, waarlangs het zonlicht klaarde ... HET SCHOONE STERVEN Als in de stemm'ge stad het herfst-tij weeft Zijn gouden waas over de oude grachten En onder 't gulden loof een stemming zweeft van sterven in deze oude en gouden prachten,-- Dan denk ik, hoe 'k den dood graag zoude wachten Gelijk een herfstdraad die in 't goud-licht beeft En henenzweeft in de eerste koude nachten waarin alleen één zilvren stemklank leeft: De stem, die in de hooge eenzaamheden Zingt en weerklinkt en zingend meet den Tijd En aan den hemel aarde's Schijn doet hooren, Terwijl de ziel, in 't eeuwig Zijn verloren, Het torenlied een laatsten glimlach wijdt En lichtende verglijdt in 't tijdloos Eden. Utrecht 1916 BIJ DE MAATSCHAPPIJ VOOR GOEDE EN GOEDKOOPE LECTUUR TE AMSTERDAM VERSCHENEN IN DE ACHTERSTAANDE RUBRIEKEN DE VOLGENDE WERKEN GEDICHTEN A. NEDERLANDSCHE FRANS BASTIAANSE, _Gedichten_ (2e dr. 6/11e duizend) I. 0.55 C. 1.05 "Het in aanleg grootsche dat we hier aantreffen, is verrustigd, verklaard en verteederd door de zachte droomerigheid die waarlijk kenmerkend voor dezen dichter is." _Hofstad_. * * * * * S. BONN, _Wat Zang en Melody_, met een woord tot inleiding van L. Simons. I. 0.55 ...."Bonn is een vogel, die een wijsje kweelen moet als de zon schijnt, het landschap lacht." _Zangen van Hoop._ I. 0.75 C. 1.25 "Bonn is een socialistisch dichter. Z'n gedichten zijn rood. De zangen van dezen bundel zijn 'n verheerlijking van opstand en vrije liefde." _Het Centrum_. "Er leeft een sterk optimisme in het hart van dezen dichter, wiens boekje weldadig aandoet." _Het Tooneel_. * * * * * RENé DE CLEKCQ, _Van Aarde en Hemel_. (De Appel- Hemelbrand--Afaasvar--Doemsdag). I. 0.75 _Uit Zonnige Jeugd_. C. 1.05 "Er gaat door dezen bundel de jolige lach van een jeugdig snuiter, die zijn levensvreugde uit in zang en lied en rhythme. _Utrechtsch Dagblad_. * * * * * P.N. VAN EYCK, _De Getooide Doolhof en andere gedichten_. I. 0.55 C.1.05 _Gedichten_. (Het Ronde Perk--Lichtende golven) L 0.75 C. 1.25 L. 1.40; "Zoowel lichte, eenvoudige liedjes, als gedichten even zwaarmoedig van stemming als zwaar van zegging, breed voortschrijdend in het sterke rhytme." _Nieuws v.d. Dag._ * * * * * P.A. DE GENESTET, _Complete Gedichten_, voorzien van portretten van De Génestet en mevrouw De Génestet-Bienfait. Ingeleid en van een aantal belangrijke noten voorzien door Dr. H.L. Oort (5e dr. 25/27e duizend) I. 1.40 C. 1.90 L. 2.05 * * * * * JACOB ISRAEL DE HAAN, _Het Joodsche Lied_. I. 1.20 C. 1.70 L. 1.85 "Hier geen opervlakkige oogenblik-indrukken, haastig verklankt, maar woorden, komend uit het diepst van een gemoed, waarin de waarheid, met moeite verkregen, met smart gelouterd, rust als een onuitputtelijke schat." _Avondpost._ * * * * * PROSPER VAN LANGENDONCK, _Verzen_, I. 0.55 C. 1.05 "v. L. is een echte Vlaming, in hem leeft de trek naar tooneelachtig gebaren en galmende rethoriek tezamen met een kinderlijke teederheid en een ware grootheid van opvatting." _Maasbode_. * * * * * JAN LUYKEN, _Jezus en de Ziel_, ingeleid en toegelicht door F. Reitsma, met reproducties naar de oorspronkelijke prenten. I. 0.95 C. 1.45 K. 2.20 "Zou het niet jammer zijn als zulke prachtige dingen verloren gingen?" _Het Volk_. * * * * * V. DE LA MONTAGNE, _Gedichten_, met inleiding van Emm. de Bom (3e vermeerderde dr. 6/8e duizend in W.B.-uitgaaf) I. 0.55 C. 1.05 L. 1.20 K. 1.80 * * * * * FRANQOIS PAUWELS, _Enkele Verzen_. I. 0.55 C. 1.05 "Een gauw gevoelig hart, een fijn muzikaal versgehoor,--ziedaar de bron van Pauwels' welluidende liedjes...." _Van onzen Tijd_. * * * * * J. REDDINGIUS, _Johanneskind. Gedichten_. (2e vermeerderde dr. 6/8e duizend) 0.55 C. 1.05 _Regenboog en Jeugdverzen_. I. 0.75 C. 1.25 L. 1.40 " ... Bij Reddingius is aanwezig allereerst: het wezenlijke, innige natuurgeluid van den dichter." _Is. Querido_. "Voortaan kan Reddingius, in zijn eigen genre, veilig bij de besten onzer dichters worden geteld." _Willem Kloos_. * * * * * ANNIE SALOMONS, _Nieuwe Verzen_. I. 0.55 C. 1.05 Keurband f 1.80 "Als een bundel zuivren schoonheidszang nemen we deze Nieuwe Verzen mee ons verder leven in. A joy for ever." _Utrechtsch Sted. Dagblad._ * * * * * DE SCHOOLMEESTER, _Gedichten van_--met al de oorspronkelijke illustraties, en de voorrede van Mr. J. van Lennep, 3e druk, 9e-11e duizend. I. 1.20 C. 1.70 * * * * * JULES SCHüRMANN, _Uit de Stilte_ en andere gedichten. Met voorrede van Willem Kloos. I. 0.80 K. 1.60 "Dit is wel het hoofdkenmerk van Schürmann's verzen dat zij zoo eenvoudig weg uit een ziel schijnen uitgestroomd, als waren zij geen menschenwerk, maar de uiting van een magische kracht." _De Avondpost_. * * * * * NiCO VAN SUCHTELEN, _Verzen_, dramatisch, episch, lyrisch. I. 0.95 C. 1.45 L. 1.60 "Er zingt door den ganschen bundel heen een krachtige levenswind, nu zacht--als de zuidewindsadem over de lentebloemen--dan forsch en mannelijk--als de zeewind over de duinen." _Onze Eeuw_. * * * * * HELENE SWARTH, _Roemeensche Volksliederen en Balladen_, naar de Fransche proza-vertaling van Hélène Vacaresco. I. 1.20 C. 1.70 L. 1.85 "Heel de natuur leeft, handelt, denkt en voelt met de menschen mee in deze verzen van een, tot rooden hartstocht, maar ook tot sneeuwblanke teederheid vormende poëzie van landbouwers. _N. Rott. Crt_. _Verzen_. C. 1.05 ... "Een prachtige bundel ..." _Dr. Walch_ in _Het Vaderland_. _Nieuwe Verzen_. I. 1.20 C. 1.70 L. 1.85 "Altijd opnieuw welt de dichterlijke muziek uit haar hart." _Onze Eeuw_. "Rijpe verzen van iemand die het leven tot in de kern heeft doorproefd." _Delftsche Courant_. * * * * * J. WINKLER PRINS, _Gedichten_, met portret van den dichter. Verzameld en ingeleid door J. Reddingius. I. 0.95 "Prins is in meer dan één opzicht een zeldzame verschijning geweest in de letterkunde van Nederland." _De Volksstem_. ALBERT VERWEY, _Inleiding tot de Nieuwere Nederlandsche Dichtkunst_ (1889-1890) met aanhalingen uit de voornaamste werken (5e dr. 21/23e duizend) L 1.40 C. 1.90 * * * * * B. BUITENLANDSCHE ELISABETH BARRETT BROWNING, _Portugeesche Sonnetten_. Vrij bewerkt naar het Engelsch door Hélène Swarth. I. 0.55 C. 1.05 L. 1.20 "Het is de vertaalster gelukt, zeer veel van de diepe en teedere schoonheid, die Mrs. Browning in hare verzen wist te leggen, te behouden." _De Tijdspiegel_. * * * * * DANTE, _De Goddelijke Comedie_, uit het Italiaansch vertaald door Dr. H. Boeken. I. _De Hel_ (5e druk in bewerking) C. 1.45 L. 1.60 II. _De Louteringsberg_ (3e dr. 9/11e duizend) I. 2.--C. 2.50 L. 2.65 III. _Het Paradijs_ (3e dr. 9/11e duizend) C. 2.50 L. 2.65 _De drie deelen tezamen in één keurband_ 6.45 * * * * * _Het Nieuwe Leven (Vita Nuova)_ Uit het Italiaansch vertaald door Nico van Suchtelen. Met Inleiding, Aanteekeningen, Aanhangsel en Portret. C. 1.25 K. 2.25 "Deze uitgave van "La Vita Nuova" is geworden tot een kostelijk stuk literatuur-studie." _Avondpost_. "Wij mogen volstaan met aan den met zoo merkwaardig fijnen takt en zoo groote congenialiteit volbrachten overzettingsarbeid van. den Nederlandschen dichter die waardeering toe te wenschen welke zijn kunst verdient." _Onze Eeuw_. * * * * * Prof. HENRI HAUVETTE, _Dante_. Inleiding tot de studie van de Divina Commedia. C. 1.70 L. 1.85 K 2.70 "Er gaat een sterke aansporing van uit om Dante's onvolprezen kunstwerk te gaan lezen." _Dr. J.L. Walch_. * * * * * DANTE-PAKKET. _De Goddelijke Comedie, Het Nieuwe Leven en het werk van Hauvette_, alle in keurband, tezamen voor f 10.--in carton f 8.--. * * * * * MILTON, _Het Paradijs Verloren._ Metrische vertaling van Alex. Gutteling. (Zes zangen) I. 0.75 C. 1.25 L. 1.40 "_Miltons_ epos van _Het Paradijs Verloren_ is een dier werken die de letterkunde der 17e eeuw beheerschten. Een van die werken, die men behoort te kennen naast _Vondel's Lucifer."_ * * * * * ALFRED DE MUSSET, _De Nachten_. Vertaald en ingeleid door Hélène Swarth, met portret van den schrijver. I. o.55 C. 1.05 L. 1.20 "Rythme en klank van De Musset's verzen hebben bij déze overbrenging in het Hollandsch al zeer weinig geleden." _De Telegraaf_. * * * * * WALT WHITMAN, _Grashalmen_ (Leaves of Grass). Vertaald door Maurits Wagenvoort. Met portret van den dichter. I. 0.55 C. 1.05 L. 1.20 "Het is een bloemlezing van het belangrijkste uit den bundel "Leaves of Grass" van dezen zeer oorspronkelijken Amerikaanschen dichter, wiens werk een zoo sterken invloed heeft gehad en nog heeft op het opkomend geslacht." * * * * * BLOEMLEZINGEN BILDERDIJK, _Willem Kloos, Bloemlezing_, met inleiding en portretten (2e dr. 7/9e duizend) I. 0.75 C. 1.25 L. 1.40 K. 2.-- "Kloos' Bloemlezing uit Bilderdijk, met de uitvoerige voorstudie van den dichter, is terecht veelvuldig geprezen," * * * * * RHEINVIS PEITH, _Bloemlezing_, met inleiding door Willem Kloos. Met drie portretten. I. 0.95 C. 1.45 L. 1.60 "Kloos wekt op tot rustig bestudeeren en indringend beschouwen van Feith's werken. Dat loont!" _N. Courant_. * * * * * _Gedenkboek der Wereid-Bibliotheek_ 1905/1915 met tal van bijdragen en portretten. I. 0.75 DR. J. P. HEYE, _Bloemlezing uit de Volksdichten._ (2e dr. 7/9e duizend) I. 0.55 C. 1.05 L. 1.20 * * * * * _Schetsboek_ 1905/1910. Een Keurverzameling uit 't werk van moderne Ned. auteurs, met portretten. I. 7.50 Luxe-editie op Jap. papier en kalfsleeren band 25.- * * * * * JOOST V.D. VONDEL, _Uit Vondels dramatische Lyriek, _ Bloemlezing door L. Simons. I. 0.80 K. 1.60 * * * * * ZELFKEUR.-Bloemlezing door de auteurs zelf uit het werk van 57 leden der Ver. Nederl. Letterkundigen. Met talrijke portretten en biografieën. 1e bundel I. 1.20 C. 1.70 2e bundel I. 1.40 C. 1.90 3e bundel I. 1.40 C. 1.90 De 3 bundels in één K. 5.25 "Deze "Zelfkeur" is al heel interessant, en in haar afgeronde fragmenten biedt zij een aanlokkelijk panorama van onze letteren." _Hofstad_. "Een vrijwel volledig beeld van de Ned. Letterkundigen die genoemd mogen worden.... een goede inleiding tot diepere kennismaking." _Avondpost_. "Het zijn bundels vol kleur en afwisseling." _Den Gulden Winkel_. * * * * * BRIEVEN VINCENT VAN GOGH, _Brieven aan zijn Broeder_. Uitgegeven en toegelicht door zijn schoonzuster J. van Gogh-Bonger. Met talrijke illustraties. In drie deelen. I. 7.50 K. 12.50 "Doch niet alleen tot den mensch, ook tot den kunstenaar brengen de brieven ons nader. Vele reproducties van teekeningen, in den tekst opgenomen, en nog vele portretten en illustraties versieren het mooi uitgegeven werk." _Herman Middendorp_ in _De Tijdspiegel_. * * * * * Dr. H. JAPIKSE, _Brieven van Johan de Witt_. I. 0.75 C. 1.25 "Voor de talrijke Nederlanders, die, zonder nu juist aan historische studiën te doen, toch wel iets willen weten van hunne groote landgenooten. Dr. Japikse is daarbij een uitmuntende leidsman; hij koos, uit de Witt's omvangrijke briefwisseling, de stukken die het best de persoonlijkheid van zijn held doen kennen; en hij geeft daarbij, in het kort, de noodige historische toelichtingen." _Onze Eeuw_. * * * * * MULTATULI, _Brieven_. Bijdrage tot de kennis van zijn leven. (In 10 deelen geïllustreerd). I. 6.--L. 10.-- _Bij maandelijksche afbetaling van één gulden waarbij men het geheel onmiddellijk in zijn bezit krijgt, f 0.50 extra_. * * * * * TAAL-EN LETTERKUNDE, KRITIEK Dr. FRANS BASTIAANSE, _Overzicht van de Ontwikkeling der Nederlandsche Letterkunde_. Met bloemlezing en illustraties. Deel I. _Middeleeuwen_ (2e dr.) I. 2.45 K. 3.35 Deel II. _17e en 18e Eeuw_. I. 2.45 K. 3.25 * * * * * H. L. BEECKENHOPF, _Kunstwerken en Kunstenaars_. I. 1.20 C. I:70 L. 1.85 "Pittig en frisch werk van den zoo bekenden muziekkritikus." * * * * * Dr. J.D. BIERENS DE HAAN, _Goethe's Faust_. Een studie. I. 0.55 C. 1.05 "Zoo heeft dr. Bierens de Haan deze dingen gezien, zoo heeft hij ze aan ons gegeven en wij mogen hem dankbaar zijn...." _K. C. Bouman-Winkler_ in _De Gids_. * * * * * EMMANUEL DE BOM, _Het Levende Vlaanderen_. (Met 29 illustraties). I. 1.40 C. 1.90 L. 2.05 "Schetst ons het geestelijk leven van Vlaanderen als een machtig brok volkscultuur, een cultuur die door geen macht ter wereld is ten onder te brengen." "Een uitgave van beteekenis, die waarlijk in staat is ons te toonen wat Vlaanderen kan en wat het is," _Vragen v. d. Dag_. * * * * * M. H. VAN CAMPEN, _Over Literatuur_. Critisch en Didactisch. I. 1.20 C. 1.70 L. 1.85 "Deze prachtige, wijze woorden.... zij zijn een program en één waaraan dit buitengewoon zuivere, critische werk, _boeiend en belangwekkend als sinds Busken Huet zijn literarische fantasieën uitgaf, geen werk "over" literatuur is geweest,_ ten volle beantwoordt," _Rott. Nieuwsblad_. * * * * * DESIDERIUS ERASMUS, _Een twaalftal Samenspraken, _ uit het Latijn vert. door Dr. N. J. Singels. Met portret en inleiding van Cd. Busken Huet (uit "Het Land van Rembrandt") (2e dr. 6/8e duizend) C. 1.45 L. 1.60 K. 2.20 _Eene tweede twaalftal Samenspraken_. Vertaald door Dr. N. J. Singels, met twee afbeeldingen. I. 0.75 C. 1.25 L. 1.40 K. 2.-- _Lof der Zotheid_. Vertaald door Mr. dr. J.B. Kan; inl. en aanteekeningen door dr. A.H. Kan. Met Hobein's oorspronkelijke illustraties (3e druk) I. 0.95 C. 1.45 * * * * * JACOB GEEL, _Onderzoek en Phantasie_. Ingeleid en met aanteekeningen voorzien door dr. C.G.N. de Vooys. I. 0.75 C. 1.25 L. 1.40 "Een boek als dit is een zeldzaamheid op onze tafels," _Annie Salomons_. * * * * * G. KAPTEYN-MUYSKEN, _Levensrichting van dezen Tijd,_ met portret van Fr. Hebbel. I. 0.75 C. 1.25 "Een belangrijk en zeer interessant werk, dat in 't bijzonder gewijd is aan den duitschen dichter Friedrich Hebbel, Bovendien behandelt de schrijfster, in verband met den huidigen alles-verwoestenden oorlog, de grondslagen van een Nieuwe Ethiek." * * * * * C.R. DE KLERK, _Kultuurbeschouwende Inleiding tot Vondels Spelen_. (In Band I v. Vondels Spelen) I. 1.20 C. 1.70 _Vaderlandsche Nieuw-Klassieke Beschouwingen_. K. 4.75 "Werk van een autodidact, die er behagen in schept zijn eigen onbevoegdheid te onderstrepen, maar die in de klassieke philologie den weg weet als een vakman en zijn Augustinus en zijn Plotinus kent als waarschijnlijk geen tweede in Nederland".... _Dr. J.H. Gunning Wzn._ * * * * * E. D'OLIVEIRA, _De mannen van '80 aan het woord,_ (Van Deyssel, v. Eeden, Kloos, Verwey, Emants, Netscher, August Vermeylen), met oude en nieuwe portretten (3e dr. 9/lle duizend) I. 1.60 C. 2.10 "Het zijn smakelijk ineengezette stukjes, waarin de schrijver de auteurs van zichzelven, hun wezen, hun werken, hun wenschen en bedoelingen laat vertellen." _N. Rotf. Courant_. "_De Jongere Generatie_". (Vervolg op "De Mannen van '80") met portretten (2e druk) 7/9e duizend) I. 2.45 C. 2.95 Dit boekje geeft gesprekken met: _Johan de Meester-Karel van de Woestijne-Josine A. Simons-Mees-Cyriel Buysse-Frans Bastiaanse-Herman Robbers-Is. Querido-Carel Schorten-Adama van Scheltema-P. N. van Eijck-Dr. J. D. Bierens de Haan_. .... "De levende persoonlijkheid der schrijvers, die d'Oliveira blijkbaar met een fijn apperceptie-vermogen heeft weten vast te houden en weer te geven ia de hier geboden bladzijden".... _Den Gulden-Winckel._ * * * * * HERMAN POORT, _Over Literatuur_. I. 0.55 C. 1.05 "Met een uitstekenden en toch eenvoudigen betoogtrant zet de schrijver zijn inzichten over kunst en literatuur uiteen; ze toetsend aan of toelichtend met de voorbeelden uit de letterkunde." _Onze Eeuw_. * * * * * Is. QUERIDO, _Studiën, tweede bundel_. I. 0.95 C. 1.45 L. 1.60 Inhoud: Het Algemeen Menschelijke in Beethoven (2 studies)-Een Parijsche Roman van Hollanders (2)-Armoede (2) Gemeenschaps-philosophie (4)-Over Speenhoff-Het Ivoren Aapje-Moderne ziel en oud Instrument-Over Frederik van Eeden-Drie boeken van Couperus-Verzamelde Opstellen van Van Deyssel-Moeder. _Literatuur en Kunst_. I. 2.50 * * * * * CAREL SCHARTEN, _Het Spellingvraagstuk_. "De Vereenvoudigde een gevaar voor Volk en Stam." I. 0.20 _De Roeping der Kunst_. (De Poëzie-Het Proza-De Vlaamsche Beweging en de oorlog-Op den weg naar een nieuwe moraal). I. 1.40 C. 1.90 L. 2.05 .... "zijn studies, met den voornamen, eigenaardigen en hoog-geestelijken toon die hem eigen is,--teer-, en diep-, en Eeftig-indringend." _Is. Querido_. * * * * * L. SIMONS, _Studies en Lezingen._ I. 1.40 C. 1.90 Inhoud: Georg Meredith-Williain Morris-Hendrik Ibsen-Bernard Shaw-Vondels Jeftha-Vondels Gijs-brecht van Aemstel-Molière's Vrek-Molière's Tartuffe Tartuffe-Lezingen. _...."Wat hij doet is het verspreiden van waarlijk vrijzinnige, gezonde en nooit genoegzaam aangeprezen beginselen....."_ _De Telegraaf._ _Voordragen en Tooneelspelen_. I. 0.10 _Voordragen II_. Toegelicht met voorbeelden. I. 0.10 _De Ontwikkeling van het Tooneel en van het Drama._ Deel I en II (tot 1625), 600 pag., 22 ill., 2 dln. Tezamen I. 3.30 C. 3.80 L. 3.95 "Geeft een overzicht van de ontwikkeling van het Drama en het Tooneel in het Oosten, Griekenland, de Romeinen, Middeleeuwen, 16e E. (Vooral Engeland, ook Nederl. en Spanje)." _Vondels Dramatiek_ (In Band 4 v. Vondels Spelen), L 1.20 C. 1.70 L. 1.85 * * * * * ALBERT VERWEY, _Inleiding tot de nieuwere Nederlandsche Dichtkunst_ (5de druk 21/23ste duizend) I. 1.40 C. 1.90 * * * * * Dr. C.G.N. DE VOOYS, _Spreken en Schrijven in Noord-en Zuid-Nederland._ I. 0.25 "Een brochure geschreven naar aanleiding van het geschrift van den heer Scharten "Het Spellingvraagstuk." * * * * * Prof. J.J.G. VÜRTHEIM, _Grieksche Letterkunde_. Geïllustreerd. I. 1.4O C. 1.90 "De behandelde onderwerpen zijn met groote kennis en met levendigheid bewerkt; we voelen er den schrijver in die zijn stof beheerscht." _Alg. Handelsblad_. _Grieksche Lyrische Dichters en hunne Poëzie_. I. 2.75 K. 4.-- "Uit Leiden komen machtige impulsen tot vernieuwing der belangstelling voor de ouden." _Tijdspiegel_. "Een heel belangrijke en origineele studie." _Vlaamsch Heelal_. End of Project Gutenberg's Van vijf moderne dichters, by P.C. Boutens et al. *** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK VAN VIJF MODERNE DICHTERS *** Updated editions will replace the previous one—the old editions will be renamed. Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright law means that no one owns a United States copyright in these works, so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United States without permission and without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to copying and distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you charge for an eBook, except by following the terms of the trademark license, including paying royalties for use of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for copies of this eBook, complying with the trademark license is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports, performances and research. Project Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark license, especially commercial redistribution. START: FULL LICENSE THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free distribution of electronic works, by using or distributing this work (or any other work associated in any way with the phrase “Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full Project Gutenberg™ License available with this file or online at www.gutenberg.org/license. Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™ electronic works 1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™ electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to and accept all the terms of this license and intellectual property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. 1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be used on or associated in any way with an electronic work by people who agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works even without complying with the full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™ electronic works. See paragraph 1.E below. 1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual works in the collection are in the public domain in the United States. If an individual work is unprotected by copyright law in the United States and you are located in the United States, we do not claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, displaying or creating derivative works based on the work as long as all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™ works in compliance with the terms of this agreement for keeping the Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily comply with the terms of this agreement by keeping this work in the same format with its attached full Project Gutenberg™ License when you share it without charge with others. 1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in a constant state of change. If you are outside the United States, check the laws of your country in addition to the terms of this agreement before downloading, copying, displaying, performing, distributing or creating derivative works based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no representations concerning the copyright status of any work in any country other than the United States. 1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: 1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, copied or distributed: This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook. 1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not contain a notice indicating that it is posted with permission of the copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in the United States without paying any fees or charges. If you are redistributing or providing access to a work with the phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9. 1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted with the permission of the copyright holder, your use and distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works posted with the permission of the copyright holder found at the beginning of this work. 1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™ License terms from this work, or any files containing a part of this work or any other work associated with Project Gutenberg™. 1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this electronic work, or any part of this electronic work, without prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with active links or immediate access to the full terms of the Project Gutenberg™ License. 1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any word processing or hypertext form. However, if you provide access to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official version posted on the official Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1. 1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. 1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works provided that: • You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has agreed to donate royalties under this paragraph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each date on which you prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation.” • You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™ License. You must require such a user to return or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™ works. • You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work. • You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg™ works. 1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below. 1.F. 1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread works not protected by U.S. copyright law in creating the Project Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™ electronic works, and the medium on which they may be stored, may contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by your equipment. 1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all liability to you for damages, costs and expenses, including legal fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE. 1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a written explanation to the person you received the work from. If you received the work on a physical medium, you must return the medium with your written explanation. The person or entity that provided you with the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a refund. If you received the work electronically, the person or entity providing it to you may choose to give you a second opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy is also defective, you may demand a refund in writing without further opportunities to fix the problem. 1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. 1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any provision of this agreement shall not void the remaining provisions. 1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in accordance with this agreement, and any volunteers associated with the production, promotion and distribution of Project Gutenberg™ electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, that arise directly or indirectly from any of the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any Defect you cause. Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™ Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of electronic works in formats readable by the widest variety of computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from people in all walks of life. Volunteers and financial support to provide volunteers with the assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will remain freely available for generations to come. In 2001, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure and permanent future for Project Gutenberg™ and future generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org. Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit 501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by U.S. federal laws and your state’s laws. The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to date contact information can be found at the Foundation’s website and official page at www.gutenberg.org/contact Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread public support and donations to carry out its mission of increasing the number of public domain and licensed works that can be freely distributed in machine-readable form accessible by the widest array of equipment including outdated equipment. Many small donations ($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt status with the IRS. The Foundation is committed to complying with the laws regulating charities and charitable donations in all 50 states of the United States. Compliance requirements are not uniform and it takes a considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up with these requirements. We do not solicit donations in locations where we have not received written confirmation of compliance. To SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state visit www.gutenberg.org/donate. While we cannot and do not solicit contributions from states where we have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition against accepting unsolicited donations from donors in such states who approach us with offers to donate. International donations are gratefully accepted, but we cannot make any statements concerning tax treatment of donations received from outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. Please check the Project Gutenberg web pages for current donation methods and addresses. Donations are accepted in a number of other ways including checks, online payments and credit card donations. To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate. Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be freely shared with anyone. For forty years, he produced and distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of volunteer support. Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper edition. Most people start at our website which has the main PG search facility: www.gutenberg.org. This website includes information about Project Gutenberg™, including how to make donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.