The Project Gutenberg EBook of Catulli Carmina, by 
C. Valerius Catullus and Robinson Ellis

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org


Title: Catulli Carmina

Author: C. Valerius Catullus
        Robinson Ellis

Release Date: November 2, 2007 [EBook #23294]

Language: Latin

Character set encoding: UTF-8

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK CATULLI CARMINA ***




Produced by Louise Hope, David Starner and the Online
Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net






Raris locis littera “v” pro “u” scripta tacite mutata est. Alii errores imminatione muris notati sunt.

SCRIPTORUM CLASSICORUM

BIBLIOTHECA OXONIENSIS

 
 

typographi signum: Dominus Illuminatio Mea

 
 

OXONII
E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO
LONDINI ET NOVI EBORACI
APUD HUMPHREDUM MILFORD

 
 


CATVLLI CARMINA

RECOGNOVIT
BREVIQVE ADNOTATIONE CRITICA INSTRVXIT

ROBINSON ELLIS

LITTERARVM LATINARVM PROFESSOR PVBLICVS APVD OXONIENSES

 
 

OXONII
E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO

 
 

OXONII
Excudebat Joannes Johnson
Architypographus academicus

 
 

FIRST PUBLISHED 1904
REPRINTED 1910, 1919, 1923, 1928, 1937
PRINTED IN GREAT BRITAIN

Carmina:

I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X,

XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII,

XXI, XXII, XXIII, XXIV, XXV, XXVI, XXVII, XXVIII, XXIX, XXX,

XXXI, XXXII, XXXIII, XXXIV, XXXV, XXXVI, XXXVII, XXXVIII, XXXIX, XL,

XLI, XLII, XLIII, XLIV, XLV, XLVI, XLVII, XLVIII, XLIX, L,

LI, LII, LIII, LIV, LV, LVI, LVII, LVIII, LIX, LX,

LXI, LXII, LXIII, LXIV, LXV, LXVI, LXVII, LXVIII, LXIX, LXX,

LXXI, LXXII, LXXIII, LXXIV, LXXV, LXXVI, LXXVII, LXXVIII, LXXIX, LXXX,

LXXXI, LXXXII, LXXXIII, LXXXIV, LXXXV, LXXXVI, LXXXVII, LXXXVIII, LXXXIX, XC,

XCI, XCII, XCIII, XCIV, XCV, XCVI, XCVII, XCVIII, XCIX, C,

CI, CII, CIII, CIV, CV, CVI, CVII, CVIII, CIX, CX,

CXI, CXII, CXIII, CXIV, CXV, CXVI

Fragmenta:

I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV

v

PRAEFATIO

Catulli carminum, praeter unum LXII quod Epithalamion inscribitur incipitque Vesper adest, iuuenes consurgite, Vesper Olympo, seruatum est autem in Anthologia carminum Latinorum Thuanea (Bibl. Paris. 8071, saec. ix), perierat inter litteratos notitia donec ineunte demum saec. xiv inuentus est a Compatriota1 quodam h.e. Veronensi, incertum quo anno, qua regione terrarum, codex qui fons uidetur esse eorum qui nunc extant omnium. Ex hoc codice non multo post creditur uersus aliquot intulisse in Compendium suum moralium notabilium Hieremias Iudex de Montagnone ciuis Patauinus; ex hoc is qui inter Flores Moralium Auctoritatum (quem libellum Detlefsen inuenit, scriptus est autem a. 1329 Veronae) haec habet Catulli De errore. Catullus ad Varum. Quem non in aliqua re (uidere om.) Suffenum possis suus cuique attributus est error. Sed non uidemus mantice quod in tergo est. Etiam Mussato, poetae Patauino, innotuisse credo eum codicem, qui in Elegia qua gratias egit Academiae Patauinorum quod se laurea coronasset scripserit Carmine sub nostro, cupidi lasciua Catulli Lesbia, dulce vi tibi nulla susurrat auis, ut taceam alia quae in Mussati carminibus ex Catullo trahi poterant. Obiit autem Mussatus a. 1329 mense Maio2. Deinde duobus locis Catulli corpus carminum respexit, duobus ipsos uersus (i. 1, 2; i. 5-7) citauit in libro de Originibus Rerum, Gulielmus Pastrengicus (1295-1360) amicus Petrarcae. Iam ipse Petrarca non solum Catullum in carminibus et nominauit et paene ad uerbum imitatus est, uelut lxxvi. 23-26 sic expressit Sonnetti 1.50 ed. Mestica Non prego già, né puote aver piú loco, Che mesuratamente il mio cor arda, Ma che sua parte abbia costei del foco (Schwabe, Testimon. p. xv, ed. 1886), sed duodecim fere locos attulit ex eius carminibus siue in opusculis post impressos, siue in Vergili codice quodam enotatos quem itinerum comitem secum habebat (De Nolhac Pétrarque et l’Humanisme, p. 139), nec dubium est Catulli eum codice usum esse qui et priuus esset et semper ad manum lecturo. Huius aequalis Boccatius (†1375) de amatoriis poetis loquens sui temporis Catulli et Properti eos uolumina euoluere autumat (Schwabe, Testimon. p. xv). Ac notum iam Catulli librum fuisse ex tribus constat epistulis Coluci Salutati (†1406) scriptis anno 1374, quorum in una Beneuenutum de Imola, in duabus Casparam de Broaspinis implorat ut Catulli exemplar ad se transmittendum curet.

Haec ex editione maiore attuli ut demonstrarem ab ineunte fere saec. xiv poetae nostri carmina saltem in Italia lecta fuisse. Sed miro casu nec satis explorato factum est ut quaecumque horum exemplaria colligimus uel fuisse in manibus Mussati, Pastrengici, Petrarcae uel praesto fuisse ceteris quos intra annos 1323-1375 Catullum legisse ueri vii simile est, omnia deperdita et ex hominum memoria ac cognitione sublata sint.

Anno 1375 exaratus est codex Sangermanensis (G), nunc Parisinus 14137, quo non habemus ueteriorem. De eo scriba haec dicit ‘Tu lector quicunque ad cuius manus hic libellus obuenerit, scriptori da ueniam si tibi coruptus uidebitur. Quoniam a corruptissimo exemplari transcripsit, non enim quodpiam aliud extabat, unde posset libelli huius habere copiam exemplandi.’ Credidit igitur id quod non debebat credere, unum tunc extare exemplar Catullianorum carminum, id unum se transcribere. At iam ante annum 1329 Catullus innotuerat Mussato, breui post laudatus fuerat a Pastrengico; Petrarcae integrum exemplar praesto fuit, ex quo hauriret quae uel imitatus sit in carminibus suis uel in codicem suum Vergili tamquam hunc explicaturus rettulerit; nec potest dubitari quae ante annum 1374 adeo peruulgarentur ut inde Boccati aequales traherent suis usibus idonea, Petrarca modo uersus citaret in Latinis opusculis, modo Maronianos uersus illustraret similia ex Catullo in Vergili codicem enotans, modo amoris sui sensus Italico sermone exprimeret Catulli imitatus carmina ad Lesbiam, non uno tantum codice tum extare, sed fusius legi, postquam codex ille quem initio fere saec. xiv compatriota Veronensis inuenerat Catullum popularibus suis quasi ex mortuis rediuiuum restituisset. Quis enim credat, Petrarcae praesertim aetate, adeo incuriosos Veronenses fuisse ut poetam suum quasi rursus sepultum sinerent latere? Quid? non uniuersis Italis μέλημα futurus erat? Itaque Germanensi non ideo praecipua danda fides est quod ex uno tum superstite exemplari descriptus fuerit (uix enim sciri id quidem potuit), sed quod aetate propius accessit ad codicem quem Veronensis circa initium saeculi xiv inuenerat quam ceteri quos nunc habemus codices.

Germanensem proxime aetate attingens Oxoniensis est viii Canonicianus Lat. 30, qui quamuis annum quo scriptus est prae se non ferat, aut eiusdem est aeui cum Germanensi, aut certe anno 1400 non recentior.

Hi duo codices G et O nonnullis locis contra ceteros codices ita conspirant ut maiorem antiquitatem testentur. XI 3 ut GO, ubi plerique; XXXVIII 2 male si me GO, male est si me plerique; LXI 169 hac tibi GO, ac tibi plerique; LXVII 12 istius GO, isti plerique; LXXVI 11 qui tui animo offirmas GO, qui tu animo affirmas plerique; CII 1 ab antiquo GO, ab amico plerique.

Praeterea LXIV 136 crudeles mentes O et prius G, crudelis mentis plerique; LXIV 145 adipisci O, prius G, apisci plerique; LXIV 249 tamen prospectans O, tamen praspectans G, tamen aspectans plerique.

Sunt alii loci in quibus cum GO tertius codex R(omanus), Vat. Ottob. 1829, contra ceteros singularem lectionem praestat. LXVII 12 istius GOR, isti plerique; LXXVI 11 qui tui animo offirmas GOR, qui tu animo affirmas plerique; LXXVI 18 extremo GOR, extrema plerique; XXII 4 puto esse ego GOR, puto ego esse plerique; XXIII 2 nec cimex ał neque araneus O, nec cimex animal neque araneus GR; XLII 14 potes quid esse GOR, potest quid esse plerique; XLVI 3 aureis GO, aureis R; LV 18 tenens GO, teneṇs R; LXI 16 iunia GOR, uinia uel iu(l)lia reliqui; 146 ni GOR, ne plerique; LXIV 227 obscurata GO, obscuraṭạ R; 392 certatum GOR, certatim plerique; 393 lacti O, G m. pr., lacti al. leti R, l(a)eti plerique.

Sunt alii loci ubi ex R confirmatur lectio quam aut solus aut cum paucissimis praestat O; X 3 tunc O et R m. pr., tum G; LV 11 quedam OR, quendam plerique; LXIV 224 infulso O, infuḷso R, infuso plerique; 282 aurea OR, aura plerique.

Sunt alii ubi R singulares lectiones solus habet. IV 4, 5 siue... siue R, sine... sine ceteri; 20 uocaretura R m. pr., ix uocare cura plerique; X 13 non al. nec facerent R, non al. nec faceret G, nec faceret O; XLVII 4 preposuit R solus, proposuit cett.; XLIX 7 omniums patronus (ex patronum) R, omnium patronus uel patronum cett.; LXI 159 homine R, omine cett.; LXVI 59 ne solum in mumine celi R, in numine plerique; 63 ad fḷạ̄ṃa marg. templa R, ad templa cett.; LXXIII 4 ọḅstetque magisque magis R, obestque magisque magis GO, stetque magisque magis plerique; LXVIII 115 terẹretur R, terreretur O, treerretur G.

In uniuersum uere mihi uidetur de R iudicasse qui eum anno 1896 primus in lucem protulit, Americanus, Gulielmus Gardner Hale. Censet enim huic codici siue propter aetatem (circa 1400) siue propter lectiones quae in eo reperiuntur optimae, primarium locum neque G neque O inferiorem attribuendum esse. Itaque in Catulli crisi praecipue semper considerandum erit quid hi tres (GOR), necdum correcti, praebeant. Sed in hac editione, quamquam, permittente ipso qui codicem R primus inuenit, non dubitaui quae potiora uisa sunt inter ceterorum codicum lectiones proferre, non sum ausus omnia uulgare, ne inuenti sui gloriam auctori uiderer praeripere; cuius integra collatio ab ipso demum exspectanda erit.

Ad R mira proximitate accedit Venetus Sancti Marci (cod. Lat. xii. 80), ita tamen ut aliquanto recentius scriptus fuerit. Hunc codicem, ut Germanensem Chatelainius anno 1890, heliotypica arte expressum edidit Constantinus Nigra anno 1893.

Post GOR, aetate qui proximus est, B(ononiensis), cum finitus sit anno secundo Iohannis XXIII, h.e. 1411-12 A.D., ceteris posset haberi praestabilior, nisi tot tantasque passus esset correctiones ut non raro uix dinoscatur quid uetus scriba exararit, quid emendator intulerit. Qua in re fortuna tamen nos aliqua ex parte adiuuit: duo enim codices Laurentianus I (Plut. xxxiii. 13) et Vaticanus 1630, tam x arta cognatione cum B cohaerent, ut ex eis saepe colligatur quid in B fuerit. Et La1 quidem non diu post B uidetur descriptus; Vat. 1630 recentior, neque a me in hoc libello exhibetur. Ceterum non parui sunt quae peculiaria in BLa1 extant; quorum partem hic pono. LXV 14 Dauilas BLa1, Bauilla O, Bauilas ex Bauila G, Daulias Catullus; LXVI 5 sublamia B, sublamina O, sublimia G et plerique, sub Latmia Catullus; LXIV 211 erectum La1, errectum B m. pr., ereptum plerique, Erechtheum Catullus; LXVI 25 atque ego certe BLa1, at ego certe GOR et plerique.

Quae quoniam ad ueritatem aut propius accedunt aut possunt accedere (uelut LXVI 25) quam GOR, ab alio fonte uidentur deriuata atque hi fuerunt. Hoc dico: codicis eius principalis siue archetypi quem Veronensis (siue carta ea siue papyrus fuit) ante 1323 inuenerat, nonaginta annis intercedentibus, ita uariasse apographa ut non semper in uetustissimis, sed interdum etiam in recentioribus, qualia sunt BLa1, melius ac fidelius repraesentetur id quod in archetypo illo traditum fuerat. Hinc credo explicari tot alternantes lectiones quae in G et R reperiuntur; quae ut ab archetypon diuerse interpretantibus sine dubio ortae sunt, ita ex archetypo non ipso semper, sed apographis eius depromi poterant, qualia inter 1323 et 1375 quo anno descriptus est G, exarata esse credibile est. Non igitur mirum si et in C(olbertino) et in A(mbrosiano) atque adeo in D(atano), quamuis CA medio fere saec. xv, D non ante 1463 descriptus fuerit, interdum extant uestigia lectionum quae ceteris codicibus antiquiora et sinceriora sint. Duo exempla affero quae instar erunt omnium. LXXII 6 quod uulgo editur Multo mi tamen es uilior et leuior, codices sic tradiderunt, Multo ita me nec uilior et leuior. Solus C habet, multo “me” ita nec uilior et leuior, quo significatur transponendum esse me: uidelicet post ita rursus me repetendum erat, multo me ita xi me u. e. l. Itaque non multo mi tamen es sed multo mei tamen es reponendum erit; mei enim datiuus est LXXVII 3 sicine subrepsti mei, fortasse etiam XXXVII 11 puella nam mei, ubi codices habent me. Alterum exemplum est XXXIV 23 solitas es A, in quo latere antiquum morem scribendi solita’s intellexit Lucianus Mueller: a quo non longe abest unicum illud quod habet R XLIX 7 omniums quod non immerito ad ipsum archetypon redire existimauit is qui codicem inuenit, Gulielmus Gardner Hale. Atque utinam huiusmodi essent plura quae in eo extant codice; haberemus certiorem ad archetypon redintegrandum uiam: quamquam ne sic quidem ad ipsius Catulli manum iretur.

De Datano fusius dixi in ed. maiore Prolegg. pp. xxxi-xxxv. Is quia nonnulla habet quae ab Italis interpolata sint, uelut LXVIII 47 (qui uersus deest in sincerioribus), XCV 9 in fine uersus laboris, LXV 12 canam ubi ceteri tegam, a nonnullis editoribus hodie repudiatur. Est tamen ea species in uniuersum Datani, quae non modo peculiaris dicenda sit, sed praesertim si orthographiam spectes, incorruptam uetustatem prae se ferens; qua re Lachmanno hic potissimum dignus habitus est quem cum uno altero totum exhiberet in ed. sua anni 1829, neque ego, qui Lachmanni crisin semper habuerim plurimi, umquam a me impetrare potui ut, Baehrensio potius et Munroni obsecutus propter pauca quae codex is habet uitia, uniuersum neglegerem abiceremque. Huius compar consimilisque codex est Musei Britannici, Add. 11,915, quem in ed. maiore littera a signaui.

Ex his decem codicibus plerumque constabit quid in Veronensis archetypo scriptum fuerit, non ut hinc restitui putes ueram manum Catulli.

Fuerit enim diuersa carminum recensio, ut ex LXII patet, quod quemadmodum legitur in Thuaneo apographo saeculi ix, non semper consentit cum codicibus saec. xiv, xv.

xii His adiunxi alios quorum fides plerumque integra uisa est, in primis Laurentianum secundum (Plut. xxxiii cod. 12), Parisinum 7989, Harleianos duo, quorum alter 2574 (h) saepe consentit cum Oxoniensi (O), alter (4094) post Tibullum Propertiumque habet Catulli LXI, LXII, II, X, V-IX, XI-XVII 14, duo Phillippicos, alterum 9591, scriptum anno 1453 (nunc Bodl. Lat. Class. e. 17), alterum 3364 (nunc Bodl. Lat. Class. e. 15); praeterea, quamquam minoris aestimandos, Caesenatem saec. xv exeuntis, Carpentoractensem (Carpentras) 357, Brixianum A vii. 7, Riccardianum 2242, Parmensem 716, Perusinum (p) qui idem Cuiacianus fuerat Scaligeri, nunc est inter libros Samuelis Allen, Dublinensis; praeterea codicem quendam Gualteri Ashburner, olim inter socios collegii Mertonensis apud Oxonienses, continentem Catull. I-LXI 127 et quaedam Tibulli. Hos rarius tantum excerpsi, praeter Laur. xxxiii. 12, Harleianos, Perusinum (p), et Bodl. Lat. Class. e. 15, hunc utpote peculiaria nonnulla praestantem quibus ueri species inesset, p ut coniecturas, quae Catulli textum ex doctorum emendatione, praecipue Italorum, saec. xv occuparint. Ea quoniam ad Catullum explicandum non sunt sine pretio, ideo adieci, quamquam non diffiteor prolixiorem sic factam esse speciem apparatus critici quam aut libelli norma postulabat aut ipse susceperam uolueramque.

1. Extat epigramma siue uersus domini Beneuenuti de Campexanis de Vicencia de resurrectione Catulli poetae Veronensis

Ad patriam uenio longis de finibus exul,

causa mei reditus compatriota fuit.

scilicet a calamis tribuit cui Francia nomen,

quique notat turbae praetereuntis iter.

quo licet ingenio uestrum celebrate Catullum,

cuius sub modio clausa papyrus erat.

Mortuus uidetur Beneuenutus de Campesanis anno 1323 (Schulze, Prolegg. Catulli Baehrensiani, p. viii).

2. A. Gloria, Documenti inediti intorno a Francesco Petrana e Albertino Mussato p. 18, Carducci p. 279 libri Ecerinide a Ludouico Padrin editi Bononiae a. 1900. Ecerinis titulus est tragoediae latinae a Mussato conscriptae, propter quam meruit lauro et hedera quodannis coronari.

xiii

ADDENDA IN ADNOT. CRIT.

IV. 4, 5 Siue... siue R, non sine... sine

LXI. 226 fort. bene mutuo ex

xiv

SIGLA

T

= Thuaneus, Paris. 8071: habet Catulli c. lxii

saec. ix
G

= Sangermanensis, Paris. 14137

anni 1375
O

= Oxoniensis Bodl. Canon. Lat. 30

saec. xiv
R

= Romanus (Vat. Ottob. 1829)

saec. xiv exeuntis
Ven

= Marcianus Class. xii. Cod. Lat. 80

saec. xv
B

= Bononiensis (Bologna) 2621, Bibliothecae Vniuersitatis

anni 141½
La1

= Laurentianus primus (Bibl. Laurentiano-Mediceae Plut. xxxiii Cod. 13)

saec. xv
A

= Ambrosianus M. 38, Mediolani

saec. xv
C

= Colbertinus, Paris. 8234

saec. xv
Ω

= consensus codicum GOR Ven BLa1AC ubi omnes uel uno alteroue excepto conspirant

D

= Datanus Bibl. Berolinensis (Diez. B. Santen. 37)

anni 1463
a

= Brit. Mus. Add. 11,915

anni 1460
h

= Harleianus 2574

saec. xv
h2

= Harleianus 4094

saec. xv
Phill.

= Phillippicus 9591, nunc Bodleianus Lat. Class. e. 17

saec. xv
Bodl. Lat. Class. e. 15, olim Phillippicus 3364 saec. xv
Paris. 7989 anni 1423
Laur. xxxiii. 12 saec. xv

Qui secuntur rarius tantum adhibiti sunt

Carpentoractensis (Carpentras) 357 saec. xv exeuntis
Brixianus Bibl. Querinianae A vii. 7 saec. xv
Parmensis 716   saec. xv
Bononiensis (Bologna) 2744 saec. xv
Perusinus = Cuiacianus Scaligeri (p) anni 1467
Ashburneri codex I-LXI 127 continens anni 1451

CATVLLI CARMINA

Catulli (-lis La2) Veronensis liber incipit ad Cornelium BGR Ven Laur. 33.12: Catulli Veronensis poetae liber incipit A et Santenianus: Catulli Veronensis ad Cornelium La1: Catullus Veronensis poeta O: Catuli Veronensis poete cla liber incipit a: Q. Catuli Veronensis liber incipit ad Cornelium I D: Q. VALERI. CATVLLI. VERONENS. AD CORN. NEPOTEM. LIBER C

I

Qui dono lepidum nouum libellum

arido modo pumice expolitum?

Corneli, tibi: namque tu solebas

meas esse aliquid putare nugas;

5

iam tum cum ausus es unus Italorum

omne acuum tribus explicare cartis

doctis, Iuppiter, et laboriosis.

quare habe tibi quidquid hoc libelli

qualecumque; quod, o patrona uirgo,

10

plus uno maneat perenne saeclo.

I 1 Qui ADh Gulielmus Pastrengicus (1295-1360 A.D.) de originibus rerum p. 88b: cui GO3 (non qui) RBCLa1   2 arido codd.: arida Pastrengicus, fortasse ex Serui adnotatione ad Aen. xii. 587 ubi tradit Catullum pumicem dixisse feminino

5 tum h: tamen Ω     es h: est Ω

8 tibi habe quicquid Ω     haec O     libelli al. mei G   9 quod] quidem D, Bodl. Lat. Class. e. 15, marg. R     o add. Perusinus (p): om. Ω     patroni ut ergo Bergk   10 perire O

3. Sic enim monstrantibus Elmero Merrill et E. B. Nicholson nunc lego quod in G et O scriptum est.

 

II

Passer, deliciae meae puellae,

quicum ludere, quem in sinu tenere,

qui primum digitum dare atpetenti

et acris solet incitare morsus,

5

cum desiderio meo nitenti

carum nescio quid libet iocari,

et solaciolum sui doloris,

†credo ut cum grauis acquiescet ardor:†

tecum ludere sicut ipsa possem

10

et tristis animi leuare curas!

............

tam gratum est mihi quam ferunt puellae

pernici aureolum fuisse malum,

quod zonam soluit diu ligatam.

II Fletus passeris Lesbie Ω: spatium unius uersus in O titulo tamen carens

3 qui GODBLa1 (m. pr.): {Q̸c}uiA R: cui ha, marg. O: quoi C     at petenti O: at petenti al. patenti Ven. et sic G prius, quamuis post in parenti mutatum fuerit: appetenti Ra   6 karum GO     libet GO sed iubet marg. O: lubet Baehrens   8 sic Ω sed cum om. Ba     credo, ut tum g. acquiescat a. Baptista Guarinus: credo, et cum (quo Postgate) grauis acquiescit (-at Postgate) ardor ego olim: quaerit quo g. acquiescat a. E. M. Thompson. Omittendum esse credo ratus est Tartara tamquam additum ab eo qui dubitationem suam de scriptura sic declarauit   9 ludere (suprascr. al. luderem) G: luderem D     Post 10 uidentur excidisse quaedam, uelut tecum ludere, sic ut ipsa ludit: sed interstitii uestigia non habent codices   11 est omittebat Conington

13 ligatam ACBLa1Dah Priscianus: negatam al. ligatam G: negatam O: ligatam marg. negatam R, sed ut ante ligatam uideatur aliquid erasum: cf. Carm. Epigr. 1504.49 Buech. zonulam ut soluas diu ligatam

A. paginis imago

 

III

Lugete, o Veneres Cupidinesque,

et quantum est hominum uenustiorum.

passer mortuus est meae puellae,

passer, deliciae meae puellae.

5

quem plus illa oculis suis amabat:

nam mellitus erat suamque norat

ipsam tam bene quam puella matrem.

nec sese a gremio illius mouebat,

sed circumsiliens modo huc modo illuc

10

ad solam dominam usque pipilabat.

qui nunc it per iter tenebricosum

illuc, unde negant redire quenquam.

at uobis male sit, malae tenebrae

Orci, quae omnia bella deuoratis:

15

tam bellum mihi passerem abstulistis.

uae factum male! uae miselle passer,

tua nunc opera meae puellae

flendo turgiduli rubent ocelli.

III cum II continuatum habent Ω, nullo titulo nec spatio tituli

4 om. ABCLa1a   7 ipsa ABC

9 circum siliens GR: circum silens al. siliens O   10 pipilabat Da: piplabat Ω: pipiabat marg. h Voss

11 tenebricosum h2: tenebrosum Ω   12 illuc marg. O: illud Ω     Carm. Epigr. 1504.11 Buech. Unde fata negant redire quemquam

14 Orciquae R m. pr.: Orcique al. quae G: Orcique COVen     bella al. pulcra G: bella i. pulcra O

16 uae... uae miselle scripsi ex eo quod habent Ω   16 Bonum factum male bonus ille passer: correxerunt ex Att. xv.1.1 o factum male, o miselle passer: cf. Carm. Epigr. 1512.4.7 Buech. o factum male Myia quod peristi: proh miselle passer Bapt. Guarinus: pro f. m. pro pusille Froehlich: io miselle p. Lachmann   17 tua (suprascr. quia) O   18 turgidoli R m. pr.

 

IV

Phasellus ille, quem uidetis, hospites,

ait fuisse nauium celerrimus,

neque ullius natantis impetum trabis

nequisse praeterire, siue palmulis

5

opus foret uolare siue linteo.

et hoc negat minacis Adriatici

negare litus insulasue Cycladas

Rhodumque nobilem horridamque Thraciam,

Propontida trucemue Ponticum sinum,

10

ubi iste post phasellus antea fuit

comata silua: nam Cytorio in iugo

loquente saepe sibilum edidit coma.

Amastri Pontica et Cytore buxifer,

tibi haec fuisse et esse cognitissima

15

ait phasellus: ultima ex origine

tuo stetisse dicit in cacumine,

tuo imbuisse palmulas in aequore,

et inde tot per impotentia freta

herum tulisse, laeua siue dextera

20

uocaret aura, siue utrumque Iuppiter

simul secundus incidisset in pedem.

neque ulla uota litoralibus deis

sibi esse facta, cum ueniret a marei

nouissimo hunc ad usque limpidum lacum.

25

sed haec prius fuere: nunc recondita

senet quiete seque dedicat tibi,

gemelle Castor et gemelle Castoris.

IV DE PHASELLO (-ELO VenR) Ω: spatium unius uersus in O

1 Phaselus DaVen   2 aiunt Ω   2 celerrimum (celerimum O) Ω   3 illius Ω     tradis h2: tardis Ω   4 neque esse Ω     sine Ω: siue R   5 sine Ω: siue R

6 haec O     negant R     mina ei B m. pr., GOVenDah: mina ci Cod. Vat. 1630: mina||| dein minacis R   7 insula uegeladas O   8 tractam Ω sed traciam corr. R et corr. La1   11 silua om. O, add. in marg.     cit(th C)eorio Ω sed citeono Oh2

13 citheri GO et R m. pr.   14 cognitissima ah2: cognotissima Ω   17 tuo O: tuas cett.   18 inte R   19 herum GOR   20 uocare cura ABCGOh: uocaret ura R m. pr.: uocaret aura corr. R

22 litoralibus GR litt. OBAC     diis Ω sed e iam superscripta in La1   23 a marei Lachm.: amaret Ω et, ut videtur, R ante quam in amari mutatum erat: amare ah2   24 nouissimo a: nouissime Ω, Munro

25 hoc CGVen R m. pr.   27 Castor D, Diomedes p. 344 Keil: Castorum R m. pr. B et La1 nondum mutati: Castrum al. Castorum G: Castrum O

 

V

Viuamus, mea Lesbia, atque amemus,

rumoresque senum seueriorum

omnes unius aestimemus assis.

soles occidere et redire possunt:

5

nobis cum semel occidit breuis lux,

nox est perpetua una dormienda.

da mi basia mille, deinde centum,

dein mille altera, dein secunda centum,

deinde usque altera mille, deinde centum.

10

dein, cum milia multa fecerimus,

conturbabimus illa, ne sciamus,

aut ne quis malus inuidere possit,

cum tantum sciat esse basiorum.

V AD LESBIAM Ω: in O spatium unius uersus sine titulo

3 extime(ne O)mus Ω

5 nobiscum Ω

8 deinde mi//// altera da//// secunda centum G, et sic R, nisi quod da post inlatum uidetur: deinde mille altera deinde secunda centum Oh2

10 deinde Ω   11 conturbauimus Ω     nesciamus Ω   13 tantum corr. R, corr. La1: tantus CGOVen, R et La1 nondum mutati     sciet Buecheler ex Priap. lii. 12

 

VI

Flaui, delicias tuas Catullo,

nei sint illepidae atque inelegantes,

uelles dicere, nec tacere posses.

uerum nescio quid febriculosi

5

scorti diligis: hoc pudet fateri.

nam te non uiduas iacere noctes

nequiquam tacitum cubile clamat

Sertisque ac Syrio fraglans oliuo,

puluinusque peraeque et hic et ille

10

attritus, tremulique quassa lecti

argutatio inambulatioque.

nam nil uerpa ualet, nihil tacere.

cur? non tam latera ecfututa pandas,

nei tu quid facias ineptiarum.

15

quare, quidquid habes boni malique,

dic nobis. uolo te ac tuos amores

ad caelum lepido uocare uersu.

VI cum V continuatur in O: AD FLAVIVM cett.

2 nei Lachmann: ne Ω   3 uelis et possis Heinsius

5 hic O

7 nequiquam Haupt: nequicquam GVen et R, sed hi duo diuise: ne quid quam O   8 Sertisque Da: Sertis Ω nisi quod Sectis BLa1 ac Syrio Auantius: a sirio R m. pr.: asirio GO     fraglans scripsi: flagrans GORVenBLa1: fragrans D et Laur. 33.12   9 et haec et illo O: et hec (suprascr. hic) et illo (suprascr. al. ille) GRVen Correxerunt et hic et illic (illi), et heic et illei     Fort. et hoc (huc) et illo   10 cassa D, Froehner: casa a (m. pr.)

12 nil uerpa ualet scripsi: inista preualet O: ni ista preualet GRVen: mi stupra ualet uir doctus in Ephem. Class. xxiv. p. 211 (stupra iam Scaliger) nil ista ualet Lachm.: nil stupra u. Haupt

13 sic Lachm.: cur non tam latera et futura panda Ω: et fututa h2     pandas h   14 nei Marcilius: nec Ω: ne a

15 quid quid O: quicquid Ω     bonique malique O   17 uersum O: uersum (sicR

 

VII

Quaeris, quot mihi basiationes

tuae, Lesbia, sint satis superque.

quam magnus numerus Libyssae harenae

lasarpiciferis iacet Cyrenis,

5

oraclum Iouis inter aestuosi

et Batti ueteris sacrum sepulcrum;

aut quam sidera multa, cum tacet nox,

furtiuos hominum uident amores;

tam te basia multa basiare

10

uesano satis et super Catullo est,

quae nec pernumerare curiosi

possint nec mala fascinare lingua.

VII Spatium unius uersus in O titulo carens: AD LESBIAM cett.

1 quod GORLa1

3 libisse ORVen: lybisse G   4 lasarpici feris al. fretis GRVen: lasarpici fecis Oh2     tyrenis al. cyrenis GRVen: tyrenis OLa1, B m. pr.   5 oradum uel ora dum Ω   6 beati O; beati al. beari GRVen: brati a (m. pr.)   9 basiei O, et R m. pr.: basiei al. basia GVenC

 

VIII

Miser Catulle, desinas ineptire,

et quod uides perisse perditum ducas.

fulsere quondam candidi tibi soles,

cum uentitabas quo puella ducebat

5

amata nobis quantum amabitur nulla.

ibi illa multa tum iocosa fiebant,

quae tu uolebas nec puella nolebat.

fulsere uere candidi tibi soles.

nunc iam illa non uolt: tu quoque inpotens noli,

10

nec quae fugit sectare, nec miser uiue,

sed obstinata mente perfer, obdura.

uale, puella. iam Catullus obdurat,

nec te requiret nec rogabit inuitam.

at te dolebis, cum rogaberis nulla.

15

scelesta †ne te†. quae tibi manet uita!

quis nunc te adibit? cui uideberis bella?

quem nunc amabis? cuius esse diceris?

quem basiabis? cui labella mordebis?

at tu, Catulle, destinatus obdura.

VIII Spatium unius uersus in O titulo carens: AD SE IPSVM Ω

6 cum O: tam Scaliger

9 impotens noli Auantius: impote (inpote O) Ω

12 om. La1

14 nulla Ω

15 ne ter tibi quae Bodl. Lat. Class. e. 15: nec te Phil.: nocte Statius     nullam... noctem Voss   18 cum labella O

 

IX

Verani, omnibus e meis amicis

antistans mihi milibus trecentis,

uenistine domum ad tuos Penates

fratresque unanimos anumque matrem?

5

uenisti. o mihi nuntii beati!

uisam te incolumem audiamque Hiberum

narrantem loca, facta, nationes,

ut mos est tuus, applicansque collum

iucundum os oculosque suauiabor.

10

o quantum est hominum beatiorum,

quid me laetius est beatiusue?

IX AD VERAN(N)IVM Ω: spatium unius uersus in O

1 Verani a: Veranni BDGLa1Ohh2: Veramni AC     e om. O   2 antistans Auantius: antistas Ω     milibus O: millibus GRVen.

4 uno animo sanamque O: uno animo suamque al. sanam GVen     anumque Faernus: senemque Auantius

9 suauiabor D: suabior Ω

 

X

Varus me meus ad suos amores

uisum duxerat e foro otiosum,

scortillum, ut mihi tum repente uisum est,

non sane illepidum neque inuenustum.

5

huc ut uenimus, incidere nobis

sermones uarii, in quibus, quid esset

iam Bithynia, quo modo se haberet,

et quonam mihi profuisset aere.

respondi id quod erat, nihil neque ipsis

10

nec praetoribus esse nec cohorti,

cur quisquam caput unctius referret,

praesertim quibus esset irrumator

praetor, non faceret pili cohortem.

X cum IX continuant Ω nullo spatio relicto

1 Varus C: Varius GOR Ven La1: Verannius D   3 tunc ORVen Laur. 33.12   4 inlep. Lachm.

7 Iarbithinia O     quomodo posse haberet Ω: corr. ed. pr.   8 ecquonam Statius: et quoniam al quonam GRVen: et quoniam OACDah2     aere a: here GOLa1ACD: hēre (= habere) Bh

9 neque in ipsis (suprascr. al. neque ipsis ñ) G: neque nec in ipsis OBCLa1: nec in ipsis al. neque ipsis R: nihil in ipsis Conington: nihil neque ipsi Traube   10 prius nec om. RVenACa sed RVen addunt in marg.     hic Giri     hoc praetore fuisse Traube   11 Cur q. c. u. referret? Munro   13 non al. nec GRVen: nec Oa: ne h2     facerent Da

‘at certe tamen,’ inquiunt ‘quod illic

15

natum dicitur esse, comparasti

ad lecticam hominis.’ Ego, ut puellae

unum me facerem beatiorem,

‘non’ inquam ‘mihi tam fuit maligne,

ut, prouincia quod mala incidisset,

20

non possem octo homines parare rectos.’

at mi nullus erat neque hic neque illic,

fractum qui ueteris pedem grabati

in collo sibi collocare posset.

hic illa, ut decuit cinaediorem,

25

‘quaeso’ inquit ‘mihi, mi Catulle, paulum

istos †commoda: nam† uolo ad Sarapim

deferri.’ ‘mane’ inquii puellae,

‘istud quod modo dixeram me habere,

fugit me ratio: meus sodalis

30

Cinna est Gaius, is sibi parauit.

uerum, utrum illius an mei, quid ad me?

utor tam bene quam mihi pararim.

sed tu insulsa male et molesta uiuis,

per quam non licet esse neglegentem.’

15 asse Statius

21 nec hic neque illic GORVen   22 fractumque Ω

24 docuit Ω, corr. a     sined. O   25 inquid O   26 com(m)oda nam codd. praeter Oh2: comodā nam O: comenda nam h2: commodum enim Hand: Istos da modo: nam Munro: commoda; eram (heram) uel commoneam ego     sarapim D: sarapim (suprascr. al. e) G: serapim (ini O) RVenO   27 deferri ACD: deserti al. deferri GBRVen: deserti OLa1     mane inquii Statius: mane me inquit (-d O) Ω: minime Ald. I.: mi anime Bergk: meminei Munro   30 Cinna est Gaius Beroaldus: Cuma est grauis Ω   31 ad me Da et corr. R: a me Ω

32 paratis Statius

33 tu insulsa h: tu insula Ω: tulsa O     et] hac D: ac a   34 negligentem Ω

 

XI

XI AD FVRIVM ET AVRELIVM Ω: in O spatium non est, sed primo uersui adscriptum est =

Furi et Aureli, comites Catulli,

siue in extremos penetrabit Indos,

litus ut longe resonante Eoa

tunditur unda,

2 penetrabit ed. 1473: penetrauit Ω   3 ut GO Caesenas: et h2: ubi cett.     coa Oh2

5

siue in Hyrcanos Arabesque molles,

seu Sacas sagittiferosue Parthos,

siue quae septemgeminus colorat

aequora Nilus,

5 arabasue Oh2: arabaesque G: arabesque R cum plerisque   6 siue sagas (-x CGORa) Ω     sagittiferosque D Lachm.: que om. a   7 qui B Phil. h: om. h2

siue trans altas gradietur Alpes,

10

Caesaris uisens monimenta magni,

Gallicum Rhenum †horribilesque ulti-

mosque† Britannos,

8 Epra O   9 sui O     latas Bh     apes (suprascr. l) R   10 uidens ABCD: uissens h2   11 hor(r)ibilesque DGOh2: horribiles RVenACBLa1: horribile aequor Haupt: horribilem salum Munro: h. fretum Everett: horribilesque uitro (uel uultu) in- usque Palmer: horribilem sequi Housman, in quod ipse olim incideram, mutato uidens in nitens: fort. horribiles citroque ult|roque   12 mosque... britannos G. In Oh2 uersus incipit ab ultimosque (Vitimosque O)

13 fere Ω   14 temptare OVen: tentare GR et plerique

omnia haec, quaecunque feret uoluntas

caelitum, temptare simul parati,

15

pauca nuntiate meae puellae

non bona dicta.

cum suis uiuat ualeatque moechis,

quos simul complexa tenet trecentos,

nullum amans uere, sed identidem omnium

20

ilia rumpens:

nec meum respectet, ut ante, amorem,

qui illius culpa cecidit uelut prati

ultimi flos, praetereunte postquam

tactus aratro est.

22 qui BLa1Da, sed in B prius fuit cui: cui GORVenChh2   23 posquam RVenD

 

XII

Marrucine Asini, manu sinistra

non belle uteris in ioco atque uino:

tollis lintea neglegentiorum.

hoc salsum esse putas? fugit te, inepte:

5

quamuis sordida res et inuenusta est.

non credis mihi? crede Pollioni

fratri, qui tua furta uel talento

mutari uelit: est enim leporum

disertus puer ac facetiarum.

10

quare aut hendecasyllabos trecentos

exspecta, aut mihi linteum remitte,

quod me non mouet aestimatione,

uerum est mnemosynum mei sodalis.

nam sudaria Saetaba ex Hiberis

15

miserunt mihi muneri Fabullus

et Veranius: haec amem necesse est

ut Veraniolum meum et Fabullum.

XII AD MATRVCINVM ASIN[I]VM Ω: in G Asinium tantum est, in O spatium unius uersus titulo carens

1 Marrucine Parthenius: Matrucine Ω   2 ioco al. loco BGRVen: loco O   3 negleg. O: neglig. GR   4 salsum al. falsum G: falsum al. salsum ORVen: falsum ABCDLa1hh2

6 polioni h2a   7 frat̅ (frater) O   8 uoluit O: uolit Baehrens   9 dissertus O: difertus Passeratius

10 endeca sillabos GORLa1   11 expecta Ω   12 extimatione Ω   13 nemo est sinum O: est nemo sinum (sinunt BLa1hh2) cett.

14 settaba O: thessala D et Vat. 1630     ex Hiberis ed. pr.: exhibere Ω: ex Hibereis Lachmann: ex Hibero Owen   15 numeri al. muneri GCRVen: numeri OALa1   16 hec al. hoc R     amem D: aḷmeni R: ameni GOCVen   17 ut h2: et Ω Ad hunc uersum respexit Plinius H. N. praef. I

 

XIII

Cenabis bene, mi Fabulle, apud me

paucis, si tibi di fauent, diebus,

si tecum attuleris bonam atque magnam

cenam, non sine candida puella

5

et uino et sale et omnibus cachinnis.

haec si, inquam, attuleris, uenuste noster,

cenabis bene: nam tui Catulli

plenus sacculus est aranearum.

sed contra accipies meros amores

10

seu quid suauius elegantiusue est:

nam unguentum dabo, quod meae puellae

donarunt Veneres Cupidinesque,

quod tu cum olfacies, deos rogabis,

totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

XIII AD FABVLLVM Ω: spatium unius versus in O titulo carens

2 dii Ω

6 inquam marg. unquam h2: unquam Ω   8 saculus GORBVen

9 meos OAa   10 seu quid Santenianus Lachmanni: seu qui OBCLa1: seu qui al. quod GRVen   14 Fabulle (non fab.) R

 

XIV

Nei te plus oculis meis amarem,

iucundissime Calue, munere isto

odissem te odio Vatiniano:

nam quid feci ego quidue sum locutus,

5

cur me tot male perderes poetis?

isti di mala multa dent clienti,

qui tantum tibi misit impiorum.

quod si, ut suspicor, hoc nouum ac repertum

munus dat tibi Sulla litterator,

10

non est mi male, sed bene ac beate,

quod non dispereunt tui labores.

di magni, horribilem et sacrum libellum!

quem tu scilicet ad tuum Catullum

misti, continuo ut die periret,

15

Saturnalibus, optimo dierum!

non non hoc tibi, salse, sic abibit.

nam, si luxerit, ad librariorum

curram scrinia, Caesios, Aquinos,

Suffenum, omnia colligam uenena,

20

ac te his suppliciis remunerabor.

uos hinc interea ualete abite

illuc, unde malum pedem attulistis,

saecli incommoda, pessimi poetae.

XIV AD CALVVM POETAM Ω: in O spatium unius uersus titulo carens

1 nei Lachmann: ne Ω: nen h2   3 uaciniano GRLa1   5 malis Ω

6 dant Ω

9 sulla A et Santenianus m. pr.: si illa GORBCDLa1: sylla D     literator GOR Versum attulit Martianus Capella § 229, et ex eo, ut creditur, Ioannes Saresberiensis Metal. I. 24   10 mihi Ω

14 misti ed. pr.: misisti Ω     continuo. ut GORVen     die] miser Halbertsma   15 opimo al. optimo GRVenBLa1: oppinio O     Versum attulit Macrobius Sat. ii. I. 8

16 hoc Dh2: hec Ω     salse al. false sit (uel fit) adhibit (uel adbibit) Ω

17 luserit (suprascr. al. x) G   18 curam O: curtam Ω     scrinea RVen   19 Suffenam Ω: Sufferam AD marg. h2   20 hac GORVenh2     tibi hiis supplit’ O     remunerabor R, idemque iterum in marg.

23 seculi Ω

 

XIVb

Si qui forte mearum ineptiarum

lectores eritis manusque uestras

non horrebitis admouere nobis,

***

XIVb Hi uersus cum carminis XIV uersu ultimo coniuncti leguntur in codicibus: seiunxit Bapt. Guarinus

3 ammouere O

 

XV

Commendo tibi me ac meos amores,

Aureli. ueniam peto pudentem,

ut, si quicquam animo tuo cupisti,

quod castum expeteres et integellum,

5

conserues puerum mihi pudice,

non dico a populo: nihil ueremur

istos, qui in platea modo huc modo illuc

in re praetereunt, sua occupati:

uerum a te metuo tuoque pene

10

infesto pueris bonis malisque.

quem tu qua lubet, ut lubet, moueto

quantum uis, ubi erit foris paratum:

hunc unum excipio, ut puto, pudenter.

quod si te mala mens furorque uecors

15

in tantam impulerit, sceleste, culpam,

ut nostrum insidiis caput lacessas;

a tum te miserum malique fati,

quem attractis pedibus patente porta

percurrent raphanique mugilesque.

XV AD AVRELIVM Ω: spatium unius uersus in O titulo carens

2 [*] pudentem p[*]etoB G: pudentem pecto h2   8 inre ex inte G: inte h2     occupari O   10 bonisque malisque Ω

11 qua lubet ut iubet GD: qualib’ ut al. iubet O: ut lubet om. ABCLa1a, add. in marg. Ven   12 ubi] ut h2   13 huc G     excipias peto L. Weber Eisenacensis, quod puto semper fere correptum inueniatur, sed cf. Priap. xii. 2 Cumaeae soror ut puto Sibyllae     pudenter al. prudenter GRVen

16 nostrum GDah2: nostrorum Ω   17 a tum te Statius: at tum te AC: ah (ha O) tamen te ORBLa1h2: ah tamen al. tum te GVen   18 atractis O: atratis BLa1h2

B. paginis imago

 

XVI

Pedicabo ego uos et irrumabo,

Aureli pathice et cinaede Furi,

qui me ex uersiculis meis putastis,

quod sunt molliculi, parum pudicum.

5

nam castum esse decet pium poetam

ipsum, uersiculos nihil necesse est,

qui tum denique habent salem ac leporem,

si sint molliculi ac parum pudici,

et quod pruriat incitare possint,

10

non dico pueris, sed his pilosis

qui duros nequeunt mouere lumbos.

uos, quod milia multa basiorum

legistis, male me marem putatis?

pedicabo ego uos et irrumabo.

XVI cum XV continuant Ω

1 Pedic. ah2: Pedit. A: Dedicabo Ω   3 me ex mi G   4 quot ex quod G     sụ̇t (sic) R

5-8 extant ap. Plin. Epp. iv. 14. 5 et 5-6 ap. Apul. Apol. xi   7 tum Dh: tamen al. tum GRVenC: tamen OABLa1h2: tunc codices Plini ac om. h2   8 sint Ω: sunt codices Plini   9 ut Froehlich     possint A: possunt (suprascr. i) C: possunt Ω et codices Plini

12 uos quod Laur. 33.12: uos qui AC: uosque (hosque O) Ω   14 dedicabo Ω

 

XVII

O Colonia, quae cupis ponte ludere longo,

et salire paratum habes, sed uereris inepta

crura ponticuli acsuleis stantis in rediuiuis,

ne supinus eat cauaque in palude recumbat;

5

sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,

in quo uel Salisubsali sacra suscipiantur:

munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.

quendam municipem meum de tuo uolo ponte

ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

10

uerum totius ut lacus putidaeque paludis

liuidissima maximeque est profunda uorago.

XVII In GO nec titulus est nec spatium tituli: ceteri aut spatium habent aut titulum

1 o culonia quae AC: o culo in aque Ω     ludere h: laedere Ω   3 acsuleis scripsi: ac sulcis Ω: assulis Statius: axuleis Schwabe: aesculeis Palmer: num hastuleis?     stantis Statius: tantis Ω   6 salisubsali Bergk: sali subsali VenD: sali subs(sc RB marg. Ven)ili GORACBLaurentiani: salisubsilis Statius     suscipiant Ω: sus recipiant h2

8 quedam Oh2     de tuo uolo ponte om. BLa1   10 pudiceque paludes Ω: puniceque A: pu iceque (sic): puiceque C sine uestigio rasurae

insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar

bimuli tremula patris dormientis in ulna.

quoi cum sit uiridissimo nupta flore puella

15

et puella tenellulo delicatior haedo,

asseruanda nigerrimis diligentius uuis,

ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,

nec se subleuat ex sua parte, sed uelut alnus

in fossa Liguri iacet suppernata securi,

20

tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam.

talis iste meus stupor nil uidet, nihil audit,

ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.

nunc eum uolo de tuo ponte mittere pronum,

si pote stolidum repente excitare ueternum;

25

et supinum animum in graui derelinquere caeno,

ferream ut soleam tenaci in uoragine mula.

14 quoi cum Scaliger: cui iocum Ω   15 et ACh2: ut Ω   16 adseruanda O   18 nec se ed. 1473: nec me Ω   19 Ligari fragm. Festi p. 438 ed. von Ponor     suppernata Festus: superata Ω: separata BLa1   21 nihil uidet Ω

22 quid G sed d super rasuram   23 nunc] hunc ACa     eum AC et corr. D: cum GRVenBLa1     nunc uolo uolo O: hunc meum Froehlich

24 potest olidum Ω: corr. Victorius Var. Lect. xiii. 11     exitare GORVen BLa1, quod tamquam frequentatiuum uerbi exire retinebat Traube   25 derelinquere O cum Parisino 7989: delinquere cett. nisi quod a habet relinquere

Desunt Carmina XVIII, XIX, XX.

 

XXI

Aureli, pater esuritionum,

non harum modo, sed quot aut fuerunt

aut sunt aut aliis erunt in annis,

pedicare cupis meos amores.

5

nec clam: nam simul es, iocaris una,

haerens ad latus omnia experiris.

frustra: nam insidias mihi instruentem

tangam te prior irrumatione.

atqui si faceres satur, tacerem:

10

nunc ipsum id doleo, quod esurire

mellitus puer et sitire discet.

quare desine, dum licet pudico,

ne finem facias, sed irrumatus.

XXI AD AVRELIVM Ω: spatium unius uersus in O titulo carens

1 exuritionum uel exuricionum Ω   4 pedicare AC: dedicare Ω

5 es iocaris D: exiocaris Ω: et iocaris ACah   6 haeres h Voss experibis uel experibus Ω

7 struentem Ribbeck   8 irruminatione Ω

9 atqui si scripsi ex eo quod Caesenas habet atque qui si: atque id si AC: atque ipsi Ω   10 id om. BLa1     esuriẹre O: exurire GRDBLa1   11 mellitus Hand: me me Ω: ieiunus Huschke: meus mei Schwabe

12 desinat Ω: desinas AC   13 ne ed. pr.: nec Ω: nei Baehrens irrumatus ed. pr.: irruminatus sum Ω

 

XXII

Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,

homo est uenustus et dicax et urbanus,

idemque longe plurimos facit uersus.

puto esse ego illi milia aut decem aut plura

5

perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto

relata: cartae regiae, noui libri,

noui umbilici, lora rubra, membrana

derecta plumbo, et pumice omnia aequata.

haec cum legas tu, bellus ille et urbanus

10

Suffenus unus caprimulgus aut fossor

rursus uidetur: tantum abhorret ac mutat.

hoc quid putemus esse? qui modo scurra

aut siquid hac re tersius uidebatur,

idem infaceto est infacetior rure,

15

simul poemata attigit, neque idem umquam

aeque est beatus ac poema cum scribit:

tam gaudet in se tamque se ipse miratur.

nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam

quem non in aliqua re uidere Suffenum

20

possis. suus cuique attributus est error:

sed non uidemus manticae quod in tergo est.

XXII cum XXI continuant GO sine interstitio, adiecto tamen quod nouum carmen indicet: AD VARVM marg. G, RVenABD: AD VARIVM C

3 idemque al. itemque G

4 puto esse ego GORVenLa1: puto ego esse BCDh     milia O: millia G   5 sic] sit Ω     palmisepto (-seto BLa1 Ω: παλίμψηστον Marcilius   6 noue Ω: nouem Dah: nouei Lachm.   7 membrana Auantius: membran(a)e Ω, Munro   8 derecta Statius: detecta Ω

10 capri. mulgus GRVen   11 abhoret O: fortasse aberrat

13 ac re O: aut re cod. Ashburneri: fort. aure     tersius uel tertius Peiper, Munro: tristius Ω: tritius ed. Iunt. 1503: scitius L. Mueller: strictius uel crispius ego   14 in faceto est in faceto rure GOR: infacet rure A: infaceti’ C   15 neque idem G: uel neque nec idem Oh   16 ac h: ah ABDLa1a: ha GORVen     cum] tum R   17 tamque] tamquam DGOh

18-20 omnes fallimur... error extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone, Part. II (I) 3. 8, ed. Ven. 1505; 19-21 in Flor. Moral. Auctorit. II. 3, qui liber scriptus est anno 1329 Veronae   18 neque est GRVen: nec est O   21 uidentur codex Monacensis Porphyrionis ad Hor. S. ii. 3. 299; legitne Porphyrion uidetur?

 

XXIII

Furei, cui neque seruos est neque arca

nec cimex neque araneus neque ignis,

uerum est et pater et nouerca, quorum

dentes uel silicem comesse possunt,

5

est pulcre tibi cum tuo parente

et cum coniuge lignea parentis.

nec mirum: bene nam ualetis omnes,

pulcre concoquitis, nihil timetis,

non incendia, non graues ruinas,

10

non facta impia, non dolos ueneni,

non casus alios periculorum.

atqui corpora sicciora cornu

aut siquid magis aridum est habetis

sole et frigore et esuritione.

15

quare non tibi sit bene ac beate?

a te sudor abest, abest saliua,

mucusque et mala pituita nasi.

hanc ad munditiem adde mundiorem,

quod culus tibi purior salillo est,

20

nec toto decies cacas in anno,

atque id durius est faba et lapillis,

quod tu si manibus teras fricesque,

non umquam digitum inquinare posses.

haec tu commoda tam beata, Furi,

25

noli spernere nec putare parui,

et sestertia quae soles precari

centum desine: nam satis beatu’s.

XXIII AD FVRIVM Ω: spatium unius uersus in O

1 Furei (ẹ Ven) Ω quod non ausus sum immutare: Furi a     seruos Statius: seruo al. seruus GRVen: seruo OBCLa1   2 cimex animal neque GR: cimex al. neque O   5, 8 pulcre GORVen   6 linea B: num iuncea? cf. Goetz Thes. Gloss. p. 611

7 nẹc̣ (suprascr. i) G: ne al. nec RVen: ne OABCLa1: ni Dh     ualetis .Ṛ. om̅s B   9 ruinas GD: minas ORVenABCh   10 fac̣ta G: fata D: furta Haupt

12 aut qui Ω: ut qui Statius   13 aridum magis est Ω

15 sit O: si Ω

16 abest O semel   17 mucusque a: muccusue (muc- B, muct- O) Ω     pic̣tuita G

19 culus al. cuius GVen: cuius al. culus RC: cuius O   21 lupillis Gulielmius   22 friesque Baehrens   23 posses Ω: possis Froehlich: posseis Baehrens   24 haec tua Ω     furi codd.   26 sesterciaque O   27 satis beatu’s Bergk: satis beatus Ω: sat es beatus ed. Calpurn. 1481

 

XXIV

O qui flosculus es Iuuentiorum,

non horum modo, sed quot aut fuerunt

aut posthac aliis erunt in annis,

mallem diuitias Midae dedisses

5

isti, qui neque seruos est neque arca,

quam sic te sineres ab illo amari.

‘qui? non est homo bellus?’ inquies. est:

sed bello huic neque seruos est neque arca.

hoc tu quam lubet abice eleuaque:

10

nec seruom tamen ille habet neque arcam.

XXIV cum XXIII continuant codices, nullo spatio relicto

1 es] est Ω   2 quod GORVen   4 Midae dedisses Voss: mi dededisses O: mi ededisses Paris. 7989 m. pr.: mi dedisses Ω   5 qui OAC: qui al. cui GR     neque al. nec G: nec al. neque R   5, 8 seruos] seruus Ω   7 quid O

9 hec G: nec D     qua lubet G: quamlubet al. qua Ven   10 seruom] seruum Ω

 

XXV

Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo

uel anseris medullula uel imula oricilla

uel pene languido senis situque araneoso,

idemque, Thalle, turbida rapacior procella,

5

cum diua †mulier aries† ostendit oscitantes,

remitte pallium mihi meum, quod inuolasti,

sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,

inepte, quae palam soles habere tamquam auita.

quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,

10

ne laneum latusculum manusque mollicellas

inusta turpiter tibi flagella conscribillent,

et insolenter aestues, uelut minuta magno

deprensa nauis in mari, uesaniente uento.

XXV AD TALL(TAL B)VM Ω: nullum interstitium in O

1 talle Ω: tale Par. 7989   2 medullula O: medulla cett.     oricilla (auricilla) Scaliger: moricilla GBDa: moricula OACLa1: moricula al. moricilla RVen   3 arancoroso al. araneoso GRVenB   5 cum (cuṁ G) diua mulier (ị O) Ω: conuiua Boehme     aries O: alios al. aues uel aries G: aues al. aries uel alios R     munerarios Lachm.: mulierarios Haupt: mulicurios Clayton: manulearlos Phillimore: conclaue cum uicarios Munro     ostendẹt (suprascr. i) G: ostendet ODh: fortasse cum laeua munerarios offendit oscitantes   7 saethabum G: sathabum OABCDLa1a   8 inepteque O

10 natesque Scaliger   11 inusta ed. Calpurn. 1481: insula Ω: inlusa Scaliger conscribilent Ω: conscribilent flagella Turnebus: consigillent Muretus   12 minuta h et Caesenas, uterque saec. xv. exeuntis: inimica Ω   13 deprensa Oh: deprehensa Ω

 

XXVI

Furi, uillula nostra non ad Austri

flatus opposita est neque ad Fauoni

nec saeui Boreae aut Apheliotae,

uerum ad milia quindecim et ducentos.

5

o uentum horribilem atque pestilentem!

XXVI AD FVRIVM Ω: in O interstitium non est

1 Furi codd.     uestra O et Caesenas   2 om. O     fauonii Ω   3 apheliot(a)e Ω: apeliotae Lachm.

 

XXVII

Minister uetuli puer Falerni

inger mi calices amariores,

ut lex Postumiae iubet magistrae

ebriosa acina ebriosioris.

5

at uos quo lubet hinc abite, lymphae,

uini pernicies, et ad seueros

migrate. hic merus est Thyonianus.

XXVII AD PINCERNAM SVVM Ω: in O interstitium non est

2 ingere codices praeter B: iungere B: inger tres codices Gelli vi. 20. 6: inger εἴσκρασον Thes. Gloss. p. 576 Goetz   3 postumie O: posthumie GRVen   4 ebriosa acina Parthenius: ebrios(a)e Ω et codices Gelli acino Ω nisi quod habent acine AC: ebrioso acino Munro, Schwabe, Giri

5 ad Oh     quo lubet Caesenas: quod iubet Ω   7 thi. GORVen

 

XXVIII

Pisonis comites, cohors inanis,

aptis sarcinulis et expeditis,

Verani optime tuque mi Fabulle,

quid rerum geritis? satisne cum isto

5

uappa frigoraque et famem tulistis?

ecquidnam in tabulis patet lucelli

expensum, ut mihi, qui meum secutus

praetorem refero datum lucello.

o Memmi, bene me ac diu supinum

10

tota ista trabe lentus irrumasti.

sed, quantum uideo, pari fuistis

casu: nam nihilo minore uerpa

farti estis. pete nobiles amicos.

at uobis mala multa di deaeque

15

dent, opprobria Romulei Remique.

XXVIII AD VERAN(N)IVM ET FABVLLVM Ω: nullum spatium in O

2 apti sarcinulis et expediti Wakefield

6 ecquidnam a: et quid nam Ω: ut quidnam A et Santenianus     Post lucelli signum interrogationis habent GRVenLa1     Inter 6, 7 lacunam statuit B. Schmidt   7 sequtus R

9-10 a u. 8 pendere ratus est Alex. Guarinus, et sic Lachm. et complures recentiorum   9 o mem mi OB et codex Ashburneri: o m̅em mi R: omnem mi GVenLa1Da   10 trahe BGRVen nondum mutati     tentus Voss

11 pari Oah: parum al. pari GRVenB     fuisti GODPhil.   12 uerpa Laur. 33.12: urpa O: uerba al. uerpa uel urpa RVen: uerba G cum plerisque

14 nobis al. uobis R: uobis al. nobis GVen: nobis OABLa1   15 oprobria O: obpr. GRVen et plerique     Romulei codd. quod immutare nolui

 

XXIX

Quis hoc potest uidere, quis potest pati,

nisi impudicus et uorax et aleo,

Mamurram habere quod Comata Gallia

habebat uncti et ultima Britannia?

5

cinaede Romule haec uidebis et feres?

et ille nunc superbus et superfluens

perambulabit omnium cubilia,

ut albulus columbus aut Adoneus?

cinaede Romule haec uidebis et feres?

10

es impudicus et uorax et aleo.

XXIX IN (AD A) ROMVLVM CATHAMITVM Ω: nullum spatium in O

1, 2 extant apud Quintil. ix. 4. 141   3 Plin. H. N. xxxvi. 48 hic namque est Mamurra Catulli Veronensis carminibus proscissus, quem, ut res est, domus ipsius clarius quam Catullus dixit habere quidquid habuisset Comata Gallia.     Mammurram C: nam murram Ω   4 uncti Faernus: cum te Ω     ante Statius

7 perambulauit Ω, corr. a   8 Adoneus Statius: ydoneus GOa: idoneus RVen et plerique: haut idoneus Sillig: haut idonius malim, pro comparatiuo accipiendum

eone nomine, imperator unice,

fuisti in ultima occidentis insula,

ut ista uostra diffututa mentula

ducenties comesset aut trecenties?

15

quid est alid sinistra liberalitas?

parum expatrauit an parum elluatus est?

paterna prima lancinata sunt bona;

secunda praeda Pontica, inde tertia

Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus.

20

†hunc Gallie timet et Britannie.†

quid hunc malum fouetis? aut quid hic potest

nisi uncta deuorare patrimonia?

eone nomine †urbis opulentissime†

socer generque, perdidistis omnia?

13 uestra Da: nostra Ω     diffututa D Caesenas et corr. B: diffutura Ω: defututa Lachm.   14 comeset G: comeset (suprascr. s) R: comerset O

15 alid Statius: alit Ω: ait Da

16 expatr.] cf. expatrauit ἐπετέλεσεν Goetz Thes. Gloss. p. 416

17 prima ed. Trinc. Auantii: primum Ω   19 libera O     quem Paris. 7989 et Bodl. Lat. Class. e. 15     scit O: sit Ω     amni (anni CLa1) Ω: annis Bodl. Lat. Class. e. 15

20 sic Ω: timete Galliae, hunc time Britannia Haupt: et huicne Gallia et metet Britannia? Munro: sciuntque Galliae ultimam et Britanniae Birt: fort. Ruina Galliae est, erit Britanniae

21-4 post 10 transponebat Mommsen   21 hic] hinc GORVenCD

23 uerbis D: urbes a et Bodl. Lat. Class. e. 15     urbis o piissime Lachm.: orbis o piissimei Haupt: urbis oppidissime Heyse: urbis ob luem ipsimae Munro: immo suae h.e. propter eum qui lues et belues (Goetz Thes. Gloss. p. 136) est urbis suae Formiaram: o bis improbissimi E. M. Thompson   24 gener socerque Verg. Catalept. iii. 6

XXX

Alfene immemor atque unanimis false sodalibus

iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?

iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?

....................

....................

nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.

5

quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis.

eheu quid faciant, dice, homines cuiue habeant fidem?

certe tute iubebas animam tradere, inique, me

inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.

idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque

10

uentos irrita ferre ac nebulas aereas sinis.

si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,

quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

XXX AD ALPHENVM (ALF. BLa1) Ω: in C interstitium non est

Carmen κατὰ δύο decurrere, non ut Lachm. ed. 2 per strophas quaternorum, neque ut Bluemner ternorum, censeo. Bluemner uersus sic distribuebat 1. 2. 3. 6. 7. 8. 9. 10. 5. 4. 11. 12.   1 Alfene A: Alphene Ω     salse GOR: s/lse Ven   2 nihil (nichil G) Ω

3 iam me prodere iam non me dubitas f. p. Ω: i. m. p. iam me non d. f. p. AD     Post hunc u. duos ego et Otto credimus excidisse

4, 5 post 12 transponebat Lachm.   4 haec a   5 quae] quos Froehlich, Giri: quis (abl.) Richards: quom Munro apodosin faciens u. 6; cf. Weber Quaest. Cat. p. 137     negligis Ω

6 o heu Ω     dice scripsi: dico Ω: dic ed. Trinc. Auantii     cui ne Ω

7 tu te GRVen     me add. Auantius: om. Ω   8 sic h: quasi omnia (om. tuta) O: quasi omnia tuta cett.

9 idem Oah Laur. 33.12: inde GACDLa1: inde al. idem RBVen   10 uentos ACah: uento GORBLa1D

11 sic Ω nisi quod ut dii, non at di habent: at dii meminerunt at meminit fides codex Add. 11,674 Musei Britannici: meminere, at Muretus

 

XXXI

Paene insularum, Sirmio, insularumque

ocelle, quascumque in liquentibus stagnis

marique uasto fert uterque Neptunus;

quam te libenter quamque laetus inuiso,

5

uix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos

liquisse campos et uidere te in tuto.

o quid solutis est beatius curis?

cum mens onus reponit, ac peregrino

labore fessi uenimus larem ad nostrum,

10

desideratoque acquiescimus lecto.

hoc est quod unum est pro laboribus tantis.

salue o uenusta Sirmio atque hero gaude;

gaudete uosque o Lydiae lacus undae;

ridete quidquid est domi cachinnorum.

XXXI AD SIRMIVM INSVLAM Ω: in O primae litterae P caerulea nota adficta est

1 Sirinio GO   3 neptũnus GRDVen   4 libenter Dah: libente Ω   5 mihi Ω     crederis al. credens G: crederis D     Thuniam atque Bithunos scripsi: thi(y O)miam atque bithinios Ω

8 honus B et R m. pr.   12 hero al. bero RVen: bero Laurentianus 33.12: ero nullus codex ex meis   13 gaude O et Santenianus: gaudente Bergk     uos quoque lidi(a)e Ω: emendarunt uosque, uos o, uosque o     lucidae B. Guarinus: limpidae Auantius: Lydii Froehlich

 

XXXII

Amabo, mea dulcis Ipsithilla,

meae deliciae, mei lepores,

iube ad te ueniam meridiatum.

et si iusseris, illud adiuuato,

5

ne quis liminis obseret tabellam,

neu tibi lubeat foras abire,

sed domi maneas paresque nobis

nouem continuas fututiones.

uerum si quid ages statim iubeto:

10

nam pransus iaceo et satur supinus

pertundo tunicamque palliumque.

XXXII AD IPSICIL(L)AM uel IPSIT(H)ILAM Ω: spatium in O non est

1 ipsi thila GBLa1: ipsi illa O: ipsi Thila (ipsi-chila Ven) al. ipsicilla RVen: Hypsithilla Scaliger: Ipsitilla Buecheler: Hypsiphylla Palmer: Ipsimilla Leo

4 illud, adiuuato Lachm.: adiubeto Turnebus   5 luminis O   6 lubeat GD et corr. R: lube O: libeat R m. pr., cum plerisque   7 meas (suprascr. an) R sed an pallidiore atramento

9 agis a   11 tunicam om. que a

 

XXXIII

O furum optime balneariorum

Vibenni pater et cinaede fili,

(nam dextra pater inquinatiore,

culo filius est uoraciore)

5

cur non exilium malasque in oras

itis? quandoquidem patris rapinae

notae sunt populo, et natis pilosas,

fili, non potes asse uenditare.

XXXIII cum XXXII continuant Ω nullo spatio relicto

3, 4 Carrio et Hand sic scribebant nam dextra pater est uoraciore, culo filius inquinatiore   4 uoratiore al. uolantiore GRVen: uolantiore AC: uoratiori al. uolant ori B   5 horas Ω   6 istis a   8 potest a se (uel ase) uendicare Ω

 

XXXIV

Dianae sumus in fide
puellae et pueri integri:
Dianam pueri integri
puellaeque canamus.

5

o Latonia, maximi
magna progenies Iouis,
quam mater prope Deliam
deposiuit oliuam,

montium domina ut fores
10 siluarumque uirentium
saltuumque reconditorum
amniumque sonantum:

XXXIV CARMEN DIANE (DYANE R, marg. Ven) Ω: spatium in O non est

3 om. Ω: uersum reposuit Palladius 1500

8 deposiuit Caesenas: deposuit Ω   11 saltumque recunditorum O   12 amniumque Calp. 1481: omniumque sonancium O: omnium sonantiumque Par. 7989: omnium sonantium Ω

tu Lucina dolentibus
Iuno dicta puerperis,
15 tu potens Triuia et notho’s
dicta lumine Luna.

tu cursu, dea, menstruo
metiens iter annuum,
rustica agricolae bonis
20 tecta frugibus exples.

sis quocumque tibi placet
sancta nomine, Romulique
antique ut solita’s bona
sospites ope gentem.

15 notho’s L. Mueller: nothoes al. noto es GRVen   16 diua Weber

17 menstrua Ω   18 menti(ci La1)ens OLa1

21 scis quecumque tibi placent al. sis quocumque tibi placet GRBVen: scis quecumque tibi placet OD: sis quecumque tibi placent ACLa1   23 antiqui B ubi seorsus habet, in folio quod ceteris praefixum est, xxxiv.15-xxxv.14: antique B suo loco: ancique h et sic ex coniectura Merula Scaliger Niebuhr     solita’s Lucian Mueller: solitas es (est Sant.) A et Santenianus: solita es Ω

 

XXXV

Poetae tenero, meo sodali,

uelim Caecilio, papyre, dicas

Veronam ueniat, Noui relinquens

Comi moenia Lariumque litus.

5

nam quasdam uolo cogitationes

amici accipiat sui meique.

quare si sapiet uiam uorabit,

quamuis candida milies puella

euntem reuocet, manusque collo

10

ambas iniciens roget morari.

quae nunc, si mihi uera nuntiantur,

illum deperit impotente amore.

nam quo tempore legit incohatam

Dindymi dominam, ex eo misellae

15

ignes interiorem edunt medullam.

ignosco tibi, Sapphica puella

musa doctior; est enim uenuste

magna Caecilio incohata mater.

XXXV AD CECILIVM IVBET LIBELLVM (-LO GRVenD) LOQVI Ω: spatium nec in G nec in O

2 occilio O   4 moenia] ueniam O: meniam G m. pr., nunc erasum est ȝ h.e. m

8 millies GRVen: millies OC   10 iniciens B utroque loco: inities O

11 nunt. RVen: nunc. GO   12 impotente amore a et Charisius 133.25 Keil: impotentem amorem (amore GVen amorem R) Ω

13 elegit Ω: eligit O     indotatam Ω

18 cecilia Ω     incohata OD Paris 7989: inchoata Ω

 

XXXVI

Annales Volusi, cacata carta,

uotum soluite pro mea puella.

nam sanctae Veneri Cupidinique

uouit, si sibi restitutus essem

5

desissemque truces uibrare iambos,

electissima pessimi poetae

scripta tardipedi deo daturam

infelicibus ustulanda lignis.

et haec pessima se puella uidit

10

iocose lepide uouere diuis.

nunc o caeruleo creata ponto,

quae sanctum Idalium Vriosque apertos,

quaeque Ancona Cnidumque harundinosam

colis quaeque Amathunta, quaeque Golgos,

15

quaeque Durrachium Hadriae tabernam;

acceptum face redditumque uotum,

si non illepidum neque inuenustum est.

at uos interea uenite in ignem,

pleni ruris et inficetiarum

20

annales Volusi, cacata carta.

XXXVI AD LVSICACATAM (Lusicatam C) Ω: cum XXXV cohaeret in O

1 Annuale (Anuale O) suo lusi Ω: Volusi ed. antiquissima saec. xv

5 desissemque Auantius: dedissemque Ω   7 datura D, Spengel   8 ustul. Buecheler: ustil. codices

9 haec O, ut uidit Merrill, idem praetulerunt Pontanus ad Macrob. S. I. 7, R. W. Raper, alii: học (suprascr. e) D: hoc Ω: om. a     uidit] fort. uicit   10 iocosis Riese     uouere se diuis Ω: et haec p. sic p. u. ioco se l. u. d. Postgate

11 o om. O   12 adalium al. ydalium GRVen: adalium O     uriosque Ω: utriosque (suprascr. uriosque G) GD: uiuosque cod. Ashburneri: Vriosque portus Heinsius: Surosque Voss: Chytrosque Bergk: Thronosque Unger   13 gnidumque (que om. BLa1) Ω   14 sic Auantius colisque     amathunta (-tam O) queque alcos Ω   15 dur. Ω

19 ruris Palladius: turis (turris BLa1) Ω   20 annuale (anu. O) suo lusi (lusio O) cacata carta Ω

 

XXXVII

Salax taberna uosque contubernales,

a pilleatis nona fratribus pila,

solis putatis esse mentulas uobis,

solis licere, quidquid est puellarum,

5

confutuere et putare ceteros hircos?

an, continenter quod sedetis insulsi

centum an ducenti, non putatis ausurum

me una ducentos irrumare sessores?

atqui putate: namque totius uobis

10

frontem tabernae †sopionibus† scribam.

XXXVII AD CONTVBERNALES (SVOS add. AC) Ω: nullum spatium in O

2 pilleatis O et G m. pr.: pileatis RVen     non a Ω   4 quicquid Ω   5 confutuere a: confuture (suprascr. e) D: confutere Ω

10 scorpionibus marg. Paris. 7989, Lachm.: sopironibus Voss: sponsionibus Heyse: ropionibus Peiper. allato uersu ap. Mar. Plot. Sacerdotem de Tropis (Grammat. Lat. vi. 2. p. 461 Keil) Quem non pudet et rubet non est homo sed ropio: gobionibus Purues: num cocionibus? h.e. frontem tabernae inscribam uocabulo ‘cocionibus,’ utpote oppositam pignori et mox uenalem

puella nam mei, quae meo sinu fugit,

amata tantum quantum amabitur nulla,

pro qua mihi sunt magna bella pugnata,

consedit istic. hanc boni beatique

15

omnes amatis, et quidem, quod indignum est,

omnes pusilli et semitarii moechi;

tu praeter omnes une de capillatis,

cuniculosae Celtiberiae fili,

Egnati, opaca quem bonum facit barba

20

et dens Hibera defricatus urina.

11 mei (h.e. mi) Schwabe; cf. lxxii.6. lxxvii.3: me Ω     meos sinus Passeratius   12 quantum] quam O   15 et quid id dignum est Bodl. Lat. Class. e. 15     num et quidem, id quod indignum est? Post u. 16 codices praeter GO interstitium habent unius uersus in quo scriptum est AD EGNATIVM (-TVM B); idem in margine habent GO, sed abest interstitium   17 une Ω, Priscianus v. 77. vii. 22 Keil: une al. uno G: uno al. une Ven   18 cuniculosae Celtiberosae Prisciani codices excepto Darmstadiensi siue Coloniensi 202 saec. xi.: Celbiberie O: Celtiberi GRVenBLa1: Celtiberi (suprascr. e) ạc̣ C   20 et] e O

 

XXXVIII

Malest, Cornifici, tuo Catullo,

malest, me hercule †et† laboriose,

et magis magis in dies et horas.

quem tu, quod minimum facillimumque est,

5

qua solatus es allocutione?

irascor tibi. sic meos amores?

paulum quid lubet allocutionis,

maestius lacrimis Simonideis.

XXXVIII cum XXXVII continuant Ω: spatium in O non est

1 Male est si carnifici Ω praeter R: R habet Male est si carnifici suprascriptum his Mạle est. Ạḷe ẹst sị carnifici cuius deformati uersus principio va-, fini cat adscriptum est: Cornifici Palladius   2 male si GO: male est... si R: male est si VenBLa1ACa me hercule et l. Ω: me h. et est l. Sillig: me h. ei et l. Lachm.: num me h. mi et l.?   4 in Laurentiano 33.12 sic scriptus est

quem tu quod minimum

facilimumque est

quo indicio mancum declaratur poema   5 aloc. OLa1B   7 aloc. O   8 maius est Morgenstern, distractis scilicet litteris MA EST IVS     Post 8 Froehlich subiungendos putauit ii. 11-13 ‘Tam gratum est mihi quam ferunt puellae Pernici aureolum fuisse malum, Quod zonam soluit diu ligatam.

 

XXXIX

Egnatius, quod candidos habet dentes,

renidet usque quaque: sei ad rei uentum est

subsellium, cum orator excitat fletum,

renidet ille: si ad pii rogum fili

5

lugetur, orba cum flet unicum mater,

renidet ille: quidquid est, ubicumque est,

quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,

neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

quare monendum test mihi, bone Egnati.

XXXIX cum XXXVIII continuant Ω

2 sei O et Laur. 33.12 quod non ausus sum immutare: seu al. sei RVen: seu G et plerique   3 subs(sc O)ellum cum excitat (recitat AC) orator Ω   4, 5 om. Dh   4 pii BLa1: pii al. impii GRVen: impii O     rogum BD et Santenianus: regum Ω     filii Ω   6 quicquid Ω   8 nec urbanum O

9 test] est codd. te add. Spengel, est te Baehrens     monendus es Calp. 1481

10

si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs,

aut parcus Vmber aut obesus Etruscus,

aut Lanuinus ater atque dentatus,

aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

aut qui lubet, qui puriter lauit dentes,

15

tamen renidere usque quaque te nollem:

nam risu inepto res ineptior nulla est.

nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,

quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

dentem atque russam defricare gingiuam,

20

ut quo iste uester expolitior dens est,

hoc te amplius bibisse praedicet loti.

11 parcus Ω: parthus cod. Ashburneri: porcus h et Brixianus, Scaliger ex coniectura: pinguis Gloss. Vatic. in Maii Class. Auct. VII. 574 Pinguis grassus. Nam obesus plus est quam pinguis. Catullus ait Aut pinguis ubera aut obesus et prossus: fartus Balth. Venator: pastus Voss: crassus Loewe: num spurcus?   12 lanuinus D et fortasse R: lamiuinus GOB   13 ut Dah: aut Ω   14 pariter uel puriter RVen   16 Extat apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabil. p. iiii. 4. 8

17 es add. Conr. de Allio: om. codices   18 quique mixit O: minṣit (suprascr. x) B: minsit D et cod. Ashburneri   19 russam a, Apuleius Apol. vi: rusam Ω: rufam cod. Ashb.     pumicare Apuleius   20 noster Oa     expolitor al. tior BRVen: expolitor OLa1   21 lotus Ω: lotum h et cod. Ashburneri

 

XL

Quaenam te mala mens, miselle Rauide,

agit praecipitem in meos iambos?

quis deus tibi non bene aduocatus

uecordem parat excitare rixam?

5

an ut peruenias in ora uulgi?

quid uis? qua lubet esse notus optas?

eris, quandoquidem meos amores

cum longa uoluisti amare poena.

XL AD RAVIDVM Ω: nullum spatium in O

1 Raude Faernus, L. Mueller

3 deus om. B: dens OA     auocatus (suprascr. d) G: auoc. ORBLa1Ch   5 peruenias p: perueniamus Ω Versum adulterinum ratus est Schmidt; sed in ora uulgi uidetur imitatus Henricus Allocut. ad librum 29 Traube (Poet. Lat. aeui Carolini III, p. 437) et ni proripias in ora uulgi

6 cuiuis Voss

8 pena Oa Laur. 33.12: poema al. pena(ę R) GRVen

 

XLI

Ameana puella defututa

tota milia me decem poposcit,

ista turpiculo puella naso,

decoctoris amica Formiani.

5

propinqui, quibus est puella curae,

amicos medicosque conuocate:

non est sana puella, nec rogare

qualis sit solet aes imaginosum.

XLI cum XL continuant codices

1 A mean a O: A me an a GRBVen     Id pro Ammiana rustice dictum putabat Froehner: Anne sana Conr. de Allio et K.P. Schulze: Ametina Haupt: Anniana Schwabe     defututa DOG: defutura cett.

5 puella AC: puelle Ω   6 conuocare Ω: conuacate C   7 rogate ACa Lachm.   8 olet AC aes Froehlich: et Ω: en imaginosam Doering     nec rogare qualis sit solet Ammiana nasum R. Y. Tyrrell: fort. nec rogate qualis: sic olet aes imaginosum

 

XLII

Adeste, hendecasyllabi, quot estis

omnes undique, quotquot estis omnes.

iocum me putat esse moecha turpis,

et negat mihi uestra reddituram

5

pugillaria, si pati potestis.

persequamur eam, et reflagitemus.

quae sit, quaeritis. illa, quam uidetis

turpe incedere, mimice ac moleste

ridentem catuli ore Gallicani.

10

circumsistite eam, et reflagitate,

‘moecha putida, redde codicillos,

redde, putida moecha, codicillos.’

XLII cum XLI continuant codices

1 endecha sillabi GORVen quot estis omnes] Carm. Epigr. 1504.13 Buech. quot est[is om]nes

3 locum al. iocum GBRVen: locum OLa1   4 uestra Ω: nostra ed. Trinc. Auantii   5 Charis. 97.12 Keil ‘Haec pugillaria saepius neutraliter dicit idem Catullus in hendecasyllabis.

7 illa OBah Laurentiani: illam GACD et R m. pr.: illam al. illa Ven   8 mimice Turnebus: mirmice (mirinice O) Ω: mimicae Phil. (= Bod. Lat. Class. e. 17) Post moleste distinguit Giri   9 catulli Ω

12 om. Dh et R, sed in R postea sic additus est uersui 11 ut unam lineam ambo continuarent

non assis facis? o lutum, lupanar,

aut si perditius potes quid esse.

15

sed non est tamen hoc satis putandum.

quod si non aliud potest, ruborem

ferreo canis exprimamus ore.

conclamate iterum altiore uoce

‘moecha putida, redde codicillos,

20

redde, putida moecha codicillos,’

sed nil proficimus, nihil mouetur.

mutanda est ratio modusque uobis,

siquid proficere amplius potestis,

‘pudica et proba, redde codicillos.’

13 facit Schmidt, Halbertsma   14 potes GORVen, Laur. 33.12. cod. Ashburneri, potest La1CDa et plerique

15 tamen hoc satis GODh: tamen satis hoc (haec Ca) RVenBLa1Ca: satis tamen hoc A

16 pote, ut uel potest, ruborem Ferreo ut canis e. o. Munro: pote ut iam coni. Pleitner   17 ferre/o/ Gr: ferre o OBLa1ACa

21-24 om. a   21 nichil proficimus, nil  mouetur GD, sed hic sine spatio: nihil pr. nihil m. Ω

22 uobis marg. p: nobis Ω

 

XLIII

Salue, nec minimo puella naso,

nec bello pede nec nigris ocellis,

nec longis digitis nec ore sicco,

nec sane nimis elegante lingua,

5

decoctoris amica Formiani.

ten prouincia narrat esse bellam?

tecum Lesbia nostra comparatur?

o saeclum insapiens et infacetum!

XLIII cum XLII continuant codices

1 nimio Scaliger ex cod. Cuiaciano (p)   5 ex XLI.4 inlatum ratus est Iacobus Mowat Cantabrigiensis

6 prouintia BRh

8 o sedum OB     insapiens Ω, Ernstius Var. Obseruat. i. 15: insipiens a, Muretus     atque GVen

 

XLIV

O funde noster seu Sabine seu Tiburs,

(nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est

cordi Catullum laedere: at quibus cordi est,

quouis Sabinum pignore esse contendunt)

5

sed seu Sabine siue uerius Tiburs,

fui libenter in tua suburbana

uilla, malamque pectore exspui tussim,

non inmerenti quam mihi meus uenter,

dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

10

nam, Sestianus dum uolo esse conuiua,

orationem in Antium petitorem

plenam ueneni et pestilentiae legi.

hic me grauedo frigida et frequens tussis

quassauit usque dum in tuum sinum fugi,

15

et me recuraui otioque et urtica.

quare refectus maximas tibi grates

ago, meum quod non es ulta peccatum.

nec deprecor iam, si nefaria scripta

Sesti recepso, quin grauedinem et tussim

20

non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus,

qui tunc uocat me, cum malum librum legi.

XLIV cum XLIII continuant Ω

2 cum erasum ante quibus G   4 pignore ACha: pignoris Ω   7 uilla] uilam cod. Ashburneri     malamque Ald. I: aliamque codd.     exspui scripsi: expui tussim Scaliger: expulsus sim Ω: expuli t. Auantius   8 meus uenter Faernus: mens uertur GORVenLa1C: uertitur mens al. uertur B: mens uertetur cod. Ashburneri   10 fest. O     conuiuịa R: conuiuia pr. Ven   11 orationem (-ne O) minantium petitorum (-rem O: petitorẹm (suprascr. u) R) Ω: correxit Faernus

13 hoc O     grauedo ACa: grauido GORVenBLa1D   15 ocimoque Muretus

17 que BLa1

19 sesti recepso Palladius: sestire cepso Ω     quin a: qui Ω     grauedinem Ω   20 mi a, Auantius     Sectio GOLa1: sectio al. sestio Ven: sextio Ba   21 legi Lachm.: legit Ω: legit librum Ald. I

 

XLV

Acmen Septimios suos amore

tenens in gremio ‘mea’ inquit ‘Acme,

ni te perdite amo atque amare porro

omnes sum assidue paratus annos

5

quantum qui pote plurimum perire,

solus in Libya Indiaque tosta

caesio ueniam obuius leoni.’

hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,

dextram sternuit approbationem.

10

at Acme leuiter caput reflectens,

et dulcis pueri ebrios ocellos

illo purpureo ore suauiata,

‘sic,’ inquit ‘mea uita Septimille,

huic uni domino usque seruiamus,

15

ut multo mihi maior acriorque

ignis mollibus ardet in medullis.’

hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,

dextram sternuit approbationem.

nunc ab auspicio bono profecti

20

mutuis animis amant amantur.

unam Septimios misellus Acmen

mauult quam Syrias Britanniasque:

uno in Septimio fidelis Acme

facit delicias libidinisque.

25

quis ullos homines beatiores

uidit, quis Venerem auspicatiorem?

XLV cum XLIV continuant Ω

1 Ac men GRBVen: Agmen AC     Septimios O: Septimos GB (m. pr.) La1RVen   3 perditi Ω   5 qui pote Calp. 1481: qui potest Ω: num quist pote?

7 cesio GORVen   8, 9 sinistra ut ante dextra st. approbatione Ω: sinister ante Voss: sinister astans Munro: sinistra amanti Macnaghten

9 dextram ap   10 at Acme Calp. 1481: ad hanc (hac O) me Ω, nisi quod R habet at sed ut uidetur super rasuram   12 suauiata a: sauiata AC: saniata GOBLa1 DVen   13 septimille BLa1D: septinulle GO: septimille al. septinuelle RVen   14 Post uni solito maius spatium est in G     uno Bhp

17 sinistrauit ante Ω: corr. ACDa

21 Septumius Ω     agmen Ω   22 sy(i O)riasque GORVenBLa1   24 libidinesque ex -nisque R

 

XLVI

Iam uer egelidos refert tepores,

iam caeli furor aequinoctialis

iucundis Zephyri silescit aureis.

linquantur Phrygii, Catulle, campi

5

Nicaeaeque ager uber aestuosae:

ad claras Asiae uolemus urbes.

iam mens praetrepidans auet uagari,

iam laeti studio pedes uigescunt.

o dulces comitum ualete coetus,

10

longe quos simul a domo profectos

diuersae uariae uiae reportant.

XLVI cum XLV continuant codices

1 uere gelidos Ω   3 ioc. Ω     aureis GOVen: aureis RBC

4 liquantur OD     catule OLa1   5 ager (acer BLa) ruber estuore Ω   6 claras] c super rasuram R

10 quos R (ex qoȝ factum est qoſ), D: quo GOBLa1Ch: que Aa   11 sic Victorius     diuerse uarie GORVen: diuerse uariae B m. pr.: maria et Palmer

 

XLVII

Porci et Socration, duae sinistrae

Pisonis, scabies famesque mundi,

uos Veraniolo meo et Fabullo

uerpus praeposuit Priapus ille?

5

uos conuiuia lauta sumptuose

de die facitis? mei sodales

quaerunt in triuio uocationes?

XLVII cum XLVI continuant codices

2 mondi B, Carpentoractensis, cod. Ashburneri: Mindi Statius: Muni nescio quis ap. Hugonem Magnus (Bericht über Catull 1887-1896)   4 p̅posuit (h.e. preposuit) R: proposuit cett. etiam Ven

 

XLVIII

Mellitos oculos tuos, Iuuenti,

siquis me sinat usque basiare,

usque ad milia basiem trecenta,

nec mi umquam uidear satur futurus,

5

non si densior aridis aristis

sit nostrae seges osculationis.

XLVIII cum XLVII continuant codices

1 iuuenti corr. R: uiuenti Bha: inuenti (in uenti G) Ω   3 basia (suprascr. e{3}R   4 nec mi umquam Statius: nec numquam Ω: nec umquam ADahp     uidear Bapt. Guarinus: inde cor Ω   6 sint O: siṇt R     In G post sit solito longius est spatium. ‘Le t (de sit) est sur un grattage qui s’étend un peu après’ Benoist

 

XLIX

Disertissime Romuli nepotum,

quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,

quotque post aliis erunt in annis,

gratias tibi maximas Catullus

5

agit pessimus omnium poeta,

tanto pessimus omnium poeta,

quanto tu optimus omnium’s patronum.

XLIX Spatium unius uersus in Ω sed diuerse interscriptum AD CICERONEM G: AD M. T. CICERONEM B: AD M. TVLLIVM CICERONEM La1: AD ROMVLVM RVen nondum mutati: AD TVLLIVM C

2 quot fuerunt AC: num quot fueruntque?     marce (suprascr. o) G: .M. O   7 omniums R solus sed s curuis lineis inclusa (s): omnium cett.     patronum GCLa1: patronum, mox correctum in patronus RVen: patronus Oah, Paris. 7989, Carp. et cod. Ashburneri

 

L

Hesterno, Licini, die otiosi

multum lusimus in meis tabellis,

ut conuenerat esse delicatos.

scribens uersiculos uterque nostrum

5

ludebat numero modo hoc modo illoc,

reddens mutua per iocum atque uinum.

atque illinc abii tuo lepore

incensus, Licini, facetieisque,

ut nec me miserum cibus iuuaret,

10

nec somnus tegeret quiete ocellos,

sed toto indomitus furore lecto

uersarer, cupiens uidere lucem,

ut tecum loquerer, simulque ut essem.

at defessa labore membra postquam

15

semimortua lectulo iacebant,

hoc, iucunde, tibi poema feci,

ex quo perspiceres meum dolorem.

nunc audax caue sis, precesque nostras,

oramus, caue despuas, ocelle,

20

ne poenas Nemesis reposcat a te.

est uehemens dea: laedere hanc caueto.

L AD LVCINIVM GVen: AD LI(Y Laur. 33.12)CINIVM RBACa Laurentiani: spatium unius uersus in O

1 lucini D   2 inuicem Sabellicus   3 deḷlicatos R

5 ludebat (suprascr. al. le) RVen     illos O   7 abii R: abiit Ω   8 lacini GOCRVen: lucini D     facetiesque scripsi: taceti (que add. La1) tuique Ω   10 somnos GOC: sonnos BLa1   12 uersaretur R ueisaretur Ω: uersare cod. Ashburneri   13 omnem al. essem GBRVen: omnem D

14 at BLa1a: ad Ω   16 ioc. Ω

18 caue sis Ald. I: caueris codices praeter A: caneris A   19 ocelle Alex. Guarinus: ocello Ω   20 ne messis Ω     reposcat (resp. O) GOh: reponat cett.

21 uehemens Ω: uemens Statius

 

LI

LI AD LESBIAM Ω: spatium unius uersus in O

Ille mi par esse deo uidetur,

ille, si fas est, superare diuos,

qui sedens aduersus identidem te

spectat et audit

1 mi  impar G: mihi impar Ω: corr. p   3 te hic scriptum habet G, sed in 4 ante spectat Ω   4 spe ctat G: tespectat Ω

5

dulce ridentem, misero quod omnis

eripit sensus mihi: nam simul te,

Lesbia, aspexi, nihil est super mi

......

5 misero quod G ex corr., ACa: miseroque ORB (m. pr.) La1h: miseroque al. quod Ven   8 om. codd. quod loquar amens Parthenius: uocis in ore Doering: gutture uocis Westphal: uocis ut olim uel ut ante Schulhof     Longini de Subl. codex Parisinus, in quo extat Sapphus carmen quod hic uertit Catullus habet ὡς|γὰρσἴδω βρόχεώς μεφωνὰς οὐδὲνἔτ᾽ εἴκει, sic enim ex codice transcripsit Rhys Roberts p. 70 ed. suae

lingua sed torpet, tenuis sub artus

10

flamma demanat, sonitu suopte

tintinant aures, gemina teguntur

lumina nocte.

*  

10 flamina GORVen, B m. pr.   11 tintinant R: tintiant O: tintinnat GVenAC     geminae Schrader: gemina et Spengel   12 lumina ODah: limina Ω

otium, Catulle, tibi molestum est:

otio exsultas nimiumque gestis:

15

otium et reges prius et beatas

perdidit urbes.

uu. 13-16 qui sine spatio secuntur u. 12. in codicibus nullo modo possunt cum eo cohaerere. Itaque indicaui lacunam   13 Catulli (Catuli OLa1) Ω     Versum uidetur respexisse Macrobius Sat. II. 7.6 ‘Ioculari deinde super cena exorta quaestione quodnam esset molestum otium, aliud alio opinante, “Podagrici pedes” inquit   14 exultas Ω   fort. nimiusque 15, 16 extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabilium, p. iii 4.8 ubi pro perdidit traditum est per odit uel reddidit

 

LII

Quid est, Catulle? quid moraris emori?

sella in curulei Struma Nonius sedet,

per consulatum perierat Vatinius:

quid est, Catulle? quid moraris emori?

LII IN NOVIVM Ω: spatium unius uersus in O

1, 4 emori p: mori Ω

2 curulu O: curuli cett.     struma Ω: scrofa Mar. Victorinus 174 Gaisford     Nonius Plin. H. N. xxxvii. 81, Boet. de Cons. Philosoph. iii. 4, Mar. Victorinus 174, Atil. Fortunatianus 314 Gaisf.: nouius (nouus Aa) codices Catulli   3 perierat GOVenBLa1, Vsener: peṛierat R: peierat ACDa     Vatinius OD     uac. GRVen et plerique

 

LIII

Risi nescio quem modo e corona,

qui, cum mirifice Vatiniana

meus crimina Caluos explicasset,

admirans ait haec manusque tollens,

5

‘di magni, salaputium disertum!’

LIII cum LII continuant Ω: interstitium unius uersus in O

1 e ap, uulgo: et Ω: ec uel ex Baehrens   2 uac. GACVen Laurentiani et B m. pr.   3 meos Ω     crimina al. carmina G: carmina DaVen   4 amirans O     manusque al. inanius RVen   5 dii Ω     salapantium desertum Ω: salafantium cod Ashburneri: salap(pp Carp. et Bon. 2744) utium Phil., Carp., Bon. 2744 salaputtium codex Bruxellensis Senecae Controu. vii. 19 p. 211 Bursian     disertum Seneca et sic Da     Ad marginem u. 5 adscriptum est in GRC de Othonis (Oct. G, ott. R) capite quod idem inter u. 4 et 5 habent ABLa1Ven ah

LIV

Othonis caput oppido est pusillum,

†et Heri† rustice, semilauta crura,

subtile et leue peditum Libonis.

............

............

at non effugies meos iambos

............

............

si non omnia displicere uellem

5

tibi et Fufficio seni recocto

............

irascere iterum meis iambis

inmerentibus, unice imperator.

LIV 1 Otonis GORVen: Octonis BLa1D     apido O: opido AG     est suprascr. habet C recentiore atramento, om. Scaliger, Schwabe, Schulze, Schmidt     oppido est p. parenthesin faciebat Munro     Post hunc u. secuntur in codd. duo uersus Hoc iocunde tibi poema feci Ex quo perspiceres meum dolorem ex L. 16 17 repetiti   2 et eri O: et eri (suprascr. h) G: et heri RVenACDa: et beri BLa1: Heri Muretus: Vetti Voss: Neri L. Mueller: Thori Peiper: Hirri ego et F. Hermes, cf. Giri p. 188     rustica Turnebus: et trirustice Munro

Post 3 reuocaui uersum qui extat apud Porphynonem ad Hor. C. i. 16. 22 Denique Catullus cum maledicta minaretur sic ait: At non effugies meos iambos   4 si non omnia. displicere uellem Munro   5 Fuff. Scaliger: sufficio uel suffitio Ω     seni recocto Calp. 1481: seniore cocto (cocto al. p G) OG: seniore copto Ω

Inter 5 et 6 codices praeter O habent IN CAMERIVM, sed G tantum in margine; O adscriptum habet =, quo noui carminis initium plerumque significatur. Lacunam indicaui   7 signum interrogationis post imperator add. Riese

LV

Oramus, si forte non molestum est,

demonstres ubi sint tuae tenebrae.

te campo quaesiuimus minore,

te in Circo, te in omnibus libellis,

5

te in templo summi Iouis sacrato.

in Magni simul ambulatione

femellas omnes, amice, prendi,

quas uultu uidi tamen serenas.

†a uelte†, sic ipse flagitabam,

10

Camerium mihi pessimae puellae.

quaedam inquit, nudum reduc . . .

‘en hic in roseis latet papillis.’

sed te iam ferre Herculei labos est;

14

tanto te in fastu negas, amice.

LV 1 molestus es Ω   2 demostres D et cod. Ashburn.

3 in minore Ω: in del. Scaliger: te in campo q. minore Sillig   4 te in C.] id al. in GRVen: id Oh     ligellis Bapt. Guarinus: Goetz Thes. Gloss. Emend. ligellum tuguriolum

7 prendi O: prehendi Ω   8 serenas AD: serena Ω: sereno h Phil., Munro

9 a uelte GOVenAC et sic R m. pr.: ue¯te R corr.: a uelite BLa1 Phil. cod. Ashburn.: auli te Bodl. Lat. Class. e. 15: aullistis Doederlein: auens te Schwabe: puellae Birt: auelli tamquam infinitiuum exclamationis Owen: ain? te ego, quod probauit F. Plessis in libello Traité de Métrique Grecque et Latine p. 305     ipse Ω: usque ego

11 quedam ORB: quendam cett.     reduc Ω: reduce Da: sinum reducens Auantius: s. recludens Riese: reducta pectus ego et Rossberg   12 en Ra cod. Ashburn.: em OLa1B m. pr., Ribbeck: hem GDVen hic RDa: hec Ω: fort. en ecce

14 ten Muretus

(1a)

non custos si fingar ille Cretum,

non si Pegaseo ferar uolatu,

non Ladas ego pinnipesue Perseus,

non Rhesi niueae citaeque bigae;

(5a)

adde huc plumipedas uolatilesque,

uentorumque simul require cursum,

quos iunctos, Cameri, mihi dicares;

defessus tamen omnibus medullis,

et multis languoribus peresus,

(10a)

essem te mihi, amice, quaeritando.

15

dic nobis ubi sis futurus, ede

audacter, committe, crede lucei.

nunc te lacteolae tenent puellae?

si linguam clauso tenes in ore,

fructus proicies amoris omnes.

20

uerbosa gaudet Venus loquella.

uel, si uis, licet obseres palatum,

dum nostri sis particeps amoris.

1a-10a codices habent post LVIII. 5.     Huc reuocauit Froehlich; post 13 ed. antiquissima saec. xv   2a post 3a statuebat Muretus   3a primipesue al. pinnipes GRVen: primipesue OLa1AC cod. Ashburn.   4a thesi O niuee GDah: uinee Ω. niueis citisque bigis Muretus   5a plomipedas cod. Ashburn.: plumipedes D Lachm.   7a uinctos BLa1Aah et sic Benoist, Giri: uictos O   9a langoribus Ω     pressus cod. Ashburn.: fort. peressus     10a mi Scaliger

Hos decem uersus 1a-10a Birt fragmentum putat carminis alterius ad Camerium scripti, quod magis rhetoricum esset et magno apparatu fabulari, Perseo Rheso similibus, ornatum et oneratum

16 audacter (-citer O) hoc Ω     crede al. crude GVen et sic R, in quo tamen crude recentius exaratum uidetur     lucei Scaliger: lucet Ω: licet AC

17 hunc a: num h

18 tenens GOD: tenens R: sic l. c. tenens in ore Birt   19 proicies CVen et cod. Ashburn.: prohicies O: proiic. G et plerique

20 loquelḷa G: loquela La Ven

21 signis Voss   22 uestri al. no GVen: uestri O: uestri sim Scaliger

 

LVI

O rem ridiculam, Cato, et iocosam,

dignamque auribus et tuo cachinno.

ride, quidquid amas, Cato, Catullum:

res est ridicula et nimis iocosa.

5

deprendi modo pupulum puellae

trusantem: hunc ego, si placet Dionae,

protelo rigida mea cecidi.

LVI AD CATONEM Ω: spatium unius uersus in O

3 quicquid Ω

5 deprendi GORVenLa1: deprehendi BACDah     pupulum Parthenius: populum codd.: publium marg. R sed uix ab eadem manu   6 truf(ff a)antem Da: crissantem marg. R: crusantem Baehrens:   7 rigida ex ridida G

 

LVII

Pulcre conuenit improbis cinaedis,

Mamurrae pathicoque Caesarique.

nec mirum: maculae paris utrisque,

urbana altera et illa Formiana,

5

impressae resident nec eluentur:

morbosi pariter, gemelli utrique,

uno in lectulo, erudituli ambo,

non hic quam ille magis uorax adulter,

riuales sociei puellularum.

10

pulcre conuenit improbis cinaedis.

LVII cum LVI continuant Ω

1 pulcre ORD: pulc^re (suprascr. h) G   2 mamure a, idemque credo uoluisse scribam R(omani), in quo ~ quod super -mu- fuerat consulto uidetur erasum

3 pares Lachm.   5 nec eluentur Calpurnius: nece luentur Ω   6 gemelli] tenelli Haupt   7 lecticulo O, Munro   9 sociei Scaliger: socii et Ω

10 pulcre GORD

 

LVIII

Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,

illa Lesbia, quam Catullus unam

plus quam se atque suos amauit omnes,

nunc in quadruuiis et angiportis

5

glubit magnanimis Remi nepotes.

LVIII cum LVII continuant Ω

1 nostra RDah: uestra GOAC cod. Ashburn.: uestra ex nostra Ven   4 quadruuiis G: quadruiis R m. pr. post in quadriuis mutatum: quadriuiis O   5 magna ad(a O)miremini Ω: magnanimi Remi Voss: magnanimis (accus. plur.) scripsi     Post LVIII. 5 secuntur in codicibus Non custos... quaeritando quos in locum suum carminis LV reuocaui

 

LIX

Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis

uidistis ipso rapere de rogo cenam,

cum deuolutum ex igne prosequens panem

5

ab semiraso tunderetur ustore.

LIX IN RVFVM Ω: nullum spatium in O

1 Rufulum Palladius: rufum Ω: Rufa rufum anus Munro: rufa rufulum Pleitner, Postgate rufa rufuli Palmer     fellat O: fallat al. fellat RVen: fallat cett.

LX

Num te leaena montibus Libystinis

aut Scylla latrans infima inguinum parte

tam mente dura procreauit ac taetra,

ut supplicis uocem in nouissimo casu

5

contemptam haberes, a nimis fero corde?

LX cum LIX continuant Ω

1 Libystinis Scaliger: libis(ss O)inis Ω   2 silla GORBLa1: sylla Ven et cod. Ashburn.   4 supplic(t R)iis Ω: suplicus O   5 conteptam GR: contenptam p admodum exigua O     animis Ω     Post hunc u. spatium est in O quinque uersuum, tum in summa proxima pagina incipit LXI

LXI

LXI EPI(Y GRVen)THALAMIVS (-MVS RVenB) IVNIE (VINIE A: IVLIE BLa1) ET MAL(L)II Ω: spatium tituli in O

Collis o Heliconiei

cultor, Vraniae genus,

qui rapis teneram ad uirum

Virginem, o Hymenaee Hymen,
5

Hymen o Hymenaee;

1 bellicon iei O   4 uirginem o hymenee 5 Hymen o hymenee hymen codd. nisi quod DG habent 4 V. o hymenee hymen 5 O hymenee hymen   5 O Hymen Hymenaee Lachm. secutus Ald. I, Giri

Cinge tempora floribus

suaue olentis amaraci,

flammeum cape laetus, huc

Huc ueni, niueo gerens

10

luteum pede soccum.

7 amarịci (suprascr. a) O: amarici GRVenACD   8 flameum Ω

Excitusque hilari die,

nuptialia concinens

uoce carmina tinnula,

Pelle humum pedibus, manu

15

pineam quate taedam.

12 concinens ACD: continens Ω   13 tinnuula O et R m. pr: tinnulla cod. Ashburn.   15 spineam Parthenius

Namque Iunia Mallio,

qualis Idalium colens

uenit ad Phrygium Venus

Iudicem, bona cum bona

20

nubet alite uirgo,

16 iunia GORCVen: uinia DLachm.: iullia BLa1 cod. Ashburn.     mal Dio Ω

Floridis uelut enitens

myrtus Asia ramulis

quos Amadryades deae

Ludicrum sibi rosido

25

nutriunt umore.

24 Ludicrum RVenBa: Ludricum GOACh2   25 umore cod. Ashburn.: humore Ω     Post nutriunt erasae sunt duae litterae in R: nutriuntur honore Maehly: nutriere liquore Richards

Quare age, huc aditum ferens,

perge linquere Thespiae

rupis Aonios specus,

Nympha quos super irrigat

30

frigerans Aganippe.

Ac domum dominam uoca

coniugis cupidam noui,

mentem amore reuinciens

Vt tenax hedera huc et huc

35

arborem implicat errans.

32 cum sequente u. coniungebat Bonnet   33 reuinciens ah: reuincens Ω   34 edera Ω     hục (suprascr. a) et hục (suprascr. a) R

Vosque item simul integrae

uirgines, quibus aduenit

par dies, agite in modum

Dicite, O Hymenaee Hymen,

40

Hymen O Hymenaee.

38 in nodum al. in modum RVen: in nodum Ω   40 om. ADh: O hymenee hymenee hymen Ω nisi quod in R mutatum est in Hymen o hymenee hymen: O Hymen Hymenaee Lachm.

Vt lubentius, audiens

se citarier ad suum

munus, huc aditum ferat

Dux bonae Veneris, boni

45

coniugator amoris.

42 citaries O: citarie h2: sed citarior cod. Ashburn.: num et citatior?

Quis deus magis ancsiis

est petendus amantibus?

quem colent homines magis

Caelitum, O Hymenaee Hymen,
50

Hymen O Hymenaee?

46 anxiis Haupt: amatis Ω: mage mutueis Pleitner: mage saucieis Pohl     Inter 49 et 50 in Ω est Compararier (-es O) ausit quod correctum est in hh2   50 om. B: O hymen hymenee hymen GOAC et sic R sed mox mutatum in Hymen o h. h.     O hymen o h. h. h2

Te suis tremulus parens

inuocat, tibi uirgines

zonula soluunt sinus.

Te timens cupida nouos

55

captat aure maritus.

51 suis tremulus ed. 1473: sui si rem(rom- Bh)ulus OBACh: sui si remulus al. remus G et Ven, sed Ven inuerso ordine: sui s//remulus R erasis duabus fere litteris   55 maritos Ω

Tu fero iuueni in manus

floridam ipse puellulam

dedis a gremio suae

Matris, O Hymenaee Hymen,

60

Hymen O Hymenaee.

56 fer o Ω   58-60 sic leguntur in codd. 58 dedis a gremio su(a)e matris 59 + 60 O hymenee hymen hymenee (o hymenee G)

Nil potest sine te Venus,

fama quod bona comprobet,

commodi capere, at potest

Te uolente. quis huic deo

65

compararier ausit?

61 nihil G m. pr. (nunc habet nil) BLa1ACah: nichil ORh2: nil al. nihil Ven

Nulla quit sine te domus

liberos dare, nec parens

stirpe nitier; at potest

Te uolente. quis huic deo

70

compararier ausit?

66-75 om. a   66-70 om. h

Quae tuis careat sacris,

non queat dare praesides

terra finibus: at queat

Te uolente. quis huic deo

75

compararier ausit?

68 nitier Par. 7989 et Bononiensis 2744: uicier GRVenLa1C: uities O: uintier cod. Ashburn.: uincier AD Lachm.: iungier Scaliger   70 compararies O

Claustra pandite ianuae.

uirgo adest. uiden ut faces

splendidas quatiunt comas?

..........
........

77 adest Ω: ades Schrader, Lachm.     Post 78 lacunam statui quattuor uersuum

..........
........

tardet ingenuus pudor.

80

Quem tamen magis audiens,

flet quod ire necesse est.

79 tradet h2

Flere desine. non tibi Au-

runculeia periculum est,

ne qua femina pulcrior

85

Clarum ab Oceano diem

uiderit uenientem.

82 Aurunculeia O et marg. h2: Arunculeia cett. nisi quod Acunculeia est in a, Aruncudia in h2   85 occeano Ω

Talis in uario solet

diuitis domini hortulo

stare flos hyacinthinus.

90

Sed moraris, abit dies.

prodeas noua nupta.

90 abiit Ω   91 om. codices: additus est in Ald. I

Prodeas noua nupta, si

iam uidetur, et audias

nostra uerba. uiden? faces

95

Aureas quatiunt comas:

prodeas noua nupta.

94 uiden? faces p: uiden (uideri O) ut Ω

Non tuus leuis in mala

deditus uir adultera,

probra turpia persequens,

100

A tuis teneris uolet

secubare papillis.

99 probra turpia Calp. 1481: procatur (procatur. GOR) pia Ω

Lenta qui uelut adsitas

uitis implicat arbores,

implicabitur in tuum

105

Complexum. sed abit dies.

prodeas noua nupta.

102 lenta qui Ald. I: lentaque codd. praeter O: lenta sed O quod recepit Baehrens   105 abiit Ω

O cubile, quod omnibus
........
........

..........
candido pede lecti,

Post 107 lacunam statui trium uersuum

Quae tuo ueniunt hero,

110

quanta gaudia, quae uaga

nocte, quae medio die

Gaudeat. sed abit dies.

prodeas noua nupta.

110 gaudiaque Ω   111 nocteque Ω   112 abiit Ω

Tollite, O pueri, faces.

115

flammeum uideo uenire.

ite concinite in modum

‘Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.’

114 o om. codd.; additum est in ed. pr.   115 flam(mm O)ineum Ω   116-8 sic leguntur in Ω Io hymen hymenee io Io hymen hymenee io Ite concinite in modum nisi quod O Io hymen hymenee io semel tantum habet   117 o pro io initio utriusque uersus scribendum esse, sicut est in Ald. I, ratus est Lachm.     io reuocauit Munro Elucid. p. 135 sqq.   118 io quod addunt in fine codices om. Ald. I

Ne diu taceat procax

120

Fescennina iocatio.

nec nuces pueris neget

Desertum domini audiens

concubinus amorem.

119 taceatis Ω sed iam correctum in RBh2a   120 fescennina GRVen: fosceninna O: fascen(nn BD)ina BDh2     locac(t O)io OR: lotatio al. locutio G: locutio uel loquutio ACBLa1Dahh2: iocatio Heinsius   122 domino ed. Cantabrig. 1702     uidens Schwabe: arguens Weber

Da nuces pueris, iners

125

concubine: satis diu

lusisti nucibus. lubet

Iam seruire Talasio.

concubine, nuces da.

125 diu] domini O: num domi?   126 iubet h2   127 talasio Ω

Sordebant tibi uillicae,

130

concubine, hodie atque heri.

nunc tuum cinerarius

Tondet os. miser a miser

concubine, nuces da.

129 uilice Oh: malulae Pauckstadt   132 misera miser O: miser ah miser GDAVen et sic R sed prius er super rasuram     ha BC

Diceris male te a tuis

135

unguentate glabris marite

abstinere, sed abstine.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

134 diceris ed. Parm. 1473: diceres Ω     malle corr. G, OVen: malḷe R     tụ (suprascr. e) R   135 unguenta te Ω   138 om. Ω

Scimus haec tibi quae licent

140

sola cognita, sed marito

ista non eadem licent.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

139-43 om. h2   139 simus hec tibique O   143 io hymen hymenee io Ω et sic semper

Nupta, tu quoque quae tuus

145

uir petet caue ne neges,

ni petitum aliunde eat.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

144-8 om. in textu, add. in marg. R   144 tuis GDVen   145 deneges Owen   146 ni GORDah: ne marg. R, VenBLa1ACh2   148 om. O, habet G ascriptum in marg.

En tibi domus ut potens

150

et beata uiri tui.

quae tibi sine seruiat

(Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee)

149-53 om. BLa1h2   151 sine seruiat Bern. Pisanus: sine seruit (se ruit A) Ω: sine fine seruit D: sine fine erit Auantius     quo tibicina fert uiam ego et Chr. Alois. Ferrucci   153 om. O

Vsque dum tremulum mouens

155

cana tempus anilitas

omnia omnibus annuit.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

155 anilitas codex Vicentinus scriptus anno 1460: an(n)ilis etas Ω: annulis etas B Phil.   156 amnuit D quod uerum credebat T. H. Key et pro abnuit scriptum   158 om. O

Transfer omine cum bono

160

limen aureolos pedes,

rasilemque subi forem.

Io, Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

159 homine R m. pr.   161 sibi Ω   163 om. O

Aspice unus ut accubans

165

uir tuus Tyrio in toro,

totus immineat tibi.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

164 intus Statius: imus Fruterius: unctus C. Barth: udus Heinsius

Illi non minus ac tibi

170

pectore uritur intimo

flamma, sed penite magis.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

169 hac GO   170 uritur OD et corr. B: uritur al. urimur G: urimur RVenAC: urintur B m. pr.

..........
........
........

..........
........

Post 173 unam stropham excidisse censeo

Mitte brachiolum teres,

175

praetextate, puellulae.

iam cubile adeat uiri.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

174-8 om. h   175 puelle Ω   176 adeat O Paris. 7989, Bentley: adeant Ω

Vos bonae senibus uiris

180

cognitae bene feminae,

collocate puellulam.

Io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

179 uos om. Ω: add. Auantius: O Baehrens     uiris Statius: unis (unus Bh2: u^nis (suprascr. l) R) Ω: Vos bonae senibus senes Passeratius   180 bene Turnebus: berue GORVenAC: breue BLa1Dahh2   181 puellulam Parthenius: puellam Ω

Iam licet uenias, marite.

185

uxor in thalamo tibi est,

ore floridulo nitens

Alba parthenice uelut

luteumue papauer.

185 om. Bh2     tibi est Bentley et sic Paris. 7989, sed additis notis quae inuertenda uerba esse declararent tib̿i̿ es̿t̿ (sic): ubi est A Santenianus: est tibi GORVenLa Dah   187 uelut h et Paris. 7989: uultu al. uult G: ul˙t O: uultu Ω

At, marite, ita me iuuent

190

caelites, nihilo minus

pulcer es, neque te Venus

Neglegit. sed abit dies.

perge ne remorare.

189-193. 194-198 inuerso ordine habent Ω, corr. Scaliger   189 Ad (At D) maritum tamen iuuenem Ω: corr. Scaliger   191 pulcre res Ω: corr. Robortellus 1548     nec te Ω   192 Neglegit O: Negligit cett.     abiit Ω   193 remorare OADahh2: rememorare GRVenBLa1

Non diu remoratus es.

195

iam uenis. bona te Venus

iuuerit, quoniam palam

Quae cupis capis et bonum

non abscondis amorem.

194 remora(remo- O)ta es Ω   196 iuuerit Auantius: inuenerit Ω   197 Quod cupis cupis O. R m. pr., Heinsius. Giri   198 abscondas Ω

Ille pulueris Africei

200

siderumque micantium

subducat numerum prius,

Qui uostri numerare uolt

multa milia ludei.

199 Africei Lachm. (-ci iam Heinsius): ericei GORVenBLa1C: eritei h: eruti Quicherat   201 sublegat Landor   202 uostri Scaliger: nostri Ω: uostra qui Landor     uult Calp. 1481: uolunt Ω   203 ludei Scaliger: ludi ed. antiquissima saec. xv: ludere Ω

Ludite ut lubet et breui

205

liberos date. non decet

tam uetus sine liberis

Nomen esse, sed indidem

semper ingenerari.

204 Et ludite et lubet Ω: corr. Parthenius   208 ingenerati OD

Torquatus uolo paruulus

210

matris e gremio suae

porrigens teneras manus,

Dulce rideat ad patrem

semihiante labello.

209 Torcu(quu h2)tus Oh2   210 e] et O: fortasse ex   213 semihiante Scaliger: sed mihi ante Ω: semhiante Lucian Mueller

Sit suo similis patri

215

Mallio et facile inscieis

noscitetur ab omnibus,

Et pudicitiam suo

matris indicet ore.

215 mallio A: maulio O: manlio GRVen     inscieis Lachm.: insciis corr. R, a: insciens Ω   216 omnibus Ω: obuieis Pleitner: et omnibus n. ab inscieis Dawes, Haupt   217 Et Ω: Sic Hermann     suo a Baehrens, Postgate: suam Ω: suae Calp. 1481, uulgo

Talis illius a bona

220

matre laus genus approbet,

qualis unica ab optima

Matre Telemacho manet

fama Penelopeo.

219, 220 sic leguntur in Ω Talis illius a bona matre 220 Laus (Zaus RVen) genus (egenus O) approbet, in Da sic Talis illius a bona 220 Matrizans (-zando a) genus approbet   221 ab om. O   222 theleamaco Ω: thelamacho O   223 penolopeo GRVenBAD

Claudite ostia uirgines.

225

lusimus satis. at bonei

coniuges, bene uiuite et

Munere assidue ualentem

exercete iuuentam.

224 hostia Ω   225 ad bonei D: ad bolnei (al. bonei Ven et marg. G, ad bonlei O) Ω   226 bene uiuite a: bone uite Ω: Veneris bonae Froehlich, Halbertsma     fort. bene mutuo ex   227 assiduo a: Mutue assiduei Huleatt   228 exercere O     Deinde Explicit epithalamium O

LXII

LXII Hoc unum carmen seruatum est in codice saeculi ix Thuaneo, nunc Parisino Lat. 8071 (T), in quo inscriptum est Epithalamium Catulli. EXAMETRVM CARMEN NVPTIALE Ω

IVVENES

Vesper adest, iuuenes, consurgite: Vesper Olympo

exspectata diu uix tandem lumina tollit.

surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas,

iam ueniet uirgo, iam dicetur hymenaeus.

5

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

1 in marg. turba uirorum G: turba uirginum (suprascr. orum) R: t. uirum BVen     Vesper adest] Varro L. L. vii. 50 Vesperugo stella quae uespere oritur, a quo eam Opilius scribit Vesperum, itaque dicitur alterum (alternum Riese) Vesper adest.   2 expect. TΩ

3 tempus iam (suprascr. est) G     pinguis TO: pingues GR et cett.

5 hymens (sicR

VIRGINES

Cernitis, innuptae, iuuenes? consurgite contra;

nimirum Oetaeos ostendit noctifer ignes.

sic certest; uiden ut perniciter exsiluere?

non temere exsiluere, canent quod uisere par est.

10

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

6 in marg. Puelle GRVen     consurgi eretera T: consurgere contra Iac. Mowat Cantabrigiensis, quod ipsum in cod. Canon. Lat. 33 inueni   7 oeta eos T: haec eos O: hoc eos Ω     ignes Ald. I: imbres T: imber uel ymber Ω

8, 9 exsiluere scripsi: exil. codd.   8 sic certest Haupt: siccer tes .i. T: sic certe si O: sic certe GR sed ut in utroque post certe rasura sit: sic certe cett.

9 canent quod uisere par est T Voss: canent (cauent La1) quo uisere parent Ω: c. quos uincere par est Bapt. Guarinus: canent quo uincere par est Auantius: c. quod uincere par est Passeratius: c. quod uespere par est B. Venator

IVVENES

Non facilis nobis, aequalis, palma parata est,

aspicite, innuptae secuta ut meditata requirunt.

non frustra meditantur, habent memorabile quod sit,

nec mirum, penitus quae tota mente laborant.

15

nos alio mentes, alio diuisimus aures,

iure igitur uincemur, amat uictoria curam.

quare nunc animos saltem committite uestros,

dicere iam incipient, iam respondere decebit.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee.

11 in marg. puelle GRBVen     nobilis T     aequales Lachm.   12 innupte secum ut meditata requi(ae D)runt TD: in(i Ba)nupte que (queṛụṇṭ O) secum ut meditare querunt Ω

13 memora psile T   14 habet T solus. Spurium putarunt Scal. Naeke Lachm. ed. 1

15 nos] non T     diuisimus (suprascr. diuidamus) G

17 nunc T: non Ω     co(m)mittite Ω: conuertite T   18 incipiaent T

VIRGINES
20

Hespere, qui caelo fertur crudelior ignis?

qui natam possis complexu auellere matris,

complexu matris retinentem auellere natam,

et iuueni ardenti castam donare puellam.

quid faciunt hostes capta crudelius urbe?

25

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

20 in marg. Puelle GRBVen     quis T     fertur] potuit A: patuit Bergk

21 conplexua uellere T     amatris O   22 fort. conplexu a matris     auelle T

24 credelius T

25 Kymeno kymeneę kymenades o kymeneę T, prima littera per k, non per usitatiorem h, notata

IVVENES

Hespere, qui caelo lucet iucundior ignis?

qui desponsa tua firmes conubia flamma,

quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes,

nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.

30

quid datur a diuis felici optatius hora?

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

26 in marg. Iuuenes GRBVen     quis T     iucundior T: ioc. Ω

27 fines T: signes Palmer     conubia T: conn. Ω   28 quae T: quod h2: quo Ω, etiam R, quamuis d post inlatum sit     uir T   29 uinxere O

30 a om. T

31 Kymeno kymeneae kymenades o kymeneę T

VIRGINES

Hesperus e nobis, aequalis, abstulit unam.

............

............

............

............

............

............

[Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

32 in marg. Puelle GRBVen     aequalis T: equales O: equaleṣ (suprascr. m) GR: aequalem en Giri

Post 32 excidisse nonnulla iam uidit Auantius. Lacunam sex uersuum posui, quam secutus sit uersus intercalaris Hymen o Hymenaee Hymen ades o Hymenaee, quamuis nec in T nec in Ω legatur

IVVENES

............

............

Namque tuo aduentu uigilat custodia semper,

nocte latent fures, quos idem saepe reuertens,

35

Hespere, mutato comprendis nomine eosdem.

at libet innuptis ficto te carpere questu.

quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

35 comperendis T: conprendis O et nunc G     eosdem Ω: eospem T: Eous Schrader

36 at libet Ω: adlucet T

37 quittum T: quod al. quid tamen GVen: quem D: quema T: quam Ω

38 Kymeno kymeneae kymenales kymeno kymeneę T

VIRGINES

Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis,

40

ignotus pecori, nullo contusus aratro,

quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber;

multi illum pueri, multae optauere puellae:

idem cum tenui carptus defloruit ungui,

nulli illum pueri, nullae optauere puellae:

45

sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est;

cum castum amisit polluto corpore florem,

nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

39 in marg. Puelle GRVenB     saeptis T: septis Ω   40 conuolsus T: conclusus O: contusus Ω et sic R sed ut t super rasuram sit   41 quaemulcens aurefirma T     Post hunc u. excidisse unum uersum censebant Spengel et Hermann: sed nullum lacunae uestigium praebent codices   42 obtauere T   43, 4 om. TO   45 Quintil. Inst. Orat. ix. 3.16 Catullus in Epithalamio ‘dum innupta manet, dum cara suis est,’ cum prius dum significat quoad, sequens usque eo     intacta Ω: innupta Quintilianus     dum cara Quintilianus, BLa1: tum cara TGORVenADa     suis est Quintilianus, T: sui sed BLa1AC: sui. sed GOVen et R m. pr.   46 amisit R, s super rasuram

48 Kymeneo kymeneę kymenades kymeneę T

IVVENES

Vt uidua in nudo uitis quae nascitur aruo,

50

numquam se extollit, numquam mitem educat uuam,

sed tenerum prono deflectens pondere corpus,

iam iam contingit summum radice flagellum,

hanc nulli agricolae, nulli coluere iuuenci:

at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,

55

multi illam agricolae, multi accoluere iuuenci:

sic uirgo dum intacta manet, dum inculta senescit;

cum par conubium maturo tempore adepta est,

cara uiro magis et minus est inuisa parenti.

49 in marg. Iuuenes GRVenB   50 Numquam se extollit quam muniteam ducat uuam T   51 per flectens T   52 flacellum T   53 hanc nulli agriġ.cullę multi acoluere T: nulli coluere (accol. La1) Ω   54-55 om. Da   54 apsi T     marita T, Ballin   55 agriculę T     accol. Ω: acol. T   56 dum innupta manet Weber: tum inculta senescit T   57 conubium TB   58 cura TGOD Pleitner     uiro TGOD: uirgo RVenC: cara uiro magis est, minus est inuisa p. Sonny     Post hunc u. excidisse intercalarem duce Hermanno multi crediderunt

et tu ne pugna cum tali coniuge uirgo,

60

non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse.

ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.

............

uirginitas non tota tua est, ex parte parentum est,

tertia pars patrist, pars est data tertia matri,

tertia sola tua est: noli pugnare duobus,

65

qui genero sua iura simul cum dote dederunt.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

59 et tua nec T: et tu nec Ω: at tu ne Ald. I: at nec tu Postgate     Post 59 unum u. Rossbach, Post 65 Haupt et Pleitner putarunt excidisse ut quemadmodum amoebaeum carmen (20-58) nouem uersus iuuenum praecedebant, eodem modo nouem sequerentur. Ego Post 61 potius lacunam indicaui   60 equom T: (a)equo Ω     cum B   61 ipse prius om., postea in marg. add. RVen

62 om. T   63 sic Muretus nisi quod praetulit patris est     tertia patris pars est data tertia matri T: tercia pars patri est data tercia matri O: tertia pars patri data pars data t. m. Ω: T. pars patris Schüler   64 solit tu est noli tuignare T

66 Kymeno kymeneę kymenades .o. kymeneae T

LXIII

Super alta uectus Attis celeri rate maria,

Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,

adiitque opaca siluis redimita loca deae,

stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis,

5

deuoluit ile acuto sibi pondere silicis.

itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro,

etiam recente terrae sola sanguine maculans,

niueis citata cepit manibus leue typanum,

typanum, tubam Cybelles, tua, mater, initia,

10

quatiensque terga taurei teneris caua digitis,

canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.

LXIII DE BERECINTHIA ET ATHI Ω: nullum spatium in O

1 Attis Marius Victorinus 212 Gaisford, 154 Keil: actis Ω: athis AD     celeri Terent. Maur. 2899 et Victorinus: celere Ω   2 ut om. Caesius Bassus 262 K.   3 loca dee i ed. antiquissima saec. xv: i, ut uidetur, a u. 78 tralata   4 ibi ed. Trinc.: ubi Ω     animis Lachm.: amnis Ω, nisi quod La1 habet ãius: animi Scal.   5 deuoluit iletas (illectas Da) acuto sibi pondere silices codd.: ile Lachm.: icta Statius: illa Scal.: pondere silicis Passeratius: pondera silice Auantius: ilei a. s. pondera silice Bergk

7 maculas Ω   8, 9 ti(y)mpanum Ω: corr. Scaliger   9 tubam Ω: typum Munro: fort. tabal uel tablam: Hesych. τάβαλα ταβῆλα‧ ὑπὸ Πάρθων οὕτω καλεῖται ὄργανον κριβάνῳ ἐμφερές, ᾧ χρῶνται ἐν τοῖς πολέμοις ἀντὶ σάλπιγγος.     cibe(i La1)les GORLa1: cybelles B: Cybebes Bentley     tua Calp. 1481: tu codd.   10 que] quod GORVenLaurentiani     taurei Lachm.: tauri et Ω

agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,

simul ite, Dindimenae dominae uaga pecora,

aliena quae petentes uelut exules loca,

15

sectam meam exsecutae duce me mihi comites,

rapidum salum tulistis truculentaque pelagi,

et corpus euirastis Veneris nimio odio;

hilarate aere citatis erroribus animum.

mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini

20

Phrygiam ad domum Cybelles, Phrygia ad nemora deae,

ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant,

tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo,

ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,

ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,

25

ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors,

quo nos decet citatis celerare tripudiis.

12 Ci(y A)belles OA   13 dindimenee G (sed ut secunda e addita post uideatur), Ven     pecora Auantius: pectora Ω   14 alienaque Ω     post loca codd. addunt celeri quod uocabulum transferebat omissa i ad finem u. 74 Lachm.   15 execute GO: execute R: excute BLa1Ven   16 pelage Victorius, Bentley: pellagei Bod. Lat. Class. e. 15   17 euirastis GD: eiurastis a: euitastis Ω   18 aere citatis Lachm.: erocitatis O: crocitatis GDAC: crocitatis al. ere citatis RVen: erae c. Auantius, Bentley     an animum Ω: an om. h et Bod. Lat. Class. e. 15

19 cedat al. cedit G   20 cibelles O: cibeles GR   23 menade sui Ω     ei derigere Ω

simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,

thiasus repente linguis trepidantibus ululat,

leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant,

30

uiridem citus adit Idam properante pede chorus.

furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens

comitata tympano Attis per opaca nemora dux,

ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi:

rapidae ducem secuntur Gallae properipedem.

35

itaque, ut domum Cybelles tetigere lassulae,

nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.

piger his labante languore oculos sopor operit:

abit in quiete molli rabidus furor animi.

27 atris Ω: athis D     notha O: nota Ω   28 thiasiis RBLa1: thyasiis G: thiasis O     strepitantibus Voss

31 animam agens Lachm.: animagens OCRVen: anima gens BLa1AD et sic G sed hic altera a minore litteris ceteris: animo uel animi egens Auantius   32 actis Ω   33 iugi marg. Bodl. Lat. Class. e. 15: luci Ω   34 properipedem Balth. Venator: propere pedem Ω

35 ci(y B)belles OB   37 languore scripsi: langore codd. quod retinuit Lachm.   38 abit O et Bodl. Lat. Class. e. 15: abiit cett.     molli Festus p. 374 von Ponor: mollis Ω     rabidus Festus, GORVen ACD: rabidi BLa1 Phil.

sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis

40

lustrauit aethera album, sola dura, mare ferum,

pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus,

ibi Somnus excitum Attin fugiens citus abiit:

trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.

ita de quiete molli rapida sine rabie

45

simul ipse pectore Attis sua facta recoluit,

liquidaque mente uidit sine queis ubique foret,

animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.

ibi maria uasta uisens lacrimantibus oculis,

patriam allocuta maestast ita uoce miseriter.

39 oris aurei p: horis aureis Ω   40 sola dura p, Bod. Lat. Class. e. 15: sol a dura G: sol adura Ω   42 excitam Lachm.     attin GORVenC: athin BLa1A   43 trepidantem R     eum La1a et sic nunc R, quamquam potest ex cum correctum uideri: cum GOVenD et plerique: quem Bentley     pasitheo Ω

45 ipsa Al. Guarinus     attis G: actis RVenC: atris O   46 sineque is O: sineque his Ω   47 aestuante rusum Victorius: estuanter usum Ω     tetulit Calp. 1481: retulit Ω

49 patriam allocuta est ita uoce miseriter (miseritus ORBLa1: miseritus al. miseriter G Ven) maiestas (magestates O) Ω Correxit Auantius in ed. Trinc. Patriam a. uoce est ita maesta miseriter Calpurnius 1481

50

‘patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,

ego quam miser relinquens, dominos ut herifugae

famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,

ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem,

et earum omnia adirem furibunda latibula,

55

ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?

cupit ipsa pupula ad te sibi dirigere aciem,

rabie fera carens dum breue tempus animus est.

egone a mea remota haec ferar in nemora domo?

patria, bonis, amicis, genitoribus abero?

60

abero foro, palaestra, stadio et gymnasiis?

miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.

50 genetrix G: genitrix ORVen   52 tetuli O: retuli Ω   53 ut caput (d R) Ω     stabilia O, prius G   54 et earum ad omnia irem ed. Trinc.: ad inuia irem Starkie: ut ima ad. Postgate

56 pupula D: popula atte (áte D: acte BLa1) Ω   58 hoc Carpentoractensis: an huc?

60 gūmasiis O: ginnasiis B m. pr., R: gimnasiis C     G quid habuerit a m. pr. non dispexi, nunc habet gymnasiis     stadioque gymnasi Santen: guminasiis ego ed. 1     Nunc retinendum puto, sic ut fecit Lachm., stadio et gymnasiis mutata specie metri cum in hac quoque parte uersus (sic ut in priore, 54 et earum omnia adirem) admissus esset in primo pede ionicus a minore stădĭo ēt gȳm. nasiis

61 a C: ha OB: ah GRVenLa1

quod enim genus figuraest, ego non quod obierim?

ego mulier, ego adolescens, ego ephebus, ego puer,

ego gymnasei fui flos, ego eram decus olei:

65

mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,

mihi floridis corollis redimita domus erat,

linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.

ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?

ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?

70

ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam?

ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus,

ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?

iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.’

62 figuraest Lachm.: figura est Ω     non quod obierim Statius: non quid abierim Ω: non quod habuerim Scaliger: fort. adierim

64 gymnasei Phil.: gi(y AC)mnasti Ω   66 corolis Calp. 1481: circulis Ω   67 liquendum GORCVen     solo Ω   68 ego nec Ω: ego ne Bod. Lat. Class. e. 15: ego non a: ego nunc Santen: egone ut Bentley: fort. egon hic h.e. ego qui talis fui, sc. gymnasei flos, a multis adamatus     ferar] ferarum Ω

69 pars G sic scriptum habet ut rs super rasuram sit

70 niue Calp. 1481: nene Ω: ne a et Bod. Lat. Class. e. 15

71 columinibus Bod. Lat. Class. e. 15 et p: columnibus Ω: culminibus Bentley: cf. gymnasiis (61)   72 silui cultrix Ω     nemori uagus Ω

roseis ut huic labellis sonitus citus abiit,

75

geminas deorum ad auris noua nuntia referens,

ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus

laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.

‘agedum’ inquit ‘age ferox i, face ut hunc furor agitet,

face uti furoris ictu reditum in nemora ferat,

80

mea libere nimis qui fugere imperia cupit.

age caede terga cauda, tua uerbera patere,

face cuncta mugienti fremitu loca retonent,

rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.’

ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.

74 huic p: hinc Ω: hic Bentley     sonitus adiit Ω: sonitus citus adiit Bentley, Spengel: sonitus uagus abiit Ahlwardt: sonitus abiit celer Lachm.: s. celer ab. Heyse: sonus editus ab. Froehlich   75 adauris O: ad aures Ω: deorum post aures D     referre Phil.     gemitus Gul. Wagner: geminas matris ad auris Lachm.: dominae matris ad a. Busche: dominae deorum ad a. Richards: fort. geminans   76 ubi Ω   77 saeuumque Schulze     pectoris Ω

78 agedum inquit(d Oet Rm. pr.) age ferox fac (om. BLa1) ut hunc furor Ω     i add. Scaliger; cf. ad 3     face Palladius, Lachm.     agitet add. ed. Cantabrig. anni 1702: num animet? Nam habet ed. omnium antiquissima face furor animum || an scribendum erat ferocem feriat furor animum? sic ferit pro facit habet codex Ashburneri xlv. 24   79 fac ut furoris ictum (ictum R: ictu B) Ω: face ed. illa antiquissima     uti Lachm.

81 a cede al. age cede G, sed post a rasura est     terga Oh: tergo Ω     uerbera Calp. 1481: uerum uera Ω   82 fac Ω: face ed. antiquissima

84 cibelle O: cibele GRB

85

ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,

uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.

at ubi umida albicantis loca litoris adiit,

tenerumque uidit Attin prope marmora pelagei,

facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:

90

ibi semper omne uitae spatium famula fuit.

dea, magna dea, Cybelle, dea, domina Dindimei,

procul a mea tuos sit furor omnis, hera, domo:

alios age incitatos, alios age rabidos.

85 adhortans Ald. 1515: ad horta lis G: ad ortalis R: adortalis OAVen     animo Ω

87 bumida O: humida cett.   88 teneramque Lachm.     attin GO: actin (-m La1) RBLa1     marmora pelagi p et Calp. ed. 1481: marm(n G)orea pelago Ω   89 facit Calp. 1481: ficit O: fecit Ω     illa Lachm.

91 cibelle O: cibele GR     dindimenei G: dindimei ORBLa1   92 tuos scripsi: tuo Ω     era O   93 rabidos p: rapidos Ω

LXIV

Peliaco quondam prognatae uertice pinus

dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas

Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,

cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,

5

auratam optantes Colchis auertere pellem

ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,

caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.

diua quibus retinens in summis urbibus arces,

ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,

10

pinea coniungens inflexae texta carinae.

LXIV ARGONAVTIA Ω: in O spatium est unius uersus, et adscriptum in marg. narrat hic ystoriam aurei uelleris

1 Peliaco La1 Mar. Victorinus 182 Gaisford: Pelliaco (-to G) Ω   3 fascidicos al. phasidos GBVen: fasi(ci R)dicos OR     aeetaeos] oeticos GRVenAC: ceticos La1 et O qui in marg. habet al. tetidicos: oeteos Bod. Lat. Class. e. 15   4 pupis OC: puppis Ω   6 ụạḷḍạ salsa suprascr. uada O   7 uerentes OBLa1 et G m. pr.

10 texta Oh: testa Ω

illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.

quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor,

tortaque remigio spumis incanuit unda,

emersere feri candenti e gurgite uultus

15

aequoreae monstrum Nereides admirantes.

illa, atque haud alia, uiderunt luce marinas

mortales oculi nudato corpore Nymphas

nutricum tenus exstantes e gurgite cano.

tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,

20

tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,

tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.

11 prima Da: primam Ω: p’eā (?p’rā) marg. proram O     amphitritem GBA: a(am Ven)phitritem al. amphitrionem RVen: aphitrite O unde in ed. 1 conieci proram i. Amphitrite: prora i. Amphitriten Postgate: illa rudi cursu proram i. Amphitrite Fleischer: i. rudem c. primum i. Amphitriten Thomas

13 tortaque ed. Trinc.: totaque Ω     incanduit Ω   15 monstrum al. monstrorum O ammirantes O

16 illa atque haud alia Bergk: illa atque alia Ω: illa alia O: illas atque a. a: illaque haud a. Auantius: illa si qua a. Lachm.: illa ut non alia Helm     uidere Ω   17 oculi Bod. Lat. Class. e. 15: oculis Ω   18 extantes Ω

19 cum OR   20 cum GOR   21 cum Ω     sensit Ω: sanxit Itali

o nimis optato saeclorum tempore nati

heroes, saluete, deum genus! o bona mater!

uos ego saepe meo uos carmine compellabo.

25

teque adeo eximie taedis felicibus aucte,

Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,

ipse suos diuum genitor concessit amores.

tene Thetis tenuit pulcerrima Neptunine?

tene suam Tethys concessit ducere neptem,

30

Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?

22 seculorum GORB. secụlorum R   23 mater al. matre GRVen: matre a     Schol. Veronens. ad Verg. Aen. v. 80 Catullus Saluete deum gens o bona matrum Progenies saluete iter—dein spatium quinquaginta fere litterarum     tuum genus, o bona mater Badham: o bona matrum Progenies saluete iterum primus huc reuocauit Franc. Orioli 1822

24 uos] post Bergk

25 tedis O: tethis A: thetis Ω

28 neptunnine corr. D, Riccardianus 2242: neptine BLa1: nectine al. neptine G: nectine OAC: nectine marg. neptine al neutūne al. neptimine (et hoc quidem recentius) R: Nereine Haupt: Nerinarum Sam. Allen

29 thetis Ω

quae simul optato finitae tempore luces

aduenere, domum conuentu tota frequentat

Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:

dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.

35

deseritur Scyros, linquunt Phthiotica Tempe,

Crannonisque domos ac moenia Larisaea,

Pharsaliam coeunt, Pharsalia tecta frequentant.

rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,

non humilis curuis purgatur uinea rastris,

40

non glebam prono conuellit uomere taurus,

non falx attenuat frondatorum arboris umbram,

squalida desertis rubigo infertur aratris.

ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit

regia, fulgenti splendent auro atque argento.

31 optato finite O: optato (-ta D m. pr.: -tae a) finito cett.   32 aduenere ap: ad (at B, al AC) lenire Ω   34 prae se cum declarant iungebat Doering

35 sciros AC: schyros B: sy(si O)ros GORVenLa1: Cieros Meineke     tempe non Tempe Meineke   36 Crannonisque Victorius: Graiunonisque G: Grauinonisque ORDAC     moenia L. p: nicenis (nit. BLa1) alacris(ss O)ea Ω   37 Pharsalum Lachm.

43 at C: ad Ω

45

candet ebur soliis, collucent pocula mensae,

tota domus gaudet regali splendida gaza.

puluinar uero diuae geniale locatur

sedibus in mediis, Indo quod dente politum

tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.

50

haec uestis priscis hominum uariata figuris

heroum mira uirtutes indicat arte.

namque fluentisono prospectans litore Diae,

Thesea cedentem celeri cum classe tuetur

indomitos in corde gerens Ariadna furores,

55

necdum etiam sese quae uisit uisere credit,

ut pote fallaci quae tum primum excita somno

desertam in sola miseram se cernat harena.

immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,

irrita uentosae linquens promissa procellae.

46 gazza B

48 aedibus Al. Guarinus

52 lit(t)ora RBLa1: litora (suprascr. e)Ven     di(y)a Ω   54 adriana Ω   55 sese quae uisit uisere credit Voss: seseque sui tui se credit GOBLa1D: seseque sui qui (suprascr. t) se credidit C: seseque sui /// se credi /// //// R marg. al. terni   56 tunc O

60

quem procul ex alga maestis Minois ocellis,

saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,

prospicit et magnis curarum fluctuat undis,

non flauo retinens subtilem uertice mitram,

non contecta leui uelatum pectus amictu,

65

non tereti strophio lactentis uincta papillas,

omnia quae toto delapsa e corpore passim

ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.

61 bachantis GOR     eheu Bergk: heue Ω: heie Bod. Lat. Class. e. 15: euhoe Lachm.   62 Inter et     magnis rasura est in G     Pro et compendium est in O quo plerumque significatur con   64 contenta O et Phil., idemque coni. Balth. Venator     nudatum Schwabe: laniatum Owen: uiolatum Haverfield   65 lactentis Ω: lactantis cod. peruetustus Cauensi. Isidori Originum XIX. 33, a quo hic u. Cinnae tribuitur     citta Cauensis, h.e. cincta   66 delapsa e C: delapse O: delapso e RBVen: delapso GLa1D   67 adl. O: allidebant Landor

sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus

illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,

70

toto animo, tota pendebat perdita mente.

a misera, assiduis quam luctibus externauit

spinosas Erycina serens in pectore curas,

illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus

egressus curuis e litoribus Piraei

75

attigit iniusti regis Cortinia tecta.

nam perhibent olim crudeli peste coactam

Androgeoneae poenas exsoluere caedis

electos iuuenes simul et decus innuptarum

Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.

68 si neque Ω     tamen (tñ) pro tum bis O   69 te om. O

71 a Can. Lat. 33 et codices Nonii p. 108: ah GRVen: ha O   72 ferens a, Bod. Lat. Class. e. 15 et Nonii codices   73 feroxque et tempore Ω: illa ex t. ferox quo tempore Baehrens   75 inusi ed. Trinc.: inuisi Heinsius     tecta Ricc. 2242, Ritschl: tempta GORVenBLa1: tenta AD: templa ap, Scaliger: fort. septa

77 cum androgeanee (-genee B: -geane O) Ω     exsol. BO: exol. GRVen

80

quis angusta malis cum moenia uexarentur,

ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis

proicere optauit potius quam talia Cretam

funera Cecropiae nec funera portarentur.

atque ita naue leui nitens ac lenibus auris

85

magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas.

hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo

regia, quam suauis exspirans castus odores

lectulus in molli complexu matris alebat,

quales Eurotae progignunt flumina myrtus,

90

auraue distinctos educit uerna colores,

non prius ex illo flagrantia declinauit

lumina, quam cuncto concepit corpore flammam

funditus atque imis exarsit tota medullis.

80 menia CRVen: inoenia G: incenia O     uersarentur (suprascr. x) B: uersarentur La   82 proicere C Paris. 7989: prohic. OBLa1: proiic. GRVenAa   83 nec funera Ω: ne funera edd. ante Lachm.

87 expirans Ω   88 cōpressu Ven   89 Eurot(a)e Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. antiquissima saec. xv: europe Ω     pergignunt Ω     mirtos OB: mirtus al. mirtos R

heu misere exagitans immiti corde furores

95

sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,

quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,

qualibus incensam iactastis mente puellam

fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!

quantos illa tulit languenti corde timores!

100

quanto saepe magis fulgore expalluit auri!

cum saeuum cupiens contra contendere monstrum

aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.

non ingrata tamen frustra munuscula diuis

promittens tacito succendit uota labello.

94 inmiti uel in miti Ω: corda furore Ramler   96 quaeque hp: quod neque O: quique Ω     Golgos Hermolaus Barbarus, alii Bembo uel Auantio imputant: c(ch O)olc(ch RVen)os Ω

100 fuluore Ritschl, quod uocabulum de auro usurpatum est a Tiberiano poeta saec. iv (Baehrens PLM III. p. 266): lurore Bochart

102 mõtem R     appeteret O sicut maluerat Marcilius: oppeteret Ω: opet. D

104 suspendit ed. antiquissima saec. xv: succepit Statius

105

nam uelut in summo quatientem brachia Tauro

quercum, aut conigeram sudanti cortice pinum,

indomitus turbo contorquens flamine robur,

eruit (illa procul radicitus exturbata

prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),

110

sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus

nequiquam uanis iactantem cornua uentis.

inde pedem sospes multa cum laude reflexit

errabunda regens tenui uestigia filo,

ne labyrintheis e flexibus egredientem

115

tecti frustraretur inobseruabilis error.

106 cornigeram Ω     fundanti Oh, G m. pr. ut Bonneto uisum est: nutanti Mitscherlich   107 indomitum D     turbo Ω: turben Spengel, ut referretur ad indomitum, cum Seruius ad Aen. vii. 378 scripserit Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen   108 radicibus BLa1ha   109 late quaeuis cumque conieci in Philologo anni 1890 p. 170 et Class. Review eiusdem anni p. 311, post me anno 1895 Vahlen: lateque cum (tum G: tumi D: eum B) eius Ω: lateque et cominus p, uulgo: late qua est impetus Lachm.: lateque comeis obit Munro     Distracta uidentur fuisse quae uis cum que, dein locum mutasse quae cum que uis, mox in quae cum//e uis abiisse obuia OBLa1h: omnia al. obuia GRVen: omnia ACDa   111 ne quidquam nauis O

114 laberintheis GCD: laberiẹntheis R: laberinthis O

sed quid ego a primo digressus carmine plura

commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,

ut consanguineae complexum, ut denique matris,

quae misera in nata deperdita lamentata est,

120

omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:

aut ut uecta ratis spumosa ad litora Diae,

aut ut eam deuincta  lumina somno

liquerit immemori discedens pectore coniunx?

116 a primo a: cum primo Ω: in primo h et Carpentoractensis fortasse recte     degressus Baehrens   119 ingnata GO: ignata RVenBLa1ACD     lamentata est Conington (-tur Buecheler): l(a)eta Ω: laetabatur Lachm.: luctabatur Rossbach: lentabatur h.e. morabatur ego: miseram gnatam d. lamentatast Fleischer   120 praeoptarit Statius: portaret Ω: praeoptaret marg. Santeniani   121 ut om. O     necta GO   122 deuincta Ω, etiam R antequam mutatus erat: deuicta Santenianus et p: fort. deuincta tenentem uel tenet dum; cf. Cul. 188. Supplerunt placito uel dulci uel tristi Itali, molli Baehrens, leni Palmer. In cod. Carpentoractensi deuicta     lumina somno sic scriptum inueni   123 in memori al. nemori G

saepe illam perhibent ardenti corde furentem

125

clarisonas imo fudisse e pectore uoces,

ac tum praeruptos tristem conscendere montes,

unde aciem in pelagi uastos protenderet aestus,

tum tremuli salis aduersas procurrere in undas

mollia nudatae tollentem tegmina surae,

130

atque haec extremis maestam dixisse querellis,

frigidulos udo singultus ore cientem.

‘sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,

perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?

sicine discedens neglecto numine diuum,

135

immemor a deuota domum periuria portas?

125 e Ω: ex O   126 actum RO et nunc G: quid prius fuerit non dispexi     tristem ap: tristes (-is A) Ω   127 in om. Ω: add. a     pret. GOD, non RVen   130 querellis a: querelis GORVen

132 et 134 siccine Ω     auertam al. auectam Ven: auertam O, Laur. 33.12, marg. R: num auersam h.e. abreptam?     aris Ω: oris hp, Lachm.   133 in om. O

134 discendens G   135 immemor ORVen: inm. G     a Luc. Mueller: ah GD et R corr.: ha O: ab BLa1AC: aḍ al. ab Ven

nullane res potuit crudelis flectere mentis

consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,

immite ut nostri uellet miserescere pectus?

at non haec quondam nobis promissa dedisti

140

uoce: mihi non haec miserae sperare iubebas,

sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,

quae cuncta aerei discerpunt irrita uenti.

136 nullane Dah: nullaue Ω     crudeles Oh     mentes Oh   138 miserescere Calp. 1481: mirescere O: mit(tt C)esc(isc BLa1)ere Ω: mostri u. mitescere p. Scal.

139 nobis] blanda Oh   140 uoce mihi nec hec (hoc BLa1A) misere (ultima e dubia R, -ser A, -serere La1) sperare iubebas (iud. C, uid. La1A) Ω     non ed. pr.     miserae uindicauit Vahlen: miseram ed. pr.     exspectare Froehlich   141 conub. BACh: connub. GOVen   142 discerpunt C: disserpunt GRVen: desserpunt O

tum iam nulla uiro iuranti femina credat,

nulla uiri speret sermones esse fideles;

145

quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,

nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:

sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,

dicta nihil metuere, nihil periuria curant.

certe ego te in medio uersantem turbine leti

150

eripui, et potius germanum amittere creui,

quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.

pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque

praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.

143-148 nulla uiro... curant extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone p. iiii, 5.2   143 tum iam Ω: nunc iam B. Guarinus: hinc iam Froehlich   144 fidelis O   145 quis (suprascr. pro quibus) G     pregestit apisci G, sed rasura est sub litteris re, et spatium ante apisci: p’gestit adipisci O: apisci RVenBLa1ACDh   148 meminere Czalina

151 falaci G m. pr., post addita est minutius scripta I     d/essem Ven: dassem (suprascr. e) p: deessem Ω

153 p’ea (? preea) O     intacta Ω     cumulabor D m. pr.

quaenam te genuit sola sub rupe leaena,

155

quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,

quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,

talia qui reddis pro dulci praemia uita?

si tibi non cordi fuerant conubia nostra,

saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,

160

at tamen in uestras potuisti ducere sedes,

quae tibi iucundo famularer serua labore,

candida permulcens liquidis uestigia lymphis,

purpureaue tuum consternens ueste cubile.

sed quid ego ignaris nequiquam conquerar aureis,

165

externata malo, quae nullis sensibus auctae

nec missas audire queunt nec reddere uoces?

ille autem prope iam mediis uersatur in undis,

nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.

sic nimis insultans extremo tempore saeua

170

fors etiam nostris inuidit questibus auris.

155 expuit Ω   156 scilla O: silla GRVenLa1

158 conub BAC: connub. GORVen   160 nostras O   163 sequitur 160 in O

164 sed] si O     nec quicquam GORBC     conquerar Ω: conqueror p     aureis Baehrens: aures O: auris G ex aures: auris Ω   165 extern. Oh: extenruata D: extenuata Ω     aucte al. to G

Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo

Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,

indomito nec dira ferens stipendia tauro,

perfidus in Creta religasset nauita funem,

175

nec malus hic celans dulci crudelia forma

consilia, in nostris requiesset sedibus hospes!

nam quo me referam? quali spe perdita nitor?

Idomeneosne petam montes? a gurgite lato

discernens ponti truculentum diuidit aequor.

171 utinam non Macrob. vi. 1.42   174 in creta OD: in certam h et (suprascr. re) C: in cretam cett.   175 haec O   176 consilia in ed. Parm. 1473: cons(-sci R)ilium Ω     nostris om. O     requiesset ed. Parm.: requisisset (suprascr. r) G: requisisset Ω

177 nitar ap

178 Idomeneosne Conr. de Allio: y(i Ven)doneos ne al. idmoneos GRVen: idoneos ne OBLa1: Idomeneusne Lachm. ex Il. xiii. 424 Ιδομενεῦς δ᾽ οὐ λῆγε μένος μέγα: Idaeos Vahlen tamquam Ideos (suprascr. mons) in archetypo fuerit     a Ω: at Muretus: fort. an   179 ponti O: pontum Ω     ubi diuidit Ω Lachm.

180

an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui

respersum iuuenem fraterna caede secuta?

coniugis an fido consoler memet amore?

quine fugit lentos incuruans gurgite remos?

praeterea nullo litus, sola insula, tecto,

185

nec patet egressus pelagi cingentibus undis:

nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,

omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.

non tamen ante mihi languescent lumina morte,

nec prius a fesso secedent corpore sensus,

190

quam iustam a diuis exposcam prodita multam,

caelestumque fidem postrema comprecer hora.

180 impatris O: an patris cett. sed in G fuerat in, ut Bonneto uisum est     quem ne GORVen: quem ue BLa1AC

182 consoles me manet O

183 qui ne O: qui me Ah: quiue GRVenBLa1D     lentos Oh Carp.: uentos cett.: num uentoso?

184 litus] colitur Palmer   185 patet GOD: pater RVenBLa1AC   186 fort. nullast

190 multam L. Mueller: muletam O: mulctam Ω   191 comprecer ap: comprecor Ω

quare facta uirum multantes uindice poena,

Eumenides, quibus anguino redimita capillo

frons exspirantis praeportat pectoris iras,

195

huc huc aduentate, meas audite querellas,

quas ego, uae miserae, extremis proferre medullis

cogor inops, ardens, amenti caeca furore.

quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,

uos nolite pati nostrum uanescere luctum,

200

sed quali solam Theseus me mente reliquit,

tali mente, deae, funestet seque suosque.’

has postquam maesto profudit pectore uoces,

supplicium saeuis exposcens anxia factis,

annuit inuicto caelestum numine rector.

193 anguino Ω   194 exp. Ω   195 post aduentate rasura est duarum litterarum in G     fueratne pias?     querellas OBAa: querelas GRVen   196 miserae D: misera Ω, Bentley

198 uere GOVen   200 qualis sola Ω: corr. ap   201 fimestet G m. pr. ut uidetur

204 inuicto B, Auantius: inuito Ω: in uoto D

205

quo motu tellus atque horrida contremuerunt

aequora concussitque micantia sidera mundus.

ipse autem caeca mentem caligine Theseus

consitus oblito dimisit pectore cuncta,

quae mandata prius constanti mente tenebat,

210

dulcia nec maesto sustollens signa parenti

sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.

namque ferunt olim, classi cum moenia diuae

linquentem natum uentis concrederet Aegeus,

talia complexum iuueni mandata dedisse.

205 quõ tunc OR: qnõ tunc G ut uisum est Claudio D. Cobham: quo tunc BLa1: quomodo tunc ACVen: quo motu Heyse: quo moto Fleischer: quo nutu et Fea     contrumuere D: contremuere Rossbach

207 mente Ω: num mentis?   211 sospitem erectum (err. B nondum correctus) B, Laurentiani, Carp.: s. ereptum cett.: Erectheum Voss

212 classi codices praeter A et Santenianum: classem A Sant.     moenico Ω   213 gnatum Ω     concred. Auantius: cum cred. Ω     egens GO   214 complexo AD Sant.

215

‘nate mihi longa iucundior unice uita,

nate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,

reddite in extrema nuper mihi fine senectae,

quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus

eripit inuito mihi te, cui languida nondum

220

lumina sunt nati cara saturata figura,

non ego te gaudens laetanti pectore mittam,

nec te ferre sinam fortunae signa secundae,

sed primum multas expromam mente querellas,

canitiem terra atque infuso puluere foedans,

225

inde infecta uago suspendam lintea malo,

nostros ut luctus nostraeque incendia mentis

carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.

215 gnat. Ω     ioc. Ω   216 gnat. Ω   218 ac] fort. haec   219 cui R super rasuram: quem al. cui G   220 gnat. Ω   223 querellas ORBa   224 infulso O: infuḷso R     fedẹns (suprascr. a) R   227 obscurata GODh, et sic R sed -ṭạ punctis notata: obscura AC Laurentiani, ap     dicet Ω: duget D: obscurata decet Lachm.: obscura signet Conington

quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,

quae nostrum genus, has sedes defendere Erechthi

230

annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,

tum uero facito ut memori tibi condita corde

haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;

ut simul ac nostros inuisent lumina collis,

funestam antennae deponant undique uestem,

235

candidaque intorti sustollant uela rudentes,

quam primum cernens ut laeta gaudia mente

agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.’

228 Itoni Al. Guarinus: ythomi uel ithomi Ω   229 has Ω, Statius: ac ap uulg.     Erechthi Buecheler: freti Ω   230 annuit etiam R, sed i super rasuram   231 tum O: tu Ω   232 oblif/eret (obliferet Ven) al. obliteret GVen   233 ac ap: hec Ω   234 antenne // (sic) G: antēnene ne O   235 sus(subs G)tolant O, prius G, post addita est l     Post 235 Faernus inserebat ex Nonio p. 546 uersum Lucida qua splendent [summi] carchesia mali Vide ad Fragm. V   237 (a)etas Ω: aera D: sors Al. Guarinus: fors ed. Trinc.: freta Froehlich: aestas Palmer     sistet O et plerique: sistenst (sic) G: sistạ̄t (suprascripta e) R: sistent DVen

haec mandata prius constanti mente tenentem

Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes

240

aereum niuei montis liquere cacumen.

at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,

anxia in assiduos absumens lumina fletus,

cum primum inflati conspexit lintea ueli,

praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,

245

amissum credens immiti Thesea fato.

sic funesta domus ingressus tecta paterna

morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum

obtulerat mente immemori talem ipse recepit.

quae tamen aspectans cedentem maesta carinam

250

multiplices animo uoluebat saucia curas.

239 seu Oah et fortasse G m. pr.     Post 240 spatium unius uersus est in RBVen, non item in G, qui tamen primam litteram uersus 241 sic habet scriptam √At.     In AC Laur. 33.12, et Santeniano Fletus Egei

247 Minoidi corr. R: Minoi(y BLa1D)da Ω: fort. in Minoida

249 quem G     tamen praspectans (prosp. O: prosp. al. asp. RVen) GORVen: tum prospectans h

at parte ex alia florens uolitabat Iacchus

cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,

te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.

qui tum alacres passim lymphata mente furebant

255

euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.

harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,

pars e diuulso iactabant membra iuuenco,

pars sese tortis serpentibus incingebant,

pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,

260

orgia, quae frustra cupiunt audire profani,

plangebant aliae proceris tympana palmis,

aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,

multis raucisonos efflabant cornua bombos

barbaraque horribili stridebat tibia cantu.

251 parte AC: pater Ω   252 cum] tum O   253 te G, sed fuerat et: et O     adriana Ω

254 quae tum Bergk, cui Post 253 uersus excidisse uisus est   255 euhoe... euhoe BLa1: euche... euche GOVenACD sed in G euche in euohe transiit

256 harum Ω: horum a uulgo   258 om. in textu, habet in marg. D   261 ali(a)e Ω: aliei Lachm.   262 tenais O: tenụis R     tintinitus R m. pr.: tintinitus (sic) G: tinṭịṇnitus Ven   263 multis ed. Trinc.: multi Ω     efflabant ah: efflebant Ω

265

talibus amplifice uestis decorata figuris

puluinar complexa suo uelabat amictu.

quae postquam cupide spectando Thessala pubes

expleta est, sanctis coepit decedere diuis.

hic, qualis flatu placidum mare matutino

270

horrificans Zephyrus procliuas incitat undas,

aurora exoriente uagi sub limina Solis:

quae tarde primum clementi flamine pulsae

procedunt, leni et resonant plangore cachinni,

post uento crescente magis magis increbescunt,

275

purpureaque procul nantes ab luce refulgent:

sic tum uestibuli linquentis regia tecta

ad se quisque uago passim pede discedebant.

270 procliuiṭ (suprascr. s) O h.e. procliuit in procliuis mutatum, ut H. O. Coxe iudicabat; sed nisi punctum accederet (ṭ) suprascr. s potius procliuiter poterat esse: procliuas Ω   271 sublimina ah: sublimia Ω: sub lumina uulgo   273 leni et resonant scripsi: leuiter sonant Ω nisi quod O habet leuiterque sonant: lenique sonant Lennep: leni resonant Lachm.     clangore AC     Excerpta ex ueteribus glossis Pithoeana p. 71 Gothofr. Placor tranquillitas. At Catullus plangor   274 increbrescunt hap   275 ab GORVenACah: a D     refulgent ap: refulgens Ω   276 tum hap, Lachm.: tn̅ (tamen) O: tamen al. tibi GR, sed in R n super rasuram est: tibi ACDVen: sic ibi Haupt: sic tum ibi Rossbach   277 at se Ω: a se Da

quorum post abitum princeps e uertice Pelei

aduenit Chiron portans siluestria dona:

280

nam quodcumque ferunt campi, quos Thessala magnis

montibus ora creat, quos propter fluminis undas

aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,

hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,

quo permulsa domus iucundo risit odore.

278 abitum ODa: habitum Ω   280 quodcumque Ω sed quidc. C: quotc. Riccardianus 2242 Lachm.     campi Dp: campis Ω   281 quod D   282 aurea OR     parit Laur. 33.12, corr. G, hap: perit uel p̲it cett.: aperit Housman sed cf. Ov. A. A. iii. 185 Quot noua terra parit flores, cum uere tepenti Vitis agit gemmas   283 interstinctis Heinsius     curulis al. corollis (-rollos (suprascr. i) B) GRBVen: corulis O   284 quo D: quod Oa: quot Ω     ioc. Ω: iucundum adnotato? ed. Muret. Bodleianae (2 R. 6.30)

285

confestim Penios adest, uiridantia Tempe,

Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,

†Minosim† linquens †doris† celebranda choreis,

non uacuos: namque ille tulit radicitus altas

fagos ac recto proceras stipite laurus,

290

non sine nutanti platano lentaque sorore

flammati Phaethontis et aerea cupressu.

haec circum sedes late contexta locauit,

uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.

285 penios Laur. 33.12, Lachm.: penies al. os (-ies suprascr. o RB) GRBVen: penies OACLa1     adest ut Ω: ut om. Dah   287 Minos(ss C)im Ω: Minosium (suprascr. im) Caesenas: Minosmi Carp.: Amosim D: Mnemonisin uel Aemonisin Heinsius: Naiasin Haupt: Meliasin Peiper, Madvig     doris Ω: cloris marg. Caesenatis. Emendarunt claris Itali: doctis Statius: hilaris Unger: floris Peiper. Fort. Aemonisin l. Chlori c. choreis. Steph. Byz. Αἱμονία ἡ Θετταλία, ἀπὸ Αἵμονος· Αἵμων δὲ υἱὸς μὲν Χλώρου τοῦ Πελασγοῦ, πατὴρ δὲ Θεσσαλοῦ, ὡς Ῥιανὸς καὶ ἄλλοι   288 non acuos al. nonacrias (os Ven) GRVen: non ac(acc O)uos ACO: non uacuus Bapt. Guarinus   290 nutanti RCVen: mutanti O, prius G     fletaque Scaliger     sororum Ω: corr. a   291 flamati O: flam(mm Ven)anti Ω

293 uellatum pr. G, OLa1a: uallatum Baehrens

post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,

295

extenuata gerens ueteris uestigia poenae,

quam quondam silici restrictus membra catena

persoluit pendens e uerticibus praeruptis.

inde pater diuum sancta cum coniuge natisque

aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens,

300

unigenamque simul cultricem montibus Iri:

Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,

nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.

qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,

large multiplici constructae sunt dape mensae,

305

cum interea infirmo quatientes corpora motu

ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.

296 quam Da: qua Ω

298 diuum Ven pr. m., Da: diui GORBC et corr. Ven: diu A natisque Da: gnatisque al. gratis G: gnatisque ORLa1ACh   299 aduenit, caelo Muretus   300 Iri scripsi, quae fuit urbs Maliensium apud quos Apollo et Diana praecipuo honore colebantur: ydri (idri AC) Ω   301 Pelea G: Palea Ω: Pallada Da

his corpus tremulum complectens undique uestis

candida purpurea talos incinxerat ora,

at roseo niueae residebant uertice uittae,

310

aeternumque manus carpebant rite laborem.

laeua colum molli lana retinebat amictum,

dextera tum leuiter deducens fila supinis

formabat digitis, tum prono in pollice torquens

libratum tereti uersabat turbine fusum,

315

atque ita decerpens aequabat semper opus dens,

laneaque aridulis haerebant morsa labellis,

quae prius in leui fuerant exstantia filo:

ante pedes autem candentis mollia lanae

uellera uirgati custodibant calathisci.

307 his al. hic G: hic Ven et Laur. 33.12 m. pr.     uestis Parthenius: questus Ω: cestus Orelli   308 talos ed. Iuntina 1503     tuos Ω     incinxerat GD: inexcinxerat Bod. Lat. Class. e. 15: intinxerat Ω   309 at roseo niue(a)e (uinee O) Ω: at roseae niueo Al. Guarinus: ambrosio Vulpius

311 collum pr. G, Oa   319 custodibant ODa: custodiebant Ω calath(t Aa)isti Ω

320

haec tum clarisona pellentes uellera uoce

talia diuino fuderunt carmine fata,

carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.

O decus eximium magnis uirtutibus augens,

Emathiae tutamen opis, clarissime nato,

325

accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,

ueridicum oraclum: sed uos, quae fata secuntur,

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

320 h(a)ec Ω, quod reuocauit Usener: hae uulgo     pendentes (suprascr. ll) Canon. Lat. 33: pectentes Statius: plectentes Hertzberg: pauientes Owen   322 arguit malebat Lachm.     Post 322 unius uersus spatium est in RVenBLa1Aah, quo scriptum est Epit(h)alamium (-iom B, -ion La1, -um RVenAC) thetidis (tethidis Ba) et pelei (pellei a)     In GO spatium abest, sed rubris litteris adscriptum est in marg. G Epythalamium thetidis et pelei

324 tutum marg. tu tamen GRBVen: tutum OLa1: tu tamen ACh     opus GORVen, sed GRVen in marg. habent opis clarissime Dap: carissime Ω   326 oraclum Dap et Laurentianus 33.12: oraculum Ω   327 Macrob. S. vi. 1. 41 Catullus: Currite ducenti sub tegmine currite fusi     subtegmina (a ex e) O

adueniet tibi iam portans optata maritis

Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,

330

quae tibi flexanimo mentis perfundat amorem,

languidulosque paret tecum coniungere somnos,

leuia substernens robusto brachia collo.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

nulla domus tales umquam contexit amores,

335

nullus amor tali coniunxit foedere amantes,

qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

330 om. O: flexo animo mentis p. amorem Ω: flexanimum mentis p. amorem Al. Guarinus: flexanimo mentem p. amore Muretus: quae te flexanimo mentis p amore Lachm.   331 sonos Ω

334-337 om. BLa1Dap Phil. Eos Lachm. in paginarum ordine non numerauit, Haupt in marg. adscriptos putauit, esse tamen Catulli   334 umquam tales contexit Ω: corr. Ald. I: conexit Lachm.

nascetur uobis expers terroris Achilles,

hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,

340

qui persaepe uago uictor certamine cursus

flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

non illi quisquam bello se conferet heros,

cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,

345

Troicaque obsidens longinquo moenia bello,

periuri Pelopis uastabit tertius heres.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

339 delebat Landor   341 preuertet p: preuertit GRAC Laurentiani: peruertet (-tit BVen) OahBVen

344 post sanguine nihil habent Da     teuen O: tenen GAC: tenen al. teuen RVen     campi corr. D, marg. Santeniani, uulg.: cliuei Haupt     Phrygiae T. m. s. Thebae uel Phrygiei T. maculabunt s. Theben Froehlich     Mihi tenen superesse uidetur ex eo quod fuerat tenentem, quod omissum in loco suo uersus 122 et in marg. adscriptum postea huc migrauit

347 sub tegmine R

illius egregias uirtutes claraque facta

saepe fatebuntur natorum in funere matres,

350

cum incuruo canos soluent a uertice crines,

putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

namque uelut densas praecerpens cultor aristas

sole sub ardenti flauentia demetit arua,

............

349 gnatorum Ω   350 cum in (om. A) ciuium Ω: cum in curium Ambros. H. 46, nisi fallor. Scriba O quid uoluerit, dubito: post cum primae quinque litterae inciu, sexta ō cui prefixum est s, septima ṣ, h.e. me quidem iudice inciueronṣ; aliis sexta uisa est o in v mutata: cum in cinerem Dah: soleunt... crimen O: soluent... crines Ω: cum incultum... crinem Baehrens: cum incuruo conieci in ed. 1, cum in Ciero ed. 2

352 subtegmine Laur. 33.12 et R pr. m.

353-356 om. R (non Ven), in ima pagina add. manus recentior   353 praecerpens Statius: precern(-terri G m. pr., -tern O)ens Ω: presternens Phil.     cultor Ω; id ex glossemate cultro ortum ratus est Morgenstern: messor Oh et marg. Santeniani

Post 354 uersum excidisse credidit Voss

355

Troiugenum infesto prosternens corpora ferro.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,

quae passim rapido diffunditur Hellesponto,

cuius iter caesis angustans corporum aceruis

360

alta tepefaciet permixta flumina caede.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

denique testis erit morti quoque reddita praeda,

cum teres excelso coaceruatum aggere bustum

excipiet niueos perculsae uirginis artus.

365

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

355 prosternens Ω, etiam G sed hic ex prosternet: prosternet Ohp

357, 8 om. in textu, add. in marg. Ven   357 quamandri Carp.: Camandri Peiper   359 cessis O: num caecis? cf. Ov. M. i. 24. languet certe caede post caesis   360 lumina marg. al. flumine G: flumine al. lumina uel flumina Ven

361 sub tegmine (suprascr. a) R

362, 3 om. D, sed habet adscriptos in marg.   362 dedita Muretus   364 percussae Lachm.

365 sub tegmine (suprascr. a) R

nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis

urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,

alta Polyxenia madefient caede sepulcra:

quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,

370

proiciet truncum summisso poplite corpus.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

quare agite optatos animi coniungite amores.

accipiat coniunx felici foedere diuam,

dedatur cupido iam dudum nupta marito.

375

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

366 simulac a: simulạḥac D: simul hanc uel hāc Ω   368 madefient marg. D: madescent Ω: mitescent Da Lachm.   370 proiciet OBVen: proiiciet GR

371 sub tegmine (suprascr. a) R

372 agite R

375 sub tegmine (suprascr. a.) R

non illam nutrix orienti luce reuisens

hesterno collum poterit circumdare filo,

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

anxia nec mater discordis maesta puellae

380

secubitu caros mittet sperare nepotes.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

talia praefantes quondam felicia Pelei

carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.

praesentes namque ante domos inuisere castas

385

heroum, et sese mortali ostendere coetu,

caelicolae nondum spreta pietate solebant.

377 esterno O: externo GRVenBLa1A   378 spurium habuit Bergk, uncis inclusit L. Mueller

379-381 om. O   380 se cubitu BRVena     mutet uel mictet prius R

381 sub tegmina R

383 cecinerunt Dahp: cecinere Ω: cernere O: cecinere e pectore Baehrens

384 domu̇ B: num domus?   385 heroum et Io. Bapt. Sigicellus Bononiensis (1492-1560): Nereus Ω: Merens Bod. Lat. Class. e. 15     Post 386 sequitur in codd. lxvii. 21 languidior tenera cui (com Da) pendens (pedens GOC) sicula beta

saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,

annua cum festis uenissent sacra diebus,

conspexit terra centum procumbere tauros.

390

saepe uagus Liber Parnasi uertice summo

Thyadas effusis euantis crinibus egit,

cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes

acciperent laeti diuum fumantibus aris.

saepe in letifero belli certamine Mauors

395

aut rapidi Tritonis hera aut Ramnusia uirgo

armatas hominum est praesens hortata cateruas.

388 cum h: dum Ω     uenissent Dhp: uenisset Ω   389 prospexit Da     procumbere GORVenACDa: procurrere La1hp: prorumpere Wakefield     tauros Ald. I: currus Ω Lachm.

391 Thyadas G m. pr., RBLa1: Thiadas OACVen et corr. G     esit O: hesit marg. egit h   392 certatum GORVenCh     ruentes ap: tuentes Ω   393 acciperent Par. 7989: acciperet Ω     lacti Oh Phil., G m. pr.: lacti (suprascr. leti) R: lacti d. spumantibus aris Voss

395 ran(rān. G)usia Ω: ramunsia O: Amarunsia Baehrens, Peiper

sed postquam tellus scelere est imbuta nefando,

iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,

perfudere manus fraterno sanguine fratres,

400

destitit extinctos natus lugere parentes,

optauit genitor primaeui funera nati,

liber ut innuptae poteretur flore nouercae,

ignaro mater substernens se impia nato

impia non uerita est diuos scelerare parentes,

405

omnia fanda nefanda malo permixta furore

iustificam nobis mentem auertere deorum.

quare nec talis dignantur uisere coetus,

nec se contingi patiuntur lumine claro.

399 fratres] mạṇụṣ fratres R   400 natos GBVen Laurentiani h   402 uti nuptae Maehly     poteretur ed. Trinc.: potiretur Ω   404 penates parentes (sic) Can. Lat. 33: penates Al. Guarinus

LXV

Etsi me assiduo confectum cura dolore

seuocat a doctis, Ortale, uirginibus,

nec potis est dulcis Musarum expromere fetus

mens animi, tantis fluctuat ipsa malis:

5

namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris

pallidulum manans alluit unda pedem,

Troia Rhoeteo quem subter litore tellus

ereptum nostris obterit ex oculis.

LXV Vnius uersus spatium in O AD ORTALEM GRVenC Laur. 33.12: AD ORIENTALVM a

1 defectu O: confec(t R)tum al. defectum RVen   2 seuocat Dap: sed uacat Ω   3 dulcis musarum D: dulcissimus har(u O)um Ω   5 Lethaeo in scripsi: loethi O: lethei Ω   7 Troya B Laurentiani: Tidia O: Tydia al. troya (-ia G) VenG: Lydia al. troia R: Ilia Palmer

alloquar, audiero numquam  loquentem,

10

numquam ego te, uita frater amabilior,

aspiciam posthac? at certe semper amabo,

semper maesta tua carmina morte tegam,

qualia sub densis ramorum concinit umbris

Daulias, absumptei fata gemens Itylei.

9 deficit marg. RVen: uersum om. sine interstitio GORVenBCh Laurentiani, habent ADa Bodl. Lat. Class. e. 15, spurium rati sunt Statius Scaliger L. Mueller Baehrens Munro Schmidt Palmer, receperunt tamquam Catulli Lachmann Haupt Owen Schulze, uncis incluserunt Schwabe Postgate. Ex eo retinuerunt Numquam ego te Munro Palmer, ceteris mutatis     tua     loquentem D     uerba supplent Aa Bod. Lat. Class. e. 15, fata Ambros. D 24, facta Voss, Lachm. te uoce loquentem Owen. Mihi ex Plin. Epist. II.1 Virginium saudio adloquor teneo scribendum uidetur teneamue   11 at Da Bod. Lat. Class. e. 15: aut Ω   12 carmina Dah Bod. Lat. Class. e. 15: carmine Ω     tegam Ω: canam D: num seram?   14 Dauilas B Laurentiani: Bauila mox -las G: Bauilla O: Baiula al. Dauilas R     absumptei scripsi: assumpta O: assumpti Ω     ithilei uel ythilei Ω in marg. defecit RVen

15

sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto

haec expressa tibi carmina Battiadae,

ne tua dicta uagis nequiquam credita uentis

effluxisse meo forte putes animo.

ut missum sponsi furtiuo munere malum

20

procurrit casto uirginis e gremio,

quod miserae oblitae molli sub ueste locatum,

dum aduentu matris prosilit, excutitur:

atque illud prono praeceps agitur decursu,

huic manat tristi conscius ore rubor.

16 bactiade BLa1: act(c G)iade GORVenAC sed in R addita est super ac minutius exarata b   17 ne quicquam Ω

19-24 a praegressis seiungebat Rossbach

LXVI

Omnia qui magni dispexit lumina mundi,

qui stellarum ortus comperit atque obitus,

flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,

ut cedant certis sidera temporibus,

5

ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans

dulcis amor giro deuocet aereo:

idem me ille Conon caelesti numine uidit

e Beroniceo uertice caesariem

fulgentem clare, quam multis illa dearum

10

leuia protendens brachia pollicita est,

qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo

uastatum finis iuerat Assyrios,

dulcia nocturnae portans uestigia rixae,

quam de uirgineis gesserat exuuiis.

LXVI Inter LXV, LXVI interstitium non est in codicibus

1 dispexit Calp. 1481: despexit codd.   2 obitus Da     Apul. de deo Socratis 120 qui signorum ortus et obitus comperit: bitus B m. pr.: habitus Ω   5 sub Latmia Calp. 1481: sublamia Bh et Paris. 7989: sublamina O: sublimia al. sublamia al. sublimina (suprascr. a) RVen: sublimia G et plerique     religans Ω   6 giro ed. antiquissima saec. xv: guioclero GORAC: guiodero Ven: spatium uacuum in D cliuo h fortasse guro: circo Froehlich   7 sqq. Schol. Arati Phaen. 146 Κόνων δ᾽ ὁ μαθηματικὸς Πτολεμαίῳ χαριζόμενος Βερονίκης πλόκαμον ἐξ αὐτοῦ κατηστέρισε‧ τοῦτο γὰρ Καλλίμαχός που φησὶν Ἠδὲ (f. Τῇδε) Κόνων μ᾽ ἔβλεψεν ἐν ἠέρι τὸν Βερονίκης Βόστρυχον ὅν τ᾽ ἄρα κείνη πᾶσιν ἔθηκε θεοῖσιν   7 caelesti numine Ω: lumine Canter: in lumine Voss: in culmine Maehly   8 ebore niceo Ω     cesariem GOBLa1Ven   11 quare ex Ω: corr. ed. Parm. 1473   12 sic Da: uastum finis ierat Assirios Ω: deficit marg. RVen

15

estne nouis nuptis odio Venus? idque parentum

frustratur falsis gaudia lacrimulis,

ubertim thalami quas intra limina fundunt?

non, ita me diui, uera gemunt, iuerint.

id mea me multis docuit regina querellis

20

inuisente nouo proelia torua uiro.

et tu non orbum luxti deserta cubile,

sed fratris cari flebile discidium?

15, 16 extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Part iiii. 6. 3 ed. Ven. 1505   15 atque parentum Frustrantur falsis codd. et Montagnone     Emendarunt an quod auentum Munro, an quod amantum Owen, atque maritum Schmidt, Postgate, Palmer     anne p, uulgo   16 frustratur cod. unus (Bodl. Misc. 186) Hieremiae Iudicis de Montagnone, unde scripsi idque parentum frustratur     salsis Heyse   17 limina Da Lachm.: lumina Ω

18 diui Dah: diu Ω     iuerint ed. antiquissima saec. xv: iuuerint Ω

19 querellis Aa: querelis GORVen

21 et al. at GRVen: et OBLa1h   22 discid. O: dissid. Ω

cum penitus maestas exedit cura medullas!

ut tibi tunc toto pectore sollicitae

25

sensibus ereptis mens excidit! at te ego certe

cognoram a parua uirgine magnanimam.

anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es

coniugium, quod non fortior ausit alis?

sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta es!

30

Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!

23 cum] quam Bentley: tum Lachm.

24 ut ibi G     tunc OC Laur. 33.12: nunc al. tunc GRVen     sol(l)icitet Ω   25 at te ego ed. Trinc.: at ego GORVenACDa: atque ego BLa1h   26 magnanimam Da: -ma Ω     Hygin. P. A. ii. 24 Alii dicunt hoc amplius, Ptolemaeum Beronices patrem multitudine hostium perterritum, fuga salutem petiisse, filiam autem saepe consuetam insiliisse in equum et reliquam exercitus copiam constituisse et complures hostium interfecisse: pro quo etiam Callimachus eam magnanimam dixit

27 atne BLa1     quo Muretus: quam Ω: quom Faernus     adepta es Lachm. ed. 1: adeptos O: adeptus Ω: adepta’s Lachm. ed. 2   28 quod non fortior aut sit alis Ω: quo Dah Muretus     fortius Muretus     ausit P. Nicetti Lucensis aequalis Politiani, quod mihi demonstrauit Bywater: assit uidetur legisse scriptor Achillis tragoediae in sapphicis p. 30 ed. Pignorianae Mussati operum Nemo tam fortis ualet esse quo non fortior assit

quis te mutauit tantus deus? an quod amantes

non longe a caro corpore abesse uolunt?

atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis

non sine taurino sanguine pollicita es,

35

si reditum tetulisset. is haut in tempore longo

captam Asiam Aegypti finibus addiderat.

quis ego pro factis caelesti reddita coetu

pristina uota nouo munere dissoluo.

inuita, o regina, tuo de uertice cessi,

40

inuita: adiuro teque tuumque caput,

digna ferat quod siquis inaniter adiurarit:

sed qui se ferro postulet esse parem?

31 tantum a, Schrader   32 adesse G: num abisse? adnotator Seruii Bodleiani saec. xv ad Aen. ix. 427 Segregari a me noluit dum abipso abirem. Vnde est illud Catulli. Amantes non longe a caro corpore ab esse uolunt (F. Madan)

33 me nescio quis Italorum saec. xv, Bentley     pro codd.: fort. prae, quod habet ed. Trinc.   34 taurino om. O   35 si] sed O: sed al. si GRBVen     te tulisset Ω     haut Conrad. de Allio: aut Ω     in] ita Froehlich

40 Etym. Magn. s. u. Θηλαμών· Εἴρηται γὰρ καὶ θηλυκῶς κάρη ὡς παρὰ Καλλιμάχῳ, Σήν (codd. ἥν) τε κάρην ὤμοσα σόν τε βίον   41 adiurarit h: adiuraret Ω

ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris

progenies Thiae clara superuehitur,

45

cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus

per medium classi barbara nauit Athon.

quid facient crines, cum ferro talia cedant?

Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,

et qui principio sub terra quaerere uenas

50

institit ac ferri stringere duritiem!

43 quem] quae Oap     maxima Ω: maximum Guarino tribuitur     horis Ven, non R: in auris Weber   44 Thiae Voss, Bentley: Phitie (Phyt. GRVena Laur. 33.12) Ω: Thyiae Conr. de Allio: Phthiae Ald. I   45 tum O et G m. pr. ut uidetur     peperere (uel rupere) Itali: propere Ω nisi quod in C est propṭẹṛ (suprascr. ere): prupere ed. ant. saec. xv: pepulere Statius     cumque ODah: atque al. cumque BRVen: atque GLa1AC

48 Schol. Ap. Rhod. ii. 373 μέμνηται αὐτῶν καὶ Καλλίμαχος· Χαλύβων ὡς ἀπόλοιτο γένος Γειόθεν ἀντέλλοντα, κακὸν φυτόν, οἵ μιν ἔφηναν. Idem ad I. 1323     Chalybon Politianus: c(sc h)elerum Oh: celitum al. celorum R et sic sed addito al. celtum Ven: celitum GLa1ACD   50 ferri stringere Heyse: ferris frin(fin. O)gere Ω: ferri frangere Dap et Paris. 7989

abiunctae paulo ante comae mea fata sorores

lugebant, cum se Memnonis Aethiopis

unigena impellens nutantibus aera pennis

obtulit Arsinoes Locridos ales equos,

55

isque per aetherias me tollens abuolat umbras

et Veneris casto collocat in gremio.

ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat,

Graia Canopieis incola litoribus.

52 mēnonis O: menonis Ω   54 arsinoes OLa1 Par. 7989: asineos al. arsinoes GRVen     Locridos Bentley: elocridi(ḍị G)cos Ω: da(cla a)ridos Da: gloridos (suprascr. c) Caesenas: Chloridos Auantius: Locricos Statius, Nigra: ales equos (equis Caes.) D et Caesenas: alis equos Ω: alisecus Statius, Nigra   55 abuolat scripsi: auolat O: aduolat Ω

56 collocat OD: aduolat al. collocat GRVen: aduolat BLa1AC   57 z(c O)yphiritis Ω: zeph. Da   58 Graia Lachm.     Canopieis Auantius: gratia ca(co O)nopicis Ω

hic iuueni Ismario ne solum in limine caeli

60

ex Ariadneis aurea temporibus

fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus

deuotae flaui uerticis exuuiae,

uuidulum a fluctu cedentem ad templa deum me

sidus in antiquis diua nouum posuit.

65

Virginis et saeui contingens namque Leonis

lumina, Callisto iuxta Lycaoniam,

uertor in occasum, tardum dux ante Booten,

qui uix sero alto mergitur Oceano.

59 hic iuueni (h)ismario scripsi: hi (hii CA Laurentiani) dii uen ibi (id C) uario Ω: hi dii     ibi Dp, Ambros. H. 46, Bonon. 2744: arduei ibi Haupt: inde sibi Pleitner: numen ibi Ritschl: aduena ibi Conington: hic lumen Mowat: inuida enim Vahlen: inuida ibi Nigra: inde Venus Postgate, quod et ipse olim conieceram: hic Veneri Owen: hic autem Kakridis: limine p: numine Ω, nisi quod mumine habet R: culmine Peiper   60 adrianeis Ω   62 Huc refero Suid. s. u. Φόβη κόμη, θρίξ. [Βόστρυχον] ὅστε (ὅστις codd.) φόβῃς ξανθοτάταις ἐκόμα   63 uuidulum Paris. 8233: uiridulum GVenACD: uindulum ORBh Laurentiani: fort. umidulum uel, quod malebat Woelfflin, umidulam fḷạ̄ma marg. templa R: num fana?     deum me Da: decumm(a)e Ω

66 calixto GORVen: Lycaoniam Rossbach: li(y)caonia Ω: Lycaonida Scal.: iuncta Lycaoniae Parthenius: iuncta Lycaonia Simpson

sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum,

70

lux autem canae Tethyi restituit,

(pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo,

namque ego non ullo uera timore tegam,

nec si me infestis discerpent sidera dictis,

condita quin ueri pectoris euoluam):

75

non his tam laetor rebus, quam me afore semper,

afore me a dominae uertice discrucior,

quicum ego, dum uirgo quondam fuit, omnibus expers

unguentis, una milia multa bibi.

70 marg. deficit RVen     autem Dp: aut Ω     Tethyi Ald. I     restituit Lachm.: theti restituem Ω: fort. lux aufert c. Tethyi restituens   71 parce GO     hic omittebat Palmer   72 ullo Oah: nullo Ω   73 si me p: sine Ω     discerpent D: diserpent Ω     dictis] doctis O: dextris Bentley   74 quin ACDa Laur. 33.12: qui al. quin RVen: qui GOBLa1h     ueri D: uere Ω nisi quod uere ex uero mutatum est in C     euoluam ed. Parm. 1473: euolue Ω     Condita qui uere pectoris euoluo Conr. de Allio   75, 6 afore Statius: affore Ω: abfore Dap   77 exspersa Heinsius, Conington: expressa Statius     omnibus ex pars Vnguentis Munro (1867)   78 unguentis Ω: unguenti Canon. Lat. 33: unguenti si Lachm. apodosin in u. 79 nunc uos faciens     una Ω: uini D     surii Auratus     fort. omnibus una Exspersa unguentis h.e. una ante alias exspersa omnigenus unguentis

nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda,

80

non post unanimis corpora coniugibus

tradite nudantes reiecta ueste papillas,

quin iucunda mihi munera libet onyx,

uester onyx, casto petitis quae iura cubili.

sed quae se impuro dedit adulterio,

85

illius a mala dona leuis bibat irrita puluis:

namque ego ab indignis praemia nulla peto.

79 quas Calp. 1481: quem Ω: quem al. quam RVen: quae p Scal.: quom Haupt: quis Harberton, Selections from Greek Anthology, p. 512   80 non post cum unanimis iungebat Harberton, tamquam de maritis dictum qui uxores amare desierunt et sic iam Scal.: non prius Palladius: uno animus Ω: uno animos Da   81 reiecta p: ret(rect. B)ecta Ω: detecta Dh     82 quin Lachm.: quam Ω: qua Bod. Lat. Class. e. 15: quae Harberton. Huc refero quod est in Achillis Tatii Isagoge ad Arati Phaenom. 14 ὁ Καλλίμαχος πρὶν ἀστέρι τῷ Βερενίκης ἐπὶ τοῦ πλοκάμου φησιν ὃς ἐξ ἑπτὰ καταφανῶν σύγκειται

83 colitis GOh, marg. Santeniani: petitis Da, Nettleship: queritis RVen CB Laurentiani     iure h et Brix.     colitis quae iure cubile Bosscha   84 seque se D: sed quae si h Brix.     num sed si quae i. se det adulterio?   85 sic Statius: illius amala leuis bibat dona i. p. codd.   86 indignis La1Dah: indignatis O: indigetis GAC Laur. 33.12: indigetis al. indignis al. indignatis. RVen

sed magis, o nuptae, semper concordia uestras

semper amor sedes incolat assiduus.

tu uero, regina, tuens cum sidera diuam

90

placabis festis luminibus Venerem,

sanguinis expertem non †uestris† esse tuum me,

sed potius largis affice muneribus.

sidera corruerint utinam! coma regia fiam,

proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!

87 uestras p: nostras Ω

91 sanguinis Ω: unguinis Bentley     non uestris esse tuum me Ω: uestri non esse Bod. Lat. Class. e. 15: fort. unguinis expertem uestri noli esse tuum me     non siris Lachm. (siueris Scal.): non iusseris ego in ed. maiore     tuam me Auantius: tuei me Fleischer   92 largẹ is Ven: fort. largeis     affice p, Scal.: effice Ω

93 corruerint Lachm.: cur iterent Ω: cur uerent cod. Landauianus Nigrae: corruerent ego in editione maiore: cur retinent? iterum Markland: sidera cur haerent? utinam Nigra   94 Hydrochoi ed. Pr.: idrochoi uel id rochoi Ω     fulgoret Baehrens

LXVII

CATVLLVS

O dvlci iucunda uiro, iucunda parenti,

salue, teque bona Iuppiter auctet ope,

ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne

olim, cum sedes ipse senex tenuit,

5

quamque ferunt rursus uoto seruisse maligno,

postquam es porrecto facta marita sene.

dic age dum nobis, quare mutata feraris

in dominum ueterem deseruisse fidem.

LXVII Inter LXVI, LXVII interstitium non est in codicibus

1 ioc. Ω   5 maligne Oh, Munro: nato s. maligne Froehlich   6 es Ald. I: est Ω     marita Da: marite Ω   7 agedum nobis Calp. 1481: age de nobis Ω: age da Balthazar Venator   8 ueterem Oh Santenianus: uenerem Ω

IANVA

Non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)

10

culpa mea est, quamquam dicitur esse mea,

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:

†uerum istius populi ianua qui te facit†,

qui, quacumque aliquid reperitur non bene factum,

ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.

CATVLLVS
15

Non istuc satis est uno te dicere uerbo,

sed facere ut quiuis sentiat et uideat.

9 plateam BRVen   11 quidq. O   12 istius GORVen (sed -ụṣ RVen) Bod. Lat. Class. e. 15: isti BCAh Laurentiani: istis Da     qui te Ω: qui re Bod. Lat. Class. e. 15     isti populo ianua quidque facit Doering (quidque iam Statius et nuper Vahlen): qui te Scal. mutabat in Quinte, quod recepit Lachm.     uerumst ius populi Munro: uerum est os populi ‘ianua,’ Quinte, ‘facit,’ ego in ed. maiore, cf. Herond. iii. 47, 8 ἓν γὰρ στόμ᾽ ἐστὶ τῆς συνοικίης πάσης τοῦ Μητροτίμης ἔργα Κοττάλου ταῦτα

IANVA

Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat.

CATVLLVS

Nos uolumus: nobis dicere ne dubita.

IANVA

Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis,

20

falsum est. non illam uir prior attigerit,

languidior tenera cui pendens sicula beta

numquam se mediam sustulit ad tunicam:

sed pater illius nati uiolasse cubile

dicitur, et miseram conscelerasse domum,

25

siue quod impia mens caeco flagrabat amore,

seu quod iners sterili semine natus erat,

ut quaerendum unde unde foret neruosius illud,

quod posset zonam soluere uirgineam.

17 quid possum Ω: possim Da

18 nobis Muretus: uobis Ω

20 attigerat h   21 om. O     Vide ad LXIV. 386   22 ad Calpurnius     hanc Ω: fort. numquam se in mediam sustulerat tunicam   23 gnate Da   27 sic Bergk et ante eum Statius, nisi quod hic et pro ut maluit     et qu(a)erendus unde Ω: et qu(a)erendus (-dum Bod.) ut unde Da Bod. Lat. Class. e. 15: et quaerendus is unde Lachm.

CATVLLVS

Egregium narras mira pietate parentem,

30

qui ipse sui nati minxerit in gremium.

IANVA

Atqui non solum hoc se dicit cognitum habere

Brixia Chinea supposita specula,

flauus quam molli percurrit flumine Mella,

Brixia Veronae mater amata meae,

35

sed de Postumio et Corneli narrat amore,

cum quibus illa malum fecit adulterium.

31-48 in codicibus continuantur sine omni nota distributionis: eos uarie dispertiunt Froehlich, Rossbach, Schwabe, L. Mueller, Baehrens   30 minxerat BLa1Da Phil.

31 sic Da: se dicit om. hoc G: hoc dicit se Oh: se dicit hoc BCA Laurentiani     Verus ordo elucet ex Bod. Lat. Class. e. 15 non solum hosce dicit hoc: nam hoc se corrupto in hosce, alterum hoc inlatum est   32 Chinea suppositum specula Ω: Cycnea Zanchius de Orig. Orobiorum Lib. II. p. 47b: cyaneae s. speculae Cranstoun     supposita Capriolius Chron. de rebus Brixianorum fol. iiiia   33, 34 interpolatos credidit Scipio Maffei, a Brixiano confictos Palmer   33 praecurrit ed. Trinc. et sic Cluuerius     Mella] melo O: mello cett.   34 meae] uice a   35 posth. GORVen

dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti?

cui numquam domini limine abesse licet,

nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo

40

tantum operire soles aut aperire domum?

saepe illam audiui furtiua uoce loquentem

solam cum ancillis haec sua flagitia,

nomine dicentem quos diximus, ut pote quae mi

speraret nec linguam esse nec auriculam.

45

praeterea addebat quendam, quem dicere nolo

nomine, ne tollat rubra supercilia.

longus homo est, magnas cui lites intulit olim

falsum mendaci uentre puerperium.

37 hiṣ (suprascr. c) R quid (quod La1) tu istec (iste GO) Ω: qui Ald. I

39 hic Dap: hec Ω: hoc h et Laur. 33.12

41 audiui GOD: audiuit RVenACB Laurentiani   42 sola cum (om. Da) conciliis (concillis O) codd.: sola cum aliis al. conciliis Ven: cum ancillis Robortellus ut mihi indicauit Bywater   44 speraret Calpurnius: sperent Oh: spereṇt GR: speret CDVen

45 addebant O   46 ne] te GORVenA Laur. 33.12

47 est om. a et D m. pr.     cui] qui codd.   48 mendaci Da: mendacii (-tii BRh) Ω

LXVIII

LXVIII De hoc carmine disserui in ed. maiore pp. 168, 9, idemque nunc etiam sentio de ea re quae praecipue uenit in controuersiam, num unum carmen omnes uersus efficiant, an 1-40 alterum, alterum 41-160. Videntur 1-40 non posse sic disiungi a ceteris ut per se integrum carmen faciant: sunt potius quasi prooemium quoddam quod et arte cohaereat cum 41-160 et iniuria ab his diuellatur.

Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo

conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,

naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis

subleuem et a mortis limine restituam,

5

quem neque sancta Venus molli requiescere somno

desertum in lecto caelibe perpetitur,

nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae

oblectant, cum mens anxia peruigilat:

id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum,

10

muneraque et Musarum hinc petis et Veneris:

sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Malli,

neu me odisse putes hospitis officium,

accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,

ne amplius a misero dona beata petas.

Inter LXVII, LXVIII unius uersus uacuum spatium est in O, in ceteris inscriptum est Ad Mallium (Malium a).

2 hec OBLa1: huc Halbertsma     mittis ODah: mittit Ω   3 naufragum Da: naufragium Ω   6 disertum G   10 petit G   11 incommoda Dap: com(m)oda Ω     malli BA: mali GOCLa1a: mali al. mauli RVen: Mani Lachm.   12 seu G

15

tempore quo primum uestis mihi tradita pura est,

iucundum cum aetas florida uer ageret,

multa satis lusi: non est dea nescia nostri,

quae dulcem curis miscet amaritiem:

sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors

20

abstulit. o misero frater adempte mihi,

tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,

tecum una tota est nostra sepulta domus,

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

25

cuius ego interitu tota de mente fugaui

haec studia atque omnis delicias animi.

16 om. O   23 uuna Paris. 7989: an urna?

quare, quod scribis Veronae turpe Catullo

esse, quod hic quisquis de meliore nota

frigida deserto tepefacsit membra cubili,

30

id, Malli, non est turpe, magis miserum est.

ignosces igitur, si, quae mihi luctus ademit,

haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.

nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,

hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus,

35

illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas:

huc una ex multis capsula me sequitur.

quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna

id facere aut animo non satis ingenuo,

quod tibi non utriusque petenti copia posta est:

40

ultro ego deferrem, copia siqua foret.

 *

27-30 delebat Landor   27 Catullo (-ulo a) Da: Catulle Ω, quod reuocabat Munro   28 quiuis Lachm.   29 tepefaxit Lachm. tepefacit Ω: tepefacit al. -factat RVen   30 mali Ω, nisi quod B habet māli: manli hp: Mani Lachm.

32 tum O

37 nolim codices praeter O: noli O   38 ingenuo Ahap et B nondum mutatus: ingenio GORVen et plerique   39 petiti Parthenius     posta Ω: facta Dp: praesto Froehlich: parta Schwabe   40 differem Ga: differrem Ω

Non possum reticere, deae, qua me Allius in re

iuuerit aut quantis iuuerit officiis,

ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas

illius hoc caeca nocte tegat studium:

45

sed dicam uobis, uos porro dicite multis

milibus et facite haec carta loquatur anus.

............

notescatque magis mortuus atque magis,

nec tenuem texens sublimis aranea telam

50

in deserto Alli nomine opus faciat.

41 qua me Allius Scaliger: quam fal(l)ius Ω   42 inuenit... uiuerit O: fouerit potest uideri legisse Agius in Epicedio Hathumodae 73, 4 (Poet. Lat. aeui Carolini iii. p. 373 Traube) Vos melius nostis quanto me semper amore, Quantis incolumis fouerit officiis   43 ne Calp. 1481: nec codd. praeter Bp: hec Bp     sedis Ω   44 teget Marcilius   46 carta Laur. 33.12: certa al. carta RVen: cerata O: certa GBLa1CADp: cera Statius

Post 46 spatium est unius uersus in GRVenBLa1ChPhil. cui spatio adscriptum est in marg. GBVen deficit.     In O et Laur. 33.12 Post 46 sequitur sine interuallo notescatque magis mortuus atque magis, in ADa omnibus et triuiis uulgetur fabula passim, uersus sine dubio interpolatus et spurius

48 notescamque G     Post 49 sequitur in codd. Io(Iu- D)cundum cometas (cum aetas a) florida ut (aut BPhil., uer a) ageret (LXVIII. 16)   50 alli O, sicut Scaliger coniecerat: alii Ven, Paris. 7989: ali GRCA Phil. Laurentiani

nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,

scitis, et in quo me corruerit genere,

cum tantum arderem quantum Trinacria rupes

lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,

55

maesta neque assiduo tabescere pupula fletu

cessaret tristique imbre madere genae.

qualis in aerei perlucens uertice montis

riuus muscoso prosilit e lapide,

qui cum de prona praeceps est ualle uolutus,

60

per medium densi transit iter populi,

dulce uiatori lasso in sudore leuamen,

cum grauis exustos aestus hiulcat agros:

hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis

lenius aspirans aura secunda uenit

65

iam prece Pollucis, iam Castoris implorata,

tale fuit nobis Allius auxilium.

51 nam] non G     anatunsia D   52 torruerit Turnebus: corpuerit Markland   54 eetheis G: oethis BLa1RVen: cetheis O     malia a: maulia GORVen: manlia Dp   55 pupula scripsi, cf. Calui fr. 11, Lachm. Cum grauis urgenti coniuere pupula somno: num(m)ula Ω: lumina p, uulgo   56 cessaret Da: cessare ne (ue C) Ω

58 rius Bod. Lat. Class. e. 15   59 quị R     ualde Ω: Alpe Rossbach   60 densi Ω: dens Bod. Lat. Class. e. 15: sensim Haupt: ludens Palmer   61 duce Ω     uiatorum O Laur. 33.12: uiatori al. rum RVen     basso... leuamus Ω: corr. ed. Parm. 1473: crasso uel salso Baehrens   63 hec O et Paris. 7989     ueluti Reeck   64 lenius hap: leuius Ω   65 implorata hp: implorate Ω: impl(ph Bod.)orante a et Bod. Lat. Class. e. 15: imploratu Lachm.: implorati Heyse: fort. iam uice Pollucis iam Castoris implorata   66 allius (marg. uel manllius) O: malius La1: manlius Ω: Manius Lachm.

is clausum lato patefecit limite campum,

isque domum nobis isque dedit dominam,

ad quam communes exerceremus amores.

70

quo mea se molli candida diua pede

intulit et trito fulgentem in limine plantam

innixsa arguta constituit solea.

coniugis ut quondam flagrans aduenit amore

Protesilaeam Laudamia domum

75

inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro

hostia caelestis pacificasset heros.

nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo,

quod temere inuitis suscipiatur heris.

67 clausum O et Paris. 7989: clasum C: classum GRVenAB Laurentiani: clussum Schwabe   68 dominae Froehlich   69 ad quam Ω: ut clam Schoell

72 inixsa La1: innixṩa B: inixa O Paris. 7989     in solea D: constitit in s. Ald. I. edd. ante Lachm.

73 amorem Ω: amoreṃ R: corr. Da   74 Prothes(tes- O)ileam laudomia Ω: laod. ap   75 inceptam Turnebus: incepta Ω   76 conciliasset Da

77 rāmusia O: ranusia Ω   78 eris D

quam ieiuna pium desideret ara cruorem,

80

docta est amisso Laudamia uiro,

coniugis ante coacta noui dimittere collum,

quam ueniens una atque altera rursus hiems

noctibus in longis auidum saturasset amorem,

posset ut abrupto uiuere coniugio,

85

quod scibant Parcae non longo tempore abisse,

si miles muros isset ad Iliacos.

79 desideret p: deficeret Ω   80 laudomia Ω: laod. ap     uirgo G (marg. uiro) ORVen (sed hi duo deleta g) h   81 noui ed. Trinc.: nouit GOAVen: uouit B Laurentiani: uẹṇịt nouit R, super nouit alia manu scriptum al. uo: nouum Dap   84 abrẹpto (suprascr. u) Paris. 7989: abinnupto Oh   85 scirant L. Mueller: scibat Lachm. abesse ap Munro: adesse Santen: obisse Baehrens   86 esset D solus

nam tum Helenae raptu primores Argiuorum

coeperat ad sese Troia ciere uiros,

Troia (nefas) commune sepulcrum Asiae Europaeque,

90

Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis,

qualiter et nostro letum miserabile fratri

attulit. ei misero frater adempte mihi,

ei misero fratri iucundum lumen ademptum,

tecum una tota est nostra sepulta domus,

95

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

87 cum O   90 Nonius 198 Cinis feminino apud Caesarem et Catullum et Caluum lectum est, quorum uacillat auctoritas   91 qualiter et scripsi (et Cornish): que uetet (uectet La1 et B, sed hic altera t producta in speciem r) id Ω: quae ueter id ed. Parm. 1473: quae ueterum id Heyse: quae uelut (id Con., his Palm.) Conington, Eduinus Palmer: quaene etiam Heinsius, G. Hermann: quae uel idem Macnaghten     frater GOLa1h: frater al. fratri BRVen   92 ei OD: hei cett. praeter a: heu a     frat̲e̲ter G, quod et in R fuerat   93-6 tamquam iniuria repetitos ablegarunt Froehlich, Hoerschelmann, Birt   93 ei D, non O     adeptum GORVen

quem nunc tam longe non inter nota sepulcra

nec prope cognatos compositum cineris,

sed Troia obscena, Troia infelice sepultum

100

detinet extremo terra aliena solo.

ad quam tum properans fertur simul undique pubes

Graeca penetralis deseruisse focos,

ne Paris abducta gauisus libera moecha

otia pacato degeret in thalamo.

98 cineris Ω   99 troya... troya BLa1D

101 fertur undique Ω     simul additum est in ed. antiq. saec. xv     circum malebat Peiper     lecta Eldik, Skutsch   102 deos Da   103 ne GD: nec Ω

105

quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia,

ereptum est uita dulcius atque anima

coniugium: tanto te absorbens uertice amoris

aestus in abruptum detulerat barathrum,

quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum

110

siccare emulsa pingue palude solum,

quod quondam caesis montis fodisse medullis

audit falsiparens Amphitryoniades,

tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta

perculit imperio deterioris heri,

115

pluribus ut caeli tereretur ianua diuis,

Hebe nec longa uirginitate foret.

105 quo D: quod Ω     tum] cum G     laudomia Ω: laodamia a   109 fuerunt C: fu̲erunt G     pheneum Auantius: peneum Ω   110 siccare Schrader: siccari Ω   112 audit Palmerius: aldit D: aut a: audet Ω: gaudet Weise amphit(yt GR Laur. 33.12)rioniadis Ω   114 perculit ahp: pertul(ll G)it Ω   115 tr̲e̲rretur G: terẹretur R: terreretur OLa1   116 Heb’r O quod interpretari uereor: Hebe et ne Fleischer

sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,

qui actutum domitum ferre iugum docuit.

nam neque tam carum confecto aetate parenti

120

una caput seri nata nepotis alit,

qui cum diuitiis uix tandem inuentus auitis

nomen testatas intulit in tabulas,

impia derisi gentilis gaudia tollens,

suscitat a cano uolturium capiti:

125

nec tantum niueo gauisa est ulla columbo

compar, quae multo dicitur improbius

oscula mordenti semper decerpere rostro,

quam cum praecipue multiuola est mulier.

118 actutum domitum scripsi: tuum domitum Ω: diuum domitum Da: tantum indomitam Statius: tunc indomitam Conr. de Allio: durum domitam Lachm.: tamen indomitam Heyse, Munro: tum te indomitam Riese: tandem indomitum Owen

119 neque Laur. 33.12, a: nec Ω     tam ODhap marg. R     causa Ω   124 scuscitata cano uoltarium (uolunt. B) capiti Ω     suscitat et Da   126 qui Phil. et Canon. Lat. 33   128 quam cum scripsi: quamquam Ω: quamcumque Carpentoractensis: quam quae ed. Trinc., Voss, uulg.

sed tu horum magnos uicisti sola furores,

130

ut semel es flauo conciliata uiro.

aut nihil aut paulo cui tum concedere digna

lux mea se nostrum contulit in gremium,

quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido

fulgebat crocina candidus in tunica.

135

quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,

rara uerecundae furta feremus herae,

ne nimium simus stultorum more molesti.

saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,

coniugis in culpa flagrantem contudit iram,

140

noscens omniuoli plurima facta Iouis.

129 tuorum Ω nisi quod tuo est in A et fuerat in Santeniano: horum om. tu D   130 es (est D) flauo Da: efflauo O: eflauo Ω

131 tum Muretus: tu Ω   133 huc illuc Da

137 extat in Compendio Moralium Notabilium Hieremiae Iudicis de Montagnone Part. II. Lib. 1, Rubric. 5 ed. Ven. 1505

139 contudit iram Hertzberg: cot(quot. GR, cott. La1)idiana Ω: continet iram Santen: concoquit i. Lachm.: condidit i. Pohl     Post 139 duos uersus excidisse censebat Statius   140 facta Ω: furta Da Lachm. Munr.

at, quia nec diuis homines componier aequum est,

............

............

ingratum tremuli tolle parentis onus.

nec tamen illa mihi dexstra deducta paterna

fraglantem Assyrio uenit odore domum,

145

sed furtiua dedit mira munuscula nocte,

ipsius ex ipso dempta uiri gremio.

quare illud satis est, si nobis is datur unis

quem lapide illa diem candidiore notat.

141 at quia CAD: atque GORVenBh Laurentiani: atqui p     componier Calp. 1481: componere codd.

Post 141 Marcilius censebat non pauca excidisse, idemque Lachm. iudicauit: refragatus est Munro p. 191. In codicibus nullum interstitium est.

142 tremuli tolle codd.: tremulist illa Lachm.   143 dexstra Schwabe: deastra Ω: de astra (suprascr. dex) a   144 fraglantem scripsi: fla(flan. B)grantem Ω: fragrantem D   145 rara Haupt

147 is D: his G, Laur. 33.12, RVen sed hic puncto addito (ḥis): hiis O     unis Ω: unus Dap     fort. si nobis is datur unus Quo lapide illa dies c. notat, h.e. is unus lapis quo candidiore illa notat dies   148 diem ed. Parm. 1473: dies codd.

hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus

150

pro multis, Alli, redditur officiis,

ne uestrum scabra tangat rubigine nomen

haec atque illa dies atque alia atque alia.

huc addent diui quam plurima, quae Themis olim

antiquis solita est munera ferre piis.

155

seitis felices et tu simul et tua uita,

et domus in qua olim lusimus et domina,

et qui principio nobis †terram dedit aufert†,

a quo sunt primo omnia nata bona,

et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,

160

lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.

149 cf. Carm. Epigraph. Buecheler 270.2 et tibi, quod potui; 1040.5 quo possum munere paruo     quo potui Muretus     confectum codd. fort. confictum   150 Alli Scaliger: aliis codd.   151 nostrum Dah Ven

155 seitis Baehrens: sitis Da: satis Ω   156 et domus in qua lusimus Ω     ipsa post domus add. Da     fort. olim   157 sic Ω quod defenderunt Vahlen scripto dum qui, Schmidt et qui quam primo, Owen et q. p. n. quae tradidit aufert     terram dedit] te transdedit Scaliger: rem condidit ego ed. 1: dextram dedit hospes ed. 2: taedam dedit Baehrens     aufert] auspex Lipsius: Anser Heyse: Afer Munro   158 nota D: nota (suprascr. a) R     bona ap: bono Ω: semina nata boni Peiper   160 mihi dulce est Ω: dulce mihi om. est D

LXIX

Noli admirari, quare tibi femina nulla,

Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,

non si illam rarae labefactes munere uestis

aut perluciduli deliciis lapidis.

5

laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur

ualle sub alarum trux habitare caper.

hunc metuunt omnes: neque mirum: nam mala ualde est

bestia, nec quicum bella puella cubet.

quare aut crudelem nasorum interfice pestem,

10

aut admirari desine cur fugiunt.

LXIX IN RVF(F)VM Ω: spatium unius uersus in O: totum carmen om. D

2 rufe Ven: ruffe GORCAha   3 nos illa mare Ω: corr. Ald. I     Orientius Common. I. 557, 8 ed. Bellanger Quo tibi perlucens habitus qui tegmine raro Offerat ignotis membra tegenda oculis?

4 pro luciduli (-oli Laur. 33.12) RVenB Laurentiani   5 qua ADG: quae uel que ORVenCha

8 nec qui cum Ba: nec cui cum GORVen h: nec cum qua (qua om. C) AC et Santenianus

10 fugiant a

 

LXX

Nulli se dicit mulier mea nubere malle

quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.

dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,

in uento et rapida scribere oportet aqua.

LXX cum LXIX continuatur in codicibus, nullo spatio relicto

1 male OLa1

2 iuppiter R: iupiter GOVenCAha   4 in uino Blaydes

LXXI

Si quoi, Virro, bono sacer introsum obstitit hircus,

aut si quam merito tarda podagra secat,

aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,

mirifice est a te nactus utrumque malum.

5

nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:

illam affligit odore, ipse perit podagra.

LXXI cum LXX continuant codices, nullo spatio relicto

1 Si qua (quo Laur. 33.12, qua al. quo R) uiro bono sacrorum (sacratorum O) obstitit (obstit D ei R m. pr.) hircus codd.: si quoi Virro Parthenius: si quoi iure Palladius     sacer introsum scripsi: sacer alarum Calp. 1481     Si quoi iure Bonae sacratorum o. h. Froehlich: Si quoi, Vare, bonae sectatorum o. h. Palmer   2 quam Ω: quem p, uulgo: qua Munro     secat (serat a) Dap: secunt O: secum Ω   4 a te] fato Hermann

 

LXXII

Dicebas quondam solum te nosse Catullum,

Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.

dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,

sed pater ut natos diligit et generos.

5

nunc te cognoui: quare etsi impensius uror,

multo mei tamen es uilior et leuior.

qui potis est? inquis. Quod amantem iniuria talis

cogit amare magis, sed bene uelle minus.

LXXII AD LESBIAM Ω: spatium unius uersus in OD

2 prime O: per me G   3 tunc D

6 multo” me “ita nec C unde scripsi multo mei (datiuus est) tamen es     m. ita me nec Ω

7 quod D et Santenianus: quam Ω   8 Donatus ad Andr. iv. 3. 3 item Catullus ‘cogit... minus.’

LXXIII

Desine de quoquam quisquam bene uelle mereri,

aut aliquem fieri posse putare pium.

omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne

prodest, immo etiam taedet obestque magis;

5

ut mihi, quem nemo grauius nec acerbius urget,

quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

LXXIII cum LXXII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 quisquam Ω: quicquam Da

3 Post benigne additum fuerat est ante Lachm. qui ad Lucret. v. 533 docuit est pro licet usurpatum uerae et germanae latinitatis non esse   4 immo etiam tedet obestque (sic GOh, ọḅstetque R, stetque cett.) magisque magis codd.     prodest ed. Trinc. Guiet Buecheler; cf. quae de figura etymologica scripsit Reid ad Cic. Sull. 12     immo etiam taedet, si fit, obestque magis Lachm.: Caelei, taedet Schwabe: immo taedet obestque et magis atque magis Postgate   5 quem a: quae uel que Ω   6 sic O     amicum habet GACD: a. habet marg. habuit RVen

 

LXXIV

Gellius audierat patruum obiurgare solere,

siquis delicias diceret aut faceret.

hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam

uxorem et patruum reddidit Harpocratem.

5

quod uoluit fecit: nam, quamuis irrumet ipsum

nunc patruum, uerbum non faciet patruus.

LXXIV cum LXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 Gellius (Gelius h) Laur. 33.12 hp: Lelius al. Gellius RVen: Selius (suprascr. l) O sed Madano Ge(l)lius potius uisum est: Lelius GCDB Laurentiani     solere Parthenius: flere Ω

3 perdepsuit Scal.: perdespuit Ω

 

LXXV

Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,

atque ita se officio perdidit ipsa suo,

ut iam nec bene uelle queat tibi, si optima fias,

nec desistere amare, omnia si facias.

LXXV cum LXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 Huc Ω: hunc Phil.: nunc p unde Scal. hoc tetrastichon a c. LXXXVII per errorem abscissum et cum eo coniungendum putauit hoc modo: Nulla potest mulier tantum se dicere amatam Vere, quantum a me Lesbia amata mea es. Nulla fides nullo fuit umquam foedere tanta, Quanta in amore meo ex parte reperta mea est. Nunc est mens adducta     tua, mea Lesbia, culpa, Atque ita se officio perdidit ipsa suo, Vt iam nec bene uelle queam tibi, si optima fias, Nec desistere amare, omnia si facias. Scaligerum plerique secuti sunt et Lachm., qui errorem ad transpositas paginas archetypi referebat     deducta Ω: diducta Lachm.: adducta p   3 uelle queat tibi Lachm.: uelleque tot tibi Ω: uelle queam tibi p ex corr. Itali ignoti

LXXVI

Siqua recordanti benefacta priora uoluptas

est homini, cum se cogitat esse pium,

nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere in ullo

diuum ad fallendos numine abusum homines,

5

multa parata manent in longa aetate, Catulle,

ex hoc ingrato gaudia amore tibi.

nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt

aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.

omnia quae ingratae perierunt credita menti.

10

quare iam te cur amplius excrucies?

quin tu animo offirmas atque istinc te ipse reducis,

et dis inuitis desinis esse miser?

LXXVI cum LXXV continuant Ω, nullo spatio relicto

3 in ullo p: nullo Ω   4 numine Ω: fort. nomine     Cic. Font. xiv. 30 Iuppiter cuius nomine maiores nostri uinctam testimoniorum fidem esse uoluerunt   5 manent Laur. 33.12 Dap: manenti Ω: manentum O: manent tum Schulze

9 omniaque Ω

10 iam te cur Da: cur te iam Ω: cur curis te amplius Busche: cur te iam pluribus e. Peiper: cur iam tete a. e. Housman

11 qui tu (tui GO, tuị R) animo affirmas (offirmas GO) atque instinctoque (-teque O) reducis Ω: quin Laur. 33.12, ap: atque istinc teque Heinsius: itaque (Scal.) istinc teque r. Lachm.: tuaque istinc teque r. Froehlich: teque istinc tute r. Heyse: atque istinc te ipse r. scripsi, Ov. Trist. v. 7. 65, Met. ix. 746   12 des Ω: deis h Lachm.

difficile est longum subito deponere amorem.

difficile est, uerum hoc qua lubet efficias:

15

una salus haec est, hoc est tibi peruincendum,

hoc facias, siue id non pote siue pote.

o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam

extremam iam ipsa in morte tulistis opem,

me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,

20

eripite hanc pestem perniciemque mihi,

sei mihi surrepens imos ut torpor in artus

expulit ex omni pectore laetitias.

non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,

aut, quod non potis est, esse pudica uelit:

25

ipse ualere opto et taetram hunc deponere morbum.

o di, reddite mi hoc pro pietate mea.

13 Extat in Compend. Moral. Notab. Hieremiae Iudicis de Montagnone P. iiii. 5. 11     amic̣ụṃ (suprascr. orem) R, non Ven

14 hec O: om. B     quam lubet Ω     officias Oh   15 hec est hec GO   16 hec G     fac(t R)ies RVenBCAap

18 extrema (extremo GO, prius R, extreme̸a Ven) iam ipsam Ω: extremam Dp: extremo uindicauit Schmidt ex Nep. Hamilc. ii. 3     ipsa in Ald. I   21 sei scripsi: seu Ω: se Bod. Lat. Class. e. 15: quae Calp. 1481     torpor ed. 1473: corpore Ω   22 ḍeḷiṭiạs letitias R

23 contra ut me Da: contra me ut me Ω: contra me ut Heyse

26 dei GO: dii RVen     mi] mi(c)hi GO, prius R     pro pietate Ven: proprietate Ω     Carm. Epigraph. Buecheler 1141.24 hunc titulum scripsit pro pietate sua

 

LXXVII

Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice

(frustra? immo magno cum pretio atque malo),

sicine subrepsti mei, atque intestina perurens

ei misero eripuisti omnia nostra bona?

5

eripuisti, heu heu nostrae crudele uenenum

uitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.

sed nunc id doleo, quod purae pura puellae

suauia comminxit spurca saliua tua.

uerum id non impune feres: nam te omnia saecla

10

noscent, et qui sis fama loquetur anus.

LXXVII AD RVF(F)VM Ω: spatium unius uersus in OD

1 Ruffe Ω     nequiquam Ven m. pr.: ne quicquam GOR et plerique amice Oh: amico Ω Lachm.   3 siccine subrec(rep OVen Laur. 33.12)ti mei Ω: subrepsti Calpurnius     mei datiuum reuocauit Lachm.   4 ei Lachm.: si GOCAh: sic Da: si al. mi RVen: mi B Laurentiani

5 heripuisti GA   5, 6 heu heu CDaVen: he heu G: heu heu R: heu OBLa1h   6 nostre Oh: nostro Ω     pestis Ald. I.: pectus Ω     heu non uerae pectus a. Palmer

7-10 qui in codicibus post LXXVIII.6 leguntur huc reuocauit Scaliger, post XCI.10 ponebant Conr. de Allio et Bergk   8 conminxit Scal.: connuxit O: coniunxit Ω nisi quod conuinxit est in La1

9 uerum id non Oh: uerum non id G: id uerum non cett.   10 quis GRCA Laurentiani     fama loquetur anus Calp. 1481: famuloque tanus (tanus al. tenus RVen, canus G, tenus B) codd.

LXXVIII

Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx

alterius, lepidus filius alterius.

Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,

cum puero ut bello bella puella cubet.

5

Gallus homo est stultus, nec se uidet esse maritum,

qui patruus patrui monstret adulterium.

LXXVIII cum LXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto

6 patruum a

Post 6 secuntur in codicibus LXXVII.7-10 sed nunc... loquetur anus, dein LXXIX nullo spatio

 

LXXIX

Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit

quam te cum tota gente, Catulle, tua.

sed tamen hic pulcer uendat cum gente Catullum,

si tria natorum suauia reppererit.

LXXIX 1 quid ni quem h et marg. Santeniani: quid inquam Ω mallit GRVen a   2 Catule R   4 notorum O: not. (suprascr. a) Brixianus: amatorum Heinsius: aratorum Peiper: nostrorum Schoell     reppererit O: repererit GRAC Laurentiani

 

LXXX

Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella

hiberna fiant candidiora niue,

mane domo cum exis et cum te octaua quiete

e molli longo suscitat hora die?

5

nescio quid certe est: an uere fama susurrat

grandia te medii tenta uorare uiri?

sic certe est: clamant Victoris rupta miselli

ilia, et emulso labra notata sero.

LXXX AD GELLIVM Ω: spatium unius uersus in O

3 domum Dh     cum exisset cum Ω: corr. Da   4 e] te D: num de?   6 tenta Dh Laur. 33.12 Paris. 7989: tanta al. tenta R Ven: tanta Ω   7 Victoris] num fictoris? cf. Non. 308   8 ilia Palladius: ilia et emulso Pierius Valerianus et Gabriel Faernus, teste Statio: ille (illạ (suprascr. e) Ven) te mulso Ω

 

LXXXI

Nemone in tanto potuit populo esse, Iuuenti,

bellus homo, quem tu diligere inciperes,

praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri

hospes inaurata pallidior statua,

5

qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis

audes, et nescis quod facinus facias?

LXXXI cum LXXX continuant Ω, nullo spatio relicto

1 iuuenti La1: uiuenti Ω: diuuenti uisus sum legere in Paris. 7989   3 ab GOhap: a VenCD   5 qui Calp. 1481: quid Ω   6 quod p: quid Ω     Num Quid tibi nunc cordi est? quem tu praeponere nobis audes, et nescis quod facinus facias?

 

LXXXII

Quinti, si tibi uis oculos debere Catullum

aut aliud si quid carius est oculis,

eripere ei noli, multo quod carius illi

est oculis seu quid carius est oculis.

LXXXII cum LXXXI continuant Ω, nullo spatio relicto

3, 4 om. BLa1a

 

LXXXIII

Lesbia mi praesente uiro mala plurima dicit:

haec illi fatuo maxima laetitia est.

mule, nihil sentis: si nostri oblita taceret,

sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,

5

non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,

irata est: hoc est, uritur et loquitur.

LXXXIII cum LXXXII continuant Ω, nullo spatio relicto

2 h(a)ec GOR Laur. 33.12 D m. pr.: hoc (suprascr. e) Ven: hoc BLa1C Bodl. Lat. Class. e. 15   3 mule O: mulle Ω Hoc uindicabat Vmpfenbach ex prouerbio Μυλλος παντ᾽ ἀκούει ἐπὶ τῶν κωφοτητα προσποιουμενων καὶ παντα ἀκουόντων. Cf. etiam quae in libello Quaestiones de nominibus quae Graecis in prouerbio fuerunt scripsit Wiesenthal p. 42   4 sanna O: samia al. sana RVen: samia GACB: salua Palmer     quod] num quom?   5 quae] quam C: num qua m. a. e. re h.e. quae res multo maiorem stimulum ei admouet?   6 hec ORVen a     coquitur Dousa filius, Lipsius, Heinsius

 

LXXXIV

Chommoda dicebat, si quando commoda uellet

dicere, et insidias Arrius hinsidias,

et tum mirifice sperabat se esse locutum,

cum quantum poterat dixerat hinsidias.

5

credo, sic mater, sic Liber auunculus eius,

sic maternus auus dixerat atque auia.

hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:

audibant eadem haec leniter et leuiter,

nec sibi postilla metuebant talia uerba,

10

cum subito affertur nuntius horribilis,

Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,

iam non Ionios esse, sed Hionios.

LXXXIV cum LXXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto

Quintil. Inst. Orat. I. 5. 20 H litterae ratio mutata cum temporibus est saepius. Parcissime ea ueteres usi etiam in uocalibus, cum oedos ircosque dicebant, diu deinde seruatum ne consonantibus aspirarent, ut in Graccis et in triumpis: erupit breui tempore nimius usus ut choronae chenturiones praechones adhuc quibusdam inscriptionibus maneant, qua de re Catulli nobile epigramma est   1 Chommoda Calp. 1481: Com(m)oda Ω   2 arrius O Laur. 33.12 idemque credo significasse scribam RB: acrius p     insidias he (hee O) GOR, sed R ita ut he post deletum sit: hinsidias Politianus     an potius hinsidias... insidias?     Arrius] fort. Atrius, cf. Caes. B. G. v. 9   3, 4 post 10 habent Ω, huc reuocauit Politianus   4 insidias Ω   5 eius p: eius est Ω: ei est Da     fort. Liber (auonculus ēīst) sicut apud Lucretium; uide Cartault La Flexion dans Lucrèce p. 63   7 hoc Dah: hic uel hec Ω     Syriam Parthenius: Syria (Siria OBLa1) Ω, nisi quod in G super Syria linea est solito tenuior   8 audiebant Ω: corr. Dp     leniter] leuiter Bod. Lat. Class. e. 15     fort. lēuiter et lĕuiter quod ante me coni. Santen   11 artius GRVen a Laur. 33.12: arcius O: arctius BLa1ACDh et Bod. Lat. Class. e. 15   12 hionios p Politianus: ionios... ionios Ω

 

LXXXV

Odi et amo: quare id faciam, fortasse requiris.

nescio, sed fieri sentio et excrucior.

LXXXV cum LXXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 amạ (suprascr. o) RVen   2 sed] si Oh

 

LXXXVI

Quintia formosa est multis, mihi candida, longa,

recta est: haec ego sic singula confiteor.

totum illud formosa nego: nam nulla uenustas,

nulla in tam magno est corpore mica salis.

5

Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est,

tum omnibus una omnis surripuit Veneres.

LXXXVI cum LXXXV continuant Ω, nullo spatio relicto

2 haec ego, si singula, confiteor Markland     si Carpentoractensis omisso ego   6 omnis O: omnes G et plerique     subrip. ODh     Quintil. Inst. Orat. VI. 3. 18 Nam et Cicero omne quod salsum sit ait esse Atticorum, non quia sunt maxime ad risum compositi, et Catullus cum dicit ‘Nulla est in corpore mica salis’ non hoc dicit nihil in corpore eius esse ridiculum

 

LXXXVII

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam

uere, quantum a me Lesbia amata mea es.

nulla fides nullo fuit umquam in foedere tanta,

quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.

LXXXVII cum LXXXVI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 potest] pone G   2 es Scaliger: est Ω   3 nulla] nullo (suprascr. a) R     nullo] D Lachm.: ullo Ω     in add. Doering: om. Ω     tanta Da: tanto Ω     Post 4 Scal. ponebat LXXV nunc est mens... omnia si facias: quem plerique secuti sunt

 

LXXXVIII

Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore

prurit et abiectis peruigilat tunicis?

quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?

ecquid scis quantum suscipiat sceleris?

5

suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys

nec genitor Nympharum abluit Oceanus:

nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,

non si demisso se ipse uoret capite.

LXXXVIII cum LXXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 faciṣ (suprascr. t) R     furore in sorore correctum R   2 prorurit O: prorui t C: proruit cett.: num prourit?   3 facis O et D m. pr   4 et qui Da: ecqui Lachm.     quantum GO et corr. R: tantum Ven R m. pr., AB Laurentiani et Bod. Lat. Class. e. 15   5 tethis La1Ven: thetis GORC   6 lympharum L. Mueller     occ. Ω

 

LXXXIX

Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater

tamque ualens uiuat tamque uenusta soror

tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis

cognatis, quare is desinat esse macer?

5

qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,

quantumuis quare sit macer inuenies.

LXXXIX IN GELLIVM Ω: spatium unius uersus in O

1 Tellius O: Bellius D: Mellius Laur. 33.12   4 macer ACVen Paris. 7989: mater GO, R nondum mutatus, D, Laur. 33.12, Bod. Lat. Class. e. 15   6 fit GORVenC Bod. Lat. Class. e. 15

 

XC

Nascatur Magus ex Gelli matrisque nefando

coniugio et discat Persicum aruspicium:

nam magus ex matre et nato gignatur oportet,

si uera est Persarum impia religio,

5

natus ut accepto ueneretur carmine diuos

omentum in flamma pingue liquefaciens.

XC cum LXXXIX continuant Ω, nullo spatio relicto    

1, 3 magus Dap: magnus Ω   1, 2 nascetur... discet Richards   3 gnato Ω   4 religio Ω   5 gnatus Ω: gratus L. Mueller   6 omentum D Phil.: quintum O: omne tum Ω: num fomentum?

 

XCI

Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum

in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,

quod te cognossem bene constantemue putarem

aut posse a turpi mentem inhibere probro;

5

sed neque quod matrem nec germanam esse uidebam

hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.

et quamuis tecum multo coniungerer usu,

non satis id causae credideram esse tibi.

tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni

10

culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.

XCI cum XC continuant Ω, nullo spatio relicto

3 constantemue GOh: constanterue RVenC Laur. 33.12: constanterque BLa1Da Phil.   4 aut posse aut Ω: haud posse a Dap     mentem Da: mente Ω   9 id duxti Ald. I: induxti GORVen

 

XCII

Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam

de me: Lesbia me dispeream nisi amat.

quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam

assidue, uerum dispeream nisi amo.

XCII Huic carmini IN C(A)ESAREM, qui titulus ex loco suo ante XCIII per errorem huc tralatus est, praefigunt Ω: spatium nec in G nec O, sed in O omissa est prima littera uocabuli Lesbia

1 Esbia O mala B   2 amat OD Laur. 33.12 et codices Gellii: amo al. amat BRVen: amo GACLa1h     3, 4 habent Oh Ambrosianus I. 67, Carpentoractensis et codices Gellii: om. Ω et Bod. Lat. Class. e. 15     Lachm. eos ab Italis ex Gellio additos fuisse ratus est: alii fuisse in archetypo, sed in plerisque apographis uitio praetermissos, cum archetypon describentis oculi ab amat in u. 2 ad amo in 4 errassent, cuius rei testimonium esse amo in GACLa1h scriptum. Impressi sunt in ed. 1473 hoc modo cui ego quasi eadem totidem mox deprecor illi κ.τ.λ.   3 quia sunt totidem ea Oh Ambros. I. 67 Carp.: quia sin totidem ea cod. Vaticanus 3452 Gellii: quas in totidem ea plerique codices Gellii: quia sentio idem: nam deprecor illam Froehlich: quia sunt itidem mea Schmidt     4 uero O Carp.     De hoc epigrammate disseruit Gellius N. A. VII. 16 cum esset uerbum deprecor doctiuscule positum in Catulli carmine κ.τ.λ.

 

XCIII

Nil nimium studeo, Caesar, tibi uelle placere,

nec scire utrum sis albus an ater homo.

XCIII cum XCII continuant Ω, nullo spatio relicto

2 nec si ore utrum si saluus an alter homo Ω: Ne (om. a) nisi orem Da     fort. ne scierim.     Quintil. Instit. Orat. XI. I. 38 Negat se magni facere aliquis poetarum utrum Caesar ater an albus homo sit, insania; uerte ut idem Caesar de illo dixerit, arrogantia est. Hinc, et quod Phaedrus III. 15. 10 posuit niger an albus, licet suspicari Quintilianum Catulli uerba inuerso ordine ater an albus legisse

 

XCIV

Mentula moechatur. moechatur mentula certe.

hoc est quod dicunt, ipsa olera olla legit.

XCIV cum XCIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 metula O: M. m., m. mentula? certe Postgate.     Plenam interpunctionem ante et post certe statuerunt Scal. Lachm. Haupt   2 olera ola Carp.

 

XCV

Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem

quam coepta est nonamque edita post hiemem,

milia cum interea quingenta Hortensius uno

............

5

Zmyrna cauas Satrachi penitus mittetur ad undas,

Zmyrnam cana diu saecula peruoluent.

at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam

et laxas scombris saepe dabunt tunicas.

parua mei mihi sint cordi monimenta...,

10

at populus tumido gaudeat Antimacho.

XCV cum XCIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 Quintil. Inst. Orat. X. 4. 4 Cinnae Zmyrnam nouem annis accepimus scriptam Zmirna RVenAC: Zinirna GOB Laurentiani   2 cepta Ω     est post hiemem add. Owen   3 Hortensius codd.: Hatrianus in Munro   4 anno suppleuit Munro, mense Heyse, stans pede Owen     Inter 3 et 5 spatium est in Dp non in Ω   5, 6 Zinirn. GOR m. pr., B Laurentiani: Zmirn. ACVen     canas Ω: corr. ha   6 peruoluit Ω   7 Padoam Rob. Titius, Froehlich: num Patinam? cf. Schol. Veron. ad Aen. I. 247   9 monimenta scripsi: monum. Ω: post monumenta in marg. RVen deest     laboris Dap: sodalis Ald. I: poetae Bapt. Guarinus: Philetae Bergk: Phanoclis Rossbach: Phalaeci Munro: Catonis Leo   10 populus ul’ tu timido O: timido a: eut (GORVen) uel ent(h)ima c(h)o Ω

 

XCVI

Si quicquam mutis gratum acceptumue sepulcris

accidere a nostro, Calue, dolore potest,

quo desiderio ueteres renouamus amores

atque olim missas flemus amicitias,

5

certe non tanto mors immatura dolorei’st

Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.

XCVI cum XCV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 et gratum Ω unde muteis scribebat Schwabe: et om. Da   3 que O: quom H. A. Koch, Munro: quei Baehrens: quod Gul. Meyer     renouamur O si recte interpretor renouam̃: reuocamus Busche   4 orco mersas Haupt   5 imm. OVen     doloreist scripsi: dolor est GORVenB Laurentiani: dolore est ACa: dolori est Dh   6 Quintile O: QuintillG

 

XCVII

Non (ita me di ament) quicquam referre putaui,

utrumne os an culum olfacerem Aemilio.

nilo mundius hoc, niloque immundius illud,

uerum etiam culus mundior et melior:

5

nam sine dentibus hic: dentis os sesquipedalis,

gingiuas uero ploxeni habet ueteris,

praeterea rictum qualem diffissus in aestu

meientis mulae cunnus habere solet.

hic futuit multas et se facit esse uenustum,

10

et non pistrino traditur atque asino?

quem siqua attingit, non illam posse putemus

aegroti culum lingere carnificis?

XCVII cum XCVI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 quicquam Dap Laur. 33.12: quicquid al. quicquam BRVen: quicquid GOACh   2 utrumne ed. Trinc.: num utrum os an culumne?   3 nilommundius G: nihil omundius O     nobisque inmundius illud Ω, nisi quod pro nobisque a habet nihloque, D nihilo, O compendium scripturae quod aut nihiloque aut nobisque significare potuit, praeterea inmundior illo est in D. Scripseram in ed. 1 nilo mundius hoc, niloque inmundius illud, h.e. os nihilo mundior res est culo, culus nihilo inmundior res est ore: post intellexi Gul. S. Walker idem occupasse in Corpore Poet. Latinorum.   5 sic Rossbach: nam sine dentibus est hic (hin̤ suprascr. c R) dentis seseque dedalis Ω: nam sine dentibus est hic dentis hos (os a) sexquipedalis (esque p. a) Da: est. hic Lachm.: Est. os Froehlich   6 ploxint Festus p. 290 Ponor: ploxnio O: ploxonio GRAC Laur. 33.12: ploximo Bod. Lat. Class. e. 15     Quintil. I. 5. 8 Catullus ploxenum circa Padum inuenit   7 diffissus Statius: def(f)essus in (a)estum Ω     aestu a   8 meientis R: megentis GO   9 facit O Dah: fecit Ω   10 pristrino O   11 si quae O

 

XCVIII

In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,

id quod uerbosis dicitur et fatuis.

ista cum lingua, si usus ueniat tibi, possis

culos et crepidas lingere carpatinas.

5

si nos omnino uis omnes perdere, Victi,

hiscas: omnino quod cupis efficies.

XCVIII cum XCVII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 inquam quam Ω     pote om. O     Vetti Statius: Vitti Haupt   2-5 om. D   4 carpatians (pant O) GO: carpatians al. carpatinas RB   6 hiscas Voss: discas Ω: dicas p: deiscas pro dehiscas Hendrickson

 

XCIX

Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,

suauiolum dulci dulcius ambrosia.

uerum id non impune tuli: namque amplius horam

suffixum in summa me memini esse cruce,

5

dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis

tantillum uestrae demere saeuitiae.

nam simul id factum est, multis diluta labella

guttis abstersisti omnibus articulis,

ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,

10

tamquam commictae spurca saliua lupae.

praeterea infestum misero me tradere amori

non cessasti omnique excruciare modo,

ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud

suauiolum tristi tristius elleboro.

15

quam quoniam poenam misero proponis amori,

numquam iam posthac basia surripiam.

XCIX cum XCVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: in Da spatium, in quo AD IVVENTIVM

1 Surripui Da: Surmpuit O fortasse pro surrupuit: Surripuit Ω     iuuenti R: uiuenti Paris. 7989 m. pr.     In GOCVen uix dinoscas iu- an ui- exaratum sit   2 suauiolum GORVen et plerique     amb(am G)rosio Ω, quod defensum ibat Näke ad Diras p. 238   7 ad pro id G: num ac?   8 abstersisti ed. Trinc., Schmidt: astersiṣ B: abstersti O, Auantius: a(b)stersi Ω   9 ne Dh: nec Ω   10 cõmicte G: conmincte RVen   11 infestum misero B Phil. Carp.: infesto miserum Ω: num infausto?   13 mihi ex ambros(x R)io Ω: corr. Da   14 suau. Da: sau. Ω   15, 16 del. Landor   15 amoris Postgate

 

C

Caelius Aufilenum et Quintius Aufilenam

flos Veronensum depereunt iuuenum,

hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud

fraternum uere dulce sodalicium.

5

qui faueam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis

perfecta †exigitur† unica amicitia,

cum uesana meas torreret flamma medullas.

sis felix, Caeli, sis in amore potens.

C IN CELIVM ET QVINTIVM marg. G, Ω: spatium unius uersus in D, non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli Celius omissa est

1 Ellius O     Melius D: E elius C   2 ueron. GVenDa: treron. al. ueron. RB: treron. OCLa1     depereunt ed. Parm. 1473: depereret GOACLa1: depereret al. ant RBVen   5 qui a: cui Ω   6 perspecta a     †exigitur†] est exigitur est G: est (ē R) igitur est ORVenA Laur. 33.12: est igitur CLa1a     per facta exhibita est Lachm.: perspecta est signis Froehlich: perspecta eximie est H. A. Koch: perspecta egregie est Baehrens: perspecta est igni tum Palmer

 

CI

Multas per gentes et multa per aequora uectus

aduenio has miseras, frater, ad inferias,

ut te postremo donarem munere mortis

et mutam nequiquam alloquerer cinerem.

5

quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,

heu miser indigne frater adempte mihi,

nunc tamen interea haec prisco quae more parentum

tradita sunt tristi munere ad inferias,

accipe fraterno multum manantia fletu.

10

atque in perpetuum, frater, aue atque uale.

CI FLETVS DE MORTE (AMORE D) FRATRIS marg. G, RVenADB Laurentiani: spatium in O non est, sed prima littera uocabuli Multas omissa est

1 Vltas O   2 seras Markland   4 mutam Ω: mutum D     ne quicquam Ω   7 hec Oh: hoc Ω     priscoque Ω   8 tristi Ω: om. D spatio relicto     munere Ω: munera Dh: tristis munera Lachm.

 

CII

Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,

cuius sit penitus nota fides animi,

meque esse inuenies illorum iure sacratum,

Corneli, et factum me esse puta Harpocratem.

CII cum CI continuant Ω: spatium in D, non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli Si omissa est  

1 I O     taciti Heinsius: tacite Munro     ab antiquo GO, non R   3 Post illorum distinguebat Munro   4 arpocratem Ω

 

CIII

Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,

deinde esto quamuis saeuus et indomitus:

aut, si te numi delectant, desine quaeso

leno esse atque idem saeuus et indomitus.

CIII cum CII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 sext. Ω   2 est o Ω: est O: es o D   3 numi al. mimi B: mimi al. numi RVen: mīmi O

 

CIV

Credis me potuisse meae maledicere uitae,

ambobus mihi quae carior est oculis?

non potui, nec, si possem, tam perdite amarem:

sed tu cum Tappone omnia monstra facis.

CIV cum CIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 uitae] Victi uel Vetti Starkie   3 non] nec Doering     si om. O     perdita O     amare Ω: corr. Da   4 caupone Bodl. Lat. Class. e. 15     mostra Ven, D nondum correctus     sed tua, Coponi, crimina nostra facis Wilkes secutus Vossium

 

CV

Mentula conatur Pipleium scandere montem:

Musae furcillis praecipitem eiciunt.

CV cum CIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 pipleium RC Laurentiani: pipileium GO     scandere Da: scindere Ω   2 furcilis GOBLa1

 

CVI

Cum puero bello praeconem qui uidet isse,

quid credat, nisi se uendere discupere?

CVI cum CV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 bello Ald. I: obel(l)io Ω: fort. Obelli     isse Balth. Venator: esse GOh Lachm.: ipse RVen et plerique: ire Schwabe     qui uidet, esse quid credat Thomas

 

CVII

Si quoi quid cupido optantique optigit umquam

insperanti, hoc est gratum animo proprie.

quare hoc est gratum †nobis quoque† carius auro

quod te restituis, Lesbia, mi cupido.

5

restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te

nobis. o lucem candidiore nota!

quis me uno uiuit felicior, aut magis ab dis

optandum in uita dicere quis poterit?

CVII cum CVI continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD LESBIAM

1 quoi quid Ribbeck: quic(d O)-quid Ω: vquicquam Dah   2 insperati Heinsius   3 nobis quoque codd. quod ita retinebat Blaydes ut post quoque interpungendum censeret, non post gratum: nobisque hoc Statius: nobisque est Haupt: Lido quoque ego ed. 1: quouis quoque Baehrens     carior auro Gul. S. Walker, quod cum sequentibus coniungebat   5 inspiranti O: inspirati Bod. Lat. Class. e. 15: num inopinanti?   6 o luce codd. nisi quod aluce est in Bod. Lat. Class. e. 15   7 quis me uiuit uno uno felicior D     post magis spatium in D     ab dis] me est Ω: hac est Oh   8 optandus uita dicere codd.: magis hac quid Optandum uita Al. Guarinus: m. hac res Optandas uita Lachm.: magis hac rem Optandam in uita Postgate: num istac Optandam uita?

 

CVIII

Si, Comini, arbitrio populi tua cana senectus

spurcata impuris moribus intereat,

non equidem dubito quin primum inimica bonorum

lingua excerpta auido sit data uulturio,

5

effossos oculos uoret atro gutture coruus,

intestina canes, cetera membra lupi.

CVIII cum CVII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corrector D sic suppleuit IN QVENDAM

1 sic Al. Guarinus: Sic homini populari arbitrio tua cana Ω: Sic homini arbitrio     tua cana D: Sic homini arbitrio populari cana s. ed. antiq. saec. xv: Si, Comini, populi arbitrio tua c. Statius   4 excerpta scripsi: exercta O: exerta Ω: excepta D: execta a, Lachm.

 

CIX

Iucundum, mea uita, mihi proponis amorem

hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.

di magni, facite ut uere promittere possit,

atque id sincere dicat et ex animo,

5

ut liceat nobis tota perducere uita

aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

CIX cum CVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD LESBIAM

1 amorem D: amore Ω   5 perducere codd.: producere ed. Trinc.   6 eterne O: aternum D m pr. alternum Bod. Lat. Class. e. 15, Turnebus, cf. Carm. Epigr. 1296, Buecheler

 

CX

Aufilena, bonae semper laudantur amicae:

accipiunt pretium, quae facere instituunt.

tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,

quod nec das nec fers, saepe facis facinus.

5

aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,

Aufilena, fuit: sed data corripere

fraudando effectis, plus quam meretricis auarae,

quae sese toto corpore prostituit.

CX cum CIX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD AVFILFNAM

1 et 6 Auffilena GORVen: aut fillena O   3 promisti Bod. Lat. Class. e. 15: promisisti Ω     tu, promisisti mihi quod mentita, inimica es Munro   4 nec fers codd.: et fers B. Guarinus, Munro. Post saepe distinguebat Munro   5 promisse Parthenius: promissa codd.   7 effectis scripsi: efficit Ω: effecit C, Paris. 7989, Carpentoractensis et Bodl. Lat. Class. e. 15: officiis Bergk   8 toto Da: tota Ω: totam Westphal

 

CXI

Aufilena, uiro contentam uiuere solo,

nuptarum laus ex laudibus eximiis:

sed cuiuis quamuis potius succumbere par est,

quam matrem fratres ex patruo . . .

CXI cum CX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D, quod corr. D sic suppleuit AD AVFILENAM

1 Auffilenam GVen Laurentiani: Aut fillenam O     contentas Scal., Lachm.   2 sic Passeratius: laus est laudibus eximiis codd.: laus est laudibus ex nimiis Baehrens   3 par Dap: pars Ω   4 parere add. Doering et Schmidt (cf. Carm. Epigr. 980.6).     Post fratres Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. Pr. supplerunt efficere, Heyse suscipere, Rossbach concipere

 

CXII

Multus homo es, Naso, neque tecum multus homo qui

descendit: Naso, multus es et pathicus.

CXII cum CXI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 es Ald. I: est codd.     neque Ω: nec D: nam p Scal.     homõ qui scripsi, cf. LXXXI.2: homoque RVenAC Laurentiani: homo GO: homo sed D Bod. Lat. Class. e. 15: homo est qui Scal.: homost quin Schwabe: est cum Palmer     fort. homost cui Descendis   2 descendit Ω: descendat a: te scindit Haupt: descendis Parthenius     es] est G     Munro scribebat Mutus homo es, Naso, neque tecum mutus homost qui descendit; Naso, mutus es et pathicus, E. B. Birks mulus, Baehrens mundus, ego nullus

 

CXIII

Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant

Maeciliam: facto consule nunc iterum

manserunt duo, sed creuerunt milia in unum

singula. fecundum semen adulterio.

CXIII cum CXII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D, quod corr. sic suppleuit AD CINNAM

1 cina a     molebant Maehly   2 Meciliam G: Mecilia Ω: Mucillam Pleitner, Schwabe   3 milia GO in imum Carpentoractensis, fortasse recte, ut sit idem quod ad minimum   4 singula ed. antiquissima saec. xv, uulgo: singulum Ω

 

CXIV

Firmanus saltu non falso Mentula diues

fertur, qui tot res in se habet egregias,

aucupium omne genus, piscis prata arua ferasque.

nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.

5

quare concedo sit diues, dum omnia desint.

saltum laudemus, dum †modo† ipse egeat.

CXIV cum CXIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit DE SALIO

1 Formianus Scal.: Firmano Munro     saltu Palladius, Lachm.: saluis GOha Laurentiani: salius CABD: salius an saluis sit in R non dispexi: saltus Auantius, quo scripto Mentula uocatiuus erit     mensula Ω: corr. hp   2 qui quot BLa1p   3 aucupium Woelfflin: aucupiam Ω: an cupiam Oh: aucupia p, Munro   4 ne (nec O) quicquam Ω     exsuperat C: exuperat Ω   5 quare, concedo, sit diues Morgenstern     domnia Baehrens   6 saltum O: saltem Ω, quod retinebat Pleitner     modo codd. quod Munro ablatiuum faciebat: domo Lachm.: bono Riese: modulo Schmidt     saltus l. commoda, dum ipse egeat Postgate     fort. dum domi ipse egeat

 

CXV

Mentula habet instar triginta iugera prati,

quadraginta arui: cetera sunt maria.

cur non diuitiis Croesum superare potis sit,

uno qui in saltu totmoda possideat,

5

prata arua ingentes siluas saltusque paludesque

usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?

omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,

non homo, sed uero mentula magna minax.

CXV cum CXIV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, sed sine titulo

1 habes Lachm.     instar (istar O) Ω: noster Muretus: iusti Statius: iusta h.e. iuxta Scaliger: bostar i. e. boum stationem siue βοοστασιν (Callim. Del. 102) ego   3 potis sit Da: potuisset Ω   4 tot moda (monda A) Ω: tot modi al. da Ven: tot bona Auantius   5 iugentis O     saltusque (saltus AC) paludesque (plaudesque O) Ω: altasque paludes D: latasque p. Rossbach: salsasque p. Bergk   7 ipsest Froehlich: ipse si Ω: ipse est a     ultro ed. 1473: ultor Ω: lustro Scaliger: multo Bruner: mutto ego

 

CXVI

Saepe tibi studioso animo uenante requirens

carmina uti possem mittere Battiadae,

qui te lenirem nobis, neu conarere

telis infestum mittere in usque caput,

5

hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,

Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.

contra nos tela ista tua euitamus amictei:

at fixus nostris tu dabi supplicium.

CXVI cum CXV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD GELIVM

1 studiose a (m. pr.)     requires codd.     ueniam ante requirens Hermes   2 batriade Ω   3 leniret al. rem Ven: leniret a   4 sic Lachm.: telis (celis O) infesta mitteremusque Ω     infestum D: inusque Parmensis 716     telis infestans icere mi usque caput Birt: num telis infestatum icere in usque c.?   6 hic Dap Lachm.: hinc Ω: huc Muretus     inualuisse Birt   7 euitamus Dh: euitabimus Ω     amicta Ω, nisi quod O habet amitha: amictu hp Lachm.     Scripsi amictei, cf. basiei VII.9     Olim conieceram at hic iam uel ἀθικτοι uel ἀμικτι   8 affixus Ω: afflixus Ven     noḅịṣstris Ven     dabis Ω

Finito libro referamus gracia Christo Amen O: Explicit Catulli Veronensis libellus G: Deo gratias amen RVen: Catulli Veronensis liber finit (explicit La1) BLa1

FRAGMENTA

I

At non effugies meos iambos

Porphyrion et Comm. Cruquii ad Hor. C. i. 16.24

II

Hunc lucum tibi dedico consecroque, Priape,

qua domus tua Lampsaci est quaque  Priape.

nam te praecipue in suis urbibus colit ora

Hellespontia, ceteris ostriosior oris.

Terentianus Maurus 2755-2758, Atil. Fortunatianus p. 317 Gaisf. et p. 349, Marius Victorinus p. 163 Gaisf. et p. 207, Censorinus p. 97 Iahn.

1 locum quattuor codices Censorini     2 silua suppleuerunt Itali: fort. cella

III

de meo ligurrire libido est

Non. 134     de mero L. Mueller

IV

Animula miserula properiter abiit.

Non. 517, Diomedes 496 G., 513 Keil

abit codices Nonii: obiit codices Diomedis: abiit Lachm.

V

Lucida qua splendent carchesia mali.

Non. 546, a quo uersus tamquam Catulli Veronensis allatus est. Cinnae ascribunt Isidorus Orig. xix. 2. 10 et Schol. Lucani v. 418, quorum ille scribit Lucida confulgent alti carchesia mali, hic L. cum fulgent summi c. m.

VI

Schol. Veronensia in Verg. Aen. viii. 34 in Hageni Appendice Seruiana p. 439 Carbasus et masculino et feminino genere dictus est. Catullus cannubiae———carbasus— | ros

VII

Seruius ad Verg. G. ii. 95 Hanc uuam (Rhaeticam) Cato praecipue laudat in libris quos scripsit ad filium: contra Catullus eam uituperat et dicit nulli rei esse aptam miraturque cur eam laudauerit Cato. Cf. Mart. xiv. 100 et E. Ω. B. Nicholson, Keltic Researches, p. 152.

VIII

Plinius Hist. Nat. xxviii. 19 Hinc Theocriti apud Graecos, Catulli apud nos proximeque Vergili incantamentorum amatoria imitatio.

IX

Seruius ad Verg. Aen. iv. 409 Sic etiam Horatius ‘Vade, uale; caue ne titubes mandataque frangas,’ nam caue ue longa est, nec uocalis sequitur ut in bucolico ‘uale, uale, inquit, Iolla.’ Sed dicimus a tertia esse coniugatione imperatiuum, ut ‘cauo, cauis.’ Hinc etiam Catullus cauere dixit. Cf. Cat. L. 18, 19, LXI. 152.

X

Seruius ad Verg. Aen. v. 610 Notandum sane etiam de Iride arcum genere masculino dicere Vergilium: Catullus et alii genere feminino ponunt, referentes ad originem, sicut haec Attis et haec Gallus legimus.

haec Cattis plerique codices Seruii, unde Sittl scribendum credidit cattis, Thilo et Hagen cattus ediderunt. Lachm. Attis dedit, quem sequor. et sic scriptum est in codice Seruiano F et a correctore codicis L. Vide Catull. LXIII.

XI

Seruius ad Verg. Aen. vii. 378 Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen.

Ad LXIV. 107 referebat Spengel. Tibullus pro Catullo scribebant Nansius, Nicolaus Loensis, R. Vnger.

XII

Varro de L. L. vii. 50 Vesperugo stella quae uespere oritur, a quo eam Opilius scribit Vesperum; itaque dicitur †alterum† ‘Vesper adest,’ quem dicunt Graeci διεσπεριον.

alternum Riese h.e. ἀμοιβαῖον, fortasse alternatim. Ad Catull. LXII.1 primus referebat Vulpius, dein Baehrens et Riese.

XIII

Varro de L. L. vi. 6 Nox quod, ut Catulus (Catullus aliquot codices) ait, omnia nisi interueniat sol pruina obriguerint, quod nocet, nox.

Hunc locum Varronis primus Baehrens ad Catullum, sed in opere deperdito neque inter carmina reuocabat: ego ad Catulli LXII. 32 sqq. ubi uersus nonnulli exciderunt.

XIV

[et Lario imminens Comum]

Codex Vibii Sequestris Mus. Brit. Add. 16986 post In athamatia lacus lune tenuia ligna accendit ex quo bibens aut insanit aut sopitur haec habet minoribus litteris tanquam perscripta pagina addita Lacus comi Catullus et Lario iminens Comum.

Fragmentum dubium et fortasse ad Petrarcham referendum, qui in Itinere Syriaco p. 559 ed. Basil. haec habet Nam hoc Mediolano proximum, Latio (l. Lario) imminens, Alpibus adiacens, Comum est, non Cume. Fuit inter libros quos legit Petrarcha Vibius Sequester, teste de Nolhac, Pétrarque et l’Humanisme pp. 133, 302.

INDEX NOMINVM

Achilles LXIV 338.

Achiui LXIV 366.

Acme XLV.

Adoneus XXIX 8.

Aeetaeus LXIV 3.

Aegeus LXIV 213.

Aegyptus LXVI 36.

Aemilius XCVII 2.

Aethiops LXVI 52.

Africus LXI 199.

Aganippe LXI 30.

Alfenus XXX 1.

Allius LXVIII 41, 50, 150.

Alpes XI 9.

Amadryades LXI 23.

Amastris IV 13.

Amathus XXXVI 14.

Amathusia LXVIII 51.

Ameana XLI 1.

Amphitrite LXIV 11.

Amphitryoniades LXVIII 112.

Ancon XXXVI 13.

Androgeoneus LXIV 77.

Antimachus XCV 10.

Antius XLIV 11.

Aonius LXI 28.

Apheliotes XXVI 3.

Aquinus XIV 18.

Arabes XI 5.

Argiuus LXIV 4.

Argiui LXVIII 87.

Ariadna LXIV 54, 253.

Ariadneus LXVI 60.

Arrius LXXXIV 2, 11.

Arsinoe LXVI 54.

Asius LXI 22.

Asia XLVI 6. LXVI 36. LXVIII 89.

Assyrius LXVI 12. LXVIII 144.

Athenae LXIV 81.

Athos LXVI 46.

Attis LXIII.

Aufilena C, CX, CXI.

Aufilenus C.

Aurora LXIV 271.

Aurunculeia LXI 82.

Auster XXVI 1.

Balbus LXVII 3.

Battus VII 6.

Battiades LXV 16. CXVI 2.

Beroniceus LXVI 8.

Bithynia X 7.

Bithynus XXXI 5.

Bootes LXVI 67.

Britannia XXIX 4, 20. XLV 22.

Britanni XI 11.

Brixia LXVII 34.

Caecilius XXXV 2, 18. LXVII 9.

Caelius C 1.

Caesar XI 10. LVII 2. XCIII 1.

Caesius XIV 18.

Callisto LXVI 66.

Caluus XIV 2. LIII 3. XCVI 2.

Camerius LV.

Campus minor LV 3.

Canopius LXVI 58.

Carybdis LXIV 156.

Castor IV 26. LXVIII 65.

Cato LVI 1.

Cecropia LXIV 79, 83, 172.

Celtiber XXXIX 17.

Celtiberia XXXVII 18. XXXIX 17.

Ceres LXIII 36.

Chalybes LXVI 48.

Chineus LXVII 32.

Chiron LXIV 279.

Cinna X 30. XCV 1. CXIII 1.

Circus LV 4.

Cnidus XXXVI 13.

Colonia XVII 1.

Cominius CVIII 1.

Comum XXXV 4. Fragm. XIV.

Conon LXVI 7.

Cornelius I 3. LXVII 35. CII 4.

Cornificius XXXVIII 1.

Crannon LXIV 36.

Creta LXIV 82, 174.

Cretes LV 15.

Croesus CXV 3.

Cupidines III 1. XIII 12.

Cupido XXXVI 3.

Cybele LXIII.

Cybelle LXIII.

Cyclades IV 7.

Cylleneus LXVIII 109.

Cyrenae VII 4.

Cytorius IV 11.

Cytorus IV 13.

Dardanius LXIV 367.

Delius XXXIV 7.

Delphi LXIV 392.

Dia LXIV 52, 121.

Diana XXXIV 3.

Dindymene LXIII 13.

Dindymus XXXV 14. LXIII 91.

Dione LVI 6.

Dorus LXIV 287.

Durrachium XXXVI 15.

Emathia LXIV 324.

Erechtheus LXIV 229.

Erechthēus LXIV 211.

Erycina LXIV 72.

Eumenides LXIV 193.

Europa LXVIII 89.

Eurotas LXIV 89.

Fabullus XII, XIII, XXVIII, XLVII.

Falernum XXVII 1.

Fauonius XXVI 2. LXIV 282.

Firmanus CXIV 1.

Formianus XLI 4. XLIII 5. LVII 4.

Fufficius LIV 5.

Furius XI, XVI, XXIII, XXVI.

Gaius X 30.

Gallia XXIX 3, 20.

Gallicanus XLII 9.

Gallicus XI 11.

Gallus LXXVIII.

Gellius LXXIV, LXXXVIII, LXXXIX, XC, XCI, CXVI.

Gnosius LXIV 172.

Golgi XXXVI 14. LXIV 96.

Gortynius LXIV 75.

Graecus LXVIII 102.

Grai LXVIII 109.

Graius LXVI 58.

Harpocrates LXXIV 4.

Hebe LXVIII 116.

Helena LXVIII 87.

Heliconius LXI 1.

Hellespontius Fr. II 4.

Hellespontus LXIV 358.

Hesperus LXII 20, 32. LXIV 329.

Hiberus XII 14. XXIX 19. XXXVII 20. LXIV 227.

Hymenaeus LXI, LXII, LXVI 11.

Hyrcani XI 5.

Iacchus LXIV 251.

Ida LXIII 30.

Idalium XXXVI 12. LXIV 96.

Idomeneus LXIV 178.

Iliacus LXVIII 86.

Ionius LXXXIV 11, 12.

Ipsithilla XXXII 1.

Irus LXIV 300.

Ismarius LXVI 59.

Italus I 5.

Itonus LXIV 228.

Itylus LXV 14.

Iuuentius XXIV 1. XLVIII 1. LXXXI 1. XCIX 1.

Labyrintheus LXIV 114.

Lampsacus Fragm. II 2.

Lanuinus XXXIX 12.

Larius Fragm. XIV.

Larius (adiect.) XXXV 4.

Latmius LXVI 5.

Latonius XXXIV 5.

Laudamia LXVIII 74, 80, 105.

Leo LXVI 65.

Lesbia passim.

Lesbius LXXIX 1.

Lethaeus LXV 5.

Liber LXIV 390, 402. LXXXIV 5.

Libo LIV 3.

Libya XLV 6.

Libyssa VII 3.

Libystinus LX 1.

Licinius L 1, 8.

Ligur XVII 19.

Locris LXVI 54.

Lucina XXXIV 13.

Luna XXXIV 16.

Lycaonius LXVI 66.

Lydius XXXI 13.

Maecilia CXIII 2.

Maenades LXIII 23.

Maenas LXIII 69.

Magus XC 1, 3.

Malius (adiect.) LXVIII 54.

Mallius LXI 16, 215. LXVIII 11, 30, 66.

Mamurra XXIX 3. LVII 2.

Marcus XLIX 2.

Mauors LXIV 394.

Medi LXVI 45.

Memmius XXVIII 9.

Memnon LXVI 52.

Menenius LIX 2.

Mentula XCIV 1. CV 1. CXIV 1. CXV 1, 8.

Midas XXIV 4.

Minois LXIV 60, 247.

Minos LXIV 85.

Minotaurus LXIV 79.

Musae LXV 3. LXVIII 7, 10. CV 2.

Naso CXII.

Neptunine LXIV 28.

Neptunius LXIV 367.

Neptunus XXXI 3. LXIV 2, 367.

Nicaea XLVI 5.

Noctifer LXII 7.

Nonius LII 2.

Nympha LXI 29.

Nymphae LXIV 17.

Oarion LXVI 94.

Occidens XXIX 12.

Oceanus LXI 85. LXIV 30. LXXXVIII 6.

Oceanus (adiect.) CXV 6.

Oetaeus LXII 7. LXVIII 54.

Olympus LXII 1.

Orcus III 14.

Ortalus LXV 2, 15.

Otho LIV 1.

Padua XCV 7.

Paris LXVIII 103.

Parnasus LXIV 390.

Parthi XI 6.

Pasithea LXIII 43.

Pegaseus LV 16.

Peleus LXIV 19, 21, 26, 301, 336, 382.

Peliacus LXIV 1.

Pelops LXIV 346.

Penates IX 3.

Penelopeus LXI 223.

Perseus LV 17.

Persicus XC 2.

Phaethon LXIV 291.

Pharsalia LXIV 37.

Pharsalius LXIV 37.

Phasis LXIV 3.

Pheneus LXVIII 109.

Phoebus LXIV 299.

Phrygia LXIII 71.

Phrygius XLVI 4. LXI 18. LXIII 2, 20.

Phryx LXIII 22.

Phthioticus LXIV 35.

Pipleius CV 1.

Piraeus LXIV 74.

Pisaurum LXXXI 3.

Piso XXVIII 1. XLVII 2.

Pollio XII 6.

Pollux LXVIII 65.

Polyxenius LXIV 368.

Pompeius CXIII 1.

Ponticus IV 13. XXIX 18.

Porcius XLVII 1.

Postumia XXVII 3.

Postumius LXVII 35.

Priapus Fragm. II 1, 2.

Prometheus LXIV 294.

Propontis IV 9.

Protesilaeus LXVIII 74.

Prouincia XLIII 6.

Quintia LXXXVI 1.

Quintilia XCVI 6.

Quintius LXXXII 1. C 1.

Ramnusius LXIV 395. LXVI 71. LXVIII 77.

Rauidus XL 1.

Remus XXVIII 15. LVIII 5.

Rhenus XI 11.

Rhesus LV 18.

Rhodus IV 8.

Rhoeteus LXV 7.

Romulus XXVIII 15. XXIX 5, 9. XXXIV 22. XLIX 1.

Rufa LIX 1.

Rufulus LIX 1.

Rufus LXIX 2.

Sabinus XLIV 1, 4, 5.

Salisubsalus XVII 6.

Sapphicus XXXV 16.

Sarapis X 26.

Satrachus XCV 5.

Saturnalia XIV 15.

Satyri LXIV 252.

Scamander LXIV 357.

Scylla LX 2. LXIV 156.

Scyros LXIV 35.

Septimillus XLV 13.

Septimios XLV 1, 21, 23.

Sestianus XLIV 10.

Sestius XLIV 19, 20.

Sileni LXIV 252.

Silo CIII 1.

Simonideus XXXVIII 8.

Sirmio XXXI 1, 12.

Socration XLVII 1.

Stymphalius LXVIII 113.

Suffenus XIV 19. XXII 1, 10, 19.

Sufficius vid. Fufficius et Carm. LIV.

Sulla XIV 9.

Syria XLV 22. LXXXIV 7.

Syrius VI 8.

Syrtis LXIV 156.

Tagus XXIX 19.

Talasius LXI 127.

Taurus LXIV 105.

Telemachus LXI 222.

Tempe LXIV 35, 285, 286.

Tethys LXIV 29. LXVI 70. LXXXVIII 5.

Teucrus LXIV 344.

Thallus XXV 1, 4.

Themis LXVIII 153.

Thermopylae LXVIII 54.

Theseus LXIV 53, 81, 102, 110, 102, 120, 133, 200, 207, 245, 247.

Thessalia LXIV 26, 33.

Thessalus LXIV 267, 280.

Thetis LXIV 19, 20, 21, 28, 302, 336.

Thia LXVI 44.

Thracia IV 8.

Thyades LXIV 391.

Thyni XXV 7.

Thynia XXXI 5.

Thyonianus XXVII 7.

Tiburs XXXIX 10. XLIV 1, 2, 5.

Torquatus LXI 209.

Trinacrius LXVIII 53.

Trito LXIV 395.

Triuia XXXIV 15. LXVI 5.

Troia LXVIII 88, 89, 90, 99.

Troicus LXIV 345.

Troiugenae LXIV 355.

Troius LXV 7.

Tyrius LXI 165.

Varus X 1. XXV 1.

Vatinianus XIV 3. LIII 2.

Vatinius LII 3.

Veneres III 1. XIII 12.

Veraniolus XII 17. XLVIII 3.

Veranius IX 1. XII 16. XXVIII 3.

Verona XXXV 3. LXVII 34. LXVIII 27.

Veronensis C 2.

Vesper LXII 1.

Victius XCVIII 1, 5.

Virro LXXI 1.

Vmber XXXIX 11.

Volusius XXXVI 1, 20. XCV 7.

Vrania LXI 2.

Vrii XXXVI 12.

Zephyritis LXVI 57.

Zephyrus XLVI 3. LXIV 270.

Zmyrna XC 1, 4, 6.






End of the Project Gutenberg EBook of Catulli Carmina, by 
C. Valerius Catullus and Robinson Ellis

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK CATULLI CARMINA ***

***** This file should be named 23294-h.htm or 23294-h.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
        http://www.gutenberg.org/2/3/2/9/23294/

Produced by Louise Hope, David Starner and the Online
Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net


Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research.  They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.



*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).


Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works

1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement.  See
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works.  See paragraph 1.E below.

1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States.  If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
a constant state of change.  If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
     must be paid within 60 days following each date on which you
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
     address specified in Section 4, "Information about donations to
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
     License.  You must require such a user to return or
     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
     and discontinue all use of and all access to other copies of
     Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
     of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
     distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from.  If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation.  The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund.  If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.


Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.


Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations.  Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:
     Dr. Gregory B. Newby
     Chief Executive and Director
     gbnewby@pglaf.org


Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements.  We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance.  To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate


Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.


Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.


Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

     http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.